Heimskringla - 16.11.1905, Blaðsíða 2

HEIMSKRiNOLA 16. NÓVEMBER 1906

Heimskringla
PCBLISHED BY
The Heimskringla News & Poblish-
ing "
Verö blaösins I Canada og Bandar.
$2.00 nm Ariö (fyrir fram borgaö).
Senttil Islands (fyrir fram borgaö
af kaupendam blaösins hér) $1.20.
Peningar sendist P. O. Money Or-
der, Registered Letter eöa Express
Money Order. BankaAvfsanir á aöra
banka en 1 Winnipeg aö eins teknar
meö afföllum.
B. L. BALDWINSON,
Editor A Manager
heild sinni. Ungdóminnm er gjarnt
að lfta með öruggu trausti til þeirra,
sem eldri eru og læra af þeim.
Þess vegna er það allsvarðandi, að
eftirdæmin séu svo holl, að þau erfi
og glæði pað bezta og nýtasta f fari j
hvers barns. Þegar menn hafa;
þetta hugfast og starfa í orði og
verki stöðugt samkvæmt {>vf, þá er
vissa fengin fyrir framtfðar vel-
gengni þess þjóðfélags, sem skipað
er slfkum mönnum.
En þjóðræknis-meðvitundin er
I eitt af aðalskilyrðunum til slfkra
i framkvæmda; hún vekur áhuga til
1 nytsamra starfa, víkkar og stækkar
sjóndeildarhring mannsins í öllum
þjóðlegum velferðarmálum, en aftr-1
ar honum frá fán/tum og óveru-
legum athöfnum, — gerir hann f
einu orði sagt a ð m a n n i, að
sjálfstæðri, hugsandi og starfandi
veru.
Islendingar f þessu landi hafa
Orðið patrioHsm hefir tvær þýð- ástæðu til þess, að fhuga þetta mál-
ingar: ættjarðarást og þjóðrækni., efni alvarlega og gera sér ljósa
Sfðara orðið er yfirgripsmeira og grein fyrir því, hvort f>eir eftir
felur f sér þýðingu beggja orð- þriðjungs aldar veru hér vestra beri
anna, þvf að hver sá, sem alvarlega( nd Þá ást tii Þessíi lands, sem þeir
i ó ð r æ k n i.
leitast við að rækja þjóðskyldur
sínar, hann hlýtur að gera það að
miklu leyti af ást til ættlands sfns.
En ættjarðarástin verður mjög vafa-
söm hjá þeim, sem enga tilraun
gerir til þess að rækta þjóðskyidur
sfnar. En þjóðrækni er í því inni-
falin, að maðurinn leggi fram alla
krafta sína, andlega og líkamlega,
til þess að vinna f>jóð sinni sem
mest gagn og sóma Gagnið á að
vera fyrsta hugsjón hins sanna
borgara, ástundun þess að láta þjóð
sinni verða sem mestan hag af
starfslegum framkvæmdum, hvort
sem þær framkvæmdir eru andleg-
ar eða lfkamlegar. Sóminn — jafnt
þess, er þannig starfar, og pjóðfé-
lagsins í heild sinni fyigir að sjáif-
sögðu sem ávöxtur þess sem vel er
gert.
Riti maður bók, þá á fyrsta og
efsta hugsjón semjandans að vera,
að l>ókin hafi í sér uppbyggilegt
efni fyrir þjóð hans, að hún sé lær- manna, að vera f>eim verstir, sem
ættu að gera, eða séueins þrungnir
af þjóðræknismeðvitund eins og
þeir f raun og sannleika ættu að
vera.
