Heimskringla - 08.10.1903, Síða 2

HEIMtíKRINGLA 8. OKTÓBER 1903,
Beimskriugla.
PUBLISHBD B Y
Th« Heimskringla New« 4 Pablishing Co.
Verð blaðsins i CanadaogBandar $2.00
tun árið (fyrir fram borgað). Sent til
Islands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðsins hér) $1.50,
Peningar sendist í P. O. Money Order
Registered Letter eða Express Money
Odrer. Bankaávísanir á aðrabankaen i
Winnipeg að eins teknar með affðllum.
B. L. Kaldwinson,
Editor & Manager.
Ofl&ce ; 219 McDermot Ave.
P O. BOX 1*»»
England umsnúið.
Bardaginn hjá Bretum erjháð-
nr. Chamberlain leiðir annan
flokkinn, Balfour hinn. Enginn
veit liver sigur ber úr b/tum. En
allir vita hver endalyktin verður.
Englands tollmálastefnu verður
umhverft, f>ví Itáðum leiðtogunum
kemur saman um nauðsyn á toll-
vernd, og engin maður er nú sjá-
anlagnr á öflu Bretlandi sem held-
ur fram alfrjálsri verzlun. En
Balfour og Chamberlain vilja feta
sinn veginn hvor til að nálgast
sama takmarkið og )>ardaginn er
flví aðallega um það — ekki að
halda lengur f frjálsverzlunar hug-
myndina—þvf hún er nú dauð þar
í landi, heldur um pað. hvor f>ess-
ara leiðtoga fái meira fylgi meðal
þjóðarinnar. Undir því er það
komið hvorstjómmálaaðferðin verð
ur ofan á og nær framkvæmda yfir-
ráðum.
Balfour hefir lialdið fund mik-
inn í Shefield og skýrt þar stefnu
sfna mjög ljóslega. Hanu segia:
„Frjáls verzlun er í virkileikanum
að eins nafnið tómt. Bandarfkja-
menn og Þjóðverjar hafa fetað
fram úr öllum öðrum f>jóðum að
byggja upp atvinauvegi sfna á toll-
vemd gagnvart öðrum þjóðum um
leið og þeir hafa leyst öll höft inn-
anlands viðskifta. Þessar miklu
framleiðslu þjóðir hafa bygt upp
stórfeldar iðnaðargreinar f Jlaudi
sfnu og aukið afl og auðlegð fbúa
sinna, en vér höfum staðið hér í
2 mannsaldra aðgerðalausir þar til
nú er svo komið, að vér eram ör-
magna og ráðþrota, að finna lækn-
ingu við stórmeinum voram. Jafn-
vel hjálendur vorar, sem vér höfum
stært oss af að verða mundu fram-
tfðarstyrkleiki þessa veldis, þær
hafa farið að dæmum anuara
þjóða og bygt upp tollvemdar-
garða [sem vér fáum ekki brotið
niður. Þessi tollvemdarstefna þjóð
anna hefir myndað nýtt ástand, er
Coblen og hans fylendur hafa
ekki dreymtum. Samtakaöfl auð-
félaga undir tollveradar fyrir-
komulaginu hefiraukið samkepn-
ina fram úr hófi. Hugsjón
Coblens var sú, að frjáls verzlun
skyldi verða viðtekin rneðal allra
þjóða, en í stað þess liefir engin
þjóð gefið honum nokkurn gaum
nema Bretar einir. Eg er ekki
fær um að segja aðhvaða takmarki
það muni leiða, en svo mikið get
ég sagt með vissu, að þessi stefna
hefir hin verstu áhrif á starfsfé og
atvinnuvegi þessa lands, og það
verður verkalýðurinn, sem líður
mest tjón, af því hann er varaar-
laus að keppa við þessar kringum-
stæður.
Ég veit af engri lækningu við
þessu ástandi. Það er komið of
langt til þess, en ég veit af meðali
til að lina vandræðin. Þér fáið
ekki þjóðimar til að láta af toll-
verndarstefnunni og óttast ég að
jafrivel hjálendur vorar láti ekki af
henni. Ég ráðlegg þess vegna
þjóð vorri að beita þeim meðölum.
sem ég sé að geta bætt úr nauðum
hennar. Vér verðum að gera
verzlunarsamninga við útlend rfki.
