Heimskringla - 11.12.1902, Blaðsíða 2

HEIM5KRINGLA 11. DESEMBER 1902.
Ucimskringla.
PuBItlSHED B Y
The Qeimskringla News 4 Poblishing Go.
Verð blaðeins í CJanadaoftBandar $2.00
um árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðsins hér) $1.50,
Peningar sendist f P. 0. Money O.'der
Registered Letter eða Express Money
Odrer. Bankaávísanir á aðrabankaení
Winnipeg að eins teknar með afföllum.
H. Ii. Baldwiii«i»n,
Kditor & Manager.
OfiBce : 219 McDermot Ave.
P.o. BOX 1*83.
Bygðir Morraóna í
Canada.
Herra J.M. Tanner, Jyfirnmsjón-
armaður mormónskn kyrkjnnnar
og sunnudagaskóladeildar hennar,
heflr verið að ferðast I embættber-
indagjörðum sínnm um bygðir mor-
móna í Norðvestur-héruðunum, og
lætur vel af þeim. Upplýsingar
þær, sem herra Tanner heflr afiað
sér á þessari ferð ern fróðlegar og
eftirtektaverðar og sýna ljóslega að
Mormðnar eru með efnuðustu, fram-
takssömustu og uppbyggilegustu
innflytjendum sem til Canada hafa
flutt til aðseturs.
Bygðir þessa trfiflokks eru í
suðurhlutanum at Alberta-héraðinu
og ná frá Lethbridge, meðfram St.
Mary’S ánni, um 50 mílur vegar
Fóikstalan í þeím er talin 5.100.
Þeir byrjuðu að flytja þangað vest-
ur árið 1887, en aðeins fáir á fyrstu
árunum, svo að meira en helflngur
als fólksins heflr flutt inn í bygðir
þe3sar á síðastiiðnum 2 árum. Vera
þessa fólks í Utah, Nevada, Mexíco
Wyoming og Idaho hefir reynzt á-
gætur undirbúningsskóli uridir ný
lendumyndun þeirra í Alherta. í
þessu nýja heimkynr.i hafa þeir lagt
frara alla atorku sína, til að mynda
blómlega bygð og með frábærri
atorku og verkhygni heflr þeim tek-
ist að rækta og gera að blómlegum
ökrum heila landttáka, sem áður
voru taldir lítt nýtir vegna vatns-
leysis. Herra Tanner segir alla í-
bfia þessara bygða vera i hæsla máta
ánægða með lönd sín, sem ríkulega
hafa endurgoldið alla þá vinnu og
tilkostnað, sem í þau heflr verið lagt
og hann telur líðan'þeirra og fram-
för langtum betri og raeiri, en í
nokkurri annari Mormónabvgð, hvar
sem leitað sé. Aðal atvinnuvegir
þeirra eru hveíti- nauta- og sauðfjár-
rækt. Þeir framleiddu á síðasta ári
625 þfisund bushels af kornvöru, og
af gripnm eiga þeir 25 þfis. naut-
gripi og 80 þfi-und sauðfé, og nfi
eru þeir teknir til að rækta alskyns
aldini, sem vaxið geta þar. Margir
þeirra eru aldir upp við aldinarækt
og kunna vel að því verki og þeir
eru sannfærðir um, að aldini þríflst
vel f bygðum þeirra þar vestra.
Einn annmarki er þó á bygð þeirri,
eem þeir eru nfi í undirbfiningi með
að bæta fir. Það er skóglaust land,
og við það kunna þeir illa. Þeir
hafa því sent mann til Ottawa, til að
leita upplýsinga um hvernig fljótast
og bezt megi rækta skóg í hygðinni,
og hugsa að vinda tafarlaust að þvl
verki. Einnig eru þeir farnir að
rækta syrkurrófur I stórum stíl, þær
eru af beztu fegund og hafa í sér
mikið sykurefni. Þessi atvinnuveg-
ur verðnr rekinn með afli, þvf að
f Reymond, sem er qitt af nýjustu
þorpuin f bygðinni, er nfi verið að
byggja sykurgerðarverkstæði, sem á
að k03ta hálfa million dollars.
