Heimskringla - 09.04.1903, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 9. APRÍL 1ÍX)8
Heimskringla.
PCJBLiISHBD BY
The Beimskringla News 4 Pnblishing Co.
Verð blaðeins i Canada og Bandar $2.00
um árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðsins hér) $1.50,
Peningar sendist í P. O. Money Order
Registered Letter eða Express Money
Odrer. Bankaávísanir á aðrabanka eni
Winnipeg að eins teknar með afEöllum.
K. L. Raldwinsim,
Kditor & Manaeer.
Oflice : 219 McDermot Ave.
F.O. BOX !!«»».
Skrítinn,
og ekki skrítinn leikur,
Mr. J. D. Cameron, sem var
dómsmálaráðgjafi f Greenway-
stjórninni sálngu, er nú valinn af
Liberölum til f>ingsóknar f Suður-
Wpg. 1. Apr. Hann er maðurinn
sem skýrt og skorinort neitaði f>vf,
að Greenwaystjórnin hefði gefið C.
P. járnbr.fél. styrk, löngu eftir
þann dag sem leynisamningamir
sýna. Fólkið trúði honum þá, en
svo komst alt upp. og þá gerði
hann þessa nafnfrægu afsökun, að
hann hefði verið fjarverandi um
tfnia og þvf ekki vitað um þetta.
Þess vegna álfta Liberalar sjálf-
sagt, að stjórnin þurfi ekki að vita
um þau verk sem gerð eru þegar
þeir séu ekki á stjómarbyggingun-
um. Það er býsna formleg stjóm-
arhugsunar útgáfa hjá þeim körl-
unum!!
Viðvíkjandi útnefningu J. D.
Camerans segir “The Winnipeg
Daily Tribune” 2. þ. m.
"Mr. J. D. Cameron og Free
Press era enn þá að reyna að út-
skýra þessa góðu leynisamninga.
Þau eyða miklum tíma f það, en bæta
að engu fyrir sér með því. Samn-
ingarnir voru leynisamningar, og
nægar sannanir eru fengnar um
það fyrir hvern, sem hefir höfuð á
hálsi, og þau bæði Mr. Cameron og
Free Press. gætu þess vegna gjör-
samlega hætt þessu útskýringa-
stagli Fólkið er orðið dauðþreytt
á því. Ef þau hafa ekkert betra að
bjóða, en halda áfram þeim tilbún-
ingi um jafn ógeðfelda útlistun,
þá væri þeim sæmra að ganga út
frá öllu pólitisku sýsli. Eins og
Tribune hefir talað um fyrri, þá
getur fólk gleymt og fyrirgefið
rangindi, en það hefir ekkert um-
b u r ð a r 1 y n d i við nokkum, sem
drýgir rangsleitni gagnvart al-
menningi, og upp f opna skjöldu á
nægum fordæmingar sönnunum og
heilbrigðri skynseini. og reynir til
að drífa það ofan í fólk, að þeir hafi
ekkRrt sknkt-:ið!i.at'st. Þessir tím-
argerj) of bj.ti tir tíl slfkrar ónytju-
mælgi'*.
Tribune hefir ekki aðgætt það f
þessari W iioðdrða 3tefnnskrá Lib-
erala að flokkurinn minnist þar
ekki á o>g skuldbindnr sig ekki til
að segja fylkisbúum satt og rétt frá
orðum sínum og gjörðum. og
stefnuskráin virðist meira bygð á
ósannindum og þvættingi um stefnu
og verk núrerandi stjómar, heldur
en nokkram sarmleiksneista, og
ráðvöndum steffmatriðum. Það er
eitt af aðaleinkennmn Liberala að
binda sig ekki sanngjamri og sánn-
leiksauðugri flokksstefnu. Og þar
eð Greemvay, Cameron og Free
Press, éru þrenningarguðir flokks-
ins. þá er það meira en lítill bama-
skapnr af fólki með heilnm söns-
um, að vænta eftir miklum sann-
leika úr þeirri átt.
