Heimskringla - 10.04.1902, Síða 2

HEIMSKRINGLA 10. APRIL 1902.
Heimskringla.
PUBLISHBD BT
The Heimskringla News i Fablishing Go.
Verð bUðsins í Canada0(? Bandar. $1.50
um árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslands (fyrir fram borgað af kaupend-
nm blaðsins hér) $1.00.
Peningar sendist f P. 0. Money Order
Registered Letter nða Express Mouey
Order. Bankaávfsanir á aðra banka en f
Winnipeg að eins teknar með afföllum.
B. L. Kaldwinsnn,
Editor & Managor.
Office : 219 McDermot Street.
P O. BOX 1*83.
Bœnarskráin brezka.
Einhver þýðingarmestu áhrif,
aem ófriðurinn í Suður-Afríku heflr
& brezku þjóðina, er sú algerða
breyting, sem líkleg er að verða á
fjármálastefnunni þar í landi. Eins
og öllnm heimi er nú kunnugt þá
hafa Bretar orðið fyrir ógurlegu fjár-
tjóni 4 hverju ári síðaD ófriðurinn
hófst, og á síðasta ári var sjóðþurðin
um 125 miiliónir doll. Ríkið er
komið f fjárhagsleg vandræði, eða
eins og fjármálaráðgjafl þess sagði í
fyrra I þinginu, það er komið á
fremsta hlunn að gjaldþroti, því að
enginn má ætla að fjárhirzla Breta sé
ótæmandi. Bretar hafa tekið eitt
eða tvö stórlán síðan ófriðurinn hófst
og það er í ráði að taka enn þá all*
mikið lán, til þess að mæta óumflýj.
anlegum útgjöldura þjóðarinnar.
Þessar árlegu lántökur stjórnarinnar
hafa opnað augu þjóðarinnar fyrir
því að eitthvað verði til bragðs að
taka til að auka ríkisinntektirnar
svo að þær nægi til að mæta nauð-
synlegum útgjöldum. Bretar hafa
að þessum tíma haldið allra manna
jnanna fastast við hina svo nefnda
frjálsverzlunarsnefnu, og hafa verið
sún eina af stórþjóðum heimsins, sem
hafa haldið dauðahaldi í þá stefnu
og talið verndartollastefnuna bæði
ranga og skaðlega fyrir þjóðarheill
og framför, enda verið þannig settir
að þeir hafa ekki haft ástæðu til að
taka upp innflutningstolla stefnuna
því að þjóðin hefir að mestu leyti
verið komin upp á náð umheimsins
með flestar lífsnauðsynjar sínar. En
nú er þó svo komið að mikill meiri
hluti þjóðarinnar er orðinn með-
mæltur innflutningá- eða verndar
tollastefnunni. Þjóðmálamenn hafa
orðið að játa að landbúnaði Breta
haíi hrakað stórlega á síðastl. 30 ár-
um, og nú er svo komið að fram-
leiðslustofnanir landsins eru ekki
lengur farnar að geta kept við Þjóð-
verja eða Bandaríkjamenn, sem nú
senda árlega vörur sínar inn til
Englands og undirselja sjálfa Breta í
slnu eigin landi. Þetta hefir þau á-
hrif að minka vinnu verkalýðsins í
landinu, og mcð tímanum að lækka
vinnulaunin. Þjóðin er farin að
opna augun fyrir þeim sannleika að
það er ekki alt komið undir því að
fá nauðsynjar sínar með sem beztu
verði, heldur hinu, að hafa verðið
sem þær kosta. En það verður að
eins gert með því að hlynna að iðn-
aði landsins með hæfliegum inn-
flutnings- og verndartollum.
Nú hefir lávarður Machan sam-
ið bænarskrá til þingsins, og beðið
sfjórnina að taka upp verndartolla-
stefnuna, sem þá einu lækningu við
þverrandi atvinnuvegum, verkalaun-
um og inntektum ríkisins. Þessi
bænarskrá hefir verið send út um
alt Bretland til undirskrifta og
mesti fjöldi manna hefir ritað undir
hana. Til dæmis rituðu 45,000
manna í bænum Birmingham, undir
þessa bænarskrá á eínni viku, og
svipaðar eru undirtektirnar í öðrum
stöðum landsins. í tilefni af þessari
bænarskrá, segir eitt af ensku blöð-
unum á þessa leið:
“Bretar eru farnir að uppgötva
að brauðin, stór og smá, eru dýr eða
ódýr í réttum hlutföllum við gjald
þol fólksins, og að ókeypis morgun-
verður er lítil þóknun fyrir fyrir
minkandi framleiðslu og lækkað
kaupgjald. Þeir eru farnir að sjá að
innkaup Bretlands á útlendum vör-
um svo nemur 500 milliónum doll.
