Heimskringla - 09.04.1903, Blaðsíða 1

Kærkomnasta gjöf til ísl.
4 íslandi er:
Heimskringla
$1.50 um árið heim send.
KAUPIÐ
Heimskringlu
og lx>rgið liana; að eins
$2.00 um árið.
XVII.
WINNIPEG, MANITOBA 9. APRÍL 1903.
Nr. 2G.
Fregnsafn.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
—Óeirðir eru miklar i Macedoniu.
Upphlaupsmenn og ræningjaflokkar
ógna og hræða fólk þar. Sumt af
því heflr yflrgeflð bús og heimili og
flúið upp til fjalla. vistalitíð og illa
útbúið.
—Konungur vor og drotning ætla
að heimsækja Skota í Maí.
— Lagaákvæði um þingmannatölu
f sambandsþinginu eftir næstu kosn
ingar eru nú fyrir þingínu í Ottawa.
Tala þingmanna næst er ákveðin
214, eða sama sem nú er. En það
á að fækka þeim í austurfylkjunum,
en fjölga þeim vestan stórvatnanna.
Þeim verður fjölgað um 3 í Mani-
toba, 6 Norðvesturlandinu og 1 bætt
við í Brittish Columbia.
Maður sem vinnur á ferjubát í
New York, fann nýlega bankaseðil,
sem gildir $17.000, í bátnum, Hann
lét auglýsa þenna íund, ogstund og
stað, Á fyrsta degi gáfu sig fram
4 farþegar , sem þóttust hafa mist
$17.000 seðil þessa stund og í sömu
ferð.
— Blaðið Times í Lundúnum
Englandi varð fyrsta blaðið, sem
aflar sér frétta með firðskeytaboði
Marconis.
—Vlarconi firðboðafélagið á Eng-
landi hehr nýlega aukið höfuðstól
sinn svo hann er nú oiðin hálf önnur
millíón dollars,
—Olíusáir í Bajbaj í Bengaltylk-
inu í Kína, aem Standard Oil Co.
átti, brunnu 31. þ. m. Skaðinn á
'olíunni og húsurn er næstum 1 millf-
ón og 200.000 dollars. — Einhvers
staðar verður félagið að ná því upp
aftur.
—Þann 1. þ. m. var þinginu f
Ontario frestað tii þess 21. Þ- m. Á
því tfmabili á nefndin að rannsaka
Gamey-málið. Conservatívar f þing
inu gerðu ait sem í þeirra valdi
atóð, að þingið fjallaði að eins um
málið. En Rossstjórnin þorði það
ekki, og var það fengið nefnd út-
nefndri af honum til meðferðar.
Hr. R R. Gamey kemur fram sem
ærlegasti föðurlandsvinur gagnvart
stjórninni, sem alt kapp leggur á að
koma honum fyrir með einhverjum
ráðum. Oft hafa Liberalar verið
gráleiknir, en samt bitur þetta Gam-
•y-mál höfuðið af öllum skömmnm
þeirra og lagatroðslur, sem enn eru
lýðum ljósar. Ontariobúar hafa talað
um að skjóta saman fé handa Gam-
ey, svo hann geti sótt málið með
tuilu afli þesa vegna. Alt tólkið er
alveg fráhverft orðið stjórninni, og
Liberölum, en hún reynir upp á lff
eg dauða, að hanga yflr yöldum,
þvert á móti vilja fólksins. Þessar
aðfejðir eru það, sem Liberalar kalla
að hafa hylli og tiltrú fólksins.
—Óeirðirnar halda áfram I Mor-
occo. Það er haldið að þjóðflokk-
arnir, sem búa inn f landinu séu ®st
ir og espaðir til óeirða af uppreistar-
armönnum, sem sendir séu frá öðr-
um rfkjum.
—Einlagteru óeirðir í Uúlgarfu
og Macedonin. Albanir láu ófrið-
iega og ræningjaflokksr og upp
hlaupsmenn neyða fólk f Macedoniu
til að yfírgefa heimili og flýja upp
til fjalla, illa útbúið f alla staði.
Samt varð einn þessi uppreistarflokk
ur illa undir fyrir herliðinu nýlega.
En ófriðarskýin virðast sortna og
þéttast dag frá degi.