Það sýnist frámunalega fátækt
frá stjórnfræðislegu sjónarmiði, að
Liberalar skuli etja þeim mönnum
fram á kosningavöllinn, sem marg-
saunaðir era að óvöndugheitum
og leynisamningum áhrærandi al-
inenningsmál. Þessi Cameron
hefir vfst ekki annað að gera 1 S.-
Winnipeg en ldaupa pólitiskan
Apríl, bæði í útnefningu og þing-
sókn. og furða að góðir drengir
eins og sumir Liiæralar eru skuli fá
af sér að eyða tíma og orðum f
annan eins skrípaleik, og þessa út-
nefningu.
Síðasta blað Lögbergs er að
sletta til þingmanns J. H. Ruddell,
kallar hann “druslu” og langt frá
því að vera sandioðinn kjördæm-
inu. Það skortir ekki gjálfur og
uppnefnin á andstæðingum sfnum.
Það mætti kannske segja, að það
væri drusluskapur af ritstjóra að
auglýsa einum 5 mánuðum fyrir-
fram, að hann yrði að fara frá, og
annar hæfari maður yrði fenginn,
svo kaupendurnir skyldu sfður
segja upp blaðinu allir saman.
Ruddell er búinn að sitja kjörtíma-
bilið, og þurfti engar yfirlýsingar
að gera fyrir þingmensku sinni.
Kjörlistar,
Dómar fylkisins hafa skift niður
með sér kjördæmunum, eins og nú-
verandi kosningaleg ákveða. Þeir
annast utn innritun kjósenda á
þessa leið:
Dómari Walker sér um kosn-
ingalistana í öllum Winnipeg-
kjördæmunum. — Dómari Myers
annast þá í Minnedosa, Russel,
Assinniboia, Springfield. Kildon-
an og St. Andrews. — Dómari
Prudhomme, f Carillon, la Ver-
andrye, Morris, St. Boniface og
Gimli. Dómari Loeke í Turtle
Mountain, Killarney, Mountain,
Morden, Dufferin, Rhineland og
Emerson. — Dómari Cumberland f
Deloraine, Arthur, Avondale, South
Brandon, Brandon City, Virden,
Laridsdowne, Hamiota og Birtle.
—Dómari Ryan í Cypress, Port-
age la Prairie, Lakeside, Norfolk,
Beautiful Plains, Gladstone,
Danphin, Gilbert Plains og Swan
River.
Útdráttur úr ræðu
Hon. R. ROGERS,
rá8f?jafaa opii, b verka, 27. Febr. 1903.
(Framh).
En ég ætla að fara fáeinum orð-
um meir um seinustu orðin í fund-
arákvæðinu, þar sem við eram for-
dæmdir fyrir að afnema þenna
sveitarfélaga skatt. Skattur sá var
innkallaður eftir ákvæðum þar,
sem Norquaystjórnin bjó til, þeg-
ar liún veitti brautarstyrkinn. Svo
þegar vinir okkar tóku við af
þeirri stjóm, þá þurftu þeir ekki
annað að gera, en inn kalla skatt-
inn og skifta honum á milli sveita-
félaganna, En þeir innkölluðu
hann ekki. Hér höfum við skýrslu
sem sýnir að þeir og brautarfélagið
vanræktu að greiða hlutaðeigend-
um peninga er námu $7,000 af
þessu fé. Svo það er ekki að furða
þó sendinefndir komi til okkar
hvað eftir anriað að biðja um hjálp
fyrir þau sveitarfélög, sem hér
eiga hlut að máli.
Foringi andstæðingafl. var nógu
sanngjam að viðnrkenna það, að
við hefðum lagt skatta á auðfélög.
Hann ætti að vera líka nógu sapn-
gjarn til að játa það, áð hann og
ráðgjafar hans neituðu að inn kalla
peninga er þeir ‘ voru lagalega
skyldugir að gerá. Hér er ein á-
stæðan, setn sefað getur undran
vinar mlns, yfir þvf, hvað mikla
peninga við höfum, og hvaðan þeir
komi. Við höfum inn kallað um
$200,000 undir þessum skattlögum
sfðastliðið ár, og getum gefið fylk-
isbúum all laglegaT upphæðir af
þeim, til ýmsra nauðsynlegra fyrir7
tækja og starfa, og eins og sýnt er
í fjármálaskýrslunni, og ræðunni.
