Heimskringla - 05.03.1903, Blaðsíða 3

HEIMBKRINGLA 5. MARZ 1903.
allar daglegar nauðsynjar. Fyrsta
félagið var stofnað 1830, nú eru
kaupstaðir þess 350. en félags-
menn 118,000.
Ostagerð, kynbætur, mjólkur-
sala og smjörverzlun, vínföng og
jarðar afurðir eru aðalvörur. sem
þetta sameiuingar kaupfélagverzlar
með. Ef til vill hefir öfund og á-
sælni nábúaþjóðanna hjálpað
Svisslendingum til samtaka betur
en alt annað, og gert þá árvakra
og félagslyndari en flesta aðra
menn. Þegar yfirveguð er marg-
breytni á tungu, og mismunandi
trúarflokkar, sem byggja landið,
sem er margbreytilegri en nokkur-
staðar annarstaðar. þá gognir sam-
heldni þeirra furðu. Þjóðin hefir
fjögur stór mismunandi tungu-
mál. Fátækasti og lftt mentað-
asti þjóðhlutinn eru Valasíumenn.
Þeim er stjórnað af Rómkaþólsku
kyrkjunni, bæði mentamálum og
kyrkjumálum. Þá koma mótmæl-
endur, sem byggja miðlandið og
þar norður eftir, og Sfðan fransk-
kynjaðir Svissleudingar í Oeneva,
sem eru velmentaðir og framfara-
menn miklir. Þegar litið er' á
þessa skiftingu að máli og trú, þá
sýnist ekki auðvelt að átta sig á
þvf f fljótu bragði hvaðan hin
skarpskygna og hagsæla stjórn
menska þeirra er sprottin, sem,
reynd er að vera langt á undan
allri annari stjórnmensku f heim-
inum, einkum nú um síðastliðin 25
ár.
Sagan sannar það, að stjórn-
menska þeirra á sinn uppruna og
framþróun að þakka verkamanna-
félagsskapnum. Fyrst kom liann
referendum, eða lýðsstaðfestingu á
f lögum landsins. Með þvf móti
hafa verkamannafélögin getað fet-
að sig áfram, ðg það hafa þau gert
með stórum skrefum. Ekkert
lagasmíði hefir náð gildi nema það
sem styrkti og lyfti verkalýðnum
upp og fram á leið, og við þá fram-
för hefir stjórnarfarið f landinu
farið batnandi dagfrádagi. Þessi
félög hafa ekki hótað eða talað um
stjómarbyltingu eða hryðjuverk.
Þau hafa forðast að sttyggja auð-
valdið með tómu orðagjálfri, eða
úthúðað vanansþegnum meðstóryrð
um. Þau hafa farið að eins og
reyndur og liygginn fylgdarmaður
fjallgöngumanna, sem fer jafna
ferð hvernig sern fjallgangarinn
lætur. Og þótt hann æði á undan,
og detti, meiðist, rispist og brötni,
áður en liann kemst upp á gn/p-
una, þá bregðst það ekki, að fylgd-
armaðurinn kemur án þess að detta
og meiða sig, eða tefja. Verka-
mennimir feta sig áfram ^hægt og
hægt, en stanza aldrei, og eru
komnir langt á undan verkamönnr
um annarstaðar, þráttfyrir skamm
ir þeirra og stóryrði, verkföll og
blóðsúthellingar, sem þeir nota of
mikfð fyrir vopn.
Það getur verið að það séu
meiri og betri framfara skilyrði í
Sviss en annarstaðar, þó sá þekki
þau ekki, sem ritar þessar línur.
Sé það eins og það er, velgengni
verkalýðsins 1 Sviss, og aðferð
hana, og stefna verðskuldar sann-
arlega að þeim sé veitt eftirtekt,
að minsta kosti, sfzt af þeim þjóð-
um og verkalýð, sem vilja bæta
kjör þeirra, sem aliri vinnu af-
kasta, og þrá framfarir f félags-
skap og atvinnugreinum.
*
* *
Framanrituð grein er þ/dd úr
tímariti. Hún er skrifuð af Rich-
ard Ketchelt í Rochester, N. Y.