—I. Tarte er að vei ða harðorður
um Parent stjórnarformanninn f
Qnebec. Hann segir að honum
nægist ekki að vera stiórnarformað-
ur, heldur þurfl hann líka að vera
borgarstjóri f Quebec og forseti her-
liðsins þar, Fylkisstjornin borgar
fúlgu til herkostnaðar, og Quebecbær
er lfka látinn skrifa sig fyrir tillagi.
Quebecstjórnin sé eina sfjórnin f Ca
nada, sem hati fteiri Frakka en
enska með sér. Tarte þykfr aðferð
Parents benda á fjársöltun. Hann
segir að stjórnarar landsins leiki
eins og á reiðiskjálfl fyrir völdum
aaðfélaga og auðkýflnga, og það sé
undir náð og miskunn þeiria komið
hvort stjórnin sitji við eða ekkj.
Hann segir að hverjum sjáandi
manni 6é það auðséð, að menn séu
blindaðir með pen:ngum, til þess að
aðhafast alt, og vera verkfæri þess-
ara manna sem peningana hafa.—
Lög og landsréttindi eru troðin und-
ir fótum, og hver sem hefir mest
vald á nokkrum einstaklingum eða
fólkinu, hann er dýrast keyptur.
—Gufuketill í járnverkstæði í
Braddock í Pittsborg, Pa., sprakk
nýlega og olli miklum mannskaða
Þetta járngerðarverkstæði var eign
Carnegíe Steel Company.
Yfirvagnstjóri og vélafræðiugur
Dr. Reichel segir, að þegar lestir
verði alment knúðar áfram með raf-
magni, þá muni þær geta farið 125
milur á klukkutimanum.
Skotar heiðruðu útför Sir Hec-
tors Macdonalds, þrátt fyrir þó revnt
væri að hamla þvf, að jarðarförin
færi svona fljótt fram og fjölment
yrði við hana.
—Liðsforingi í Canada hefír ný-
lega haldið minningarræðu um Sir
Hector Macdonald. Hann gelur í
skin, að öfund og annað verra hafl
valdið þessum svonefndu svivirðing-
ar ákærum gegn hershöfðingjanum.
Og blaðheinnnum enska farist iila
við hina látnu hetju, að bera það út,
að Sir Hector hafl verið sekur um
kvennafar og annan viðbjóð, þar
sem mál þetta sé enn þá að öllu leyti
órannsakað opinherlega, en kunn
ugt að Sir iiectOr'liali átt ótal öf
und&rmenn og ofsóknara.
—MælteraðMad Muliah sé flú-
inn úr Somalilandi inn I franskt
hérað.
—Um mánaðamótin skaðskemd-
ust 3 menn, sem sigldu í loftbát frá
Búda Pest. Það bilaði eitthvað smá-
vegis f bátnum þegar hann var að
stfga upp.
-Fjölmenn sendinefnd hefir farið
til stjórnarinn&r f Ottawa að biðja
hana, að veita Capt. Bernier frítt
skip til norðurfarar, sem ekki kosti
minna en $80 000. Margir nafn-
kendir þingmenn og efri málstofu
menn skipuðu nefnd, ásamt Capt
Bernier sjáifum. Hon. Prefontaine
tók málinu vel og er hlyntur því.
Hann vildi fá að vita hvort stjórnin
ætti að eiga skipið og hafa full um
ráð yfir þvt, þegar Bernier væri bú-
inn að fara norðurförina. Bemfer
kvaðst ekkert sjá á móti þvf, að
stjórnin béldi eignsrorði á skipinu,
sem að eins yrði bygt fyrir norður
farir.
—Dr. Eroil Roux, sero eryflrroað
nr yflr Pasteur stofnuninni f Parit,
verða bráðlega gefln $20,000 verð
laun fyrir starf sitt. Auðmaðurinn
M. Daviet Osiris 1 Paris heflr stofnað
sjóðinn, og er hsnn að mestu teyti
frá honurn sjálfnm. Dr. E. Roua
er framúrskarandi rannsóknari og
berkla læknir einn hinn færasti sem
uppi er nú.