A ári meira en fyrir 50 árum, er ekki
eins mikil sönnun um framför ríkis-
ins eins og áhangendur Cobdens álíta
það vera. Við ljós daglegrar
revnslu eru menn æ betur að sann-
færast um það að útfluttar vörur
nægi ekki til að borga hinar inn-
fiuttu, og þeir eru hættir að líta vel-
vildaraugum á þá fjármálastefnu sem
tollar sykur. te, kafift og tóbak, sera
eru svo aðlaðandi réttir á “fría
morgunverðarborðinu,” en lætur ó
tollaðar unnar vörur frá útlöndum,
sem miðar til þess að minka heima
fraroleiðsluna og lækka verkalaun
vinnulýðsins í landinu. Þeir eru
einnig farnir að opna augun fyrir
þeim alsvarðandi sannleika að engin
framtakssemi og ötulleiki sjálfra
þeirra getur verndað það frá ódýr
leika útlendra auka afurða, sem hef-
ir þau áhrif að kæfa iðnnað í land-
inu, en sem ðll tilvera þeirra er kom-
in undir að sé efldur með öllu heið-
arlegu móti.”
Þessi grein er að eins sýnis
horn af ýmsum svipuðum greinum I
ýmsum áhrifamiklum blöðum á Eng-
landi, og það má búast við að bænar-
skráin stóra og blaðagreinar hafl þau
áhrif á stjórn landsins, að hún muni
bráðlega neyðast til að gera alger-
lega breytingu á fjármálastefnu lands
ins og að fara að dæmi annara stór-
þjóða,! því að taka upp samkvns
innflutnings- og verndartolla-stefnu,
sem reynslan heflr sannað að reynst
hefir holl og happasæJ fyrir þær.
Manitoba-lönd.
Frændur vorir á fslandi hafa á
umliðnum árum ekki haft miklar
mætur á Manitoba eða landgæðum
hér, og blöðin þeirra, sum, hafa lýst
Manitoba, og enda öllu Canada ríki,
sem landi “þar sem alt brennur og
frýs,” og talið það mesta óhapp að
fólk flytti hingað vestur. En áhrif
blaðaDna og einstaklinga sem haldið
hafa móti vesturflutningum hafa ver-
ið fremur léttvæg, aðallega af tveim-
ur ástæðum. Fyrst af þvf að þeir,
sem mest hata andæft vesturferðum
og landkostum hór, hafa verið menn,
sem enga persónulega þekkingu
hafa haft á Manitoba og þess vegna
voru ekki færir að dæma um málið
með nokkrum- rökum. Svo hafa
þeir og flestir verið þannig settir í
félagslífinu að þeir hafa hvorki haít
ástæðu til að flytja. sjálflr vestur né
nokkra hvöt til þess að eggja aðra
til vesturferða.