Fullur fimtungur allra Isiend-
inga er nú búsettur vestanhafs. Þeir
hafa yfirleitt flutt frá ættjörð sinni
með þeim fasta ásetningi að gera
heimsálfu þessa að framlðar fóstur-
landi sfnu, og þeir hafa gert hana
að föðurlandi liarna sinna. Hér
hetír þeim yfirleitt vegnað vel, svo i
vel, að raikill fjöldi þeirra býr hér j
við betri nægtir, en þeir hafa áðurj
þekt eða átt að venjast. Því skyldu :
þá ekki landar vorir elska þetta
land heitar og betur en nokkurt
annað land,og því skyldi ekki þjóð-
rækni þeirra verða fult eins mikil
og nokkura annara borgara þess?
Þetta eru atriði, sem hver einstakl-
ingur verður að athuga og ákveða 1
fyrir sjálfan sig.
Vfst er, að það er I eðli sumra
dómsrfk, að eitthvað nytsamt sé á
henni að græða; að hún flytji þau
frækom þekkingar, er gagna megi
þjóðfélaginu í heild sinni og glæði
hugsun þess og áhuga fyrir því>
sem fagurt er og betra en það sem
áður var. Eitthvað það, sem lyfti
þjóðinni á hærra stig menningar og
siðgæðis, göfgi hugsanalffið og örfi
til nytsamra framkvæmda.
Með slíku móti aðeins verða bók-
raentir þjóðanna það sem þær eiga
að vera og það sem þær þurfa að
vera til þess með réttu að geta lx>r-
ið bókmentanafnið.
Sama er að segja um iðnaðarlega
starfsemi. Hón á og þarf að vera
grunduð á þvf princfpi, að það sem
unnið er sé ekki eingöngu til per-
sónulegra hagsmuna vinnandanum,
heldur sé það einnig til hagnaðar
fyrir þjóðfélagsheildina. í þvf er
innifalin só sanna þjóðrækni, að
borgararnir gefi gott eftirdæmi með
starfi sfnu og framkvæmdum, svo
að uppvaxandi æskulýður landsins,
sem á síðan hefir hag {>jóðfélagsins
algerlega í sinni umsjá, geti af því
lært hyggindi, framsýni, atorku og
spameytni og öðlast það frain-
kvæmdaþrek og starfslega þekk-
ingu, sem er eitt aðalskilyrðið fyrir
öruggri framtlð og velgengni hvers
þjóðfélags. Ungdómurinn er fljót-
ur að læra og næmur á að taka eft
ir því, sem hinir fullorðnu hafast
að, og þcss vegna er það brVn
og órjúfanleg skylda hinna eldri>
að haga svo öllum athöfnum sfnum.
þeir hafa mest gott þegið af, og að
níða það landið mest, sem bezt
hefir alið þS, en ég vona, að tala
þeirra meðal þjóðflokks vors, sem
þannig eru innrættir, sé hverfandi.
Guð hefir verið góður við fólk
vort f þessu landi, gæfan hefir stutt
það á allar lundir í fullum mæli
við það. sem það hefir verðskuldað.
Starf íslendinga hefir blessast f
þessu mikla og góða landi umfram
allar vonir. Forsjónin hefir leitt
þá inn I eitt af allra frjósömustu,
frjálsustu og friðsælustu löndum
hnattarins, þar sem uppskera lffs- j
nauðsynjanna er f fullu samræmi |
við framsýni og atorku íbúanna.
Er ekki ástæða til að fagna yfir
þessu? A ekki þakklætis-tilfinn-
ingin í hjörtum íbúanna að glæða
hjá þeim ást til landsins, sem sv’o
rfkulega hefir veitt þeim úr skauti
sfnu?
Þótt vér séum eða værum, einsog
aðrir útlendir þjóðflokkar, fram-!
andi f landi þessu, þá höfum vér á
liðnum árum yfirleitt mætt velvild
og hjálpsemi hérlendu þjóðarinnar,
þegar oss lá mest á. Þjóðin liefir
tekið oss með opnum örmum og
boðið oss velkomna, og hlynt að
oss og málefnum vorum á fmsan
hátt. Ekki af neinni blóðbandai
ást til okkar, heldur blátt áfram af1
þjóðrækni. Hérlenda þjóðin álftur
það skyldu sfna og þjóðar sóma, að
sýna alla velvild hverjum þeim,sem
hingað flytur og lfklegur er til þess
að verða með tímanum nýtur méð-1
að áhrif |>au,sem hann verður fyrir!iimur þjóðfélagsins. í þessu er
afþeim, sem þjóðstörfin hafa með j framför kndsins ogvelsæld'
höndum, verði góð fyrir einstakl-
inginn og holl fyrir þjóðfélagið í
íbúanna, að þeir styrki hver annan.