—Kappsiglingaskipið Sbamrock
III. heflr verið reyut. Það heflr
reynzt 4 mfnútum hraðskreiðara á 1
kl.tfma en Shamrock I., og það í
hægum byr.
— Chamberlain var nýlega spurð
ur eftir því í þinginu, hvei s vegna
staðhæflng Sir John West Ridge-
ways til löggjafarvaldsins á Ceylon
viðkomandi Sir Hector Macdonald
er heyrði undir hermálaréttinn
hefði verið birt í enskum bliiðum
Nýlendurádgjaö Chambeilain svar
aði, aðgerðir löggjafarvaldsins hetði
aðeins birzt. Auðvitað væri ekki
hægt að banna nokkrum manni að
senda blöðum hraðskeytf og útdrátt
úr stefu hermálarcttarins, og auðséð
væri að stjórnin hefði getið lands
stjóruinni skipun að málið yrði rann
sakað. En það yæri engin skýlaus
ástæða borin fram í stefnunni frá
hermálaréttinum, en málið að eins
hafið" til rannsóknar. Á bak við
stóðu mjög alvarlegar ákærur, sem
einhveriir þóttust hafa, en landstjórn
in lét þá von sína í Ijðs, sem ég er
viss um að margir fleiri hafa haft, að
ákærurnar reyndust ekki einsog yftr
var látið af málsflytjendum
—Heldur berast ljótar fréttir um
meðferð á mönnum þeim, sem eru að
tínast heim til Canada úr Suður-
Afrfku löggæzluliðinu. Enn frem-
ur segja blöð að austan, að þeir líti
fremur illa út.
—28, f. m. komu eimskipin Virg-
inia Lake og Aurora til St, Johns á
Nýfundnalandi með seluskreið frá
selveiðaskipum í norðurhafinu. Hið
fyrrnefnda kom með 25.000, en hitt
3,000 seli, Eftir lfkum að dæma,
mun selaveiðaskipastóllinn veiða als
j ár 300,000 seli.
—Sú breyting sem sambands-
úngið er að gera á þingmannatölu
fylkjanna er þannig:
Fylki. Þingm. fjöldað fækkað
Ontario .... 86 6
Quebec....... 65 ...............
NovaScotia.. 18 2
New Brunswick 13 1
E. 1......... 4 1
Manitoba.... 10 .... 3 ........
Territories... 10 .... 6 ......
Brit. Columbia.. 7 .... 1 ......
Yukon.......... 1 ...............
voru fremur illa sóttir, enda var
veður ekki unt það leyti vel ákjós-
anlegt,. Ekki Ixirgaði fyrirtækið
kostnaðinn.
Samtals.....214.... 10 .. 10
ÓR BREFl FRÁ GARÐAR, N. D.
30. Marz 1903.
Héðan er það að frétta, að tíðin er
íremur köld, en snjólftil jörð. í gær
rigndi dálítið og er það fyrsta regn-
ið, sem komið hefir á þessum vetri.
Allvont kvef hefir stungið sér nlð-
ör hér og hvar í þessari bygð, og
snúist upp í lungnabólgn. I Mount-
ain bygð eru nýdánir 2 bændur-
Sigurður Kráksson og Kristján Sig-
n ðnr Bakkmann.
3 n. m. ætlar J. S. Bergmann að
leggja af stað áleiðis til Alaska, þar
sem hann var síðastl. ár.—Jón Hall-
grímsson, bóndi hér á garðar, er ný-
lega búinn að selja bú sitt og ætlar
alfarinn með konu og börn vestur
að hafi,
Mikið er talað um járnbraut, sem
í orði er að lögð verði fi á Edinburg
norður um íslendingabygðina hér,
og norður í sementsnámana norð-
vestur af Mountain. En hvort nokk
uð verður af framkvæmdum er
ekki hægt að segja.
WINNIPEG.
enn
Þann 27. f. m. andaðist úr lungna
bólgu að heimili sínu Sigurður
Kráksson, eftir 8 daga legu. Hans
verður efiaus ninart getið síðar.
MARKERVILLE, ALTA.