Önnur ástæðan er sú að almenn-
ingur manna á fslandi á nú orðið
svo marga ættingja og vini hór vestra
að hann kýs fremur að reiða sig á
fréttir frá þeim um ástand íslend
inga hér vestra og framtíðarhorfur
þeirra, heldur en á sögusögn blað-
stjóra ag annara, sem aldrei hafa séð
land þetta eða öðlast neina þekkingu
áþví, Eins er það að allir þeir,
sem flutt hafa hingað vestur og ein-
hverra orsaka vegna hafa snúið heim
aftur, bera landi þessu og þjóð gott
orð, sem bygt er á persónulegri sjón
og raun, og svo eru peningaupphæð-
irnar, sem árlega eru sendar héðan
til íslands talandi vottur um land-
gæði hér, um ágæti atvinnuveganna
og velgengni fólksius. En fyrir þá,
sem hafa nokkum efa á landgæðum
í Manitoba, ætti að nægja að minna
á það að síðastl. sumar var uppskera
korntegunda hér svo mikil að það
varð nauðsynlegt að sækja tuttugu
þvsundir manna í önnur fylki ríkis-
ins og til Bacdaríkjanna og jafnvel
til Englands, til þess að hjálpa fylk-
isbúum við uppskeru og þreskingu
hveitisins, og að járnbrautir fylkis-
ins hafa ekki fram á þenna dag haft
við að flytja hveitið til markaðanna
í austur Canada, og þó hafa milliónir
bnshela verið flutt suður til Banda-
ríkjahafna. Þessi mikilvægi sann
leikur að 30,000 bændur í Manitoba
framleiddu á síðasta ári ekki að eins
það sem 250,000 fylkisbúar þurfa til
heima nota yflr 12 mánaða tíma,
heldur einnig 60 millión bush. til út-
flutnings. Að uppskeran af land-
inu varð svo mikil að járnbrautir
landsins hafa með engu móti haft við
að flytja hveitið út úr fylkinu til
markaða, hann hefir haft þau áhrif
að auka svo eftirspurn eftir landi að
það hefir stigið óðfluga í verði, og
tugir þúsunda af reyndum og æfðum
bændum frá 'Bandarlkjum og austur-
fylkjum Canada. flytja nú hingað
inn og keppast um að ná í auð lönd
fyrir hærra verð en áður heflr átt sér
stað hér I fylkinu. Þetta er sú bezta
auglýsing, sem hægt er að gefa
nokkru landi. Enda er þetta fram-
leiðslumagn Manitoba svo mikið að
þess eru áður engin dæmi I nokkru
landi, þegar tekið er tillit til ekru-
fjölda. Auðvitað má búast við því
að ýmsir frændur vorir heima á Is-
landi leggi ekki, eða látist ekki,
leggja trúnað á þessar sögur um
uppskeruna I Manitoba. En það
getur ekki haggað hinum sögulega-
sannleika að uppskeran varð eins og
hér er sagt.
Með því áframhaldi, sem nú lítur
út fyrir að ætli að verða á innflutn-
ingum I þetta fylki, þá geta ekki
orðið mörg ár þar til frí heimilis-
réttarlönd verða ekki fáanleg 1 fylk-
inu. En sú er bót í máli að á öilu
svæðinu milli vesturtakmarka fylkis-
ins og Klettafjalianna er svo mikið
af góðum löndum, að landar vorir,
sem koma að heiman, geta reitt sig
á að geta fengið þar ókeypis lönd I
næstk. 20 ár, að eins verða þeir, sem
síðast koma að leita lengst vestur til
að ná I þau.
.) ameson-áklaupið.
sem gert var á hendur Búum í Suð-
Afríku fyrir nokkrum árum og sem
svo mikill málarekstur og umtal
varð um á Englandi og í blöðum
s tórþj.iðanna á þeim tíma, hefir ver-
iðskoðað sem eitt af mestu óhappa-
verkum, sem Cicil Rhodes gerði á
æfl sinni, því að það var vitanlegt
að það var hann, sem lagði á öll ráð-
in og útbjó herflokkinn á hendur
Búum. Við málaferlin, sem urðu á
Englandi út af þessu atviki, kom
það ekki glögglega I ljós, hverjar
ástæður Khodes voru fyrir þessu upp-
hlaupi, sem Dr. Jameson stjórnaði
að undirlagi Mr. Rhodes. En nú
heflr einn af nánustu vinum hins
látnamanns gert ástæður hans fyrir
upphlaupinu opinberar. Hann seg-
ir sðguna með eigin orðuin Rhodes
á þessa leið.
•‘Það voru 3 ástæður. S6 fyrsta
var það, að ég var þess íullviss, að
gamli Kruger var óyfirstíganlegur
þrepskjölkur I vegi fyrir sameining
Suður-Afríku, jafnvel I verzlunar-
sökum og I framfaramálum landsins.
Ég reyndi hann á allar lundir, sem
ég gat, en hann var ósvegjanlegur,
og svo lengi sem hann stjórnaði I
Suður Afríku, gat ekki verið að
ræða um neina framför þar I landi.
Hin önnur ástæðan var, að það
var enskutalandi minnihluti andvíg-
ur Kruger, einnig, að minsta kosti,
eins mikið andvígur því að Suður-
Afríka gengi undir brezka fánaun.