Sunnleikurinn er sá. ;ið við gef-1
um fólkinu meira en þenna 3%
skatt, og það vora fyrirrennarar
okkar, stjórn mannsins þarna, seni
er leiðtogi andstæðingaflokksins,
sem tók vald og rétt frá sveitafélög-
unum f þessu skattmáli.
Þá ætla ég næst. að ræða dálítið
um staðhæfingar hans viðvfkjandi
stjómardeild þeirri, sem ég veiti
forsjá. Kg œtla ekki að eyða
miklum tfma til þess, þvf þess
þarf ekki við. Andstæðingar vorir
hafa búið út skýrslur um hvað þá
kostaði að sjá um stjómardeildirn-
ar og getuin við haft þær til sam-
anburðar, og séð hvermunur er hjá
þeim og mér. Arið 1899 var kostn-
aðurinn við skrifstofu opinberra-
verka $5,700. samkvæmt skýrslu
þeirra, en árið 1902 kostaði það
$9,400. Ef þetta væri nú svona,
eins ojí þeir segja, þá er enginn efi
á því að það er eitthvað bogið við
þetta. En leyfið mér að benda á
hvernig þeir hafa öðlast þessa á-
lyktun. Ráðgjafalaunin eru þau
sömu, og yfirskrifstjóralaunin eru
þau sömu, að undanteknu dálitlu
atriði, sem ég œtla að minnast á
sfðar; en til að ná þeirri ályktun,
sem þeir fá, þá geta þeir ekki um
laun aðal-verkfræðings fylkisins.
Þeir höfðu efni og ástæður til að
miðla yfirritara framrœsluskrif-
stofunnar $2000. Sanngjam sam-
anburður, og það með aukakostn-
aði, að skrifstofudeildin kostar
okkur $9,400, en þegar alt það
sanna kemur til greina hjá fyrir-
rennurum okkar, þá kostaði hún
þá $9,63(5. Með því að hlaupa yfir
nokkra útgjaldaliði, gátu þeir
nefnt þá upphæð, sem þeim sýnd-
ist. Til þess að geta meðhöndlað
laun verkamanna sinna, báðu þeir
þingið að heimila sér peninga, er
verjast skyldu til líknarverka og
þessleiðis. Sama dag og þeir fá
þá samþykt, samþykkja þeir á
heimulegura stjórnarfundi, að borga
yfirritara deildarinnar $200. Tveim
viknm sfðar gefa þeir út aðra ávfs-
un upp á $200, og litlu sfðar fékk
hann það sem eftir var. Allir
þessir peningar sem hann fékk áttu
að vera ferðakostnaður, nema
$1.80.
Það er með svona skýrslum, sem
þeir þykjast vera að sýna saman-
burð, og hefi ég enga ástæðu að
kvarta undan slfkri aðferð lijá
þeim, og þó þeir vilji halda áfram
með það að birta jafnvitlausar
skýrslur og þessi er. En þessi að-
ferð er ósanngjöm gagvart fylkis-
búum, sem lesa þetta ragl, og verð-
ur á að trúa því, þar til þeir fá að
vita það rétta. Þess vegna held ég
réttara væri fyrir einhvem af þeim
sem sitja hinum megin, að standa
upp og biðja afsökunar á þeirri
aðferð sem þeir nota. Það er satt
við höfum eytt fáeinum dolluram
meira f ár til verkfræðingaskrif-
stofunnar, en áður, en það er af
þeirri einföldu ástæðu, að verk hef-
ir verið unnið í 10 framræsludeild-
um, eða miklu meira en nokkra
sinni áður, og þess vegna þurftum
við að hafa fleiri verkfræðinga,
eins og allir geta skilið.