þannig. að vér gjöldum þeim lfku
lfkt. Eg bið þess vegna þjóðina
að veita stjóminni frjálsræði sem
vér áður aldrei höfum haft, til þess
að semja við þær á þeim sama
grundvelli, sem þær eru fúsar að
semja við oss. Það er nauðsynlegt
að stjórnin hafi það vald, sem ég
nú bið yður að veita henni. Ef
þér spyrjið hvort tilgangur minn
sé að umvenda þeirri þjóðstefnu
vorri. sem samþykt var árið 1846,
þá srara ég, að atvik þau sem þá
voru lögð til grundvallar, eiga sér
engan stað nú á árinu 1903 og eru
als [óviðkomandi núverandi kyn-
slöð. Ef þér svo spyrjið hvort ég
ætli mér að umvenda og breyta
öllu þvf þjóðhagslega fyrirkomu-
lagi, sem vér höfum búið undir f
2 mannsaldra, þá svara ég; já. Eg
ætla mér að gera það“.
Hkr. þarf engum orðum að
eyða til að lýsa stefnu Balfours.
Orð lians eru svo ljós, að þau
verða ekki misskilin. Hann er
orðin af eftirtekt og eigin reynslu
sannfærður um, að frjálsverzlunar-
stefna Breta er f hæsta máta skað-
sarnleg og óhafandi. Hann vill
því breyta öllu fjárhagsfyrirkomu-
lagi þjóðarinnar þannig, að það sé
hér eftir bygt á samkyns tollvernd-
eins og viðgengst hjá öðrum fram-
faraþjóðum heimsins, svo sem
Bandamönnuin og Þjóðverjum.
Hann vill breyta jafnt, við allar
þjóðir í verzlunarmálum. án tillits
til þess hvort þær era hluti af hinu
brezka veldi eða ekki. Það er
stefna hans og með henni bfður
hann Breta að veita sér völdin, svo
hann geti framfylgt henni f stjórn-
arlegri framkvæmd.
Chamberlain á liinn bóginn
vill gera mun á þjóðunum í verzl-
unar viðskiftum Breta við [þær.
Þessa stefnu sína hefir hann birt f
bréfi til blaðsins London Daily
Telegram, dags. 1. þ. m., og er
hann þar einarður tollverndarmað-
ur. Hann segir: „Yerzlun Breta
er f illu ástandi. Stefna sú sem
að undanförau hefir gefist vel, að
leyfa öllum vörum frían inngang f
landið. hefir sýnt óræk inerki þess,
að liún dugar ekki lengur. Vér
fáum frá keppinautum vorum meir
af tilbúuum vörum en vér seljum
þeim og við seljum þeim ineira af
óunnu efni, en vér eitt sinn gerð-
um. Tfirráð vor f þeim atvinnu-
greinum, sem eittsinn voru viður-
kendar að vera á voru valdi, Infa
verið dregnar úr höndum þjóðar-
innar. og þvf sem eftir er er mesta
hætta búin. Það eru nú að eins
hjálendur vorar, sem auka viðskift
sín við oss. en jafnvel þær gefa oss
enga von um að geta aukið at-
vinnuvegi nora. Vér eigum á
ísettu að tapa þessari verzlun, sem
vér nú höfum, nema vér tökum upp
>á stefnu, ^ð veita þeim sömu
verzlunarhlunnindi og þær veita
oss. Samkepni vor við þjóðimar
erekki bygð ásanngjörnum grund-
velli. Henni er haldið uppi af
samtökum auðfélaga, sem er styrkt
með hugfræðislegum hlunnindum,
sem myndast af ódýru vinnuafli,
ríkismeðgjöfum (bounties). Vér
höfum engin slík meðöl til að bejta
til hngsmuna fyrir vinnulýð lands
vors. Rannsóknir hafa fært oss
yfirgnæfandi [sannanir um vort öf-
uga fyrirkomulag og þörfin til um-
bóta er að sama skapi yfirgmef-
andi. Fylgjendur gamla fyrir-
komulagsins styðja málstað sinn
með staðhæfingum, sem hvorki eru
bygðar á reynslu né sannleika, svo
sem þvl, að þeir sem nú eru að
leiða athygli þjóðarinnar að ástand
inu og yfirvofandi hættu. ef þvf sé J
lengur haldið við, ætli að kúga
þjöðina og lmeppa hana f kvíar at
vinnuleysis, d/rtíðarog hnngurs.