Það er’eflaust rétt með flest farið
hjá höfundinum, ef ei alt. Sviss-
lendingar em manna fremstir í
stjórnmensku og félagsskap, og
gætu aðrir margt gott af þeim
lært, ef þeir vildu kynna sér þekk-
ingu þeirra og siðu. Þeir elska og
virða jafnrétti og mannréttindi, en
fyrirlfta og hata auðsýki og ásælni
við meðbrœður sfna, eru starfs-
menn ágætir.
K. Ásg. Benediktsson.
YORKTON, ASSA,, 12, Febr. 1903.
Herra ritsti Hkr.
Eg var búinn að ésetja mér að
rita yður nokkrar línur í fréttaskyni
um áramótin, en það hefir dregist til
þessa.
Þar er þá fyrst til að taka. sem
síðast var frá horfið, nefnil. leið-
angri Doukhobora. Stjóinarherinn
mætti þeim f Minnedosa og voru
þeir ofurliða bornir eftir allharða og
og langa viðureign og sendir aftur
til Yorkton og síðan reknir og dregn
ir á sínar stöðvar til vetrarvietar,
og vörður settur í kring, auðvitað
alt upp á þeirra reikning. Og svo
vita menn ekki hvað þessir stjórnar-
féndur, Nihilistar eða Liberalar muni
nú taka fyrir, þessir menn, sem
voru svo frjálsir í skoðunnm, að þeír
þoldu ekki og risu á móti kúgunar-
lögum Rössa, og tóku feginshendi á
móti boði hinnar frjálsu Canada-
stjórnar að flytja hingað og fá 5 til
7 dollars á hvert nef. Þessir menn
sem eru svo frjálsir í skoðunum, að
þeir geta ekki lifað undír og hegðað
sér eftir hinum frjálslegustu lögum í
hinu frjálsasta landi heimsins, þar
sem hin frjálsasta stjórn heldur um
opið á hinum frjálsasta fjár-
sjóð hins frjálsa lands. Þessi uppá-
hö!d hinnar frjálsu stjórnar, sem
hefir verið veitt þau hlynnindi fram
yfir aðra þegna landsins, að þurfa
ekki að hreyfa legg né lið til varnar
sinu fósturlandi að eilífu, mundu þó
fúslega fiýja undan j kúgun hinna
frjálsu laga Canada til Bandaríkj-
anna, Tyrklands eða ef til vill til
íslands, ef að $5 væru I boði á hvert
nef, og sú vissa fylgdi með, að hvert
nef og sú vissa fylgdi með, að hvert
nef mætti snúa upp eða niður, fram
eða aftur eftir því, sem hverjum eig
anda þykir bezt við eiga.
Þar næst er að minnast afreks
verka istjórnarinnar, þar sem hún
rak úr embættum alla sína mótstöðu-
menn, án þess að taka tillit til hæfi
leika þeirra, og fylti skörðin með
sínum fylgdarmönnum, án tillíts til
hæflleika þeírra. Slíkt athæfi var
fordæmt af vissum flokki og vissum
mönnuro, fyrir ’96, en nú hafa þeir
sömuekkert út á slfkt athæfl að setja
Og þvf ekki?
Verster þó þegar svo vill til,
eins og hér heflr orðið, að óhæfur
maður er settur í póstþjónustustöð-
ina, því það gerir .fólki bæði óhagn
að og peningatap. Islenzku blöðin
eru ekki stór, og ef til vill ekki
merkileg, en kaupendur kunna þó
betur við að fá þau á réttum tíma,
en því heflr ekki verið að fagna síð-
an skiftin urðu í haust, því stundum
haf'a þau legið viku, og stundum als
ekki komið til skila. Eg geri vita
skuld ráð fyrir að þau (Hkr. og
Lögb.) séu en gefln út vikulega sem
að undanförnu.
Það er orðið of langt síðan að
leiðtogi minnihluta mannh. Mr.