Þetta var á þeim tíma lítill minni
hluti, en hann fór vaxandi og hcfði
honum verið leyft að vaxa I næði,
þá hefði hann orðið meirihluti, sem
þegar tíminn kom til þess að velta
gamla Kruger úr völdum, mundi
hafa eyðilagt þá stefnu, sem ég hefl
barist fyrir alla æfi mína, að inn-
lima Suður-Afríku I hið brezka
veldi.
Þriðja ástæðan var, að þú getur
ekki á þessum dögum gert upphlaup
án peniuga. En ég hafði á þeim
tíma I verki með mér nokkra millí-
ónera, sem voru fúsir til að leggja
mér lið, en sem ég má ske aldrei
hefði getað fengið saman síðar".
Þessar þrjár ástæður eru sagðar
með eigin orðum Cecil Rhodes og
sýna þær Ijóslega að hann var frum-
kvöðull upphlaupsins á Búana. Með
auðmannahóp að baki sér til að
leggja fram þá fjárupphæð sem álit-
in var nauðsynleg til þess að hefja
upphlaupið, og að alt þetta var gert
með þeim ásetningi að leggja þann
hluta af Suður-Afriku, sem Búar
réðu yfir, undir England. Saga
þessi ber með sér sitt eigið sannleiks
gildi. Jameson-upphlaupið var að
eins inngangs atriði að ófriði þeim
sem nú stendur yflr, og minni hluti
sá, sem getið er um I ástæðunum og
sem Rhodes vildi kæfa I fæðingunnl,
eða áður en hann gæti vaxið upp I
meiri hluta, eru þeir I Cape-nýlend-
unni og vlðar, sem lagt hafa Búum
svo lið fram á þenna dag, að þeir
geta haldið uppi vörn móti yflrburð-
um brezka hersins þar syðra.
íslenzkt þjóðerni.
FRAMTÍÐARHORFUR
ÍSLANÐS,
Fyrir nokkm síðan birtist grein
í Hkr. um fslenzkt þjóðemi, eftir
Þ, Gfslason, ritstj, Bjarka. Grein
þessi er að mínu áliti mjög skyn-
samlega rituð. jafnvel þótt ég sé
ekki alskostar samdóma liöf. í sum-
um atriðum, Hún er rituð frá hag
fræðislegu sjónarmiði. og er höf,
fremur lofs en ákúru verður fyrir
Þessa tilraun til að sýna lands-
mönnum sfnum fram á, að eitthvað
þurfi til bragðs að taka til að leiða
þjóðina fram úr eyðimörk ómensku
og vanþekkingar fram á sjónarsvið
heimsmenningarinnar, samhliða
öðrum þjóðum. Þjóðemisspurs-
málið er mikilsvarðandi málefni
fyrir Islendinga, bæði á Islandi og
hérf Vesturheimi og ætti J>að að
ræðast til hlýtar frá praktisku
sjónarmiði.
Eger hjartanlega samþykkur
því að öll þjóðareinkenni vor Is-
lendinga fari veg allrar veraldar,
nema málið. Þetta er auðvitað að-
alþjóðareinkennið, og á meðan vér
höldum f>ví getur þjóðerni vort
ekki algerlega hvorfið. Mál vort
er eitt af hinum eldri tungumálum
heimsins, það er eitt hið hreinasta
og gengur Jnæst enskunni, ef ekki
frönskunni, að hljómfegurð- Bók-
mentir vorar em að vísu smáar í
samanburði við bókmentir annara
þjóða, en þœr em oss Islendingum
Siimt sem áður dýrmætur fjársjóð-
ur, einkum ljóðin. Það má óhætt
telja einn af þjóðskáldum vorum
með beztu skáldum heimsins. Ljóð
skáldsnillinga vorra hafa lifað á
vörum þjóðarinnar frá barnæsku
til elliáranna. Þau hafa gert henni
hinar mestu unaðsstundir æfinnar,
sum peirra ódauðleg; f>ar af leið-
andi má búast við að mál vort
glatist seint.
Eg er einn af f>eim Islendingnm
sem elska móðurmál mitt heitt.