Stofnun þessi á að verða fullgerð í
september 1903. Starfsaðferð þess-
ara manna er all-áþekk því sem
Mennonítar fylgdu, þegar þeir fóru
fyrst að byggja nýlendur í Manitoba
1875. Þeir bygðu sér þorp hér og
hvar á hentugum stöðum f[nýlendu-
svæðinu og bfia þar allir saman.
hver fjölskylda í sínu hfisi, en rækta
svo kringumliggjandi lönd í samein-
ingu. Þóá hver maðursitt afmark-
aða land og þeir vinna á öllum lönd-
unum. Nfi er þó hver maðurfarinn
að rækta sitt sérstaka land, en bfia
samt ineð Ijölskyldur sínar f þorpun-
um: Astæða þeirra fyrir þessu bú-
skaparlagi er sfi, að þeir njóta meiri
samfélagsskapar og geta haft öfiugri
og fullkomnari barnaskóla með því
að búa í þorpum, heldur en ef hver
maður byggir og býr með fjöfskyldu
sína á sínu sérstaka landi. Þorp
þessi eru snoturlega bygð og í mik-
illi framför. Mest eru það timbur-
hfis, en með því að agætur tígul-
steÍDsJeir heflr fundist f bygðinní,
þá eru þeir nfi farnir að bfia til tig
ulsteina og bfinir að byggja nokkur
lagleg tigulsteinshfis. Sterlingþorp-
ið er aðeins 2. ára gamalt. En þar
er þó skólahfis, sem kostaðí 8 þfis-
dollars. Reymond-þoryið er ennþi
ekki ársgamalt, en þó eru þar nfi
800 manns, sem á síðasta ári rækt
nðu 150 þfis. bushels hveitis. Þar
er nfi verið að byggja mölunar-
mylnu, sem kostar S30 þfisund og
$10 þfisund skólahfis er nú þar í
smfðum. I þessu þorpi einnig er
sykurgerðar-verkstæði, sem á að
kosta hálfa million dollars. Lofts-
lagið í bygðarlagi þessa fólks, er
mJög áþekt þvf sem er I norðurhlut.
anum af Utah-ríki; aðeins er þar
nokkru vindasamara og regnfall er
þar talsvert, en þó ekki nægilegt til
fullkominnar akuryrkju. Þess vegna
hafa menn þessir gratið mikla vatns-
veitingaskurði, og er vatni fir St.
Mary’s-ánni hleypt i þá og rennur
það um bygðina 60 mílur vegar frá
Sterling. Skurður þessi er 20 feta
breiður og nær 5 feta djúpur. Úr
honum er svo vatni hleypt yflr akra
og engjar fbfianna, eftir þörfnm.
Herra Tanner segir Mormóna f
bygðum þessum, vera einlæga Cana-
da-menn f anda. Þeir bera mikla
virðingu fyrir því, hve 1< gum lands-
ins er hér vel fylgt fram af hálfu
dómgæzlunnar og hve fólk hér er
frjálst undir lögnuum og hve ger-
samlega líf og eignir rr anna er óhult
í Canada. En sérstaklega kunna
þeir vel við þá einlægu hluttöku,
sem bæði stjórn landsins og almenn-
ingur taka í kjörum og framförum
Dýbggjanna í canadisku nýlendun
um. Enn þá hafa þeir þó ekki Ieitað
til stjórnarinnar með nokkurn styrk
til framkvæmda í nýlendum sínum,
og kveðast ekki munu gera það.
Þessir menn eru að gerast lög-
legir borgarar eins ótt og þeir eru
búnir að bfia lögákveðinn tfma í
landina. Flestir hafa menn þessir
keypt bfilönd sín frá járnbrautarfé-
lögum. En nokkrir hafa náð sér
heimilisréttarlöndum. Vanastærð á
löndum þar er, eins og annarstaðar
hér f landi, 160 ekrur. En margir
Mormðna nýbyggjendur hafa tals-
vertstærri lönd og sumir margfalt
8tærri. Flestir þessara manna hafa
verið Republicanar í Bandaríkjunum
en eru conservativar hér í landi.
Annars segir herra Tanner að Demo-
crats suðurfiá verði vanalega liheral
hér fyrir norðan.
Skólar þessa fólks eru í engu
fiábrngðnir öðrnm barnaskóluiu í
Norðvestui-héruðunum, að undan-
teknum sunnulagaskólunuin. Á-
form þessa fólks er það, að eiga
beztu'skólabyggingar allra héraða f
Vestur Canada og að hafa víðtæk-
ustu og fullkomnustu kennslu á
þeim, Mormónar heimta engin trfi-
arskilyrði af barnakennurum sfnum.