Ekkert getur verið fjarri sannleik-
anum en þetta, það er framleitt í
höfðum þeirra, sem enga aðra
stefnu sjá eða vilja sjá en þá, að
hafa alla matvöru tollfrfa inn f
landið.
Stefnan er í stuttu máli þessi:
að veita hjálendnnum verzlunar-
hlunninni. Þær senda oss aðal-
lega fóðurvörur og aðþess vegna er
nauðsynlegt að leggja toll á mat-
vörur. Með þessu er gefið í skyn,
að matvörur séu ótollskyldar nú,
en hið sanna er, að mest af inn-
tektum rfkisins fæst fyrir tolla á
innfluttum mat og drykkjarvörum,
sem að mestu leyti er neytt af
verkalýðnum. I öðru lagi er þvf
haldið fram, að mest af tollbyrðum
leggist á neytendur vamingsins.
En þessi staðhæfing er [í beinni
mótsögn við skoðanir merkustu
hagfræðinga, sem segja að þar sem
ein vörutegund sé aðkeypt frá út-
löndum og einnig tilbúin heinia
og í hjálendunum, þá hækkijvaran
ekki 1 verði svo svari tollinumjsem
borgaður er af útlendu^vörunni,
heldur að verð vörunnar byggist á
og stjórnast aðallega _ af framboði
og eftirspurn, [og sérstaklega
er þetta svo, þegar tollurinn er
lágur. Þetta er sannað afJreynslu.
Hvorki á Frakklandi né Þýzkalandi
eða f öðrum tollveradarlöndum
hefir varan hækkað í verðifí hlut-
falli við tolliun sem af Jheuni er
borgaður, og hér f landi liefir eius
shillings tpllurinu á korni als ekk-
ert hækkað útsöluverð þess. Fram-
tfðarhættan á auknum matvöru-
kostnaði vegna innflutningstolla,
er ekki neinn, en náttúrlegar ástœð
ur svo sem þurkar eða samtök
framleiðenda geta orsakað verð-
hækkun. En þessi hætta er mest
þegar nauðsynjavaran er f fárra
höndum. Þar á móti, sú stefna
sem miðar til þess að auka fram-
leiðslu vörunnar á sem flestum
stöðum, miðar einnig til þess að
lækka útsöiuverð hennar og um-
fram alt að halda framboði hennar
viðvarandi og verðinu stöðugu.
Tollur sá sem hér yrði lagður á út-
lenda vöru, yrði lftill og þess vegna
hækkaði varan ekki f verði, held-
ur yrði það byrði á seljendum
hennar.
Tolllöggjöf vor œtti að breyt-
ast þannig, að vér hefðum af þvf
ýmislegan hagnað, svo sem:
1. Aukin viðskifti við ríkis-
þegna vora, sem era vorir beztu
skiftavinir, sem Jekki að eins kaupa
miklu meira á mann hvem af oss
heldur en útlendingar, heldur
kaupa tilbúnar vörur, sem eykur
atvinnuvegi lands vors og géfur
flestum mönnum lífvænlega at-
vinnu.
2. Valdið til aðsemja við keppi
nauta vora og á þann hátt öðlast
það að þeir taki meira af unnum
vörum frá oss f stað þess sem vér
tökúm unnar vörur frá þeim,eða að
þeir skuli halda vörum sínum út
af brezka inarkaðinum.
3. í hverju þessu tilfelli yrði
þá þessi breyting og aukin verzlun
vor við hjáleudumar til þess að
auku atvinnuvegi okkar eigin fólks
og eftirspurn á vörum voruin.
4. Ef eftirspum eftir vinnu
eykst, þá eykst einnig kaup verka-
lýðsins, og mikil vinna með sann-
gjörnu söluverði á framleiddum
vörum gerir framleiðendum mögu-
legt að borga hærra kaupgjald án litla skerf til þess að slíkum áhrif- kaup snertir, og ekki sjáum vér
þess að skerða eigin ágóða sinn. i um gæti orðið beitt á heimaþjóð- j að kona með 40 króna árskaupi
eigi nokkurn tíma utan hvæmt af
kanparði sínum , nema hún njóti
annarar hjálpar.