Borden var hér á ferð, til þess ég
geti skýrt greinilega frá fundinum,
sem hann hélt og ræðutani. En
nokkuð var það, að það var veltekið
á móti honum og fundurinn fjöl-
mennur. Blysför var hafin frá
vagnstöðinni til fundarsalsins með
hornleikaraflokk í broddi fylkingar
og annar á eftir. og léku þeir til
8kiftis meðan á förinni stóð.
En það er tiltölulega stutt siðan
að The L. C. A. hélt ársfund sinn og
stórveizlu, þar sem R. Bennett M. L.
a. frá Calgary var heiðursgestur og
hélt aðalræðuna. og má með sanni
segja um þann mann, að hann bafi
vit í kolli og liðugt málbein. Næst
nonum talaði Dr. A. T. Palmer M
C. A.. og svo Mr. Tomson M. P. B.
Allir voru ræðumenn vel færir.
Veizlan íór vel fram, og munu hafa
setið undir borðum nálægt hundrað
manna.
Urni bæinn og landið í kring er
það að segja, að hvorttveggja heflr
farið vel fram á síðastl ári. Upp-
skera hjá bændum var mikil og góð,
mun hafa verið frá 25 til 50 bush.
af ekrunni af hveiti, og af höfrum
fi á 50 til 8o eða má ske 100 í stöku
tilfellum. Verð: 20c. fyrir hafra og
50 til 55 fyrir hveiti. Slíkt góðæri
sem þessi tvö síðastl. fylla bændur
með von og djörfung og hleypa lífi
í verzlunina og þar af leiðandi allan
iðnað, bæði innanlandí og utan.
Þessum bæ hefir líka farið vel fram
og byggingar verið reistai upp á
fleiri þúsund dollara, og er alt útlit
fyrir að á þessu ári verði enn þá
meira gert.
Nú er alt útlit fyrir að þaðætli
að myndast íslenzk nýlenda nálægt
Foam Lake, og er það vel að ísl.
nýlendur verði sem flestar og mestar
í Þessu landi. En hvort Foam Lake
hérað er heppilegt nýlendusvæði til
fjölmennis, læt ég ósagt. Framtíð
íslendinga sem íslendinga er þó
komin undir því, að nýlendur vorar
geti orðið sem stærstar og fjölmenn-
astar, en því er ekki hægt að koma
við nema með lokun vis3ra land-
skíka fyrir annara þjóða mönnum.
En slíkt er ekki nú á dögum gert
fyrir aðra en þá heilögu Doukhobora
Og þvl ekki? En hvað sem þvt líð-
ur, þá eru landar í Foam Lake bygð
búnir að sýna sig í því, að taka vel
á móti löndum sínnm og rétta þeim
fúslega hjálparhönd, sem þess þurfa
D. IV Fleury & Co.
TJPPBOÐSHALDARAR.
249 I'OKT AVK.
selur og kaupir nýja og ga.Tila hús-
rauni og aftra hluti. einnig skiftir hús-
munum vid þá sera þess þurfa. Verzlar
einnier meðlönd,gripioa alskonar vörur.
TELEPHONE 1457. — Oskar eftir
viðskiftum Islendinga,
OLISIMONSON
MÆLIR MEÐ 8ÍNU NÝJA
Skandinavian Hotei
718 Jlain Str,
Fæði 11.00 á dag.
SÆLGÆTISLEGA EFNIS-
GODUR OG ILMSŒTUR
Í\J The T. L. “Cigar”
Það er v'nsæ^ tcgiiud, sem hefir áunnið sér hylli
og vináttu vegna verðskuldaða eiginleika. Þús-
undir reykja nú þessa ágætu vindla.
REYKIÐ ÞÉR ÞÁ?
£
WESTERN CIGAR FACTORY
Lee, eigaudi, ‘WX3STISJ'XI3Ea-.
Qrand “Jewel“
4 STÆrtÐIR AF VIÐARSTÓM ÁN
VATNSKASSA.
3 STÆRÐLR AF KOLASTÓM ÁN
VATNSKASSA.
4 STÆRÐllí AF VIÐARSTÓM
MEÐ VATNSKASSA.