14. Marz 1903.
(Frá fréttaritara Hkr.),
Sama góða og hagkvæma verð-
áttan hefir verið hér nálega einlægt
síðan ég skrifaði síðast: að eins
gerði nokkuð hart veður nú eftir
níðastl . mánaðamót, með talsverðu
frosti og nokkuri snjókomu. í
gærdag var yfir 40 stig fyrir neðan
zero, og er það hæsta frost á vetr-
inum, en ( heild sinni er veturinn
með þeim allra læztu liér í Al-
berta, seni Islendingar hafa lifað.
Komi nú gott vor og sumar, þá
íoríir til hagsælda þetta ár. Hey-
birgðir eru nægar og skepnuhöld í
góðu lagi, að pví umlanskildu,
að hestaveiki liefir verið hér all-
víða og drepið sumstaðar, þó meira
fyrir annara þjóða mönnum en Is-
lendingum.
En varla hefir nokkur vetur
verið áleitnari við heilbrygði
manna liér í sveit, en þessi, með
ýmsu móti hefir verið vfða lasleiki
og veikindi, og er enn.
Hörmulegt Blys vildi hér til
öndverðlega f næstliðnum mánuði.
Norakur maður að nafni Andrew
O. Would, var að fella bj&Ika til
sögunar, varö fyrir tré, sem kom á
höfuðið og molbraut það að miklu
leyti; hann liffli að eins fáakl.tima
eftir slysið.
Altaf heldur innfiutningur áfram
1 þetta héraö, enda eru nú flestöll
Btjórnarlönd tekin hér á stóru
svæði. nema örfá, sem eru léleg til
ábúðar. Land fer jafnt og stöðugt
hækkandi í verði. C. P. R. félag-
ið hefir sett lönd sín úr $3 upp f
$5ekruna, og búist .við að þau
hækki meini. Það sýnist helzt
lita út fyrir, að sumir menn hugsi
næsta Iftið um hvemig lönd þau
eru, sem þeir festa sér, og mun f>ó
reynast erfitt að lifa hér á einum
160 ekrum, enda hve gott land sem
er, þegar bændur geta ekki lengur
notað eyðilönd að neinu leyti; en
þau tækifæri eru á föruin.
Eins og um hefir veJÍð getið áð
ur, að ráðgertværi, voru sjónleik
irnir “Hermannaglettur” og “Sál
in hans Jóns míns'’, leiknir hér
næsl. L.ánnði 13. Febr. f Hóla-
skólahúsi, og 16. s. m. á Burnt
Lace skólahúsi. Yfir það heila
áleit ég að leikendum tækist. vel
enda sumum ágætlega. Leikirnir
Látinn er að Gimli 30. Marz síð-
astl., Jón Jónsson, sonnr Jón6 kaft-
eins.
Gjafir f sjóð Svíanna: Samskot
frá Lestrarfélagi ísl. í Cypress-sveit,
Skálholt P. O. $10. Þess utan safn-
ao af G. J. Oieson í Glenboro $14,
als $24. Vegna rúmleysis í blaðinu
er nafnalistinn ekki auglýstur, eins
og þó var beðið um; en peningnn
um er þegar skilað til ritstjóra blaðs-
ins Canada. Ennfremur heflr Mrs
Búason ( Winnipeg gefið í hjálpar-
sjóð Finnanna $5.
Gjafir í sjóð Svíanna frá sex ung
mennum, sent frá Jóni Sveinssyni
að að Tindastóll, $1.50.
Kr. Ásg. Benediktsson selur gift-
ingaleyfisbréf hverjum sem þarf.
Verkamannalélögin hér í bæ hafa
valið Wm. Scott til þingmensku-
sóknar i Mið Wpg., og Thoms
Norður Wpg. Hvorngnr likiegnr
að vinna.
Conservatlva Club-arnir héldu
fund á Unity Hall á mánndngskveld
ið var. Þar talaði B. L. Baldwins.
son og W. S. Evans. Hra S. And
erson var forseti ínndarins. B. L.
Baldwinson hélt langa og góða ræðu
og akýrði írá fjérmálum t'ylkisins og
lýsti Ijóslega hversu ágæu istant.
núv. stjórn er búin afl koma fylkinu
i, úr sjðflþurðinni og álögum, sem
var á fjármálum fylkisins, þegar
Greenwaystjórnin var rekin frá
völdum. Enn fremur sýndi hann
Ijóslega fram á þann mikla hagnafl
og gróða, sem fylkisbúar verða að-
njótandi f járnbrautamálinu. — Mr.