Þetta gefur tilefni til að ræða
enn dálftið um framræsluhéraðin,
sem ég ætlaði þó ekki að gera ann-
ars. Mér var sagt frá því í morg-
un, að maður nokkur hefði verið
að rölta aftur og fram um héruðin
í kjördæml vinar míns, sem er
þingmaður fyrir Dauphin, og var
hann samferða þessum manni. En
hver haldið þið að hann liatí verið,
þessi náungi, og sem var að tala
um framræslu héraðanna. Það er
maður sem er töluvert innvinklað-
ur við yfirskoðun Royal Commis-
sion. Hann heitir hra. Robert
Watson. Royal Commission sagði
að ráðgjafastörf hans við opinber
verk væru á þessa leið: “Ráðs-
menska f þi'ssarí stjómardeild sýn-
ist vera ófullkomlega af hendi leyst,
og án þi'ss að miða til sannarlegs
hagnaðar fyrir almenning, og má
til dæmis nefna stórkostlegar yfir-
liorganir til manns sem hafði
stjómarverk á hendi, og síðar fékk
meðmæli um, að sú tfygg-
ingar uppliæð, sem hann gaf fyrir
verkinu, yrði borguð honum, en á
sama tfma var maður þessi stór-
skyldugur fylkinu
“Það var gefið út fylgiskjal um
að ávfsan væri gefin út fyrir út-
búnað handa verkhafanda, sem
nam $20,000, dagsett 8. Agúst 1898,
en verkið var ekki undirskrifað af
stjóm og verkhafanda fyrri en 22.
samam.. og stjórnarfundar ákvæði,
ákváðu að tilboðum skyldi ekki
lokið fyrir 10. Okt. 1898”.
Mér þykir það undravert að þessi
maður, sem var íormaður þessarar
stjóröardeildar í tíð Greenway-
stjórnarinnar, skuli tölta aftur og
fram um kjördæmi fylkisins til að
gefa yfirlýsingar viðvíkjandi fram-
ræslu. Hann ætti heldur að fyrir-
verða sig að minnast á þessliáttar,
og alt sem viðvfkur hans fyrri ráð-
gjafastörfum. Hann hefir firna-
mikla býræfni, að blanda sér að
nýju út f opinber mál að þarflausu.
Lotíð mér að draga atþygli ykkar
að tveimur þremur atriðum, sem
ekki eru sem allra fínust lieiðurs-
stryk.
Framræsluhöraðið No. 1 var búið
til 6. Marz 1896, eða fyrir 7 árum.
Það var ákveðið að leggja í það
$80,000. Charles Whitehead & Co.
lmuð f verkið $90,000. Þið mun-
uð vera mér samþykkir um, að ef
ég, sem ráðgjafi opinberra verka,
gæfi út verksamning 6 Marz, þá
gæti verkhafandi ekki fengið pen-
inga fyrir verkið fyr en f sumar.
En viðskifti liins fyrv. ráðgj.
við verkhafanda sinn voru á annan
liátt.
Royal Commission segir enn-
fremur að strax og samningurinn
hafi verið undirskrifaður, hafi
5,000 f 2 skuldaskírteinum verið
gefnar út, til framkvæmdar þessu
verki. Híðan var fengið lán hjá
Imperial bankanum, og þessum
Whitehead liorgað fyrirfram 17,000
doll., á milli 5. Marz og 22. Maf.
Ef ég gæfi verk eins og þetta 6.
Marz næstkomanda, þá gæti ekki
verkhafandinn, hversu ráðvandur
sem hann væri, fengið $17,000 fyrir
(). maí, og væri ekki réttlátt af
tnér að gera undir nokkrum
kringumstæðum.
Enginn einstakur maður getur
hafið peninga frá þessari stjórn án
fylgiskjals. Og þegar reiknings-
yfirskoðari stjórnarinnar var beð-
inn að samþykkja borgun þeirra
peninga er vom nefndir, þá neitaði
hann að gera það, en þá fór ráðgj.
opinberra verka og fjármálaráðgj.
til bankans og gerðu nauðsynlegar
ráðstafanir fyrir sérstöku láni, og
þessir peningar voru borgaðir til
Whitehead áður en ein reka af
mold var stungin upp. Þetta er
fullkomin sönnun fyrir óvanalegu
fjármálasýsli og athæfi, sem hinir
heiðraðu andstæðingar vorir gerðu.
En þeir sýndu enn þá fullkomnari
formleysu en þetta.
()g hvemig var hún ?