3 STÆRÐIR AF KOLASTÓM
MED VATNSKASSA.
l.rund Jetvei stor eru vorir
beeztu auglýsendur, þegar þér
kaupið stó,—kaupið þá beztu, þá
sem er fyllilega trygð, þásem heflr
viðurkenningu.—Ödýrleiki ætti ekki
að vera eina augnamiðið. Bezta
stóin er ætíð ódýrust- Allar stærðir
til allra nota. -Seldar alstaðar, biðjið
kaupmann yðar um þær.
Yflr 20,000 nú í stöðugu brúki,
gerðar af:
THE BURROW, STEWART & MILNE COMPANY,
(Elstu stógerðarmenn í Canada).
Heldar af eftirfvljjaiHli vei'/.lunariiiönnuiu:
Winnipeg, 538 Main St....Anderson & Thomas. Baldur, Man.....Thos. E. Poole.
Gladstone, Man....Williams Bros. Gimli, Man....H. P. Tærgesen.
Iisd Deer, N. W. T...Smith & Gaetz. Wapella, N. W. T.... J. W. Sntherland.
Whitewood, N. W. T.....J. L. Lamont. Selkirk, Man... .Moody & Satherland.
Yorkton, N. W. T....Chas. Beck. Beausejour.... J, E. Dugaard.
Glenborw... .Doig & Wilcox. Langenburg... .W. B. Lennard.
Saltcoats... .T. E. Bradford. Stonewall.... West Montgomery.
Toulon....F. Anderson & Co.
Skriflð eftir 40 blaðsíðu bók, send yður kostnaðarlaust meðan þær endast. Þær gefa þarflegar búskapar
bendingar. Bækhr vorar fást hjá þeim, sem selja stórnar, eða hjá aðal útsölumönnum í Manitoba og Norð-
vesturlandinu, Merrick Andersun & C«., Winnipe{;.
Svo enda ég þessar línur með
þökk til Hkr. fyrir jólablaðið, sem
mór þótti mjög myndarleg j jólagjöf.
Og óska ég hennv til velgengni í
frflmtiðinni, og að hún megi ávalt
vera fvrirmynd samtíðarblaða sinna
að fróðleik. sanngirni og kurteisi.
John Janusson.
Staðhæftng.
Mr. Greenway kvartaði um það
í þinginu, þriðjudaginn 24. Febr.,
að Heimskringla hefði sagt þeim
peningum hafa verið stolið, sem
innheimtif vorn frá ísl. vesturför-
um á árunum frá 1894—6. Mr.
Greenway sagði reikninga í akur-
yrkjudeildinni sýna að allir þeir
peningar hefðti komið til skila.
Ritstj. Hkr. kvað reikninga deild-
arinnar ekki sýna að nokkurt cent
liefði komið inn af þessum inn-
heimtu peningum þó rúm 11 liundr
uð hefðu verið borguð fyrir inn-
lieimtu þeirra. En hann kvaðst
skyldi gera frekari gangskör að þvf
að athugaþessa reikninga, og skýra
svo frá árangrinum. Á fimtudag-
inn var gat svo B, L. B. þess, að
hann hefði farið yfir alla þá reikn-
inga, sem væru í vörslum stjómar-
arinnar, og þó enginn stafur væri
fyrir þvf f akuryrkju eða fjármála-
deildimuin. að nokkurt cent hefði
komið inn til stjómarinnar, þá
væri slíkt skiljanlegt, eftir þeim
upplýsingum, sem Mr. McKellar
liefði gefið f því máli. B. L. B.
kvað hað því skyldu sína að geta
þess, að samkvæmt þeim upplýsing-
um sæi hann ekki sanngjama á-
stæðu til að ásaka stjómina í þessu
máli. Þess skal ennfremur getið
að í prfvat samtali við Mr, Green-
way var álitið bezt að hreyfa ekki
framar við þessum reikningum, og
að anglýsa ekki nöfn þeirra, sem
enn þá hafa ekki borgað skuldir
sfnar til stjórnarinnar. Lögberg
geri þvf svo vel að auglýsa ekki
nöfnin.
