Heimskringla - 06.08.1903, Blaðsíða 1

Kærkomnasta gjöf til Isl.
á íslandi er:
Heimskringla
$1.50 um árið heim send.
KAUPIÐ
Heimskringlu
og borgið hana; að eins
$2.00 um árið.
Aug 03
XVII. WINNIPEG, MANITOBA 6. ÁGÚST 1903. Nr. .43
PIANOS og ORGANS.
llefiitxinaii & Co PianoH.-----Bell Orgel.
Vér seljnm með mánaðarafborgunarskilmáluni.
J. J. H- Mi’LEAN & CO. LTD.
530 MAIN St. M INNIPEG.
ew
Yoik Life |
nsurance l.o.
JOHN A. McCaLL, president.
l.ifsábyrgðir ígildi,3l. Des. 1902, 1550 iní11iouir Oollars.
700,000 gjaldendur, sem eru félagið eiga það og njóta als gróða.
145 þús, manna gengu í félagiðá árinu 1902 með SOSÍ million doll.
ábyrgð. Það eru 40 rnilliónir meira en vöxtur fél 1901.
Gildandi ábyrgðir hafa aukist á siðastl. ári ttm 188 mill. Dollars.
Á sama ári borgaði félagið 5000 dánarkröfur—yfir 15 mill. Doll.—
og þess utan t.i) lifandi u eðlima 14J mill. Doll.. og ennfremur var
S4.75O.O0O af gróða skíft upp milli rreðlima, sem er $800.000
meira en árið 1901. Sömuleiðis lánaði félagið 27,000 meðlímum
$8 750,000 á ábyrgðir þeirra, með 5 per cent rentu og án annars
kostnaðar,
C. Olat'son, ,F. t». norj'an, Manager,
aGent. grain exchange building,
w insnsriPEG-.
Fregnsafn.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
—Nýlega eru þær fréttir komnar
til Seattle, að nýjar gallnámur séu
fundnar á Alaska. Námur þessar
eru nMægt Morelock og Bonanza
Creek við landamæri Yukonlands-
landsins. Mælt er að úr einni pönnu
fáist frá 50c.uppí$fi. Þar hafa
fundist gullmolar $32 virði. Mikið
er þar af gullmolum, sem eru virði
$2—$10.
Gullið er í frosinni möl og all
djúpt ofan á það. Á einni náma-
lóðinni þar er maðar að vinna, er
heitir Wilson. Hann misti báða
rætur af kali þar norður frá fyrir
nokkrum árum síðan. En á síðastl.
þremur vikum hefir haun sjálfur
grafið upp úr lóð sinni $5000 af
gulli- Böist við mikilli guiltekju
strax ísumar,
—C. P. R. félagið hefir agenta
að líta eftir uppskeru hér í Mani-
tobafylki, og eftir þeim áætlunum,
sem þeir hafa nylega gefið félaginu,
segja þeir að 2,500,000 ekrur séu
sánar þetta sumar í Manitoba, en það
er hér um bil 20 per cent meira en
í fyrra. Að jafnaðartali fá bændur
20busb. af ekrunni yflrleitt. í
Norðvesturlandinu álíta þeír að 30
bush. verði til jafnaðar úr ekrunni.
Þeir á ætla, að hveitiuppskeran veiði
61 millíónir buch. alls. Mennþeisir
eru vanirþessu starh og fara óefað
mjög nálægt því rétta með áætlanir
sínar.
— Stjórnin á Englandi er að
breyta tolllögunum hjá sér þe3sa
daga. Það sem stjórnarformaði r
Balfour hefir sítérað til sem þýðing-
armestu breytingar er afnám tolls á
ósoðnu sýrópi. Honum flnst sem
þeir hefðu þurft annars meira með
en þessa tollafnáms.
—Konungur vor og drotning fóru
frá Dublin til Londonderry á ír-
landi, og var þeim fagnað þar for-
kunnar vel. Komu bændur og búa-
lið lengst ofan af landi að sjá þau,
og vera við fagnaðarathbfnina. Hef-
ir ferð þeirra hjóna favið aðra leið
en hugsað var. írar hafa einmitt
hlýrra hugarþel til þeirra nú, þótt
þeir byggjust til að sýna þeim fá-
læti og fyrirlitningu áður en þau
komu þangað.
