Heimskringla - 14.02.1901, Blaðsíða 2

HKIMSRKINULA 14. FKBRÚAR 1901.
PUBLISHBD BY
The Heimskringla News & Publishing Go.
Verð blaðsins í Canada ojc Bandar. #1.50
um 4rið (fyrirfram borgað). Sent til
fslands (fyrirfram bor«að af kaupenle
um blaðsins hér) #1.00.
Peningar sendist í P. 0. Money Order
Be«istered Letter eða Express Money
Order. Bankaávisanir á aðra banka en i
Winnipeg að eins teknar með afföllum
K. Ií. Raldwinson,
Editor & Manager.
Office ; 547 Main Street.
P.o. BOX 407.
Vestan bréfin.
Þeir sem hafa veitt eftirtekt
þeim npplýsing'um, sem blöðin á ís-
landi grefa lesendam sínum þar um
Ameríku, hljóta að sannfærast um
að þau séu ærið hlutdræg' í lýsing-
unni og taka jafnan lakari hliðina &
llfskjörum manna hér. Það hefir
ekki enn þá komið fyrir síðan ísl.
fyrst fóru að fiytja vestur um haf,
að blölin á íslandi hafi fiutt bréf um
bjartari hliðina á lífinu hér. Enn
& hinn Mginn hafa þau verið fljót að
grípa hvert það bréf sem hallmælt
hefir þessu mikla og góða landi, og
tafarlaust birt þau lesendum sínum til
fróðleiks. En srætt hafa þau þess
vandlega að láta aldrei fylgja nöfn
bréfahðfundanna. Eitt slíkt bréf
kom nýlega i Bjarka. Þar segir
nafnlaus höfundur, sem kveðst eiga
heima í Winnipeg-bæ, að það sé
margfðld lýgi að gras geti sprottið
þumlung á sólarhring hér í landi.
Hvernig veit hann að þetta sé lýgi?
Auðvitað veit hann ekkert um það,
annars mundi hann ekki vera að
bera til baka það, sem II kr. hefir
sagt um það maiefni. Ef mannin-
um heflr fundist að blaðið iara rangt
með þessa staðhæfing, því heflr
hann þá ekki — sem þó býr hér í
bænum — gert nokkra tilraun til að
leiðrétta þetta, eða heimta sannanir
blaðsins fyrir því sem það sagði.
Það hefði verið oss stór ái ægja að
benda landanum á skýrslur húfróð-
ustu manna I þessu landi um þetta
mál, svo sem stjórnendum fyrir-
myndarbúanna í Canada, sem hafa
margra ára töflur fyrir sprettu
ýmsra gras- ear korntegunda. Þar
má sjá að í hagstæðri sprettutíð og í
hagstæðum jarðvegi heflr gras á um-
liðnum árum náð þumlingssprettu á
sólarhring á meðan vöxturinn var
mestur í því. Um þetta getur hann
sannfært sjálfansig með því að leita
sér upplýsiuga hjá þeim mönnum
sem hafa það að atvinnu að veita
þessum hlutum eftirtekt. Það sem
Hkr. heflrsagt um þetta efni stend-
ur hún við, það er ekki ein3 og
landinn segir “margföld lýgi”, beld-
ur einfaldursannleikur, en vér erum
á hinn bóginn samdóma þessum
nafnlausa bréfhöfundi í því að vér
viljum, eins og hann segist vilja, að
þeir komi fra ísiandi hmgað vestur,
sem koma vilja. Heimskringla eða
vesturfara agentarnir hafa aldrei
farið fram á annað eða meira en
þetta, og að því leyti er nafnlausi
höfundurinn í tðlu “agentanna” og
sammála Heimskringlu. En um
leið og vér viljum láta þá koma sem
koma vilja, þá viijum vér ekki að
verið sé að draga úr þeim kjarkinn
og ásetninginn til útflutnings, eða
að gera neinar tilraunir til þess að
aftra þeim frá vesturferð, eða kema
þeim til að sitja xyrrum á íslandi af
af því það er að koma þeim til að
gera það, sem þeir e k k i vilja.