W. S. Evaas talaði lipurlega og
ljóst, og sýndi fram á, afl nýja kosn
ingalista fyrirkomulagið er langtum
betra og áreiðanlegra en hifl gamla
Með þvi fyrirkomulagi, sem ein
göngu er 1 böndum dómaranna
fylkinu, er ómögulegt að nokkur
geti kosifl nema einu sinni og eng
inn notafl annars natn, eins og altftt
var hjá Greenwaystjórninni—Síð-
ast var spilað Pedro turnament
Blantt og slæmt var að iara. en
samt sóttu fundinn margir.
Hér með þakka ég undirskrifadur
félagi „Óhiðra Skógbúa" (Indipendent
Order oí Foresters) fyrir fljóta greiðslu
á verklama gjaldi (Total &. Permanent
Disability Benefit) að hálfeildi lífsá
byrgðar þeirrar ($1000). er ég hefi keypt
af félaginu. Mér hafa verið greiddir að
fullu $500 nú, en við dauðsf&ll mitt
verður samkvdetnt löeum fél. hinn helm
ingurinn greiddur til erfingja minna.
Afsamskonar gjaldi er mér bar frá
ew
York |_ife
nsurance |(o.
JOHN A. McCALL, president.
l.ífsábyrgdir i gildi, 31. Des. 1902 1550 ■iiillionir Ikollars.
700,000 gj&ldendur, sem eru félagið eiga það og njóta als gróða.
145 þús. manna gengu i félagiðá árinu 1902 með 5012 million doll.
ábyrgð. Það eru 40 milliónir meíra en vöxtur fél 1901.
Oildandi ábyrgðir hafa aukist á síðasti. ári um 188 mill. Dollars.
A sama ári borgaði félagið 5000 dánarkröfur—yfir 15 mill. Doll —
og þess utan til lifandi n eðlima 14J raill. Doll.. or ennfreraur var
#4,750,000 af gróða skift upp milli ireðlima. sem er #800.000
meira en árið 1901. Sömuleiðis lánaði félagið 27,000 meðlímum
$8,750 000 4 ábyrgðir þeirrn, með 5 per cent rentu og án annars
kostnaðar,
€. Olafnon, .1, «». Horean. Manager,
AOENT. GRAIN EXCIIANOE BUILDINO,
W IIST JST X ~E> J3 G-.
Mutual Reserve fél. voru mér (eftir
talsverða umleitun og fyrirhöfn.)greidd
ir $200, og h ó t a ð að ég skyldi ekkert
fá, ef ég vildi eigi veita þessari upphseð
móttöku, sem fullnaðar borgun—ístað
$500, sem mér bar.—Ég get þyi eigi of
mselt með Foresterfélaginu, sem þó
hefir revnzt mér að eins samkvsemt
venju sinoi viðmeðlimi þess yfirleitt.
Winnipeg. 25. Marz 1903.
PÉTUR ÞORSTEIN8SON.
Það var samþykt enn nú aftur af
æðriskólaráðinu, að islenzk tunga
yrði ein af valsnámsgreinum við
æðriskóla í Manitoba.
Fundarboð.
Opinn fundur verður haldinn á
North West Hall mánudaginn 13.
Apríl kl. 8 e. m., undir umsjón
„Winnipeg Building Laborer’s Uni-
on”. Verða þar rædd máletni verka-
manna, bæði á íslenzku og ensku.
Það er vonast eftir að sem flestir
utanfélagsmenn sæki fund þenna og
gerist meðlimir félagsins.
SPURNIKG:
Hv&ð tiltekur stjórnin í heimilis-
réttar skyldunum, að landneminn þurfi
að hrjóta margar ekrur áður en hún
gefur honum eignarrétt?
Viðsjáum ekkert um þetta í reglu-
gerðinni, sem prentuð er i Lögbergi.
Fáfróður.
SVAK: 30 ekrur, sé landið hæfilegt
til akuryrkju.
A fimtudaginn var dó að heimili
sínu kona Sölva Egilssonar, að Vict-
or St. hér í bæ. Ilún hét Lilja Ara-
dóttir, frá Stapakoti í Njarðvíkum.
