Heimskringla - 02.04.1903, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGrLA 2. APRÍL 1903
Beimskringla.
PUBMSHBD BT
Th« Qeimskringla N«ws 4 Publishing Co.
Verð blaðsins í Canadaog Bandar $2.00
um árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðsins hér) $1.50,
Peningar sendist i P. O. Money Order
Registered Letter eða Express Money
Odrer. Bankaávísanir á aðrabanka enf
Winnipeg að eins teknar með afföllum.
K. L. Baldwinaon,
Editor & Manager.
Offioe : 219 McDermot Ave.
P o. BOX
Þeir eru vígalegir
karlarnir!
Sfðan fólkið f Manitoba rak
Greenwaystjómina frá völdum, fyr-
ir framúrskarandi eyðslu og óspil-
un á fylkisfé, hefir ekki heyrst úr
herbúðum Liberala nnnað en vein
og óp. Þeir segjast hafa stjómað
vel og ráð vandlega.þvf f>eir hafi ekki
eytt og sóað öllu því fé, sem þeir
hefðu getað hnuplað úr fjárhirzlu
fylkisins. Þeir sýndu nýlega fram
á, eða foringinn gamli, að þeir
hefðu stilt sig um að eyðn $499,000
sem fylkið geymir frá ýmsum fé-
lögum, sem starfsábyrgðarfé þeirra,
gegn heiðarlegum atvinnu rekstri
á meðal fylkisbúa. Hann þóttist
af því, að stjórn sfu hefði ekki grip-
ið til þessa fjárs. Auðvitað er hver
sú stjóm sem eyddi þvf, ekki ann-
að en þjófur sem stæli úr sjálfs-
hendi, og heiðarlegum mönnum
getur ekki fundist sérlega mikið
um ráðvendni Greenways og lags-
manna hans, [>ó þeir stiltu sig um
að ]át;i þetta f<- liggja kyrt á sfnum
stað. Þeir voru búnir að draga út
af bönkunum, sem stjórnin átti
viðskifti við um $99,000 fram ytír
innlegg, Þeir skulduðu verkafólki
stjórnarinnar, skólum og fylkisbú-
uin $156,613.69, sem fallið var f
gjalddaga fyrir lengri og skemri
tím, áður en þeir voru reknir frá
ráðsmenskunni. Þar em þeir lib-
eral við sjálfa sig, og gæðinga sfna á
útlx>rgunum á fylkisfé, en þeir
vora ekki eins lilieral f skilsemi og
ráðvendnislegri meðhöndlun á fö
fylkisbúa. Þeir sem nokkuð vilja
kynna sér stjómarsögu þeirra, geta
fljótlega séð og fundið hvaða teg-
und af ráðvðndu fólki þeir voru. En
það er óþarft nú að fara lengra út
í eyðslusemi þeirra og óspilun.
Hún er öllum heilvitamönnum al-
kunn. En það vairi ei fjarri sanni
að minnast ástefnu þeirra og þjóð-
málaþekkingu, já þessa óviðjafn-
anlegu þjóðmálaspeki lfka.
Það er komið nokkuð á annað ár
síðan Liberalar héldu alherjarfund
m<jð sér. Hann átti að vera til
]>ess að eíla, auka og bæta grand-
vallarstefnuskrá tíokksins f fylkinu.
Þar skeggræddu þ<• ir dag eftir dag,
og hólið og skjallið um J>á sjálfa
yfirgnæfði, og óhljóðin og lófa-
klappið og fögnuðnrinn kvaðundir.
Versin sem sungin vora, voru:
“Greenway, the Grarid Old Man!”
og: “Sifton the Great man of the
West!” en svo enkaði fundurinn,
að engin ný né endurbætt stefna
fæddist. En hann gerði |>á ákvörð-
un, að fela það‘ ‘The Provincial
Council, of the Great Liberal Party
in Manitoba” fið búa hana til. En
það heflr vfst sofnað, og sefur
vœrt enn. Þetta fylkisráð hins
mikla Liberalflokks í Manitoba,
þvf stefnan er ekki birt enn þá f
endurfæddum búningi. Friður sé
með þeim, sem sefur!