Annar ókendur landi frá Win-
nipeg ritar í Þjóðólf um ástand Vest-
manna, sá náungi heflralt ilt á horn-
um scr, mest af því #ru öf'gar og
Bumt alger ósannindi, sem hann
staðhæflr, svo sem:
1. að blöð vor hafl steinþagað
yfii þvi að engisprettur gerðu vart
við sig f fylkinu í surnar er leið. Að
þurkarnir voru svo miklir að þeir
ollu ui'pskerubresti frí því sem vant
er að vera hér í meðalárum. Bæði
ísl. blöðin gátu oftar en einu sinni
um hvortveggja þetta, ekki einasta
í fréttum heldur líka í ritsjórnar
greiniun, en það hefl:- landinn ekki
haft fyrir að fræða lesendur Þjóðólfs
á— líklega af þvf það var satt. En
þrátt fyrir þurkana þá varð hey-
skapur svo mikill hér í fylkinu sð
17 þúsund tonn af heyi voru send
héðan til Suður-Afríku, og þó var
nóg eftir handa öllum búpeningi
fylkisins, og engin hætta að horfellir
verði hér í vor, eins og árlega tíðk-
astá íslandi, bæði á mönnum og
skepnum. Sama má segja um korn-
tegundir. Það voru fluttir hingað
inn í fylkið um 6,000 manna í smn-
ar er leið, til þess að vinna hér við
uppskeruna, og þó uppskeran yrði
minni en í meðallagi þá varð hún
samt svo rfflg, að nægur matarforði
er til fyrir alla fylkisbúa og alla þá,
sem líklegir eru að flytja hingað á
árinu, og samt voru seldar og
sendar út úr fylkinu nokbrar mil.
bush.
Sannleikurinn er, að maðurinn
hefir annarhvort ebki borið rétt skyn
á það, sem sem hann ritaði um, eða
,ekki viljað segja satt um það.
2. Hann staðhæflr að stjórnin
kaupi ísl. blöðin til þe3s að “hæla
og skjalla alla skapaða hluti”, en
til að þegja um óhamingfu og bág-
indi, sem land og lúður vei ður fyrir.
Sannleikurinn er, að stjðrnin setur
blöðunum, o°s vitanlega, engar skorð-
ur urn það hvað þau segja eða láta
ósagt, en hún heflr í nokkur ár
keypt og látið senda heim til ísl.
blöð, í þeirri sannfæringu að þau
skýrðu rétt og hlutdrægnislaust frá
áttandi þessa lands og högum ís-
lendinga hér.
3. Hann segir: “Það mun óhætt
að segja að árferði (hér) er nú mun
verra en komið heflr í 20 ár, og
framtíð ærið skuggaleg”.
Hvernig veit nú maðurinu um
hvernig árferði hér heflr verið í
síðastl. 20 ár, og af hverju dregur
hann þá ályktan að framtfðin sé
1
um einum eða sérstökum að kenna,
og víst er um það, að íslendingar
hér gera alt sem S þeirra valdi stend
ur, og hafa ætíð gert það, til að rétta
þeim líknandi hjálparhðnd, sem þess
þurfa. Það sem mestum undrum
sætir í sambandi við þessa flutninga
er það, hve fáir af fjöldanum verða
veikir eða deyja, og hve fáir mæta
vonbrigðum þá er hingað er komið,
og hve undra fáir þeir landar vorir
eru hér sem nokkurn styrk þurfa
eða þiggja af opinberu fé. Þeim fer
stöðugt íækkandi ár frá ári, og þeir
einir þurfa styrks með, sem vegna
heilsubrests ekki geta unni sér brauð,
og einstöku sinnum á vetrum. Ný
komendur, sem vegna málskorts
ekki geta fengið atvinnu um harð-
asta tímann og eiga hér enga ætt-
ingja eða vandamenn er sjái um þá.
Svona hugsum vér að þetta mái verði
skoðað af öllum þorra rétt hugsandi
og óvilhallra manna og kvenna.
Allir þeir sem hér eru nokkuð
búnir að ve>-a og farnir að þekkja
land þetta og möguleika þess, ber
saman um það, að ísl. eigi hér fagra
og heillaríka framtíð fyrir höndum.