Euda hafa flestir skólakennarar
þeirra f liðnu tíðinni, verið frá Ont
ario og nokkrir frá Regina. Kenn-
ara launin þar eru frá $600 til $866
á ári. Innan skamms tíma er bfiist
við að Mormónar geti fengið kenn-
ara fir flokki sinna eigin ungu manna,
sem nfi eru að undirbfia sigTyrir
þau saörf. Tveir eru nfi að stunda
kennarauám f Regína, og Sterling
Wiliiams, sem er á fjórða námsári
sínu f Manitoba College og fitskrifast
þaðan að vori, ætlar sér að verða
kennari í Mormóna-bygðinni. Mað-
ur þessi er dóttursonur Brigham
Young og er sjálfur Mormóni. Hann
kom til Vestur-Canada með þeim
sem fyrst fluttu hingað, árið 1887.
Herra Tanner segir Mormóna
vestra ekki iðka fjölkvæni og
aldrei hafa gerf það þar. En í Utah,
segir hann enn þá vera nokkra
menn, sem ekki hafi algerlega lagt
?ann sið niður. En engir hafa flutt
hann með sér til Canada.
Herra Tanner telur víst, að tala
Mormóna í Alberta bygðunum, tvö-
faldist á næstu 1 eða 2 árum, og
kveðst hann muni leggja krafta sína
fram til þess að svo geti orðið, því
undra margir suður frá, mæna von
araugum hingað norður, og koma
eins fljótt og þeir geta hæglega I03
ast við eignir sínar. Hann télur
víst að fólk þetta sé eins góðir inn-
flytjenudur eins og mögulegt sé að
fá inní Norðvesturlandið, og Canada
segir hann að eigi ágætlega vel við
þá.
Af þessum upplýsingum berra
Tanners, er ekki annað sjáanlegt, en
að Mormóna-flokkurinn, sem hingað
heflr flutt á liðnum árum, sé ekki
einasta eins góðir innflytjendur og
aðrir sem hingað koma, heldurlangt
fram yflr það, bæði að efnum, fram-
tukssemi, dugnaði og bfifræðislegri
þekkingu. Og víst hafa þeir komið
meiru f verk, í bygðarlagi sínu á
síðastl. 5 árum, heldur en áður eru
dæmi til í Canada að nokkurjafn-
fjölmennur flokkur hafl gert í einni
nýbygð á jafnstuttu tímabili. Það
er því óskandi, að Vesturlandinu
megi hlotnast það happ, að fá sem
flest af slíkum innflytjendum.
Einræni hugvitsmanna
Sérlund eða sérvizka er eigin-
leiki, sem almenningur heflr eaki
miklar mætur á og er fremur óvirt
ur en virtur, svona almennt talað.
Sérvitringarnir syo nefndu, eru ekki
metnir a marga flska eða þvf sem
hann segir mikill gaumur geflnn.
Almenningur lítur til hans hálfgerðu
hornauga og vill yfirleitt sem minst
mök við hann hafa. Og sérvitring
urinn lætur sér það vel líka, veit,
ef tíl vill, ekkert af þessu, því að
hugur hans stefnir að alt öðru en
því, að sníða sig eftir hugsunum
annara eða koma fram samkvæmt
óskum þeirra í öllum atriðum.
Sannleikurinn f máli þessu virðist
oss vera sá. að sérlundaði maðurinn
er syo’ vegna þess, að hann er frá
nattfirunar hendi gæddur sjálfstæðu
viti. Hann hugsar og ályktar án
þess að fara í nokkru eftir viðtekn-
um skoðunum almennings og í þeim
hugsunum og ályktunum ar hann
alla jafna, ekki að eins hliðhlt við,
heldur miklu fremur á undan al-
menningsskoðunum og fyrir ofan
þær. Þessir menn hafa algerlega
sérleg skynjanafæri og eru frá fæð
ingu þannig andvfgir þeim, eða
mörgum af þeim þjóðjélagsskipun-
um, sem almenuingur a'yeg hugs-
nnarlaust gerir sfg ánægðan með
eimitt af þvi hann heflr alist upp
við þær frá blautu barnsbaini og án
þess nokkurntíma að gefa því gæt-
ur, hvort þetta eða. hitt sé nfi í raun
og veru eins gott og fullkomið eins
og það gæti verið eða hvoit nokknr
breytfng þar á sé heppileg eða nauð
synleg. En sérvitringurinn þveit
á móti veitir öllu þessu eftirtektog
brýtur neíla sinn um það tímunum
saman. Sérvitringarnir eru jafnað-
arlega gáfumenn, þótt gá urnaroft
beigist í sérstaka átt og öfugt við
almennt viðtekna háttu. Þess vegna
er það, að flestar umbætur og upp-
götvanir koma frá sérvitringunuin—
einrænu mönnuuum, sem fókið lítur
hornauga til og leiðist að búa með.