Það vita loks allir, og Liberalar
með, að fylkiskosningar fara fram
á þessu ári. Þeir gamli Greenway,
nú 65 ára gamall, og menn hans,
dubbuðu sig í sparifötin sfn í vik-
unni sem leið, og riðu vestur á
Baldur og skára þar upp herörvar,
og sendu út um rfki sitt. Þeir
segja sjálfir frá, að þeir hafi nýjað
og stórum endurbætt stefnuskrá
sfna, sem bráðum verði birt fólki,
en hún hefir enn þá ekki gægst
upp fyrir sjóndeiidarhringinn. A
þessari hálftunnu samkomu — er
sumir kalla— útnefndu Liberalar
Greenway þingsóknara f gamla
kjördæminu lians, og það eru held-
ur en ekki nýungar og stórtíðindi,
að liann fékk að sækja þar karl-
sauðurinn. Liberalar ætla að ganga
af göflunum út af þessari hálf-
tunnusamkomu, útnefningu Green-
ways í hans eigin kjönlæmi, og
nýju stefnunni sem bráðum á að
birtast. Það eru lfka engin smá
tfðindi þetta fyrir fylkið eða ríkið.
En svo er til háttað hér í Can-
ada, að liér býr fólk eins og þekkist
f mannheimum, sem er gefinn sá
andi, sem spádómsandi nefnist.
Hefir þessi undrlegi mikli andi mest
samneyti við kyrkjur og klerka. En
einn af þessum spáöndum er nú á
ferðinni og segir margt sennilegt.
Frá þeim anda þykjast nú nokkrir
hafa fengið vitneskju um það,
hvernig þessi nýja stefnuskrá Lib-
erala verði. Spásagan segir hún
verði á þessa leið:
1. sparnaður.— Vér aðhyllumst
sparnað í öllu stjórnarfari og al-
mennum málum, og mælum fyrst
fram með sparnaðarfyrirkomulagi
sambandsstjórnarinnar. og sérstak-
lega að þvf leyti, að bitlingar og
stjómarlíknsemi í opinberam verk-
um, sé ráðstafað á svipaðan hátt
og gert \ ar f deild opinberra verka,
f tfð Greenwaystjómarinnar.
2. Framkvæmdir:—Við mælum
með stjómmensku dugnaði og ráð-
vendi, á sama hátt og lýsti sér hjá
Greenwaystjóminni með fyrir-
framborgun hennar til Mr. White-
head. Vér erum lfka hlyntir, að
opinberar byggingar séu hafðar í
lfku ástandi og sú stjórn skilaði
þeim, og sama er að segja um ráðs-
mensku á landasölu fylkisins. Og
sérstaklega inælum vér fast fram
með hinu ágæta og fullkomna
fyrirkoinulagi, sem sú stjórn hafði
er hún tók þátt í heimssýningunni
um árið, fyrir fylkið.
3. Framfarir. — Vér trúum á
framfarir og prfsum og lofum hina
óframfaralegu og rotnu stjóm-
mensku Greenwaystjórnarinnar,
þegar fálkið gat ekki fengið niður-
færslu á hveitiflutningi, og tiltölu-
lega sáralftið var bygt af jámbraut-
um, en liin nafnþekta kfnverska
doðasótt réði lögum og lofum í
fylkinu.
4. Ráðvendni: — Vér trúum á
ráðvendni, og samþykkjum verzl-
unaraðferð Greeways f jámbrautar-
málum fylkisins, sem þá notaleg-
ustu fyrir land og lýð, og skrifum
undir aðgerðir hans f sambandi
við Hamiota og Waskada braut-
iraar. Vér mótmælum í fylsta
máta járnbrautarstefnu núverandi
stjórnar, þar flutningsgjöld liafa
verið færð niður, og á að frera þau
meira niður, og vöruflutningsgjald
út úr og inn f fylkið hefir verið
lækkað.—Vér mótmælum, að félög-
um séu gefin leyfi til að byggja
brautir inn í, eða innan fylkis,
nema sama verzlunaraðferð sé hefð
við það, og Greenwaystjómin hafði
við N. P. fél. og C. P. R. félagið.