Það verða jafnan nokkrir sem
lfta á ímyndaðar skuggahliðar lífsins,
og gera það að skyldu sinni að draga
þær fram í ljósið, en jafnan munu
þeir, sem bétur fer, verða svo fáir að
þeirra gætir lítið meðal fjöldans, og
aldrei verða það mennirnir, sem á
framtíðarsöguspjöldum vor Vest-
manna verða taldir í flokki þeirra
íslendinga er unnið hafa þjóðflokki
vorum hér nokkuð til gagns eða
sóma.
skuggaieg? Af 27 ára reynslu
þessu landi getum vér borið um að
veðuráttan á síðasta ári var undan
tekningarlítið sú b e z t a er komið
heflr í 20 ár. Að eins var regnfall
ið of lítið—þurkarnir of miklir til
þess að ja'rðargróði gæti náð meðal
vexti, eins og þá var bent á í blöð
unum hvað eftir annað. Um fram
tíðarhorfurnar geta menn dálítið
dæmt af því, að um hálf önnur mil
doll. var lögð í byggingar og aðrar
umbætur í Winnipeg-bæ einsömlum
og tilsvarandi framfarir áttu sér
stað nálega um alt fyikið. Margir
tugir þúsunda hranstra manna og
kvenna hafa flutt inn til Manitoba á
síðasta ári og tekið sór bólfesu hér,
Þetta gæti ekki átt sér stað, ef fram
(íðarhorfurnar væru í nokkru
skuggalegar.
38,324 manna fluttuinn í fylkið
og vestur héruðin á síðasta ári, og
8,827 heimilisréttaalönd voru tekin á
sama árinu, en það eru nálega tvær
mil ekrur af landi. Þess utan seldi
C. P. R- fél. 432 þúsundir ekrur af
landi fyrir $1,337,715.48 og þess
utan seldi fylkisstjórnin nokkra tugi
þúsunda ekra.
Ekkert af þessu bendir á að fólk
alment hafi skoðað framtíðarhorf-
urnar hér í fylkinu neítt sérlega
ískyggilegar, Annars mundi inn-
flutningur fólks í fylkið á síðasta ári
ekki hafa orðið eins og hann varð,
meiri en á nokkru undanliðuu ári,
og óyrkt land í Manitoba seldist með
hærra verði en nokkru sinni áður,
heilir sectionfjórðungar seldust yfir
$40.00 hver ekra, eða sama sem 150
kr. fyrir hverja valiardagsláttu af ó
yrktu landi. Þvert á móti heflr
framför fylkisins og framtíðarhorfur
almennings hér aldrei verið glæsi-
legri en einmitt nú.
Það sem landinn segir um út-
flutninga er ærið frekjulegt og vill-
andi og auðsælega ritað með þeim
ásetningi að hræða fólk frá vestur-
ferðum. Engir sem þekkja til
þeirra mála geta búist við að hægt
sé að flytja mörg hundruð manna í
einum hóp yflr 5,000 milur vegar á
sjó og landi—írá íslandi til Winni-
peg. án þess að ýmsir veikist meíra
og rainna og ungbörn peyi. Fólk
er alment svo illa búíð undir þessar
langferðír og þær breytingar sem
mð verður að þola, að það værj
stórkostlegt kraftaverk ef enginn
félli í valinn cg enginn ætti örðugt
uppdráttar fyrst í stað þá hingað er
komið: En það er í raun réttri eng
Vonir Nýja Islands.
Þeír sem nokkuð hafa fyigst
með viðburðunum í Nýja íslandi á
síðustu árum, dylst þaðekkiað mikil
breyting er að verða á Gimlisveit og
á högum manna og framtíðarvonum
þar.