—Þær fréttir berast frft Cuba eftir
brezka konsúlnum þar, að Banda-
menn geti með engu móti haldið
eyjarskeggjum í skefjum. Eyjar
búar safnast þar saman I smáflokka
og fara stnu fram hvað sem Banda-
ríkjamenn segja. Aðallega spillir
þessi flokkadráttur og rígur fyrir
allri framför í iðnaði og atvinnu
rekstri.
—í bænum Valparaiso í Chili er
verkfall ískyggilegt. Allir þeir
sem vinna við að búa til og baka
brauð, hafa gert verkfall þar Og
þegar vinnuveitendur vildu ekki
veita þeim það sem þeir b&ðu um,
þá gerðu verkfallsmenn tilraunir til
að brenna og sprengja upp brauð-
gerðarhús og brauðsölubúðir. Þar
er nú svo mikil brauðekla að til stó: -
vandræða horfir.
—Tyrkir segja að Rússar hafi
heðið sig að lofa herskipaflota sínum
að fara gegnum Dardaneller-sundið,
sem ætli að fara austur til Kína.
Tyrkir eru hræddir við þetta vegna
annara stórvelda. Samt er búist
við að byrndreki mikill, sem tilheyr
ir sjálfboðaliðinu rússneska, muni
innan fárra daga leggja inn á sund-
ið til útsiglingar. Mun þetta boða
tíðindi nokkur.
—í Norðvesturlandinu eru menn
farnir að gefa sykurrófuræktinni
mikínn gaum. Mormónar byrjuðu
á henni fyrir örfáum árum og þykir
furðu gegna hversu vel það hefir
lánast. Síðasta ár var flutt til Ca-
nada frá öðrum rfkjum 390 millíón-
ír pund af sykri. Það kæmi Cana-
damönnum vel, að geta framleitt
sinn sykur sjálflr og haft góða at-
vinnu þar af.
—Það lítur svo út sem Laurier
stjórnin hafi ekki minstu hugmynd
um bvaða þýðingu það heflr að
hleypa G. T. P. félaginu inn 1 Ca-
nada. Og þaðan af minna skyn ber
hún á franitíð ibúanna í Canada og
ríkis framfarír. En uin eitt er ekki
hægt með sönnu að biegða henni, að
hún hafi ekki þekkingu ft, og það er
að skrapa saman skildinga handa
sjilfri sér, og þar næst fáeinar millí-
ónir í kosningasjóð. Mikil er lýðs
umhyggja slíkrar stjórnar!
— Á Turckowski f Ossining f
New York rfkinu var tekinn af lífi
3. [>. m. Hann var dæmdur til af-
töku fvrir morð, sem framið var f
drykkjustofu í Brocklyn fi. Marz
síðastl. Hann var tekinn af lffi
með rafmagni. Hnnn kvaðst vera
saklaus og síðustu orð hans voru:
„Eg dey saklaus“. Núerþað talið
áreiðanlegt að hann hafi verið sak-
laus, og styður það fleira, en hans
eigin sögusögn.
—Farbréfasalar hjá gufuskipa-
félögum segja, að aldrei hafi ver-
ið eins mikil eftirspurn og sala á
farbréfum til írlands, eins og nú.
Irar streyma unnvörpum heim nm
þessar mundir, ekki einasta frá
Bandaríkjunum, heldur alstaðar að.
Agentar segja, að mjög fá farbréf
séu tekin fratn og til baka, og
bendir það á, að þeir ætli að setj-
ast að á ættjörðunni. Það þykir
mönnum líklegt, að f>essir írsku
heimfarar telji vfst að landlögin
á Irlandi nái í gegn að ganga, og
er það ekki með öllu ósennilegt,
að konungur sjái sér heiður í þvf
og þegnum sfnum gagn.—Hvenær
ætli Islendingar þyrpist heim til
Islands og setjist þar að?
ISLAND.
Eftir Austra.
Seyðisfirði, 9. Júlf 1903.
ALÞINGrl.
Alf>ingi var sett 1. Júlf. Séra
Jón Helgason prédikaði í dóm-
kyrkjunni og lagði út af Esaj. 62.
1—5.