Vér mótmælum að stjórnin láti
prenta stjórnarprentun fyrir minna
en $2.12 síðuna, en ekki fyrir $1.45
eins og Conservativestjórnin að-
hefst. Vér gleðjums yfir voram
mikilleik sjálfir, og erum óuinræði-
lega glaðir að finna það traust, sem
fylkið ber til vor fyrir ráðsmensku
vora á almenningsfé. Sjá yfiburði
vora!!
5. Nautarækt:—Vér aðhyllumst
kvikfjárrækt og alifugla í fylkinu,
og skrifum undir að Greenway
bóndi fari á fylkisfé austur um ríki
að kaupa sér naut og kýr, svo liann
geti náð f öll nautgripa verðlaun á
sýningunpi, einsog honu var vanur
að gera, en aðrir bændur kaupi
bolakálfa af honum með upp-
sprengdu verði, og sjái svo uin sig
sjálfir.
Þetta er vor stefna, endurbætt
og fullkomnuð. á grandvilli þjóð-
málaviskunnar. Komið! Verið
Liberalir! Fylgið oss eftir! Vér
höfum Mr. Greenway á undan, og
Sifton kemur með gullkálfinn að
austan fyrir kosningar. Og þá
verður mikið um dýrðir. Þá verða
margir kallaðir og einhverjir út-
valdir.
Skyldi einhverju skakka f þess-
ari stefnuskrá Liberala, við þá sem
væntanlega á að birtast, þá er því
ar því ekki eiga þessir eðalbornu
heiðursmenn það skilið að verk
þeirraséu ranghermd né með spéi á
lofti haldið.
Útdráttur úr ræðu
Hon. H. ROGERS,
ráftfíjafaa opiub verka, 28. Febr. 1903.
(Franih).
Ef það er nokkuð öðru fremur,
sem mér þykir fyrir að hafa heyrt
foringja andstæðinga vorra gera,
var það að hann ákærði núv. stjóm
fyrir að hún borgaði óréttlátlega
út fé almennings, og án heimildar
h'iggjafarvaldsins. Sé þetta satt
þá er stjómin ábyrgðarfull fyrir
því. En hann ætti að vera eins á-
byrgðugur fyrir gerðum sinnar
stjórnar og eyðslusemi, eins og
hann er fljótur til að reyna að henda
gaman að ofmiklum kostnaði af
minni liendi við bygginguna á kenn-
araskólanum í Manitou. Eg hélt
hann ætlaði að bregða sér þangað
f kvöld, og halda þar ræðu og að-
vara fólk þar að trúa þvf ekki að
þar yrði bygður skóli fyrri en það
sæi liann standa fullbygðan. Hann
má fara hvenær sem honum þókn-
ast, og bera þar út þá staðhæfingu
að þar v<‘rði engiri skóli bygður.
En þegar hann skreppur þangað,
þá vil ég biðja hann að hafa svo
mikla velsæmi með sér að segja það
ekki, að við höfum ekki heimild frá
þinginu til að verja fé í þá bygg-
ingu. Mér þykir fyrir, að hann
skyldi gefa aðra eins staðhæfingu
og þessa, og leyfa henni að fljúga
út um borg og bý, þar eðjjvið vinn-
um þetta verk samkvæmt lögum,
sem hans eigin stjórn bjó til. Eg
neita því f fylsta máta að stjórnin
hafi eytt 5 centum af almenningsfé
án heimildar þingsins. En við
getum staðið við staðhæfingar okk-
ar um þenna heiðraða vin okkar
liinum megin í þingsalnum. Hann
borgaði út peninga, sem <>kki hafa
verið gerð reikningsskil fyrir, og
fleira þess háttar. Við höfum ekki
borgað nokkrar aðrar upphæðir en
þær, sem eru f fylsta máta löglegarr.
Það eru til lög og ákvæði um alt,
seni við höfum gert viðkomandi
skóluui og mentamálum.
Mr. Greenway:—“Eg ætla að eins
að segja eina setningu: Ákvæðin
era um ráðstafanir, sem sú stjórn-
ardeild getur gert, en hún hefir
ekki löglegt umboð til að heimila
lönd, og byggja byggingar”.