Framtíðar vonleysið og sýnilegt
áhyggjuleysi í að ryðja og rækta
lðndin þar heflr verið viðbrugðið af
ýmsum þeim, sem ferðast hafa um
nýlenduna. Ástæðurnar fyrir þessu
ástandi voru ýmsar tálmanir: Fyrst
hve nýlendan var afskekkt frá aðal
markaði fvlkisins, og algerð veg
leysa í nýiendunni, eða því sem næst
Öllum kröftum nýlendubúa, næst því
að ala önn fyrir sér og sínum, heflr
verið beitt til umbóta á vegum sveit-
arinnar, og þess utan heflr fylkis-
stjórnin i mörg undanfarin ár lagt
talsverðu fé til vegabóta þar. Ný
Islenningar hafa verið fiekir f kröf-
um til vegamóta af íylkisfé og hafa
þó aldrei fengið nægar upphæðir til
þess að nægja þörfunum, sem þar
eru meiri en í flestum öðrum sveit-
um fylkisins. Ástæða þeirra til
vegabótafjár úr fylkissjóði heflr því
verið á góðum rökum bygð, og með
iðninni heflr þeim tekist að bæta svo
akveginýlendunnar að þeir fara nú
bráðlega að verða sæmilegi r. Jafn-
vel nú má heita að aðal vegurinn,
eítir endilangri nýlendunni, frá
merkjalæk að sunnan og norður að
íslendingafljóti, um 40 niflua að
lengd, sé orðinn all góður, og sama
má segja um veginn fyrir sunnan
Hnausa, sem liggur upp f Geysir-
bygðina, 10 mílur á lengd, aðrar
iverbrautir er einnig á góðum bata-
vegi, og verða innan rnjög fárra ára
sæmilega góðir akvegir. Alt að
æssum tíma hafa þessir örðugleikar
hindrað innflutning í nýlenduna-
Mönnum heflr verfð óljúft að taka
iar heimilisréttarlðnd á meðan þeir
sáu ekki fram á að geta komið af-
urðum sínum til markaðar rneð jafn
hægu móti og þeir sem byggja aðrar
nýlendur. Þecta hettr orsakað
deyfð hjá ýmsum af sjálfum nýlendu-
búum, þeir hafa ekki halt sér full-
nægjandi vissu fyrir þvf að geta set-
ið á löndum sínum við þessi vegleys-
is ókjör, og 8umir þeirra hafa enda
stundum haft á orð að flytja þaðan
burtu ef ekki raknaði fram úr með
þetta. Það heflr og lamað þollyndi
bændanna, að unga fólkið helir strax
og það hettr komið til manndómsár-
anna farið burtu úr nýlendunni og
ekki veitt foreldrum sfnum þann
stuðning með búskapinn, sem þurft
hefði áð vera, til þess að íramfarir
hefðu orðið greiðari en þær hafa
verið. En nú er þó svo komið að
hér á er orðin mikil breyting. Það
efast enginn lengur um það, að nú
horfi öll framtíð nýlendunnar til
bóta. Vegirnir eru orðnir færir og
vissa er fengin fyrir þvf, að þeir
verða hér eftir árlega bættir svo sem
mest má verða, bæði með aukinni
skylduvinnu aukinna búenda tölu og
með vaxandi tillagi úr fylkissjóði.
En það sem mestri breytingu
heflr komið á hugi manna þar
nyrðra og aukið framtíðarvonir
þeírra er það, að þeir eiga von á
járnbraut inn í nýlenduna innan
fárraára. Það heflr einhvernvegin
fest rætur í hugum þeirra bjargföst
von um það að konservativastjórnin
hérí fylkinu munisjá svo til að þeir
verðí ekki mikið lengur afskektir,
eins og þeir hafa verið. Þeir eru
þess fullvissir að þeir fái járnbraut
,vel inn í nýlenduna á þessu fyrsta
kjörtímabili núverandi fylkisstjórn -
ar, og vér Ó9kum og vonum að sú
von rætist. Járnbraut sú, sem C. P
R. fél. ætlar að leggja á næsta sumri
norður að Winnipegvatni, eða norð-
ur að suður takmörkum nýlendunar,
heflr sett nýtt líf og fjör i alla bygð-
arbúa, og svo er nú eftirsókn orðin
mikil eftir löndum í suðurhluta
bygðarinnar, að það má svo heita að
margir væntanlegir landnemar sæki
um hvern auðan sectionar fjórðung
sem þar er fáanlegur, alt norður að
girnli. Jafnvel f Geysisbygð og við
íslendingafljót eru nú lönd óðum að
bygtrjast, sem enginn heflr áður
hreift við. Þó þau lönd séu í 40
mílna fjarlægð frá hinum fyrirhug-
aða brautarenda.
Vér höfum heyrt það sagt að
allstór hópur Galiciumanna eða
Doukhobors, væri væntanlegur að
taka upp á næsta sumri öll byggileg
lönd innan sveitarinnar, og þó vér get
um ekki að s vo stöddu sagt með vissu
hvort frétt þessi er á rökum bygð,
og þó vér ekki heldur að svo stöddu
getum sagt neitt um það hvert eða
hve langt norður um bygðina Ný-
Islendingar kunna að fá járnbraut,
þá viijum vér nú alvarlega áminna
landa vora um það—þá sem hugsa
til landtöku í fijóvsömu framfara-
héraði—að sleppa nú ekki úr greip-
um sér því tækifæri, á meðan það
stendur, að ná í góð heimilisréttar
lödn í Nýja íslandi. Það verður
ekki seinna vænna, og það má ganga
að því vísu að þegar járnbraut verð
ur lögð um nýlenduna, þá eykur það
hvert land í verði um $500.00- að
meðaltali, auk þess sem þau verða
þátafarlaust viðurkend af peninga-
mönnum, sem trygging fyrir láns-
upphæðum, sem búendur kynnu að
viljc taka til að auka búskap sinn og
bæta löndin.