Ég hefi ekki heyrt íslenzkt orð tal-
að f mörg ár og þó er mér málið
jafnvel kærara en nokkm sinni áð-
ur og legg ég mikinn áhuga á að
halda f>ví sem bezt við lýði. Þegar
fslenzku ljóðin ryfjast upp f huga
mér, þá hafa þau endumýjaðan
kraft og unað í för með ser, sem
hrýfur mig. Eg hefi aldrei orðið
svo hrifinn af anaara f>jóða skákl-
skap. Þessi andlega fæða vor ísl.,
er þvf f rauninni mikils virði. Hún
er f>að segidafl, sem hefir ótak-
markað vald á tilfinningum vomm,
sá töfrakraftur, sem stráir ljós-
geislum yfir sálir vorar pegar vér
stöndnm f strfði við veröldina. Mér
mundi þykja f>að sárt að láta f>enna
fjársjóð vom líða undir lok.
, Eftir langa umhugsun get ég
ekki séð að viðhald máls vers þurfi
að standa oss fyrir prifum. Ef
ráðin væri bót á þeim mörgu göll-
um, sem þjóð vorri er ábótavant
frá verk- og vísindalegu sjónar-
miði, f>á mundi f>að brátt sannast,
að tunga vor yrði oss enginn
“f>rándur í götu“ til framfara. Til
f>ess að geta átt aðgang að fjöl-
skrúðugum bókmentum, vil ég
leyfa mér að snúa við tillögu herra
Þ. Gfslasonár og stinga upp á því,
að íslendingar haldi móðurmáli
sfnu óskertu, en læri allir enska
tungu, sem útlent mál. Þetta við-
gengst meðal vor Vestur-ísl. og
blessast vel. Isl. yfir höfuð hér í
Amerfku, hafa jafnan aðgang að
enskum bókmentum sem innlendir,
og má f>ó fullyrða að móðurmál
f>eirra er fslenzkan, jafuvel f>ótt að
aláherzlan sé lögð á enskuna. Það
er óneitanlegt, að á Islandi er
enskukenslan ekki eins auðfengin
sem hér f Vesturheimi, f>vf hér eru
skólarnir alstaðar við hendina, en
það má gera hana auðfengnari f>ar
en nú er, ef enskan væri viðtekin á
íslandi í stað dönskunnar, sem
troðið hefir verið f>ar í almenning
til f>essa. Það álít ég að yrði f>jóð-
inni hagur. Dönskulærdómurinn
hefir aldrei komið Islendingum að
miklu gagni, ég var fyltur af hon-
um á ungdómsárum mínum og hef-
það aldrei orðið mér að nokkrum
notum. Danskar bókmentir eru
lítilsvirði < samanburði við bók-
mentir stórþjóðanna, sem enska
tungu tala, og ætti því að víkja fyr
ir þeim, þegar um útlent tungumál
^er að ræða, til lærdóms fyrir fsl,
þjóðina. Það væri því hyggilegt
fyrir Isl. á Fróni að taka á sig rögg
og ekki einungis skifta um iærdóm-
inn á ensku og dönsku meðal al-
mennings, sem hingað til hefir ver-
•ið kend í smáum stfl, vanalegast
heimulegaa t einstaklingum—held-
ur einnig að koma upp enskum
skólum sem víðast um landið, segj-
um í hverri s/slu, helzt í hverri
sveit. Ef þessu yrði til leiðar
komið, gætu Isl. geymt móðurmál
sitt óhaggað, en haft um leið að-
gang að hinum fjölskrúðugustu
bókmentum heimsins, Mér virð-
ist á aðra hönd að afnáin tungu
vorrar sé liægar sagt en gert. Það
er hætt við að það fari fyrir oss
Islendingum eins og frændum vor:
um, Norðmönnum, sem lögðu nið-
ur sama mál—norrænuna gömlu—
og tala nú málleysu eina, hræri-
graut af norsku og dönsku, þótt
bókmentir þeirra séu mestmegnis
á dönsku. Það er mikilsvert að
eiga hreint mál, það er einn hinn
dýrmætasti þjóðar fjársjóður. Vér
Isl. eigum það, mál vort er hreinna
en enskan, hana ættu samt allir Is-
lendingar að læra, sem útlent mál,
enn um fram alt að slengja þeim
ekki saman; það er áríðandi að liafa
varúð i þessu efni, Þaðhefir bor-
ið áþess konar samsteypu meðal
Vestur-ísL. ogvil ég brýna fyrir
löndum mínum hér, að læra bæði
málin sérskilin, eða þá að eins ann
að vel, það væri betra en slengja
báðum saman — jafnvel þær þýðinga
útskýringar, sem stundum sjástí
ísl. blöðumættu ekki áð eiga sér
stað. Það ætlast enginn til að frétta
blöðin gangi í stað orðabókar. Isl.