Mr, Rogers:—Þar er tekið fram
að stjórnardeildin hafi vald, og
það er undir því valdi, sem við
störfum og gerum framkvæmdir.
Það má spyrja hvern einasta lög-
mann í Winnipeg hvort það sé
skakt.
Hann segir að við höfum ekki
löglegt vald til að byggia land-
skrifstofu í Winnipeg. Eg neita
þeim dylgjum aftur að þessi stjórn
eyði 5 centum af almennings fé,
án fuls lagaleyfis frá þinginu.
Vinur minn gerði aðra staðhæf-
ingu, og það sem hann kvartaði
undan, var samanburður viðvfkj-
andi landsöludeildinni. Hann
sagði að á meðan hann hefði verið
við stjórnina, J>á hefði verið eytt
þar $13,000, og að vinnur minn,
fjármálaráðgjafinn, hefði verið 6-
sanngjarn, því stjórn sinni hefði
aldrei verið fært til reiknings
kostnaðurinn við að ná M. & N.
W. landinu, sem áður er um talað.
Að vinnr minn gerði þessa stað-
hæfingu, er mjög gott fyrir okkur,
af þvf svo vildi til, að við voram
komnir til valda, einmitt þegar það
verk var gert, og fylkið græddi við
það, að fyrrv. stjóm vann ekki
það verk. En hvers vegna gátum
við gert J>að kostnaðar minna en
þeir? Af því við fylgjum fram
þeirri stefnu Conservativa, að spara
almennings fé á allan hátt, og verja
því sem bezt í öllum tilfellum fyrir
fylkisbúa.
Eg ætla að skýra frá aðferðinni
við að ná þessu landi, og er hálf-
hissa á J>vf, að foringi andstæð-
ingaflokksins skyldi hlaupa á sig,
að gefa mér tilefni til þess. Hann
hafði ekki ininsta rétt til að borga
einn einasta dollar fyrir móttöku á
löndum M. & N. W. Norquay-
stjórnin setti það í samningana við
félagið, að það borgaði allan kostn-
að við það verk. Foringi andstæð-
ingafl. hefir oft sagt frá þvf, að
vegna sérstakra stjómarfyrirmæla,
há hefði hann ekki getað náð eign-
arráði á landinu, en f sömu stjórn-
arfyrirmælum var séð svo fyrir að
félagið skyldi borga allan kostnað
við afhendinguna, fyrir hverja ein-
ustu ekru. En samt borguðu ]>eir
$9,993.08 f kostnað við þetta, eftir
því sem reikningarnir sýna. Þeir
þykjast ekki skilja hvernig á því
standi að þeir gátu ekki skilað
fólkinu meiri peningum, en þeir
gerðu. Sú einfalda ástæðaer fyrir
því, að þeir borguðu út peninga,
sem ]>eir höfðu enga heimild til að
borga; ég er standandi hissa af
þingmánninum frá Birtle, að liann
skyldi leyfa stjórninni að borga út
þessa peninga, hann átti þó að
vita alt um málið.
Vinir okkar eru alveg forviða á
því, hvað mikinn sjóð við höfum.
Það er af þeirri einföldu ástæðu, að
við spömm peninga fólksins, og á
þvf einu byggist það, að fjárhags-
ástandið er eins gott og það er nú.
Foringi andst. sagði þeir hefðu
liaft $499,000 milli handa þegar
þeir fóru frá. En hvaða peningar
vora það ? Það var ábyrgðarfé
ýmsra félaga, en þeir skildu ekki
eftir kopar cent af fylkisfé. Þeir
voru alstaðar í skuldum á viðskifta-
bönkunum. Fjármálaráðgjafinn
taldi ekki ábyrgðarfé sem stjórnin
hefir frá félögum, í fjármálaræðu
sinni, en það hefði hann átt að
gera, hefði hann viljað hrúga sam-
an sem mestri upphæð, og þafa
sem mesta ónákvæmni og rugling
á fylkisreikningunum, eins og
fyrrv. stjórn gerði. Með þannig
lagaðri sk/rslu hefði hann getað
sýnt að til væri f peningum
$1,12(>,377.40. En vinur minn,
fjármálaráðgjafinn, vildi ekki gera
sig sekan f slfku háttalagi. Við
höfum þá peninga undir höndum,
en við reiknum okkur þá ekki, af
því þeim er haldið sem tryggingu
frá félögum, gagnvart fólkinu, sem
þau eiga viðskiftf við, og þeir
koma fvlkisfé ekkí við. Þeir stað-
hæfa að þeir hafi skilið eftir
$499,000 þegar þeir fóru, en það
vora svona lagaðir peningar, en
hjá viðskiftabönkunum höfðu J>eir
dregið til ofurs $90,000, (því ætli
þeir hafi gert það, hafi Jþeir átt
fimm sinnum eins mikið til f pen-
ingum).