Vér vonum að ekki sé ofmikið
sagt, þó vér gerum þá staðhæfing að
alt núverandi útlit bendi til þess að
NýjaíslaDd verði innan örfárra ára
mjög eftirsóknarveit landsvæði, og
að þáfái færri en vilja búlönd þar.
Þess vegna ítrekum vér þá áskorun
til landa vorra, hvar sem þeir eru í
þessu landi, sem hugsa til landtöku,
að snúa sér nú tafarlaust að því að
festa löndiu í Nýja íslandi meðan
þau eru enn þá fáanleg. Menn
| gley.'ji því ekki að þegar járnbraut
er komin þá er nýlenda þessi að eins
iveggja tíma leið frá Winnipeg.
Menjar fyrstu manna.
Hverni« fólk bjó i Euphrates dalnum
og Nippur-borg. fyrir7,00 l árutn.
Professor H. V. Helprecht, frá
Pennsylvania háskólanum, ernýkom-
inn heim til Amerfku úr rannsóknar-
ferð um Austurlönd, þar sem hann
hefir íundið vott um tilveru hinna
fyrstu manna, sem nbkkrar sögur
fara at. Þessar leifar faun hann
grafnar djúft í jörðu í Mesopotamia
og Euphrates-dölunum í Arabiu.
Þar fann hann borg, eða öllu
heldur nokkrar borgir, sem légu
djúft í jörðu, hver niður af annari.
Prófessórinn’fékk sér arabiska vinnu-
menn til þess að grafa eftir rústum
þessara borga og með því leiða í
ljós ýmislegar nienjar þess fólks sem
bygðu þær fyrir þúsundum ára.
Fyrst fann prófessórinn ýmis-
lega útskornar skálar, sem lágu ofan
á sandhaugunum, og voru þær
menjar Gyðiriga þeirra, sem bjuggu
þar í landi um árið 800 eftir krists-
burð. Fáein fet neðanjarðar fundu
leitarmenn veggi af bænahúsi og
aðrar menjar frá dögum Ashurbana-
pal konungs, sera var uppi meir en
600 árum fyrir Krist. Þar fyrir
neðan fundu þeir menjar frá ríkis-
árum Kadashman Turdu, konungs
sem var uppi 1,400 árum f. K. Og
enn þá neðar f jörðunni komu þeir
niður á bænagerðarhús “Ua Gur”
konungs, sem réði ríkjum löngu fyr-
ir daga Abrahams, föður Gyðinga,
og enn þá dýpra uiður fundu þeir
bænagerðahús Sorgons fyrsta, sem
réði ríki þar í landi 3,800 árum f. k.
Biblfufróðir menn hafa lesið um
Sorgon íyrsta, en margir álitu að
sagnir um hann væru goðafræðisleg-
ar hugmyndir, en þessi fundur þyk-
ir færa óræka sönnnn um virkilega
tilveru hans og um sannindi biblí-
unnar. Leitarmenn brutu gólflð f
þessu Sorgons bænah^úsi og héldu
leitinni áfram niður á við. Þar
komu þeir niður á Kalne sem getið er
um í fyrstu Mósesbók 10. kap. 10. v.
Þar fundu leitarmenn á víð og dreif
í jörðinni ýmsa hluti, sem þar höfðu
geyrast sfðan á dögum Lugabzaggisi
sem var uppi meir en 4,500 árum
fyrir K.ist. Þar stóð altari þakið
ösku, það voru leifarnar af síðustu
fórninni sem brend hafði verið á því,
öskulagið var nokkrir þumlungar á
þykt. Þar voru fórnar krúsir og
sigurbogar, sem menn að þessum
tíma hafa álitið að ættu upptök sín
frá Rómverjum. Leitarmenn grófu
enn þá dýpra og fundu menjar fbúð-
arhúsa hinna elstu kynslðða. Þar
fundu þeir hðll mikla og var hún
bygð löngu fyrir daga Sorgons fvrsta.