Vér höfum því eigin reynslu fyr.
ir þvf, að hér býr eins gott og göf-
uglega hugsandi fólk og það sem
nú byggir ættland vort, og vér eig-
um að kosta kapps um, að leggja
vom hluta óskertan til þess þjóð-
félags, sem liér b/r. Böm vor eru
fædd hér og uppalin og mentuð á
hérlendum skólum; þau eru einn
óaðskiljanlegur hluti þessarar þjóð-
ar, og vor helgasta skylda við föð-
urland þeirra — þelta land —
er sú,að hlynna að þvf á allan heið-
arlegan hátt, að þau geti orðið sem
nytsamastir borgarar í hvfvetna,
bæði fyrir vorra og þeirra eigin
hagsmuna sakir, og til eflingar þvf,
sem hefir framleitt Þau og alið.
Gefur ekki þetta oss gilda ástæðu
til þess að rækta sem bezt vér get-
um allar þegnskyldur vorar við
þetta land og hérlendu þjóðina,
ekki með liangandi hendi, heldur
með hlýjum alhug og sfvakandi
réttlætismeðvitund; vitandi ætfð,
að ættjarðarástinni og þjóðræknis-
meðvitundinni eru samfara allar j
þær framkvæmdir, sem miða til j
þjóðlegra þrifa.
Bömin fslenzku, sem hér eru
fædd og uppalin, inndrekka með
námi sfnu á mentastofnunum þessa
lands ást og virðingu fyrir landinu
og hlýhug til þjóðarinnar, — sinnar
eigin þjóðar. Það kastar skugga á
oss foreldrana f augum þeirra, ef
þau, er þau komast á þroskaárin,
finna þá ástæðu til að minnast þess
útlendings lijárænuskapar, sem
bannaði oss að sýna þá þjóðrækni
við þetta land, sem sanngjarnlega
má heimta af öllum þeim, sem hafa
uppeldi sitt og sinna af því.
i
Vor eigin sómi krefst þess, að
rér keppum við alla þjóðflokka í
landi þessu um æðsta sessinn f
þjóðræknis viðurkenningu þjóðar-
innar; að vér skiptim, ef mögulegt
er, öndvegi þeirra þjóðflokka hér,
sem framleiða flesta og göfugasta
patriots.
En með þessu er ekki sagt, að
allir geti verið föðurlandsvinir; né
heldur er mönnnm með þessu aftr-
að frá því, að minnast ættlands sfns
með hl/jum hug og þakklæti fyrir
það alt, sem þeir hafa af þvf þegið,
eða á nokkurn hátt að vanrækja þær
blóðbandsskyldur, sem þeir eiga
heimaþjóð sinni að gjalda. En um
hitt er fólk vort ámint, að þetta
land, sem vér búurn í, það á fyrsta,
tilkall til allra vorra beztu krafta, j
hugsana og athafna, sjálfum oss og j
þvf tíl hagsældar.
Þjóðræknisineðvitund mannsins
er eitt aðalskilyrði þess, að hann
geti orðið nýtur borgari. Þegarj
hann hefir þá meðvitund, öfluga og j
óblandna, eins og hún á að vera, þá i
fer ekki hjá því, að hann vinni
landi sfnu jafnt og sér sjálfum það j
gagn og þann sóma, sem bæði nú-
tfð og framtfð hefir ástæðu til að
fagna yfir og minnast með virðingu 1
og þakklátssemi.