Þessir menn eru jafnan þögulir og
fara oft einförum tfmunum saman.
Það eru þeirra ánægjustundir og þá
er það sem þeir eru að vinna í hag-
inn fyrir komandi kynslóðir, þótt
þeir séu lítils metnir og oft óvinsælir
af almenningi af því þeir eru taldir;
„Ekki mönnum sinnandi”, ogsatt ad
segja, koma þeir oft og í ýmsum at-
riðum fram, sem værn þeir bö>n en
ekki fullorðnir menn. Afslfkum
mönnum þekkja íslendingar einna
bezt Björn sál. Gunnlögsson, ’spek-
inginn með fcarnshjartað’. Það
blandast engum hugur um, að þar
var einhver mesti gáfumaður, sem
ísland heflr nokkru sinni af sér fætt.
En svo var hann stundum djfipt
sokkinn f hugsarir sfnar og vfsinda-
Iegar hugleiðingar, að hann þekti
ekki sína eigin konu, og þéraði
hundinn sinn, er hann gekk hjá
honum. Og margar skrítnar sögur
eru af honum sagðar. Það liggur
tvennt í eigu íslenzku þjóðarinnar
eftir þenna sérvitring: Uppdráttur
íslands. Það er bara verkfræðilegt
smíði, sem, ef til vill aðiirhelðn
getað gert eins vel og Björn. hefðu
þeir haft þekkingu 1 mælingar- og
uppdráttarlist, en á þeim tíma var
enginn annar maður á Islandi en
hann, sem afkastað gæti slíku verki,
og það sem me3t er í varið, í þessu
sambandi, er það, að Björn hafði
læ.t alt þetta að mestu leyti umfram
annað sem hann nam nneð sambekk-
ingum sínum í skóla. Hitt annað,
sem Island á, eftir mann þenna, er
kverið N j ó 1 a. Sö bók ber vitni
um fjölbreyttari og háfleigari hug-
sjónir, en nokkur önnur íslenzk bók.
Hfin er ekki tekin fir hugsanaheimi
almennings, heldur fir öðrum og
æðri, andlegum heimi. Hfin er
sönn skuggsjá sálarlífs þessa einræu-
ingslega sérvitrings.
Vísindamenn, hugvitsmenn og
skáld, sérstaklega tónskáld, eru
margir með þessu marki brendir,
að þeir eru sérlegir í skoðunum og
framferði- Beethoven og Chopin
voru af þe3sum flokki ogverk þeirra
voru lengi framanaf lítils metin.
Dante var þögull og einfara. Milt-
on, Watsworth, Petrarch, Cowper,
Byion og Shelly, voru 'allir djfip-
hugsandi, hægfara og þögulir menn,
sem lítið áttu sameiginlegt með sam-
borgurum sínum. Þetta voru alt
hugsjónamenn afargáfaðir, en sí-
dreymandi og eins og utan við sam-
tímis hugsjónalíf og starfsemi.