Höll þessi var tvíloftuð og var fram-
hlið hehnar full 600 fet á lengd,
einnig fundu þeir þar það
EL8TA BÓKASAFN í HEIMI.
Þar vöru leifar af stóru letruðu
borgarhliði, og síðast, rétt áður en
prófessór Helprect fór frá Nippur,
fann hann bókasafn mikið þar i jörð
inni. Það voru nálega 18,000 spjöd
eða töflur. Var á þær letrað ýmsir
viðburðir frá eistu tímum, sein nijðg
vel lýsir lifnaðarháttum fólks þess
sem bygði landið á þeim tímum.
Þetta er álitið að vera elsta bókasafn
heimsins, sem einhvar fræðimaður
eða fræðimannafélag þeirra löngn
liðinna tíma hafði safnað saman.
Bókum þessum eða spjöldum var
laglega raðað á hillur sera settar
voru á alla veggi í því herbergi þar
sem þær fundust, og án þess að hafa
verið hreilðar af nokkurri manns
hönd I meira en 7,000 ár. Þetta
bókasafn er nú á leiðinni til Ameríku,
að undariteknum nokkrum spjöldum
sem voru skilin eftir í Constantinopel
á Tyrklandi.
Eins og geta raá nærri þá kasta
töflur þessar undra skýru ljósi á forn
aldirnar, og skýra að ýmsu leyti
marga ritningarstaði, með því að
fylla upp eyðurnar í þeim sundur
lausu söguþáttum sem þar koma
fyrir. En það markverðasta við
þetta bókasafn er það, að það færir
sannanir fyrir því að fólk það sem
lifði fyrir 7,000 árum, heflr búið og
stundað hversdrgslega atvinnu mjög
svipað því sem viðgengst hji oss á
þessum tímum. Til dæmis bjó fólk-
ið í húsnm, sem útbúin voru með
haglega gerðum ræsum til þens að
leiða óhreint vatn frá þeim og fyrra
þau aðrensli vatns utan að frá.
Húsin höfðu eldstæði mjög lík þeim
sem nú gerast. Prófessórinn fann
hús með slíku eldstæði, fólkið át af
diskurn eins og nú gersst, þeir voru
voru gerðir úr leir og rendir í renni-
bekk og mjög haglega gerðir. Ýms-
ir aðrir hlutir voru rendir í renni-
bekk, og svo hafa þeir geymst vel,
að það var auðvelt að lyá rennimerk-
in á þeim. Þetta sannar að jafnvel
á frumbýlingsárum mannkynsins
hafa vélar verið notaðar til að fram-
leiða þaría hluti.
Þetta fólk var trúað og tilbað
guðinn Bel. Það færði fórnir á ölt-
urin I bænahúsum síuum. Þe s
fundust einnig glögg merki að fólk
ætta hefir kunnað málfræði og kent
börnum sínum hana, því prófessórinn
fann ýms málfræðisdæmí á töflunum.
Iíinnig heflr fólk þetta iðkað
söng, því að sálmar voru letraðir á
suin spjöldin, og líktust þoir mjög
sálmum gamla 'restamentisins.
Bænahúsunum var haldið við með
samskotum frá fólkinu. Nokkrar
töflur sýndu fjárframlög ýmsra
manna til þessara stofnana og aðrar
inntektagreinir. Þar Iiaft verið
rikir menn og fátækir, einnig hús-
bændnr og þrælar, því að margar
töflursýndu að þræiar voru seldir og
keyptir, einnig fundustland ogvöru-
sölu samningar. Sura löndin voru
leigð og veðskunldaspjöld fyrir lönd-
um fuudust. Einnig sýndu sum
spjöldin að uppskera landa var seld
áður en hún var sprottin á ökrun-
um. Svoað fólk þetta hefir verzl-
að með kornmat á líkan hátt og nú
gerist. Spjöldin sýna einnig að
rítya fólkið bjó í borgunum og lifði á
rentum af fasneignum sínum, sem
hinir fátækari tóku á leigu, eða það
lét þræla sína rækta löndin. Það er
og sannað að þetta ríka fólk hafði
umboðsmenn til að líta eftir löndum
sfnum alveg á sama hátt og við-
gengst nú á dögum.