Congo-stjórnin
All ljótar sögur hafa á síðari ár-
um borist út um stjórnarfar Belgíu- j
manna í Congo-rfkinu. Svo ljótar
eru sögurnar um, hvemig fólki er
misþyrmt þar— körlum, konum og
börnum, að þær hafa ekki verið
prentaðar f íslenzku blöðunum, þó:
hérlendu stórblöðin hafi kveðið að |
þeim fullum stöfum. Svo mikið má
segja, að allur liinn mentaði heim- j
ur hefir staðið undrandi yfir ill-
verkum þeim, sem þar hafa um
mörg undanfariri ár verið framin f I
nafni Belgfu konungs af umboðs-!
mönnum hans, sem flestir eru yfir- j
menn í herdeiklum hans f Congo- j
rfkinu, Það er vitanlegt, að þessi
konungur er einn hinn allra rudda-
legasti og samvizkulausasti þjóð-;
höfðingi, 8em sögur fara af á síðari
tfmum. Alt hans heimilislíf og
breytni hans við börn sln, ber þess
ljósan vott, og stjórn hans yfir þeim
hluta Congo-rfkis, sem hann ræður
yfir, hefir verið f liöndum manna,
sem eftir öllum sögum að dæma eru
ennþá d/rslegri en sjálfur konung-
urinn. Þeirraeina sjáanlega augna-
mið hefir verið að píska og kvelja
fbúana til þess að láta svo mikið af
höndum af fílabeini og “rubber”,
sem þóknast mætti herra þeirra og
auka auðlegð hans, enda er Belgfu-
konungur talinn með auðugusu
þjóðhöfðingjum og mestur allra
kaupmanna f heimi, þeirra er verzla
með fflabein og “rubber” og þræla.
Þvf að það er fyrir löngu sannað,
að mikil þrælaveizlun er rekin þar
I landi I nafni konungs og undir
hans vernd. Það er og all-lfklegt,
að umboðsmenn konungs f Congo
hafi sjálfir allmikinn persónulegan
hagnað af starfi sínu þar f landi,og
má vera, að það sé meðfram orsök
þess, hve illa þar er stjórnað.
En þessi meðferð íbúanna hefir
leitt til þess,að rannsókn hefir \er-
ið gerð af mönnum, sem konungur
hefir sjálfur útnefnt, til þess að
komast eftir að hve miklu leyti
þær sögur eru sannar, sem stórblöð
Evrópu og Ameríku hafa flutt um
það mál f nokkur undanfarin ár.
Nefnd þessi hefir nú lokið starfi
sínu, ,og eins og vænta mátti sfkn-
að konunginn, sem er friðhelgur af
guðs náð, af öllum ákærum og af-
skiftum eða vitund I sambandi við
stjórnarfarið þar, og um leið hefir
nefnd þessi hvítþvegið umboðs-
menn konungs þar,— segir þá hafa
gengt skyldu sinni rösklega af ein-
skærri hollustu við herra sinn. Að
vfsu er ekki borið á móti þvf, að
harðneskju sé I sumum tilfellum
beitt við fbúana, þá sem latir séu
og óþjálir f viðskiftum við stjórn-
ina. Um f jölda þeirra, sem drepnir
hafa verið, er ekki talað; en því er
haldið fram, að þar sem ekki sé
mögulegt, að heimta skatta af fólk-
inu á annan hátt,þá sé nauðsynlegt
að þvinga það til að vinna, svo að
inntektir konungsins þaðan geti
orðið þær, sem hann heimtar, og
f samræmi við fbúatölu landsins og
miðað við álögur borgaranna f öðr-
um löndum.