Það er skýrt frá því hér f .þess-
nm vitnisburði, sem andstæðingar
vorir þykjast svo miklir af. að þeir
hafa borgað út $4,541 fyrir graf-
verkfæri, og f viðbót þar við toll,
flutningsgjald og fleira, sem nam
2,100. Alt þetta gerðn þeir í hag
verkhafanda sínum, sem kepti við
aðra íboðsmenn, sem ekki vissu
um að hann var tekinn fram yfir
alla aðra. Af þessu voru $4,500
reiknaðir framræsluhéraðinu, og
$1,900 sem styrkur til sveitarfélaga
og átti þó að skoðast sem styrkveit-
ing til fólksins Vinur minn benti
á f ræðu sinni, styrkinn sem al-
inenningur fengi hjá okkur, og að
hann fengi tvær tegundir af fólki.
Mér þætti vænt um að vita hvað
marga, og hvaða tegund af fólki
þessi Charles Whitehead hefir stað-
ið fyrir framan f fylkinu, og hvern-
ig hann gat fengið þá peninga, sem
reiknaðir vora sveitarfélögum. Vin-
ir okkar skilja ómögulega í því,
hversa mikla peninga við höfum,
og hvemig við föram að því að láta
fólkið fá (>ins mikla peninga og við
gerum.
Eg gæti haldið áfram klukku-
tíma eftir klukkutíma að telja upp
hvernig aðforð fyrrv. ráðgj. opin-
berra verka ogJiáttalagilians f með-
höndlun á peningum almennings.
Stjómin nam ekki staðar, hún hélt
áfram og eyddi allri upphaiðinni.
Hún gaf Whitehead verkið fyrir
$91,760, eða I0.8c. fyrir “yardið”,
en þeir borguðu fyrir það engu að
öfður 15e., eða nær því 5c. meira en
stendur í samningnum. Þegar
hann hafði unnið nokkuð af verk-
inu þá borguðu þeir lionum hvern
einasta dollar, og kvittuðu hann
fyrir það f nafni framræsluhéraðs-
ins, og létu hann fá $1,900, sem
sveitarfélögum var reiknað, og þar
að auki graftólin, sem búið var að
reikna framræsluhéruðunum.
Ég ætla að segja ykkur frá f
hvernig ástandi þetta var, þegar við
tókum við. Það er ekki langt síð-
an að sendinefnd kom til okkar úr
þessu sama héraði, og kvart.aði sár-
an yfir hinu óhagfelda fyrirkomu-
lagi, sein fyrirrerinarar okkar höfðu
liaft á þessu verki. Þeir feldu
þar sum lönd undan gjaldi, sem
þeir liöfðu engan rétt til að gera.
Eg hefi sannanir f höndum til að
sanna að ráðgjafi opinberra verka
var (ús að gefa upp skatta af sum-
um löndutn þar, og var það rétt á
undan síðustu kosningum. Skrifari
og . gjaldkeri sveitarféh, sem ég
held að hafi verið John Mae-
doughall, sendi þá út skjal, þess
efnis að sér væri skipað að inn-
heimta ekki skatt af vissum reit-
um (sections). Það var dags. 28.
Nóv. 1899. og mesta varasemi var
við höfð að þetta skjal og bréf
væru ekki afhent fyrr en næsta
dag, eða sem næst þvf, fyrir kosn-
ingardaginn.
Hra. Watson skrifaði bréf áður,
í hverju hann staðhæfði, að hra.
Jukes gæfi sér þær upplýsingar, að
sum lönd, ættu ekki að vera inn í
héraðinu, en hann ætlaði að bfða
til vorsins, og láta þá gera áreiðan-
lega mælingu á landi þar, því vatn
væri þar of mikið. sem stæði, t.il að
mæla land.
Það er mikið af svona bréfum til.
Það áttu engar undatekningar að
eiga sér stað i þessum framræslu-
héruðum. Eg finn það skyldu
mína að koma frain með lagaá-
kvæði fyrir þingið, sem ákveða
réttindi allra jafnt, sern búa þarna,
og leysa j>á undan framræsluskatt-
inum. Eg geri þetta til þess að
slétta úr óánægju þeirri sem þar
er og bygð er á ástæðum, og eg
voiia að engir verði á móti því, að
fylkið taki að sér ábyrgð fyrir ráðs-
menskubralli þessa herra, sem
Royal Commission benti á, og ég
hefi skýrt frá.