I gær tók vinur minn sér á hendur
að minnast á stefnu okkar f stjórn-
inensku. Mér þótti þetta hálf-
undarlegt, að hann skyldi fara til
þess, en ég vil leyfa mér að endur-
taka það, að afleiðingarnar af
stefnu okkar eru þær, að í staðin
fyrir sjóðþurðina, sem þeir stjórn-
aðu undir, þá stjórnum við undir
vaxandí sjóðaukningu, og það eru
ekki dæmi til í sögu þessa fylkis,
að }>að hafi átt nándamærri eiris
mikinn fylkissjóð og það á nú, sem
neniur fullum $289,000. Hér er á-
þreifanlegt svar gegn þeirri ákæru
á þessa stjórn, að hún sé ónýt og
eyðslusöm. Við megum sannar-
lega vera upp með okkur af því,
að geta stjórnað fylkinu, og auka
sjóð þess árs árlega. þar til hann,
að eins eftir þriggja ára stjórn okk-
ar er orðinn langtum hærri, en
nokkur dæmi era til í fjármála-
sögu þess. En viðvíkjandi stefnu
vorri, þótti mér undarlegt, að vin-
ur minn skyldi blanda umtali um
hana inn | ræða sína f gær, með
því kemur hann mest við sig sjálf-
an og sinn flokk. Menn minnast
þess, að hann og menn hans héldu
fund fyrir rúmu ári sfðan, sem
varaði nokkra daga, og ætluðu að
ennurbæta flokksstefnu sfna, og
varð lítið úr. I sama sinni rannsök-
uðu þeir stefnu okkar, og gátu ekki
fundið ejtt einasta atriði vftavert
við stiórnarfarið. Samt sem áður
reyndu nokkrir lierramemi, líklega
þeir áköfustu og æstustu, að for-
dæma stjórnina fyrir nokkur laga-
ákvæði, sem hún hefir sett, og é'g
skil ekki f því að vinir okkar hin-
um meginn, skyldu leyfa öðram
eins ákvæðum að ná fundarsam-
þykki. og sem ég ætla að lesa hér.
•Þeir fordæmdu þessa stjórn þar^
ekki fyrir lög, sem hún hafði búið
til, heldur fyrir lög, sem þeir sjálfir
höfðu þrengt í gegn. Ákvæði
þeirra hljóða svo:
Þessi fundur fordæmir starf nú-
verandi fylkisstjórnar, fyrir það,
að taka vald af sveitarfélögum,
sem þau höfðu til að leggja skatt á
járnbrautir f umdæmum sínum.
Vérfordæmum lfka þau ákvæði f
sknttlöggjöfinni, er sviftu sum
sveitrrfélög 3% skatt af öllum gróða
járnbrautarfélaga, eins og lögin frá
1885 heimila þeim.
Þetta eru þau einustu fundarákvæði,
sem fordæma núverandi stjóm.
Það hefir mikið veður verið gert út
af því, að þessi stjóm hafi svift
sveitarfélögin þessum 3% skatti.
Væri hún sek í þessu, þá mundum
við hafa svarað ákærunum ein-
hverju . En við fóram gætilega
að þegar við lögðum skatta á auð-
félög og járnbrautir, og ég ætla að
lesa liéma bréf frá C. P. R., sem
var eina félagið, sem nokkru sinni
l>orgaði sveitarfélögunum þenna
skatt, samkvæmt umtöluðum skatt-
lögum. Bréfið er dagsett 17. Okt.