5. Við þessá breyting þokumst j ina, að forvígismenn þjóðmálanna
vér nær rfkiseiningunni og með því; þar findu skyldu sfna í því að fá
er stigið fyrsta sporið f áttina til; vistarbandið algerlega afnumið
fríari viðskifta við nmheiminn
Hér er þ& sýnd stefna Chamb-
erlains. Lesendur beri hana sam-
an við stefnu Balfours, og þá mun
sjást að báðir vilja breyta í toll'
verndar- eða verndartollaáttina.
Vistarbandíð óleyst.
I Júlí sfðastl. kom frá íslandi i
með lögum. Sennilegt er að vísu
að til þess þyrfti nokkura ára tfma,
En takast ætti það að rnega ef j
kappsamlega væri að unnið, og þá j
hefðuin vér Vestmenn sýnt f verki j
að vér létum holla menningar-
i strauma frá oss berast. austur um
j haf til ómetanlegra hagsmuna fyr-
| ir alda og óborna á ættlandinu
forna. Vér drögum hvort sem er .. ......
& hlutfollum við
als engan efa á það, að fjórðuif^s
j aldar fregnir af tilveru landa
aifluttur hingað vestur Jón alþing-1 yorra frelsi hér vestr;e senl bor
ismaður Jónsson frá Sleðbrjót. igt hafa til ættlandsin8 t l)réfunlj
Hann ritar f síðasta Lögberg langa ritum og ræðum hafi átt ekki afl.
grein um vinnufólks vandræðin &\mhm þátt f að skapa þá tilfinn-
Islandi og gefur oss Vestur-Is-
lendingum, sem ófrðir erum í þeim
málum, mikilsverðar upplýsingar!
ingu í huga og hjörtum hinna bet-
ur innrættu Islendinga á Fróni,
I sem leiddi til þessara vistarbands-
um vinnihjúa löggjöfiua á Islandi, , rýmkunarlagaj og þvi væri það rétt
eins og hún hefir verið og eins og í
hún er þann dag í dag. Jón á
þökk skilda fyrir þessa grein. Þess
hefir áður verið getið f Heims- j.
kringlu, að hjúin á íslandi hefðu
með vistarbfinnslögunum frá 1894
Vinnufólkseklan í sveitunum
heima segja þjóðmálamennirnir
sumir hverjir, að orsakaðist af leið
indum, nokkurskonar einveru eða
útilegulífi. Fólkið þráir félagsskap
fjör og tilbreytni, §em ekki er al-
ment finnanlegt f fslenzkum sveita
bæjum, og þessi leiðindi og óþreija
fara vafalaust vaxandi f réttum
vaxandi mentalíf
einst.aklingsins, það að lesa lýsing-
ar á öðrum stöðum og ástandi
fólks þar. leiðir hugan frú veru-
stöðvunum til þeirra staða sem um
er lesið. Sjóndeildarhringurinn
andlegi kkar og rnyndar þrá
hjartans og hugarfns til að komast
þangað,sem eftir lýsingunni er frá-
brugðið og betra en það sem við
er búið. Fólkið finnur—eins og
Jón tekur íram—til þess, að í
sveitunum sé það skoðað bara sem
„talandi húsdýr“, sem húsbænd-
urnir lfti ofan f/rir sig á, en verða
þó að þola hjúin, af því þeir kom-
ast ekki af við búskapinn án þeira
Þetta eykur leiðindin og æsir
löngunina til brottferðar. Ráðið
við þessu segja rithöfundarnir ís-
lenzku sé, að menta fólkið, skapa í
það ættjerðarást; við það aukist
lífsgleðin og löngunin til að verja
öllum tíma sínum og kröftum í
þarfir föðurlandsins, þá nverfi fram
tfðarskuggasjónir og örvænting, og
í þess stað kom djörfung til
starísemda og sjálfstraust og til-
trú til framleiðslu möguleika lands
ins. Alt þetta hefir við nokkuð að
styðjast,. En ráðið er ekki ein-
hlftt, og svo liggur næst að halda,
að það í mörgum tilfellum mundi
um klafann með lögum 2. Febrúar!. " .„ „ .... ° j hafa gagnstæð áhrif |>eim sem
b..., . iegum áhnfum. °f vilji og eamtök ; heimablöðin telja vfs.