B. L. Baldwinson.
TIL SÖLU
Gott búland, 80 ekrur, í Skooke-Ar-
dalnnm á Vancouver-eyju. 25 milur frá
borginni Victoria í British Columbia, 3
mílur frá ágætri höfn, pósthúsi, skóla
og verzlun, gott ibúðarhús, fjósogfleiri
úthýsi. Landið er hálfa milu meðfram
Skooke- ánni, sera hefir ógrynni af lax
og silung, mest af landinuer vel hreins-
að og inngirt, t.alsvertaf aldinatrjám og
margar tegundir af berjum, verð 11,200,
á seljanda visar:
C. B. CASPER.
Blaine, Wash.
P. O. Box 232
388 Mr. Potterfrá Texas
Hún spurði alt i einu: ‘ Hvað gerði hann fyrir
þig?” og fekk þetta skringilega svar aftur:
“Hvað gerði hann fyrir mig? Hann gerði
hinn volaða Sammy Potts að risamenninu Samp-
son Potter”.
Hún svaraði engu, þvi hún fann og sá nú,
að Potter vissi ekkert um skipun stjórnarinnar,
að taka hann fastan, og allar llkur bentu á. að
hann gæti sannað sakleysi sitt.
Hann gaf henni samt ekki langan umhugs-
unar tíma. “Ég ætla að segja þér hvernig á
þessu stóð. Það var vetrardansmorgun 1850, þá
var ég vikadrengur hjá Jaffey & Stevens, Eg
svaf þar i einni skrifstofunni. en vaknaði um
morguninn við það, að faðir þinn stóð yfirmér.
Hann var gjaldkeri þá; — hann var að láta gull-
peninga í skrifpúlt eins skrifarans”.
Hún gengdi engu. Hún vissi ^hvað fylgdi,
en varir hennar minduðu orðin: “Ralph Errol”.
-‘Hann var að borga honum kaup hans, því
hann var að fara til Ástraliu snemma næsta
inorgun”.
•Hvað meira?”
Hún leit til hans, og horfði & hann eins og
hann væri inaður úr öðrum heimi: ‘ Eu hversu
manulegur var hann ekki. Hann spurði mig,
hvort mig langaði ekki til að fara líka og inn-
vinna mór fé og frama í öðrum {lfum. Eg var
orðinn veikur af gullsýkinni í Cilifornia 1849,
og kveldinu áður réðj ég af að fara til New Or-
leans, með30 gullpeningaí vasanum,—1 á n f rá
þinum gðfuga góða föður”.
Hún greip fram i: “Þú lánaðir þessa pen-
Mr. Potter frá Texas 389
inga hjá föður mínum, Heldurðu að ég »rúi
þvi, að hann hafi lánað þér”,
"Þú vilt ekki trúa naér, laföi Sarah Anner
ley. Það var auðvitað sama og góðverk. En
ég ætlaað sýna þér það. Þú skalt fá sönnun-
ina".
"Hvernig ætlar þú að láta mig trúa því
nauðuga?"
“Af því faðir þinn lánaði mér þessa 30 gull-
peuinga", mælti hann, og þakklætis glampi
skein úr augunnm á honum. “Ég skal sanna
þér, að hann lánaði mór þá”.
“Þúert svo göfug og góðlyndbætti hann
við eftir ofurlitla þögn; þó hann væri hissa
hvernig hún tók þessu. “Ég skai gera þér
það skiljanlegt. Gættu að þessum pening". um
leið sýndi hann henni gullraint, sera hékk við
úrfestina, “í hvertsinn sem óg lít á þenna pen
ing blessa ég minuiugu föður þíns. Sonur minn
ber oina, sem gæfugrip, og dóttir mín bar einn,
og hefi ég sagt henui að skilja hana aldrei við
sig”.
Lafði Sarah Annerley sá að þessi n.int svar-
aði til þeirrar teguudar. er faðir hennar talaði
um við hana á banasænginni,
“Þú sannfærist um það, ef þú tekur eftir
þeim, og þegar þú sér dóttur mína næst”, hélt
hann áfram.