William Penn og Henry D. Thor-
eau voru af öðrum og æðri heimi, en
8amtfðarmenn þeirra. Hinn síðar
nefndi sagði eitthvert sinn, að hann
flndi engan þann félaga, sem væri
eins féiagslyndur eins og einveran,
En eftir alla Þessa menn, liggja störf
sem növerandi kynslóðir eða að
minsta kosti hinn hugsandi hluti
fólks, virðir og dáist að. Yflr höfuð
að tala, virðist þ ð liggja í eðli
slíkra manna að geta ekki notið fil-
veiu sinnar í samkyns andrfimslofti,
og almenningur. Hugsun þeirra öll
er bygð á hærri og háfleigari grund-
velli og þeir njóta sín og gáfna
sinna þá bezt, þegar þeir eru í ein
rfimi og utan við glaum og gleði
heimsins. Einveran er þeim alger-
lega nauðsynleg til þess að geta
framleitt sín miklu andlegu afreks
verk. I raun réttri getur hver mað
ur fundið þetta með sjálfum sér, þó
í smáum stíl sé. Það er miklu létt-
ara að festa hugann yíð eitt ákveðið
efni og njóta als afls hugsana og
skynjanafæranna, þegar alt er hljótt
og þögult umhverfis, heldur en þeg
ar háreysti, glis og glaumur hindrar
bæði sjón og heyrn og deyttr eða
lamar hugsanafærin. Námsmaður
inn sem gengur á skóla, verður að
hafa næði og geta verið í einrfimi,
til þe-s að læra námsgreinar sínar,
fá réttan skilning efnisins og festa
þær á minnið. Og það viiðist svo,
sem þetta sé honum því nauðsyn-
legra, sem hann heflr meiri náms-
hæflleika eða sá flnnur meira til
þarfarinnar á einveiunni, þegar and
legu öflin eiga að starfa mest og
bezt. Og þegar maðurinn á náms
árum sínum flnnur til þessarar þarf'-
ar, og veit að einveran er honum
nauðsynleg, hversu miklu meir mun
hann þá ekki á efri manndómsárum
sínum finna nauðsyn einverunnar,
þegar andinn innblæs honum að af-
kasta mikilfen^legum, andlegum af-
reksverknm. Þess vegna er það
vaibugaveit, að áfella þá menn, sem
fyrir eimæningsskap og fámælgi eru
í dagfari sínu fráhríndandi og
óviðfeldnir, eða lítilsvirða skoðanir
þeirra á þeim efnum, er þeir ræða
um, og um sérvitru mennina er það
að segja, að þeir eru, að jafnaði,
ekki aðeins óheimskir heldur höfuð
og herðar, vitsmunalega skoðað,
hafnir yfir fjölda þeirra manna, sem
hæðast og gera gys að þeim.
Víubannið í Ontario.
Atkvæðagreiðsla um það mál,
fór þar fram í fylkinu, þann 4. þ.
m. Fmmvarpið sem um var greitt
var samkyns því, er samið var af
Manifoba stjórninni og atkvæðis skil
yrðin svipuð. Samkvæmt frumvarp.
inu máttu ’hotelin’, sem nfi eru, ekki
selja vín og engir nema fullgildir
lyfsalar, f bfiðum sínum. En tilbún-
ingur þess var ekki aftekinn og ekki
heldur bannað að selja það til utan
fylkismanna. Með öðium orðum:
Fiumvaipið var oið fyrir orð eins
og Manitoba fiumvarpið, sem’Eree
Piess’ lét svo illa við um þær mund-
ir, sem það var á dagskrá hér í fylk-
inu. En sama blað segir um Ont-
ario frumvarpið, að það ”hafl verið
ágætlega hugsað og í hæsta máta
réttlátt”,
í þessari atkvæðagreiðslu hafa
vínbannsmenn unnið stóran sigur.
Þeir greiddu, eftir þvf sem sfðast
fréttist, I28,8i5 atkvæði, en vín-
svelgii greiddu als 76,469 atkv.
svo að fleirtala atkvæða með vín
banni er 52 346 eða rfimlega einn
f i m t i hluti allra atkvæða greiddra.
En, samkvæmt ákvæði laganna urðu
þeir að hafa nær 60 þfis. atkv.
fleira en þeir fengu, til þess að lögin
næðu gildi. Það er talið að í þess-
ari kosningu hafl lítið meira en 1
allra atkvæðisbærra manaa í Ontar-
io, notað atkvæðisrétt sinn, og að því
sé það ennþá ósannað, að vínbanns-
menn séu í meiri hluta þar í fylkinu,
þrátt fyrir ofurmagn þeirra í þess-
um kosningum.
Það eitt hafa þessar ko3nin^ar
þó sýnt, að vínbandsmannaflokkur-
inn í Ontario er óðum að vaxa. Og
ef þeir, sem ekki nota atkvæðisrétt
sinn við slfkar kosningar, eru taldir
afskiftalausir af málinu, og á þann
hátt skift jafnt á milli flokkanna,
eins og virðist sanngjarr.t, þá eru
vínbannsmenn í greinilegum meiri-
hluta. Á hinn bóginn er því haldið
fram, að vínbannsmenn hafi allir
greitt atkvæði, og að þeir. sem ekki
notuðu rétt sinn séu f raun réttri
vínsvelgir, þótt þeir hafi kynokað
sér við að ganga í berhögg við bind-
indishreyflngunaj af þeirri virðingu
sem þeir bera fyrir því málefni.