Fram komu kæru- yfir kosn-
ingu, Guðjóus Guðlaugssonar,
séra Ólafs Ólafssonar og Lárusar
sýslumanns Bjarnasonar. Kær-
unni um kosningu Lárusar var
ekki sint, en um hinar urðu tölu-
verðar umræður. .Loks var þó
kosning s1 ra Ólafs samþykt með
22 atkv. gegn 3, (10 greiddu ekki
atkv.), en kosning Guðjóns var
sampykt með 20 samhljóða atkv.
(enginn Valtýingar greiddi atkv.).
Forseti sipneinaðs þings var
kosinn Eirfkur Briem með 19 at-
kvæðum; varaforseti Júlfus Hav-
steen með 19 atkv. og skrifarar
Hannes Þorsteinsson og Lárus
Bjarnarson með 18 atkv, hvor.
Til efri deildar voru kosnir:
Sigurður Jensson með 35 atkv.
Guttormur Vigfússon „ 34 —
Jón Jakobsson ,, 34
Guðjón Guðlaugsson „ 24 —
Þorgr. Þórðarson ,. 20
Valtýr Guðmundsson „ 19 — 1
Forseti neðri dejldar kosinn
Klemens Jónsson með 14 atkv. en
varaforseti Magnús Andrésson
með 13 atkv., skrifarar Jón Magn-
ússoii með 13 atkv. og Árni Jóns-
son með 12 atkv.
í efri deild var Árni Thor-
steinsson kosinn forseti með öllum
atkv., varaforseti Hallgrímur
Sveinsson; skrifarar Jón Jakobs-
son og Sigurður Jensson.
Heimastjórnarmenn hafa nú
21 atkv. í þinginu en Valtýingar
15.
Skrifstofustjóri al]>ingis er dr.
Jón Þorkelsson yngri.
Stjómarskrármálið var tekið
fyrir f neðri deild 2. Júlf.— Engar
umræður urðu um málið, og stakk
Hannes Hafsteinn upp á nefnd og
studdi Guðl. Guðmundsson tillögu
hans.
I nefndina voru kosnir með
lilutfallskosningu:
Hannes Hafstein
Gnðl. Guðmundsson
Lárus Bjarnason
Hannes Þorsteinsson
Skúli Thoroddsen
Eggert Pálsson
Magnús Andrésson
Formaður Lárus Bjarnason
og skrifari Hannes Hafstein.
Stjórnarfrumvörpin, sem hata
verið lögð fyrir alþing, eru 19 að
tölu. Þeirra verður getið í næsta
blaði.
Fjárlaganefnd í neðri deild.
Pétur Jónsson
Árni Jónsson
Hermann Jónasson.
Jóh. Sóhannesson
Skúli Thoroddsen
Stefán Stefánssón kennari.
Leo páíi xiii.
En hann mátti ekki lengi
dvelja í Perugia, f>vf hans þurfti í
raun og veru alstaðar við. Eftir
tæpa tveggja ára veru f>ar, skipaði
páfinn hann umboðsmann sinn í
Belgfu. Þar var alt að ganga af
göflunum í kyrkjumálum. Þegar
hann kom til Brussel, voru þar
mörg leynifélög mynduð á móti
páfanum og kyrkjuvaldinu. Þegar
hann gekk fyrir Leopold konung,
var honum vel fagnað, og hótti
hinn álitlegasti maður sýnum, og
skörulegur, og vitur í viðræðum.
Kom þá brátt f ljós, að liann var
lærðari hverjum kyrkjuþjón þar
um slóðir. Jók f>að honum eftir-
tekt og virðingu þar í landi-
Það lá þungt og örðugt verk
fyrir honum í Belgíu. Það var lán
hans, að hið svonefnda ráð Lousu
Mariu drotningar var skipað kaþ-
ólskum auðmönnum eingöngu.
Aðalaugnamið hans var að sefa og
sameina kaþólska menn, og vernda
þá fyrir þrengjandi lagaákvæðum
stjómarinnar og ríkis, og hann
var .líka maður, sem f>ekti aðferð-
ina til að vinna það ætlunarverk.
Fyrst af öllu heimsótti hann alla
kaþólska skóla og breytti þeim
stórum til batnaðar, svo kenslan
varð fullkomnari og fjölhreytl ari
en áður. Sérstaklega var það St.