Að vfsu heldur nefndin þvf fram,
að umboðsmenn koungs gætu verið
vitund vægari f kröfum sfnuin og
tekið nákvæmara tillit til starfþols
einstaklinganna, en gert hefir ver-
ið. En á hinn bóginn gerir hún
engar ákveðnar umbóta tillögur, og
er því verk hennar sama sem ónýtt
Væri það nú einlægur vilji kon-
ungs, að reka af sér ámælið um
harðúðuga stjórn I Congo,þá mundi
hann bjóða stórþjóðunum að senda
þangað rannsóknarnefndir, Svo að
allur heimur mætti vita sannleik-
ann í kærunum. En þetta er látið
ógert, og það er óhætt að fullyrða,
að skýrsla sú, sem rannsóknarnefnd
sú, sem að framan er getið, hefir
gefið um ásfgkomulagið I Congo-
ríki, verður ekki tekin gild af stór-
þjóðunum, þvf.allir vita, að hún er
hlutdræg og að fbúar Congo rlkis
eru að engu leyti betur settir en
þeir voru áður.
“ ÞESS VERÐUR GETIÐ,
SEM GERT ER”.
Einhver mér ókendur A.J.John-
son, að Mountain,N.D., sem er, af
rithætti hans að dæma: snyrti-
menni, málfrelsisvinur, sannleiks-
vinur, mannvinur, stjórnfræðingur,
þjóðvinur og fagurfræðingur, —
hefir sent mér skeyti I 4. nr. Hkr.
En þareð maðurinn virðist að vera
á því stigi, að vera harðánægður
með sig og sitt.ætla ég eigi að gera
neina tilraun til þess að skerða
ánægju hans og lofa ég honum þvf
að vera 1 ró og næði við hnútuleik
sinn á hans eigin sálarsvelli!
Herra ritstíóri, það er gömul og
ný reynsla, að sannleikurinn á oft
örðugt uppdráttar, en ætfð brýzt
hann fram um síðir. Hið rétta
verður oft að lúta um stund fyrir
valdaffkn einstakra manna. Hin
fslenzka alþýða er nú þegar farin
að hegna stjórnarböðlum sfnum, og
mun gera það eftirminnilega við
næstu alþingiskosningar. Þá mun
verða hegnt fyrir hið rangláta rit-
sfmamál, fyrir undirskriftarmálið,
I fyrir hartnær kr.150,000 skattavið-
! aukann, er sfðasta alþingi þvingaði
! á þjóðina, fyrir stöðulagabrotið, það
að láta tvo þriðju af botnvörpunga
sektunum renna f ríkissjóð Dana,
fyrir réttarfarsgæzlu f landinu,
fyrir að vanvirða landsyfirrétt, fyrir
óhóflega sógun á fé landslns, fyrir
meðferðina á óskabami þjóðarinn-
; ar, Páli Briem amtmanni, fyrir að
! lofa ekki þjóðinni að njóta þeirra
I mætu manna á þingi Kristjáns
Jónssonar landsyfirdómara og Hall-
grfms biskups Sveinssonar, og ekki
J sfst fyrir að fótumtroða landsmála-
1 byggingu hins fráneyga frónsvinar,
J sem var “íslands sómi, sverð og
skjöldur”.
j Með vinsemd,
S. M. S, Aslcddl.
( Sundurlausar hugleiðingar
um bréfið hans Mr. Ask-
dals og íslenzka
pólitík.
Eftir Jóti Jónsso/i d Sleðbrjót.
Mér hefir verið það mikil ánægja,
I að sjá, hvað fslenzku blöðin hér
j vestanhafs hafa fylgst með áhuga-
! stórmálum þeim, er standa nú efst
4 dagskrá hinnar íslenzku þjóðar,
jeinkum ritsfmamálinu. Það ber
vott um lilýjan hng til hinnar ís-
lenzku þjóðar og æskustöðvanna,
og sæmir vel drenglyndum Islands
börnum.
Mér var enda gleðiefni jafn öfga
full ritgerð, eins og bröfið frá S. M.
S. A s k d a 1 til ritstjóra Heims-
kringlu, að þvf leyti sem hún ber
vott um sterka sonarást til Islands,
og innilega umhyggju fyrir hags-
munum hinnar fslenzku þjóðar.