að herða á þeim hollu áhrifum unz
lausn bandsins og frelsi þjóðarinn-
ar er fengið, svo að hver einstakl-
ingur sé frjáls eins og fuglar him-
ins til þess óhindraður af valdi
laganna að leita sér brauðs f landi
veriðgerð að frjálsum manneskj- j & hyem þann friðsamlegan liátt,
um og þannig hefir það
verið
skoðað almennt af öllum þorra
Vestur-Islendinga og þeim einnig
sem sfðan hafa árlega flutt hingað
vestur frá Islandi og um málið
hafa rætt hér. Oss hefir virzt það
liggja í orðunum: „leysing vistar-
bandsins “, að vistarbandið, eða
það lagaband sem batt hjúin a ís-
landi til að vera f vistum, hefði
með áðuraefndri lögggjöf verið
leyst. svo að fólkið væri nú frjáist j
á Islandi. En Jón segir um þetta:
„Hið sanna sr, að vistarband-
i sem meðfæddir hæfileikar gera
honum mögulegt. Að slfku stór-
virki væri sæmd og sanngirni að
vinna. Með haganlega sömdum rit-
gerðum um þetta mál, sem svo
væri útbýtt hverju einasta vinnu-
hjúi, lausamönnum, konum og
bændum á Islandi ætti að mega
skapa svo sterkan álmga fyrir rétt
mæti þessarar frelsiskröfu fólks-
ins, að þeir einir kæmnst til þings
J og vakla, sem eindregið fylgdu
málinu til streitu. En það er ekki
að eins í þessu. heldur einnig
ið er óleyst á Islandi enn f dag. „ . c .. .. , . .
i neírum 8i stomicilum lcinclsiiis
Það var að eins talsvert rýmkað j , , , ... ,
i vér gætnm beitt miklum eg v;
í
sem
aran-|
1894“. Það þarf ekki að taka fram,
að Jón er maður, sem er svo n&-
kræmlega kunnugur þessu máli
öllu, að hann veit hvað hann er að í
fara með og J>ví tekur Heims-
kriugla leiðrétting hans að sjálf- j
væru meðal Vestmanna og þetta
j verður þvf auðunnara, sem það er
vfst að telja má á örngt fylgi /msra
mikilsvirtra l>jóðsköranga á Islandi
eins og Jón hefir tekið fram í grein
sinni. Hvað viðvfkur þeirri stað-
sögðu gilda og góða. Jón segjr , „ •
. hæfing sem gerð var f Hemis-
lögin á íslandi nú vera þau, að 22
í kringlu um samtök bænda á Is-
Þá fyrst verða hjúin ánægð
þegar J>au njóta als þess frelsirsem
þeím er maðfætt, og þegar vinna
þeirra í J>arfir húsbændanna er
metin svo að þau eru látin njóta
sfn aðkaupgjaldi húsakynnnm fatn
aði og fæði og [>egar þeim er s/nd
ára karl eða kona fái keypt lausa-1 um &ð borga hjúum sfnum ^önn virðing eins og hverri annar i
menskubréf rnóti 15 kr, tíialdi frá , . . , . . .
ekki kaup þeirra í pemngum,
karli, en 5 kr. frá konu. en þeir
sem hafa náð 30 ára aldri, fá lausa-
þá
höfðum vér þá sögu frá hjúum
} bæði á austur- og suðurlandi, sem
stétt landsins barna, þvf eins og
bóndl er bústólpi og >bú er lands-
stóípi, svo eruog virmuhjúin ís-
menskubréfin ékeypis, að nndan-; kv&ðust hafa heyrt á tal húsbænda lenzku-stólpi sá, sem bú ag lands
skildri 2 kr. borgun til lögreglu
i vellíðan að miklu leyti hvílir á. Án
sinna um þessi samtök, og sem
stjóra. Enginn má enrr vera laus gj4lf urðu fyrir þeirri reyn8lu að fá fleirra er þjóðfélagið aflvana.
yngri en 22 ára. Lausafólk milli í , , , , ,
J & , alt í úttekt, en ekkert f penmgum, ---- -------
22 og 30 ára borgar 5—15 krónurj . . . .. , , . ,
& & j og gátu þvf ómogulega komist trl
Hcttvirti herra ritstj.