Jafnvel þó þessi skoðun sé tekin
gild, þá sannar hfin samt siðferðis
legan sigur vinbannsmanna yflr §
hfuta allra yfnsvelgja f Ontario og
er það í sjálfu sér stórmikils virði
fyrir framtíðarvelferð málsins. Frá
8jónarmiði stjórnarinnar er þetta hið
mesta vandamál af 2 ástæðum,-
Fyrst þeirri, að hvenær sem Jvín-
bannslög ná gildi f einu fylki, án
þess á sama tíma að verða lögleidd í
öðrum fylkjum, þá er ekki að eies
efasamt, heldur alveg víst, að ei verðr
mðgulegt að fá þoim framfylgt, nema
með því að halda heilan herskara af
spæjurum og öðrum embættismönn.
utn til þess sífeldlega og nákvæm-
lega að vakta fylkisbfia ogjbókstaf-
lega að ofsækja þá, þvf að enn sem
komið er, er það ekki komið innf
meðvitund þjóðarinnar, að það sé
að nokkru leyti glæpsamlegt. að
neyta víns í hófl- og jafnvel þetta er
játað af mjög inörgum merkum og
ströngum bindindismönnum. Enda
er bindindishreyflngin ekki til orðin
vegna hófsamrar nautnar víns eða
ö's, heldur vegna ofdrykkjunnar og
allrar þeirrar skaðsemdar sem af
henni hlýzt. En þessu fylgir aftur
það, að örðugt mundi að fá menn til
að lögsækja eða til að bera vitni
móti manni sem seldí eða drykki.
segjum eitt ölglas, þó það væri ekki
keypt eða drukkið í lyfjabfið. Og
slík lögsókn hefði á sér blæ ofsókíi-
ar og ósanngirnis og það gæti orðið
til þess, að spilla fyrir bindindis
hreyfingum í framtíðinni, auk þess
sem það yki filffið og hatur og mála-
ferli milli sjálfra borgaranna, um
Ieið og það bakaði fylkinu afarmik-
inn árlegan kostnað á eina hlið og
á hina. drægi frá því mikla fjárinn-
tekt á ári hverju, sem nfi er borguð
í fylkissjóðinn fyrir vínsöluleyfl.
Hin önnur ásnæða er sú, að hvenær
sem vínbannslög ná gildi, þá verður
það siðferðisleg skylda, landsins, að
bæta þeim inönnum skaðann. sem
verða fyrir eiguatjóni vegna lag-
anna, að svo miklu leyti sem eignir
þeirra verða fyrir þá sök eiðilagðar
eða gerðar gagns og verðlausar, og
þessi fitgjaladaliður verður all-til-
flnnanlegur.
Til eru að vísu þeir menn, sem
ekki vilja taka þessa kröfu til greina
en þeir eru í minnihluta. Það er
yfirleitt skoðað réttlátt, að þegar
þjóðin með gildum lagaákvæðum,
veldur eistaklingnum tjóni, þá skuli
bonum bættur skaði hans að fullu.
Mestu stjórnmálamenn landannahafa
jafnan haldið þessari kenning fram;
og dómstólarnir mundu einnig gera
það. Þessi hlið málsins heflr lítið
sem ekkert verið rædd opinberlega
ennþá,.en hlýtur að koma til greina
lyr eða síðar sem eðlileg eftirköst aí
af vínbanni í ríkinu, og þessi kostn-
aður er talinn að muni nema í öllu
Canada ríki sem næst 20 millíónum
dollasr.
Sfi er og ástæða fylkjsstjórna,
að veigra sér við að halda fram al-
gerðu vínbanni í nokkru sérstöku
fylki, að svo lengi sem fylkin hafa
ekki leyfi samkvæmt stjórnarskrá
ríkisins til að banna tilbfining víns
eða öls, þá sé alt lagasmíði í vín-
banns áttina í raun réttri, kák eitt,
minna en hálfgert verk, og af því
stafar eðlilega, ómöguleikinn að fá
slikum lögum framfylgt. En það
játa allir að Dominion-stjórnin ein
hafi vald til að semja lög er banni
algerlega tilbfining, innflutning, sölu
og nautn víns og öls. En svo er
það líka víst, að sfi stjórn, hver sem
hfin kann að vera eða verða, mun
ekki stíga það spor fyr en full sönn-
un er fengin fyrir því, að það sé
vilji meiri hluta allra ríkisbfia íheild,
en reynzlan heflr sýnt, að það mun
ekki fást, meðan Quehec bfiar eru
eins eindregnir móti vfnbanni eins
og fram kom við almennu ríkisat:
kvæðagreiðsluna um það mál, fyrir
nokkrum árum.