Bréfið bar þess ljósan vott, að það
var skrifað af æstum tilfinningum,
fremur en rólegri yfirvegun. Eg
minnist þess ekki, að hafa söð fyrri
ritgerð eftir þennan heiðraða höf.
um sérstök mál íslands. Og þess
vegna mun hann, hvað sem áratölu
hans líður, vera unglingur í því að
rita um íslenzka pólitfk; ætla má
hann lialdi því áfram, og ég hefi
sterka trú á, að þá sannist á honum
máltækið: “Oft verður góður hest-
ur úr göldum fola”. Það er eitt-
hvað í grein hans, sem ósjálfrátt
minnir á norrænan víkingaanda, og
sem einnig minnir á hraustlega
æskufjörið hjá H. Hafstein, þegar
hann kvað:
Eg elska þig stormur,
sem geysar um grund”,
og
“Eg vildi það yrði nú ærlegt regn
og íslenzkur stormur á Kaldadal”.
Jæja, þama fókk nú H. Hafstein
ærlegt fslenzkt pólitfkst regn og ís-
lenzkan pólitfskan storm!
Mig langar því til að rétta Mr. j
Askdal hendina, sem góðum ís-
lending, þrátt fyrir öfgamar hans.
Ég vona hann kippi ekki að sér
hendinni, og ég megi í bróðerni
tylla mér hjá honum á skákina hjá
Heimskringlu, og reyna I ró og
næði að sýna honum fram á |>að,
að sumt í greininni hans, af svo
góðum toga, sem ég tel hana spunna,
eru staðlausar staðhæfingar og
hrein og bein Lokaráð til hinnar
fslenzku þjóðar, — alt af þvf Mr.
Askdal hefir látið æsta ást til ís-
lands ráða orðum sínum, en ekki
litið á málið með staðfastri ró.
Eg ætla ekki að fara að dæma
milli pólitfsku flokkanna á íslandi.
Þegar ég fór af íslandi, fylgdi ég
að málum flokk þeim, er nú hefir
völdin á Islandi, og vil þvf auðvit-
að mæla lionum bót, svo lengi sem
ég get. Eg yrði þvf ef til vill ekki
álitinn óhlutdrægur. Ég skal samt
játa, að í þeim flokki eru mikils-
megnandi menn, sem ég hafðialdrei
og hefi eigi enn, trú á, og ég mundi
enga bót vilja mæla flokknum, ef
ég sæi að þeirra skoðun réði. En
ég ætla að geta þess hér, að ég hefi
ætíð talið H. Hafstein í þeim hluta
flokksins, sem fylgja vill þvf, er
betur mætti fara. En ýmislegt f
stjórnarstefnu hans 4 sfðustu tfm-
um, gerir það að verkum, að ég ótt-
ast, að hinn lakari hluti flokks
hans ætli að fara að bera hina ofur-
*
ráða. Eg á líka I hinum flokknum
ýmsa mfna kærustu tíuí, og f hon-
um eru margir, sem óg þekki að
J því, að vera meðal vitrustu ogbeztu
! sona íslands, Slíkir menn skipa
að nokkru báða flokkana. Ég tok
þvf ekki undir með Mr. Askdal o.
fl., sem bregða flokkunum á vfxl
um það, að foringjar. þeirra séu
! keyptir sinn af livoru áuðfölagi, og
; þeir múti svo aftur flokksmönnum,
og selji fyrir það heill og hags-
muni Islendinga í hendur erlend-
um auðfélögum. Það er svo f póli-
tfk, sem hverju öðru, að “slnnm
augum lítur hver á silfrið”. Einn
j álftur þessa aðferðina og þettasam-
■ bandið aðalskilyrðið fyrir heill
lands og lýða, og annar hitt, og
beggja skoðun getar verið af jafn
hreinum hvötum. Eg tel þvf mútu-
brlgsli Mr. Askdals til H. Haf-
steins, vera staðlausa og ósæmilega
l getsök, enda liefir höf. ekki reynt
j að rökstyðja hana.