í greininni f síðasta blaði
j sögnsögit þeirra góðarr grundvöll I>ón“ kemst þú að þeirri einkenni-
fyrir leyflð. Jón hefir þvf s/nt T7 , , . . . . , T
J .. Vesturheims á þeim árum. Lengra
það sem vér áður ekki viss'um, að , . . . . , 3
* varð ■ eigi kemist, en að vorum _ _..........
t<ils\erður tollur er enn þá lagður á félksinSj Qg pvf skoðuðum vér þfnu undir nafninu „Einskatts
mannfrelsið á Islandi, að fplkið er j
fætt f þrældómi og uppalið f hon-
um, eða má ske það léti betur f
eyrum að segja ófrelsi í stað þræl-
dóms. Fyrir þessar upplýsingar
eigum vér hingað komu Jóns
að byggja á þá staðhæfing sem
Hkr. gerði um samtökin.
legu niðurstöðu, að skatt-undan-
þcg i á sjö hundruð dollara húsum
„getur akki miðað til hagsmuna
fyrir verkamanninn fremur en auð
kýfing“. Þar sem nú að undir
aniiítnhvorn þessara flokka má
Að skoðanir fólks á vestur-
að J flutningum séu nú svo breyttar til
Þítkka. því að tæpast mundu þær batnaðar að óttinn fyrir burtför telja flesta menn, þá liggur sú
liafa komið fram ella, þar sem vér fólksins hindri bændur ekki franiar meining f þessari staðhæfingu, að
hér vestra eruni að vændum ekki frá að gjalda hjúum sfnum í gang- j skattundanj>ága á $700 húsum sé
eins nákunnir fslenzkum lögum, eyri landsins fyrir vinnu þeirra, I enSum manni til hagsmuna.
eins og þeir sem um margra ú>a má vel vera, og erallra hluta vegna Þessi niðurstaða er einkenni-
tíma hafa eins og Jón, setið að óskandi að svo sé. En um hitt at- Þ(g; fyrst af ]>vf, að hún gengur í
lagasmíðum á alþingi. En úrþvf riðið: hvers vegna fólkið J>yrpist h<‘rhliKK ^ið reynslu hv(>rs manns,
, . i , ,. ., , L ., _ j. sem nokkurntíma hefir greitt, skatt
vér V estur-lslandingar vitum nu I úr sveitum að siónuin er óþartt að » . , ......
i J at nokkurri tegund, og f óðru lagr
sannleikann f þessu máli og úrþvfjdeila, þó hyggjum vér að sú breyt- af þvf? að hún samrýmisl; ekki
hann er að sjálfsögðu [ókær hverj-; ing hafi sörstaklöga vaxið sfðan nokkuri þeirri hagfræðiskenn-
um sönnum íslands vini, eru þá r/mkað var um yistarbandið. En ingu, sem ég hefi nokkura tíma
engin ráð til þess að vér hér vestrajhvað sem um það má segja, þá j heyrt getið um
getum haft samtök til þess að hafa | benda líkur til þess, að hreyfingin
svo mikil áhrif á þjóðviljann fs-
lenzka, að þess þurfi ekki lengi að
híða, að algerð leysing vistarbands
ins verði lögleidd þar heima. Vér að leita í óvissu tilsjávarsíðulffsins ar við þá sem skattinn greiða. Þess
en að una við sveitalffið. Vel get-
um vér gefið það eftir, að reglu-
samt vinnufólk til sveita geti með
góðri útsjón komist yfir nokkurt
fé á löngu tfmabili, sérstaklega
karlmann, en kvenfólk hefði jafn-
an lotið f lægra haldi þar, hvað
Hvar er sá maður með $700
hafi orsakast af óánægju hjúanna ; el>’ 8em ekki álftisér Það 1 haS
. . , , , ao þurfa ekki að borga skatt af
með kjor sín í sveitunum og Það , henni? Ég hefi altaf beyrt að
svo mjög, að þau hafi heldur kosrð | skatts-undanþágur séu velgerning-
teljum alveg vfst að hver einasti
Isl.lendingur, karl og kone, hér
vestra, sem fundið liefir til þes3 að
vinnuhjúalöggjöfm Isletizka hafi
þrengt kostum þeirra á ættjörð-
unni. og sem unna sönnu mann-
frelsí, fmundi fús að leggja sinn
vegna eru t. d. kyrkjueignir og
lfknar stofnanir undanþegnar
sköttum.
Þú [>ykist fyrst s/na, eftir því
sem mér skilst, að þessi skatts-und
anþcga geti rkki orðið „efnuðum
mönnum" til hagsmuna. Þú ltugs-
ar þér að „þessir [menn mundu