Machael latínuskólinn, sem hann
lióf til vegs og gengis. Hann náði
f>ar háum ráðum og hafði mjög
.mikið að segja þar, enda styrkti
páfinn hann í hvevetna. Joackim
Pecci lieimsótti þá kaf> menn á
Englandi, og Irlandi og Frakk-
andi. Hann fór til Rómaborgar,
og þi'gai hann kom þangað var
Gregorius XVI. lagstur hunaleg-
una, og um sömu mundir kom
mjög f>ýðingarmikið bréf frá Leo-
pold I. til páfans. sá Gregorius það
aldrei. I f>ví hréfi var mælt fast
með Pecci sem kardínála, sýnt
fram á starfsemi hans |og dugnað,
sem þess duglegasta og íœrasta
manns, sem voru í þjónustu páf-
ans.
Á sama tíma og Pecci var er-
indreki kyrkjunnar, sem emhœttis-
maður, f>á vann hann og skrifaði
um kyrkjumál í frístundum sínum.
og hóf hana og mál hennar til
vegs og gengis, meira en nokkur
samtfinismaður hans.
Pius páfi IX. skipaði Joac-
him Pecci kamerlingo árið 1877.
Þá varð hann að flytja til Róma-
borgar, og taka sér þar bólfestu.
Sama ár—Jubilhátíð Piusar IX,
—var orsök t-il fess, að fjöldi af
pflagrfmum þyrptist til Rómaborg-
ar. Á sama tírna fór vaxandi mót-
spyrna sú, sem stjórn Victors Em-
anúel konungur veitti páfaveldinu.
I Janúar 1878 dó Pius IX., og kon-
ungurinn um sömu mundir. Tók
þá við stjórn Humbert konungur,
og átt þá að kjósa nýan pafa og
hafði það nokkur áhrif á komandi
páfakosningu, ef stjórnin vildi
liafa afskifti af þeim.
Af f>ví Pecci var kamerlingo,
pá var það í hans verkahring að
undirbúa og annast um páfakosn-
inguna. Þá kom loks í ljós að
stjómin ætlaði að láta páfakosn-
inguna afskiftalausa. Var þá far-
ið að húa undir kosninguna 1 óða
önn. Það var 18. dag Fehrúar-
mánaðar 1878, sem 61 kardlnáli
mættu f leynisal kardinála í Róma-
borg. Prins Chigi, sem var erfða
marskálkur kyrkjunnar og yfir-
vörður f>essa sals, lokaði dyrunum
að salnum. f>egar kamerlingo og
kardinálarnjr voru allir komnir
inn f salinn. þá var Mgr Ricci Par
racciani salvörður, rannsakaði þá,
að þeir sem inni voru lokaðir ekki
gætu haft nokkur leyndimök við
menn utan f>ings. Kardfnálasal-
urinn var forkunnar vel skreyttur,
og voru þar uppbúin 64 sæti. Var
ársaZurog hásœtishimininn einkar
fagurlega búinn. Þar átti sæti
kamerlingo, sem formaður páfa-
dómsins. Þá voru 4 sæti, klædt
og blæj uð grænum dúkum og blæj
um. Þar áttu sæti fjórir útvaldir
kartlinálar, sem Pius x. hafði
útvalið. Ollum voru fengnir mið-
ar til að greiða atkvæði á, með
þeim, sem þeir vildu kjósa fyrir
páfa. Sá var kosinn, sem hlaut
tvo þriðju hluta atkvæða. Að altari,
sem Ijós brann á, gekk hver kardi-
náli og lýsti því yfir að hann kysi
>ann mann, sem hann áliti færast-
an að gegna páfastöðunni; um leið
og liann reis á fætur frá pessari
játningur aflienti hann kosninga-
miða sinn.
Þrfr eftirlitsmenn voru kosnir
til að líta eftir atkvæðagreiðsl-
unni, og telja nöfn f>au, er kardi-
nálarpir skrifuðu á spjöhlin. I
::yrsta skifti var nafn Joachim
Pecci skrifað á 23 miða. í öðru
sinni þegar talið var, var nafn
hans ritað á 38 miða. í þriðja
skipti var nafn hans ritað á 44
kosningamiða. Var hann þá strax
yfirlýstur réttkjörinn páfi. Að
venju gekk hann tafarlaust úr-
kamerlingo sætinu,en það skipuðu
í hans stað erkidjákni
og erki kardináli. Spurðu
f>eir hann venjulegra spurninga,
svo sem hvert hann samþykti að
taka við páfadæmi hinnár katólsku
kyrkju. Svarið var: “Eg sam-
þykki það”. Allir kardinálarnir
féllu þá fram og fluttu bænir.