Að vínbannsmenn séu óánægðir
með þau þvingunarskilyrði, sem at-
kvæðagreiðslu um þetta eru jafnan
samfara, er mjög eðlilegt. En það
má ekki missa sjónar á því mikil-
væga atriði, að vín- og öl-tilbfinings-
atvinnuvegurinn hefir uppalist og
þroskast á lögákveðinn hátt, sam-
kvæmt eigin vilja og undir laga-
vernd þjóðarinnar, sem heflr heimtað
aoll eða skatt af honum og gert sér
hann að stórri árlegri inntektagrein.
Þetta gerir stjórnmálamönnum örð-
ugt að sópa honum fit fir tilverunni
með einu pennastryki og án nóg-
samlegrar yfirvegunar þeirra afleið-
inga, sem slíkt heflr í för með sér.
Á hinn bóginn er það víst almennt
játað, að sá atvinuuvegur hvorki sé
né hafl nokkru sinni verið til neinna
almennra hagsmuna fyrir þjóðir
heimsins, og í þeirri meðvitund
fólksins liggur aðalstyrkur vínbanns-
hreyflngarinnar. Vínbannsmenn
verða því að líta .á mál þetta eins og
hvert annað mikilyægt „Reform”
eða endurbót, sem komist hefir á í
heimínum fyrir eindregið fylgi
vissra manna og flokka. Þeir verða
að halda umbótastarfi sínu hvíldar
og hlífðarlaust áfram, þar til þeir
hafa svo mentað meiri hluta þjóðar-
innar, að hann sé orðinn þeim sam-
dóma og fylgjandi í öllum aðalat-
riðum vínbannsmálsins, þá er sigur-
inn vís.
Er svelta skynsamleg?
Kaþólska trúin kennir að menn
skuli ekki éta kjöt á föstudögum. í
tilefni af þeirri kenningu ritaði einn
kaþólskur maður nýlega í blað í
Toronto, svolátandi bréf:
“'Ég er kaþólskrar trfiar, en
það eru sumar kenningar þeirrar
kyrkju, sem ég get ekki felt mig
við og eru mér óskiljanlegar, svo
sem t. d., að verða að fasta á viss-
um dögum. I einlægni að segja,
get ég ómögulega skilið vitið í þess-
ari kenningu. Hvernlg getur hegn.
ing líkamans og skaðsemd heils-
unnar betrað sálina, eða verið guði
þóknanleg? Og hvers vegna er kjöt
meti holt á mánudögum, eu skað-
samlegt á föstudögum? Þessar
munkareglu kenningar frá dögum
miðaldanna ættu ekki að eiga, sér
stað á 20. öldinni. Ég endurtek það,
að ég er kaþólskur, en ég skoðasjálf
an mig frjálsan að því að eta kjöt á
hyerjum þeim degi, sem hundarnir
gera það.
Þessu svarar blaðið , sem er
málgagn kaþólsku kyrkjunnar, á
þessa leið: ‘‘Sá maður, sem segist
vera kaþólskur, en virðir þó að vett
ugi kenningar kyrkju sinnar, hann
þekkir ekki sjálfan sig og með þvf
að viðurkenna sumar trfisetningarn-
ar en hafna öðrum, þá hættir haun
að vera kaþólskur”. Svo heldur
blaðið áfram;
1. “Föstukenningin byrjaði ekkí 4
miðöIduDum, né heldur átti hfin upp
tök síu hjá munkum. Hfin var af
guði skipuð, þfisundum ára fyrir
miðaldimar, né heldur var hfin af-
numin með endurlausninni. Kristur
fastaði sjáltur og svo gerðu læri-
sveinar hans.
2. Kaþólska kyrkjan segir ekki að
kjöt sé óholt á föstudögum eða nokkr
um öðrum dögum. Grundvallar-
hugsjón sfi, sem fastan er bygð á,
hefir sérstakt tillit til þess, að kæfa