1900, og andirskrifað af W. R
Baker. Hann segir:
“Þú biður mig að gefa þér upp-
lýsingar um samlagða skatta, sem
C. P. R. hefir borgað f Manitoba-
fylki, árið 1899. Rg er búinn að
láta búa til skýrslu um þetta, og
eru samlagðir skattar, sem félagið
hefir borgað í fylkinu á ofannefndu
ári $1,286.53”.
Auðvitað bætist þarna við sú
upphæð er félagið borgaði undir
þessum 3% skattlögum, af öljum á-
góða f sambandi við Southwestern
brautarstyrkinn. Nam hún sfðast-
liðið ár $5,375.33, svo samtals verð-
ur upphæðin, sem var borguð beint
til sveitarfélaganna $6,661.86.
Þetta er það liæsta sem borgað
hefir verið til sveitarfélaganna á
nokkru ári, og þó við höfum af-
numið þessa lftilfjörlegu upphæð,
þá getum við þar á móti gert meira
fyrir fólkið ineð sköttum þeim, sem
við höfum lagt á auðfélögin, en
þessari upphæð nemur.
Aineríka.
Því er þetta meginland kallað
Ameríka ?
Nafnið er mannsnaf'n, sem að
eins einn maður hefir borið, efns
langt og sögur fara af. Það er
sagt að nafnið Evrópa sé skrök-
sögunafn, frá Fönikumönnum. Sú
sögn gekk á meðal þeirra að þar
hefði verið konungsdóttir, sem Ev-
rópa hét. En svo kom sjóvfking-
ur tið Fönikulands og hemam kon-
ungsdótturina, og flutti hana burtu
úr Asíu, og til Norðurlanda. Ev-
rópa þ/ðir h i n 'm i 1 d a.
Ameríka fékk nafn sitt af
manni, sem uppi var fyrir meir en
fjögurhundrað árum sfðan, Ekki
skfrði hann þetta mikla meginland.
Honum hefir eflaust aldrei komið
til hugar. þrátt fyrir það, þó sumir
haldi að svo hafi verið. Og í raun
og veru verðskuldaði hann ekki
fremur en næstu samtfðamenn, að
landið bæri nafn hans, þótt svo
yrði. En rás viðburðanna og
kringumstæðanna hefir þóknast að
velja nafn hans. Þeir sem skrif-
uðu um ferðasögur hans til Vestur-
heims og æfisögu, lögðu hyrning-
arsteininn til þess að landið ber
nafn hans.
Amerigo Vespucci var ekki í
för með Columbus þegar hann fór
1 landaleit f Vesturveg, þótt hann
sé sá maður, sem fyrstur manna
skrifaði lýsingu af hinni nýju álfu.
Á latínu er nafn hans skrifað
Americus Vespucci.—Amerigo var
fæddur í borginni Florence á Italíu
9. Marz 1451. Faðir hans var
Nasturgio Vespucci lögfræðingur.
En móðurbróðir hans var skó la
stjóri, og honum átti hann að þakka
mentun sína. Móðurbróðir hans
var mikill vin hins nafnfræga
stjómmála umbótamanns, Savon-
arola.
Amerigo stundaði skólanám
þar til hann var 16 ára gamall.
þá varð hann skrifari við verzlun
hjá kaupmanni, sem hét Medici, og
var ætt hans mest metin á þeim
tfma í Florence.
Amerigo hækkaði skjótt f
stöðu. Þegar hann hafði skamma
stund unnið í þessari stöðu, var
hann gerður umboðsmaður verzl-
unarfélagsins, og ferðaðist hann
þá um margar borgir á Italfu.
Síðar meir sendi Lorenzo de Med-
ici hann til Spánar, Sú för gerði
stórbreytingu á æfiferli hans, og
jók honum ódaudlega frægð.
Þegar Amerigo var í Seville f
verzlunarerindum fyrir Mödici,
fann hann samlanda sinn, sem kom
úr sjóföram. Þeir urðu strax kunn-
ingjar, og við þann kunningsskap
hneigðist hugur Amerigo að sjó-
ferðum og lamlaleit.