þegar þeir risu upp aftur, spurdu
þeir Pecci hvaða páfa nafn hann
vildi kjósa sér. Hann svaraði:
“Nafnið Leo xiii”.
Páfakosningin var auglýst í
St. Péturskyrkjunni. Það gerði
kardinálí Caterini. Krýningar-
hátíðin fór fram 3. Marz sama ár
í sama stað.
Þras mikið hafði verið á milli
ríkisstjómarinnar og páfavaldsins,
útaf verslegum völdum. Pius ix.
hélt þvf fram að hann ætti að hafa
meira vald og meiri rétt í f>eim
málum, en stjómin viðurkendi.
Þjarkaði hann og stjómin fram og
aftur um f>að, hans daga, en
enga endalykt liafði hann upp úr
þvf ]>rasi. Þegar Leo XIII. kom
til valda, tók hann við málum frá
páfadómnum, og gekk jafnvel
lengra en undanrennari hans.
Hann heimtaði ennfremur að sum
borgaraleg lög væm numin úr
gildi, sem rfkisstjórnin hafði búið
til og notuð höfðu verið, svo sem
borgaralegt hjónahand, og fleira.
En þunglega hyrjaði sú sókn fyrir
honum. Hann sá f f>ví máli, sem
öllum öðrum, að lag og vafninga
þurfti við að hafa, til að ná þvf
takmarki, sem hann hafði sett sér.
Hann kom sér innundir hjá stjóm-
inni á Þfzkalandi, sem þá átti í
erjum við katólska menn þar í
landi. Hann bauð sig frani sem
sáttasemjara inillif>essara niálsaðila
og samþyktu háðir málspartar f>að.
Hann kynti sér og komst 1 mök við
hinar austrænu ]>jóðir á sama
tfma. Hann fordæmdi aðfarir
stjómarinnar á Italíu fyrir að skrá-
setja kennilýð undir herskyldu lög,
og líknarstofnanir katólskra manna
væra ekki lengur undir stjóm
kyrkjunnar, f>ar eð formenn þeirra
yrðu sem verslegir menn að hlýða
herskyldum, og ganga frá starfi
sfnu, sem kyrkjan hafði falið þeim
á hendur, hvenær sem rfkið kall-
aði. Og að ríkið stofnsetti skóla,
sem innu að ýmsu leyti gegn skól-
um kyrkjunnar, og einbættismenn
og þjónar kyrkjunnar voru sneidd-
ir og ræntir tekjum og launum,
sem stafaði af ýmsum lögum, sem
stjórnin væri að búa til og stað-
festa-
í þá tíð var Depretis æðsti
stjórnarráðsmaður á Ítalíu. Hann
vildi sneiða páfann öllum versleg-
nin völdum, og taldi ]>au öll heyra
undir rfkisstjórnina. Hann leitað-
ist við að sneiða páfann sem mestu
af völdum, sem hann framast
mátti. Þess vegna sá Leo xiii. f>að,
að eina ráðið til ]>ess að hafa hemil
á stjórninni á Ital fu var að ná tök-
um á öðruin stórþjóðum, og hafa
]>ær með s< r, og á sama tfma til að
halda í taumana hjá f>eim. Eitt
af fyrstu páfaboðunum, sem hann
gaf út, var að endurreisa klerka-
valdið á skotlandi.
Meira
Þeir sem haf'a hús eða lóðir til
sölu, eru vinsamlegast beðnir að
senda upplýsingar (þeim viðvikj
andi) til Oddson, Hansson & Co.
'320$ Main St. Winnipeg.
LAND TIL SÖLU
Þeir sem hafa hús og lóðir til sölu,
snúi sér til Goodmans <fe Co. No. 11
Nanton Blocfe, Hann útvegar pen-
ingalán i smáum og stóium stíl.
NÝTT HÚS til sölu á Toronto St.
3 herbergi upp á lofti, 3 niðri og stórt
.hall”; f jós fyrir ti {;ripi. Verð $13.00
Tvöhundruð bcrgist strax,