Það eru sérstaklega 2 aðalatriði
önnur I grein Mr. Askdals, sem ég
ætla að minnast á. Það eru ráðin,
sem hann gefur hínni íslenzku
j þjóð, sem hann álftur hollust til að
, kúga stjórnina til að láta undan.
Fyrra ráðið er, að andstæðingamir
hefðu átt að sprengja upp þinghús-
; ið og taka fastan ráðgjafann og
1 þingmenn þá, er honum fylgdu að
málum. Höf. hvet-ur hér marga
beztu menn landsins til að beita
skríls aðferð á hæzta stigi. Ég er
viss um, að höf. er svo skynsamur
maður. að hann sér það, ef hann
íhugarmeð rósemi þetta ráð sitt,
að hefði þvf verið beitt, þá hofði
það stórum veikt traust andstæð-
inga flokksins og kastað skugga á
i alia pólitíska starfs-'ini Islendinga.
' Og svo er Ifka þess að gæta, að ís-
jlanderekki óháð riki út af fyrir
(sig. Það er undir vernd Dana-
i veldis, og Danir eru jafn skyldir til
að vernda íslendinga gegn inn-
lendu sem útlendu ofrfki. Þetta
hefði þvf gefið Dönum hið bezta
tækifæri, til þess að liafa áhrif á
sérmál íslands,nota strákskap þjóð-
arinnar til að draga meira vald {
hendur sér. Það hefði verið f lófa
lagið fyrir stjórnina, að beita til
þess bæði stjórnlegum áhrifum, og
persónulegum áhrifum einstakra
manna; þvf allir, sem nokkurntfma
liafa hugsað um mannlegt eðli vita.
að strákskapur, hvort heldur oin-
staklinga eða flokksheildar, vekur
freistni hjá andstæðingunum til að
beita samkynja brögðum á móti.
Auk þess hefði það, eins og ég liefi
áður tekið fram, kastað skugga 4
hina íslenzku þjóð f augum hins
mentaða heims, hefðu forvígismenn
hennar barist eins og götudrengir
á fyrsta þingi, sem þeir háðu, eftir
að rýmkað var um rétt þeirra, og
ef þjóðin hefði sýnt, að hún virti
að vettugi þinghelgi sfna.
Til slíkra örþrifaráða er vart tek-
ið, nema þegar verið er að steypa
einvöldum harðstjórum. Þar sem
þingbundin stjórn er, eru nóg lög-
leg ráð til að steypa stjórninni
við næstu kosningar. Og vald og
heiður mótflokksins er undii því
kominn, að hann beiti afli sfnu á
svo heiðarlegan og göfugan liátt,
að enda stjórnin sé neydd til að
virða hann. Þannig hafa t.d. Norð-
menn farið að I deilu sinni við Svía
og hljóta fyrir lof alls hins mentaða
heims og bera úr býtum frægan
sigur.
Ekki er betra hið annað ráð, sem
Mr. Askdal gefnr hinni fslenzku
þjóð. En það er, að biðja d ö ns ku
stjórnina. að samþykkja ekki rit-
sfmamálið. Höf. minnist I grein
sinni á Sturlungaöldina, á samning
Gissurar um að drepa Snorra. En
hér ráðleggur hann þjóðinni alveg
sama ráð og notað var af valda-
gjörnum yfirgangsseggjum 4 Sturl-
ungaöldinni, og sem leiddi til [>ess,
að þjóðin misti frelsi sitt og sfikk I
eytndardjúp ósjálfstæðis og van-
megnis. Ráðið er, að fá erlent
vakl til hjálpar, til þess að geta
ráðið niðurlögum andstæðings sfns,
undir þvf yfirskyni, að frelsa þjóð-
ina frá yfirgangi andstæðingsins.
Þvf hvernig átti stjórnin hér að
skerast f leikinn? Hún gat [>að