Það var annað framræsluhérað
til þegar andstæðingar okkar sátu
að völdum, er nefnist Boyne marsh.
Þar gáfu þeir þessum sama White-
head starfið. íboð hans var$330,000.
Iboðsbréfið er stutt en fremur ein-
kennilegt. Það hljóðar svona:
'“íboð f framræsluverkið í Boyne
inarsh. Eg skal vinna verkið und-
ir sérstakri leiðbeiningu fyrir
$330,000. llc. tenings “yardið.”
Þetta er alt sem haiin segir um
þá samninga, og hann fékk verkið
lfka. En áður en. hann fékk það,
voru honum veittir $11,000. íboð
hans var samþyjit 1, „Okt,, en 8.
Ágúst var gerð áætlun á búnu verki
og honum afhentar $20 þús. til að
kaupa grafvélar til notkunar við
verkið. I sama sinni var honum
gefin fyrirfram borgun á verkinu
frá framræsluhéraðinu No. 1. Þann
19. Des. var gerð önnur áætlun og
honum borguð $9,405 fyrir 95,000
tenings “yards”, sem hann lét
grafa. Þann 4. Maí 1899, var gerð
áætlun yfir unnið verk, og borgað
út, fyrirfram $10,800, fyrir 3,000
viðarlilöss. 9. Ágúst 1899 var bú-
ið út, skjal fyrir $32,296 sem áætl-
un fyrir 336,326 tenings “yards”.
í þetta skifti borguðu þeir White-
head aftur fyrir það, sem þeir voru
áður búnir að áætla og l)orga hon-
um áðnr. Þetta er fullkomin sönnun
fyrir miður góðri ráðsmensku.
Þetta þýðir það, að Whitehead
fékk $9,000 fyrir verk. sem hann
hafði aldrei unnið. Þeir borguðu
honum fyrir fram fyrir eldsneyti
$10,800, og þegar þeir borguðu
honum það fyrirfram strax um
vorið, mundu þeir hafa dregið það
frá áætluninni, ef þeir hefðu farið
rétt að, en það gerðu þeir ekki.
Þeir Ixirguðu eldsneytið aftur síð-
ar, og drógu þá ekkert frá. svo
þessi uppliæð hefir dampað upp í
reyk og sést hvergi. Des. 31- sjá-
um vér að verkhafanda er borgað
fyrirfram $200,000, $1,045 borgaðir
tvisvar sinnum, $10,800 borgað
fyrirfram fyrir eldivið, og reikn-
ingur borgaður sfðar af stjórninni
til Davids Alexander og fleiri að
upphæð $524.10. Als náði liann
út af almenningsfé með þessum
hœttþSlOJ^fj.lO. Það er ('kki svo
afleitt.
Þegar við tókum við, og fórum
að líta yfir reikningana, þá fund-
um við að Whitehead hafði verið
borgað fyrir verk, Bem hann hafði
aldrei unnið, sem nam $4,500, svo
als verður það um 45,000, sem
hann skuldar nú íbúum fylkisins.
Við þessar og fleiri fjárplötur höf-
um við orðið að fást, og leiðrðtta,
og hefir það tekið fyrirhöfn og
mikinn tfma. En samt höfum við
gert umbætur á hverju ári, og þyk-
ir vænt um, að vera búnir að koma
fjárhag fylkisins í eins gott lag og
hanri er nú.—(Meira).
Mislagðar hendur,
í 19. tölublaði Norðurlands* þ.
á. er gagnrýni á sögu Þorgils gjall
anda: UPP VIÐ FO SA. Á einum
staðl gagnrýni þessari standur þessar
setningaa: „Svona rita ekki aðrir
en “heldri menn” bðkmentanna.Yflr-
leitt er orðfærinu svo háttað, að það
leynir sér ekki, að á pennanum hef-
ir haldið listamaður, sem gerir sér
fullljóst hvað hann hetír fyrir stafni'.
Hér er stórt sagt, en hversu það er
mergmikið, erekki hægt að segja,
þar eð þessi saga er héi ókunn.En sé
gengið út frá því, semsjálfsagt er að
gera, að hér sé ritað af þekkingu og
einlægni, þá fer að fara um mann,
þegar maður sér aftur þessa setn-
ingu í næsta tölublaði á eftir:....