ættu ekki að vera það of vaxið að
læra þessi mál vel og að lesa þau,
skrifa og tala óblönduð hvort um
sig. Sumir menn læra 20 tungu-
mál og blanda þeim ekki saman.
Framtíðarhorfur Islands standa
í nánu sambandi við þjóðemis-
spursmálið. Ef Isl. kasta af s<‘r
viðjum þeirra þióðar einkenna, sem
eru þeim til tálmunar, þá verða
framtíðarhorfurnar frá n/ju sjón-
armiði. Hvemíg eru þær í dag ?
Ég býst við að þær séu líkar þvf
sem þær voru fyrir 10 árum þegar
ég skildi við föðurlandið, áð und-
anteknum smábreytingum, sem lít-
ið erfvarið; um það leyti varmér
vel kunnugt um ástandið á íslandi,
Það má svo að orði kveða að ljós
heimsmenningarinnar hefði þá enn
ekki komið þar við. Ég ætla nú
að taka fram nokkur dæmi frá
sveitalífinu á Islandi fyrir 10 ámm,
sem sýnishomi af því, hve grátlega
menn voru þar á eftir tímanum í
þann mund,
Það mundi margur útlendingur
hlægja sigmáttlausann yfir því að
sjá sveitafólk á Islandi labba út á
túnið á vorin nieð klárur í höndum
til að lemja sundur tað til áburðar!
Það er sannarlega að eyða kröftum
sínum og tíma til ónýtis. Þetta
hefir þó viðgengist á Islandi til
skams tíma og mun viðgangast enn
Menn höfðu samt sumstaðar byrj-
að nota auvirðilegar handmylnur
til að mala með áburðinn í sundur
um það leyti sem ég fór af landi
burt, en éger sannfærður um að
með dálitlu hyggjuviti hefði mátt
viðhafa 10 sinnum betri aðferð;
sama er að segja um þungar byrð-
ir, sem menn báru á bakinu, þar
mætti með öllu afnema, þær eru í
fylsta mátaóþarfar og drepandi,
einnig hinn óendanlegi flutningr á
bökum hestanna, sein sligar þá.
Það eru að vfsu þeir staðir um fjöll
og firnindi a íslandi, sem er enn,
sem komið er, ekki hægt að flytja
varning yfir á annan liátt, en f
bygðum um land alt mætii nota
vagna á sumrum og sleð á vetr-
um að meira og minna leyti. Menn
gætu vanið hesta sfna saman í pör
til að draga hlöss eins og viðgengst
í öðrum löndum.
A prestsetrinu Vallanesi í Fljóts
dalshéraði, þar sem ég ólst upp,
hefði mátt nota vagna eingöngu
við heyannir á sumrum. Þar vóru
engjar sléttar—og sleða við flutn-
inga á vetrum; ég er einnig viss
um að þau verkfæri hefði mátt,
nota um endilangt Fljótsdalshérað
sumstaðar voru að vísu brúkaðir
sleðar þar á vetrum, en þeir véru í
fylsta máta ófullkomnir; og þá
voru akfæri hestanna sem drógu þá
ekki betri; ein eðatvær reiðings-
dýnur, reirðar á þá með reiptagli,
sem drógst aftur á kviðinn við
brúkunina og gerði skepnunni ill-
mögulegt að kornast úr sporunum;
með þessum útbúnaði var hestin-
um ómögulegt að koma bolmagni
við.—Útlend akt/gi þektust þar
varla, Þetta er að eins sýnishom
af því, hvemig menn voru staddir
verk- og búnaðarlega á Íslandí fyr
ir fáum árum, Það er framkvæmd-
arleysi þeirra að kenna, að þeir
ekki ráða bót á þessum almennu
framfaratálmunum, er ég hefi tek-
ið fram. Það útheimtir miklu
meiri búhyggni og framkvæmd en
fé til að útrýmaþeim, það em þjóð-
emiseinkenni, sem halda þeim við
1/ði, sérstakur 'hugsnnarháttur, lifn
aðarháttur og siðir. Þessi þjóðar-
einkenni ættu að vfkja. ísl, eru
yfir höfuð svo iniklum gáfum gædd