“Já”. tautaði hún utan við sig, en bætti
fijótt við: “Eu þetta sannar ekki að þú hafir
fengið þá frá föður rainura Ég vílfá raeiri upp
lýsingar eu þetta”. bætti hún enn fremur við,
Hún talaði þanuig, sem hún vildi 'rannsaka
392 Mr. Potter frá Texas
hafa þaðöðruvisi. Má ég ráða því?” mælti hún
og setti fram alla þá töfiablíðu, sem henni var
unt.
Hann hneigði sig kurteisleza til samþykkis
bæn þessari og rétti henni skjalið, sem hin mikla
kona tók með báðum hðndum. og mælti við
sjálfa sig: “Sannarlegt göfuglyndi er inuifalið í
þvi að gleyma góðmenskunni. Faðir minn
mundi lika vilja að mianing sin félli í gleymsku
Hún kveikti síðan í því, brendi þaðíkeá sem
Btóð þar á horði,
Og þetta var eina sönnunin, sem lög og rétt-
índi hvíldu á, milli Euglandsstjórnar á aðra hlið
og gamla mannsins, sem skipað hafði verið að
fanga, sem stórglæpamann.
Hann brosti að sjá til hennar. og þegarhún
fleygði öskunni úr kerrunni, mælti hann: “Kæra
frú, þú ert tins og faðir Jþinn sálugi, hágöfug—
bæði hágöfug----”.
“Hágöfug!” hrópaði hfm, og röddin var svo
æðisgengin, að Potter varð forvíða. Henni var
það sannarlega ekki um geð, að vinna eitt af
þeim níðiugsverkum, sem að eins varmenskan
er sköpuð til aðgera.En þrátt fyrir það leyndi sér
ekki, sigur glampi í augum hennar. Hún vissi
að það var að eins ein u>'dakoma fyrir þenna
gamla mann, og hún var að f 1 ý j a, Hún hugs
aði með sjálfri sér: “Karl Errol fær aldrei að
vita að faðir minn drýgði glæp: og var orsök í
að faðir hans var dœmdur útlagi,—Lincoln e'dri
fær aldrei sannanir um sakleysi Astraliukaup-
mannsins, og Ethel fær ekki hinn elskulega Karl
í þessu lífi!”
Mr Potter frá Texas 385
samþykkis þess sem húsmóðir hans bauð honum
að geta. Hún lagaði og hagræddi sér til að sýn
ast vera hin ánægðasta og glaðasta, lótthún
liti’þann mann nú i heiftarhug. sem hún hafði
elskað mest allra, í lífinu. Hún áleit að
bún gæti ekki gert annað batra ráð en koma
Potter til til að flýja hið bráðasta. Aunars
gæti óvinnr hennar unnið.
Herra Potter skálmaði inn, og mælti kurap-
ánalega: “Heittkveld í kveld, lafði Sarah Ann-
erley. mjög heitt kveld”. Um leið tók hann of-
an hattinn. og glausaði á hárkolluna hans, og
sýndist af henní og fleiru að hann vera settur
saman úr smástykkjum allur saman.
1 Herra Potts, nei—Potter—viltu ekki fá þór
sæti”, mælci lafði Sarah Annerley, sem staðið
hafði á fætur til að taka á móti honum, og stam
aði ú nafni hans.
Eahanntók ekkieftir þessu, og glápti á hana
og svaraði: ‘ 'Vilt þú ekki setjast fyrstj Frúrn-
ar lyrst og við karlmennirnir síðan. Enginn
höiöingsmaður sest á meðau frúrnar standa,
Ekki er það siður í Texas, að miusta kosti".
Hann hagræddi stól handa henni, og var
auðsóð að hann vildi vanda sig við það verk,
Hann gat ekki haft augun af þessari fögru konu.
sem stóð þarna við hliðina á honum. Hacn
var ekki vanur við að sjá hefðarfrú í kveldbún-
ingisínum, eins og lafði Sarah Annerley var
nú, annað eíns gimsteiana og gullstáss eins og
hún var i þetta sinn. Hann varð frá sér num-
inn af aðdáun, og hjartað sló tíusinnum liaréara
að honum fanst, en vant var. Loks hrópaðí