Hún hafði þjáðst af langvarandi
sjúkdómi.
Skemtisamkoma
fimlmlagskvOldð 16, Apríl f TJALDBIÍÐ*
AHSALNLM.
PROGRAMME:
1 InstumentalMusic—Wm. Anderson.
2. Recitation—Miss Valdason.
3. Solo—Mr. Joyal.
4. Concertina Sólo—Mr. D. Joyal.
5. Reeða—Mr. S. B. Benedictsson.
6 Duet—Ellen & Annie Swanson.
7. Solo—Mr. ThórólfssoD.
8. RecitatiOD—Mr. E. A. Cowley.
9. Solo—Miss C. H. Scott.
10. Recitation—Ernest W. J. H&gue.
11. R«ða Sig. Júl. Jóhannesson.
12. Recitation—Miss R. Egilsson.
13. Piano Solo—Miss D. Einarsson.
14. Recitation—Migs Jennie Johnson.
15. Solo—Vr. S. Magnússon.
lfi. Upplestur—Mrs. M. J. Benedictson
17. Recitation—Miss Ena JohnsoD.
18. RecitatioB—Mrs. Christie.
Inngungiir 25<*.
Byrjar kl. 8 e. m.
BÚLAND TIL SÖLU.
Agætt búland, 240 ekrur, 8 mílur
frá bænum Westbourne i Manitoba
fyrir $7 hver ekra. Land þetta er
handhægt bæði til akuryrkju og
griparæktar og stígur óðum I verði.
Listhafendur snúi sér til Peterson
Bros. 248 Penbina St. Foit Rouge,
Winnipeg.
Fyrir einn dollar
Húsinuni gamla geri ég útlits
líka nýium. Aðgerð og hreinsanir
á ‘'orgelum”, klukkum og fleira.
Hvitþvott og pappirslagning á hús-
um.
F. FINNSSON,
málari.
701 Marvl&nd Str.
Þar eð útgefendurnir að ritnm
Gests Pálssonar hafa fundið upp á
þvi vísdómsráði, aö selja nú þegar
fyrsta bindi þeirra með niðursettu
verði, þá auglýsi ég hér með að
þeir sem vilja geta pantafl hjá mér
bókina fyrir $1.00 á meðitn þessi
eintök hriikkva sem ég tók upp f
skuld hjá þeim herram. Hra. H.
S. Barkal hefir einnig umboðssölu
á bókinni fyrir niina hönd og selur
hana fvrir einn dollar.
H. Petursson,
787 Notrc I>am»f Ave.
WINNIPEG.
FÁGŒT
SÝNING
af stóru salni af
víðfrægum - - -
hreyfimyndum
varður sýnd af séra J. B. Silcox. í
FYRSTU LÓTF.RSKU k V RK II NNI.
narwta mAnndaKHkvOld, 13. m. kl. K.
AOgangur 25 centa.
Myndir þessar hafa verið sýndar í
ýrosum kyrkjuui í þesaum bæ og
annarstaðHr, og hvevetna þótt hin
fegursta sýning. Það beflr jafnan
verið húsfyllir af áborfendum á
þessum samkomutn, og ætti afl verfla
eins í Fyrstu lút. kyrkjunni & mánu-
dagskvöldið kemur.—Gteymifl ekki
að koma í tíma.
Islenzki
Njósnarinn
C. Eymundsson, trá Alberta SÝNIR
DÁLEIÐSLU Á NORTH-WEST
HALL næsta þriðjudagskvöld, 14.
þ. m- kl, 8 30. Hann skýrir áhorf-
endum trá í hverju liggi sviksemi
dáleiðslunnar, andatrúarinnar og
hugarlesturs. Einnig gerir hann
missýningar og aðrar töfra fþróttir.
AÐGANGUR !É5t\ fyrir hvern á-
horfenda. Þeir sem koma iyrst fá
instu sætin. Dyrnar opnar kl. 8.
$3,000.00
SKOR
Thorst. Oddson hefir keypt
3,000.00 virði afskótaui, sem
hann selur með stórum af-
slætti allan þennan mánuð
fyrir peninga, í búð sinni að
483 Ross Ave.