ir, að þeim gæti verið það innan-
handar að koma búnaðar umbótum
í verk, ef þá ekki vantaði framtaks
semi. Eg man eftir þvf, að föður-
landsvinurinn Eiríkur Mugnússon
á Englaiuli hélt fyrirlestur í Valla-
nesi, eitt sinn er hann var á ferð,
um laxaklak í Lagarfljóti. Það
var gerður góður rómur að f/rir-
lestrinum, en svo náði það ekki
ekki lengra. Hið mikla Lagarfljót,
sem rennur eftir endilöngu Fljóts-
dalshéraði, er laxalaust þann dag í
dag, en liefði þó mátt vera kvikt af
laxi stranda á milli, ef bendingu
herra E. Magnússonar hefði verið
sint. Það hefði kostað mjög litla
fyrirhöfn eða umstang,
Framh,
POINT ROBERTS WAHS, 28. Marz ’02
Herra ritstj.—
Samkvæmt loforði mínu, sendi
ég vður nú fáeinar Ifnur, sem yðar
er heimilt að lofa Hkr. að hafa til
meðferðar, sem ofurlítinn fréttapistil
frá þessa bygðarlagi. Jafnvel þó að
héðan hafl nýlega verið skrifað, og
að þannig sé, eins og að að nokkru
leyti, búið að segja það almennasta,
sem fréttakaflar hafa vanalega að
færa. Þá samt ætla ég að reyna til
að segja nokkur orð, ekki um það
efni sem búið er að segja frá, heldur
um hitt, eem enn heflr ekki verið
á minst.
Point Roberts, sem eins og nafn-
ið bendir til, er tangi eða nes, sem
gengur frá fasta landinu út í “Strait
of Georgia,” þétt upp við landa-
merki Canada og Bandaríkjanna, og
er, hvað þurt land snertir einungis
áfastur Canada, vegna þess aðBound-
ary Bay, sem gengur inn í Iandið að
austanverðu við Point Roberts, nær
talsvert norður fyrir landamerkin.
En að austanverðu við þá bugt stend-
ur bærinn Blaine og er um 12 mílur
vegalengdin milli hans og Point
Iioberts, sem er þó næsta bygðarlag
við oss Bandaríkjamegin. Point
Roberts er fremur Iftið pláss, um 3
mflur á breidd, og um 2| mflu frá
suður ströndinni ndtður að landa-
merkjalínu. Meiri parturinn af
landi þessu tilheyri'- stjórninni, sem
virðist treg til að slá því opnu, þrátt
fyrir marg ítrekaðar tilraunir vorar,
samt eru horfurnar þetta hvað beztar,
þar sem Congress maður vor, Mr. F.
CushmaD, sem er sagður og vera öt-
ull og fylginn sér, heflr tekið að sér
málefnið.
Það mun vera um átta ár síðan
íslendingar fyrst settusr hér að, og
síðan hafa þeir smásaman verið að
fjölga, og nú eru sestar hér að 24
fjölskyldur, § af þessu fólki hefir
komið frá Victoria B. C.
Framfarir í bygð vorri eru frem-
ur hægfara, sem stafar allmikið af
óvissunni um eignarrétt landsins.
En þó hafa menn als ekki verið iðju-
lausir, um það getur hver maður
fullvissast, sem skoðar nýlendu vora,
því þó yrktu blettirnir séu hjá fæst-
um stórir, þá eru þeir samt svo stór-
ir, að margra dollara virði eru verkin
verð, þá vinnan er til penÍDga reikn-
uð. Point Roberts var nálega allur
skógi vaxinn og þvf, eins og mönn-
um gefur að skilja, fer ekki mikið
fyrir hverju dollarsvirðinu í vinnu á
löndum manna. Og þó svona standi
á. eins og þegar liefir verið ávikið,
með land þetta, þá hafa menn samt
lagt hér talsvert í kostnað viðvíkj-
andi húsabyggingum og fl.
Eins og ég rétt fyrir skemstu
sagði að meiriparturinn af landi
þessu hafi verið skógi vaxið og þvf
allmikil fyrirhöfn að hreinsa það, þá