FORNALDAR BÓKFÆR9LA.
Prófessor Hilprecht fann skjala-
safn sem Morashn og synir hans
höfðu átt, Þeir höfgu verið lögfræð-
ingar í Nippur og hðfðu auðsjáan-
lega haft á hendi umboðsstððu fyrir
ýmsa ríkismenn þeirra tíma. í
skjalageymsluherbergi þeirra félaga
fundust spjöld sem sýndu bókfærslu
þeirra, þar voru alskyns samningar,
minnispjöld um innheimtu skulda,
sölusamningar o. m. fl. Einn af
þessum samningum var um sölu á
steinhring, og var ábyrgð frá selj-
anda að steinninn skildi ekki falla
úr hringnum í tuttugu ár, ella skildi
seljandi setja anan jafngóðan stein í
hringinn kaupanda kostnaðarlaust.
Listamenn hafa og verið til á
þeim dögnm því myndir fundust á
sumum spjöldunum, og var ein
þeirra af tveimur mönnnm sem voru
að reka sauðahóp, og var það ágæt-
lega ge;ð mynd og lýsir undra-
verðri þekkingu útskurðarmannsins
á byggingarlagi manna og dýra,.
í útskurði og myndastyttusmíði
hafa menn auðsjáanlega verið langt
komnir á þeim dögum. Prófessorinn
fann margar myndastyttur af ýms-
um hlutum, en sérstaklega af guðin-
um Bel. Ein mynda«tyttan er af
hind með kálfum. Önnur myndin
er af tveiraur elskendum, þar hallast
konan npp að manninum og nýtur
stuðnings at' honum, efns og verið
hefir frá alda öðli. Vfsindaleg þekk."
ing hefir verið vel á veg komin í
gamla daga því að töflurnar sýndu
stjörnufræðislegan útreikning og at-
huganir um gang himinhnattanna.
Bókmentir hafa verið talsverðar eins
og sjá raá á því að sumar töflurnar
eru ritaðar á tveimur tungumálum,
Sumerian og Babilonian málunum.
Þetta bendir til þess að bókmentir og
menning þessara tíma hafa ekki ein-
ungis verið á háu stigi, heldur og
líka að bókmentirnar hafa þá verið
orðnar svo gamlar að upphaf þeirra
var óþekt. Enda er eðlilegt að
þessu hafi verið þannig varið, því
að menning þeirra daga hlýtur að
hafa vei'ið seinfær og afleiðing af
afarlöngum framfara tilraunum
mannkynsins.
Allar framkvæmdir þessa fólks,
verklegar og bókraentalegar, sanna
Ijóslega að það heflr haft vakandi
auga á því, að láta komaudi kyn-
slóðir hafa gagn af tilveru sinni.
Aukasönnun i þessu er fólgin í því,
að á tíinum Nebuchaknezzar gróf
gamall prestur úr jðrðu ýmsar töfiur
sem þar höf'ðu verið skildar eftir af
löngu liðnura kynslóðum. Þessi
prestur átti sér dálítið forngrip.tsafn
og ánafnaði það komandi kynslóðum
eftir sinn dag.
FYRSTA FORNÖRIPASAFNjí HEIMr.
Þessi prestur átti töflnr er sýndu
nöfn og “registur” forn konunga
fram að hans degi. Þetta töflusafn
geymdi hann í leirpotti. '"IPrófesso r
Hilprecht fann þenna pott sem hafði
að geyrna hið fyrsta forngripasafn í
heimi. Það er hugsanlegt að gamli
presturinn hafl ætiast til þess að
það sem hann faldi í pot.tinum'skyld i
vera nokkurskonar yfirlit yttr|:'það
sem lág þar f kring í jörðinni, að
minsta kosti fundu leitarmenn sam -
stæður fiestra þeirra .hluta |sem fól-
ust í pottinum, áður en þeir komu
niður á hann. Þegar íbúar Nippur-
borgar dóu, þá var þeim“ekki kastað
í jörðina eða brendir að^skrælingja
sið, heldur voru Ifkira látin f haglega
gerðar skrautkistur úr bökuðaru leir
með postulínsioki, eftir það voru kist-
urnar látnar í líkhvelflngar og stóða
þær þar á þar tilgerðum tótum eða
Súlurn.