“Sjúklingurinn er feberlaus eftir
óperatiónina”. Að sjá mann eins og
Einar Hjörleifsson, sem ekki fæst
við annað en skrifa oger einn af
leiðandi rithöfundum Islendinga á
þessum dögum, skrifa aðra eins
hraksmánar íslenzkar málleysur og
þetta, kemur manni óhjákvæmilega
til að taka ekki mark á því, sem
hann segir um málfæri á bókum og
ritum. E. H. ásamt mörgum öðrum
á Islandi hetír hneykslast á ‘vestur-
íslenzkunni’ svo nefndu, og er það
út af fyrir sig. En svo hefir hann
og fieiri rithöfundar sett út á mái
sumra manna hór vestra, sem rita
óefað réttara, íslenzkara og hreim-
meira mál, en til er á (slenzkum blöð
um yfirleitt. Það væri viðkunnan-
legra fyrir þá, sem setja sig í dóm-
arasæti og dæma einum til lasts og
öðrum til lofs. að þeir stæðu ekki
neðst í málsnotkun sjálfir’
K. Á. B.
Orustuvélar verða her-
vald komandi tíma.
Ekki alls fyrir löngu stóð grein
í “The Engineering Magazin”, sem
ræddi um vélanotkun framtíðar-
innar. Þar stendur á meðal ann-
ars þes3i kafli: “Það verður ekki
Iangt þangað til, að eitthvert af hin-
um stríðandi sjófiota stórveldum
finnur upp orustuvélar, sem ekki
þurfa aðra menn en vélastjóra og
hjálparmenn og sópa þær hermanna
fyrirkomulaginu fyrir borð, en þess-
ura voðavélum verður stjórnað eins
og hverjum öðrum vélum, sem látn-
ar eru starfa sitt ætlunarverk, að
ein8af Örfáum mönnum. Einkennis
búningarnir hverfa og orður og titl*
ar finnast ekki, og hetjudýrð ein-
stakra manna fæst ekki framar í
sjóorustum. Herskart og hermanna
orðstýr dvínar og þagnar, nema
þeirra sem flnna upp vélarnar og
endurbæta þær til eyðileggingar og
blóðsúthellinga á hafnarbæjum og
strandlengis. Öll fornaldar og mið
alda herdýrð og hersöngvar
hætta að vera til. Þessar sjófæru
hervélar verða hryllilegustu lifs og
lima eyðendur. Mennirnir sem
stýra þeim til atlögu, tá að eins sín
föstu peningalaun, eins og hverjir
aðrir verkamenn. ÖIl þessi hernað-
araðferð verður í sjón og reynd hin
ljótasta, viðbjóðslegasta, valdandi
ógnun og skelfingum, og verður háð
með tilflnningarleysi og köldu blóði,
sem hvert annað verk, rétt eins og
vélastjórar stjórna lestlnni á teinum
járnbratanna, og kyndarinn stingur
eldsneytinu inn í hitunarvélarnar f
byggingum og verkstæðum. Þjóðin
sem.fyrst notar þessar bardagavélar,
fær þær í hendur, ekki sínum Miles,
Corþins Sampson og Schleys, en
Carnegie, Morgan og Fricks, ráðsm.
þjóðarinnar, ei mönnum eíns og
Corliss, Fritz, Baldwin, Jones, Ilunt,
Warning og Sweet,—vélfræðingar,
sem vita hvað þeir eru að gera, og
eigaað gera,—þjóðin háir stjórnar-
byltinguog vígaferli í anda og sann-
leika og stikar stórum skrefum á-
leiðis í eyðileggingar djúpið. Ein»
lengi og hernaður er skoðaður sem
aðdáunarvert starf, á leiksviði
hreysti og frægðár, og settur í sam-
band við dýrð og orðstyr, þá verður
hann í heiðri hafður, og álitin eitt
af ákvæðum mannlífsins, dýrðar-
skarteinstaklingsins; einkennisbún-
ingurinn og skraut hermannatreyj-
unnar ganga í augun, eins lengi
verður hann til á öllum stððum
um á jörðinni, og játaður heiðarleg
frammistaða, og margra augnamið
er að tá að há hann, en fleiri sem