Þá var Columbus búinn að
fara sfna fyrstu f<>r f Vesturveg og
finna land, Var þá ekki um ann-
að talað en ókunn lönd í vestrinu,
og fýsti marga að fara þangað, og
leita ævintýra og frama. Margir
fóru þá frá Spáni í þeim erindum
vestur um haf.
Einn af þeim nafnkendustu,
sem þá fóra f slíkar farir var Al-
onzo de Ojeda. Hann lagði af
stað til West India með þremur
skipuni, vorið 1499. Með honum
fór Amerigo Vespucci, sem leið-
söguinaður.
Leiðangur Ojeda er sá nafn-
kendasti, sem farinn var á þeim
árum. Hann kom skipum á Trini-
dad eyjuna, og hrepti útivist góða.
Hann sigldi inn á fjörðinn Baria,
og sá meginland þar, sem nú heitir
Cape St. Roque, og rannsakaði
landið kringum mynnið á Amaza-
fljótinu. Síðan héldu þeir út utn
Maracaibo flóann og til St. Dom-
ingo. Eftir 13 mánaða burtuveru
kom Ojeda til Spánar aftur með
skip sín.
Eftir þessa för gekk Amerigo
í þjónustu hjá Manual konungi í
Portúgal, og árið 1501 var hann
fyrirliði fyrir leiðangri vestur um
haf, og kom J>á til Brasilíu, sem þá
var nefnd “Land of Parrots”.
Þá fann liann Rio Janeiro fló-
ann, og kannaði nokkur hundruð
mílur af austurströnd Suður-Ame-
rfku, Lýsing af þeirri könnun
fiust eftir Amerigo í bréfi sem
hann skrifaði manni af Medici
ættinni, f Florence.
I þridja sinni fór hann í land-
könnunarferð frá Lissabon 1503,
og hafði 6 skip. Þá ætlaði hann
að komast alla leið til Malacoa-
skagans, með því að sigla einlagt f
vesturátt En þegar halin kom til
Fernando eyjanna. þá aðskildust
s kipin, og kom hann við Brasilfu
aftur, og bygði þá vfgi nálægt
Cape Frio og dvaldi þar nokkra
mánuði. Þegar hann varð ekki
var hinna skipanna sneri hann
aftur til Lissabon, og kom þangað
eftir árslanga útivist. Eftir þá
för skrifar hann bréfið, þar sem
hann talar um hina nýju heims-
álfu. Það bréf, ásamt fleirum,
skrifaði hann skólabróður sínum
Soderini, sem þá var orðinn “gon-
falier” eða háyfirdómari f Flor-
ence. tltlegging á latfnu er prent-
uð af því bréfi í St. Die klaustur-
ritunum, í Vasges, 25. Aprfl 1607.
Rene hertogi á Lorraine, sem
andaðist í St. Die lærðaskólanum,
fékk franska þýðingu af því bréfi;
og sama ár skrifaði Martinus
Hylacomylas, landafræðingur í
Freiborg rit sem hann nefnir: Cor-
mographiae Intruduetio, og í því
nefnir hann nýju álfuna: “Americi
Terra”. Þama eru fyrstu tildrög-
in til þess að þetta meginland heit-
irnú Amerfka. Hylacomylas segir:
“Hinn fjórða part þessarar verald-
ar, sem Amerigo hefir fundið, get-
um við kallað Americi, — það er
land Americus eða Ainerica.” I
öðrum stað segir hann: “Nú er
fundin fjórða heimsálía af Amerigo
Vespucci, og ég sé ekki hvað er á
móti þvf, að skíra hana Amerige
eða America.”
Þessi litli bæklingur eftir
Hylacomylas barst víða og var vfð-
lesinn, þvf J>á vildu allir fræðast
um nýju álfuna í herrans nafni.
Og bækur prentaðar voru J>á sjald-
sénar, og studdi það lfka að því, að
menn vom sólgnir f að lesa þetta
litla rit.
Nafnið Ameríka hljómaði á
margra vörum. Og svo var farið
að búa til landabréf af S. Ameríku.
og var þetta nafn alstaðar notað,
sem nafn á álfunni.
Þegar Amerigo kom úr þriðju
ferðinni, settist hann að hjá Ferd-