Heimskringla - 23.11.1905, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 23. NOVEMBER 1906.
Annist gamalmennin!
íslenzki málshátturinn “Tvisvar
verður pjamall maðurbarn”, er eins
og fleiri slfkir bygður & þeirri þekk
ingu, sem lffsreynslan hefir veitt
liðnum kynslóðum. En málsháttur
þessi á ekki að skiljast svo, að gam-
almennið hafi ekki meiri pekkingu
heldur en böm, þvf að ]>að væri
fiarstæða ein, þar sem það er á allra
vitund, að gntegtabfir þ< kkingar-
innar er í hugum þ<urr;#eldri. En
raálshátturinn á 6érstaklega við
það, að með aldrinum dofnar mað-
urinn allur og sljófgast andlega og
lfkamlega, svo að hann skelfur eins
og etrá f vindi, f baráttunni fyrir
tilverunni, og verður að lokura eins
ófær til sjálfsbjargar. hversu mikla
lffsreynslulega þekkingu, sem hann
heflr, eins og bamið. sem enn er
óþroskað.
Málsháttur þessi bendir og á
þann sannleika, að gamalmennin
þurfa ebmu nákvæmni f allri við-
búð eins og bðmin og í raun réttri
þurfa þau nákvæmari aðhlynningar
heldur en stálpuð böm, f>ví f>eir
gömlu f>ola miklu sfður áreynslu
og breytingu, og eru miklu ðhæf-
ari til f>ess að þola misjöfn og
breytileg lffskjör og eru um leið
miklu vandhæfari en Ixirnin og
örðugri að gera til hæfis. Þetta
k^mur af f>vf, að það er f eðli bárn
anna, að þiggja f>að, sem að f>eim
er rétt; þau hafa ekki af öðru að
segja og hafa ekki fækkingu fram
eftir árunum til þess að gera grein-
armun á því sem er og hinu, sem
vera mætti og beturværf. Gamal-
mennin ]>ar á mðti lifa f endur-
minningu manndómsára sinna, þeg-
ar höndin var hraust og hugurinn
ðdeigur og framkuæmdaaflið veitti
þeim fullnægju nauðþurfta sinna,
og oft meira en. það. Þau finna f>vf
sárt til viðbrigðanna og eiga þess
vegna mikki bágara með að gera
sér að gððu f>að sem misjafnt er,
heldur en börnin.
Eðlilegur gangur hlutanna er,
að gamalmennin séu að öllu leyti
forsorguð af börnum sínum, sem
þau hafa lifað og eytt kröftum sfn-
um til þess að koma til manns.
Hafi það verk verið samvizkusam-
lega int af hendi, þá eiga gamal-
mennin Iveði siðferðislega 6g blóð-
skyldulega heimtingu á, að Ixirnin I
veiti peim sómasamlegt uppeldi f j
ellinni, f>egar þau eru orðin lúin og j
lasburða. ()g ekkert, sem hægterí
að veita þeim til þess þau geti lifað
rólegu og ánægjusömu lífi, ætti að
álftast þeim of gott; þau verðskulda
þá það Ix'zta, s<*m hægt er að veita
þeim.
En svo eru til þau gatnalmenni)
sem aldrei hafa int foreldraskyld-1
una af hendi við börn sfn eins ogi
þeim bar að gera, og (þau liefðu
getað gert, ef þau hefðu viljaðJ
Krafa slfkra gamalmenna verður
léttvæg á metunum,ogsleppum vér;
því að taka málsta^þeirra eða bera'
f bætifláka fyrir þau.
En f>að eru gamalmennin, sem
gert hafa skyldu sína við börnin
og sem á elliárunum hafa eins og
vera ber athvarf sitt hjá þeim, sem
Hkr. leyfir sér að mæla hið bezta
með, og minna börnin þeirra á það,
að gamalmennin— foreldrar þeirra
— eru hluti af þeim sjálfum ogeiga
að fá að njóta í fullum mæli a 11 r a
f>eirra gæða, sem nokkur annar
| meðlimur fjölskyldunnar n/tur, og
í að umönnunin fyrir þeim á og ]>arf
íið vera eins nákvæm eins og ef að
i börn ættu f hlut, alveg samsvar-
andi þörfum þeirra. Húsnæðið,
fæðið, fötin og dagleg umgengni,
alt þarf að vera við hæfi þeirra, að
svo miklu leyti sem mögulegt er,
svo að þau fái notið þ^irrar værðar
og rósemi, sem elli f>eirra og heilpu-
j bilun útheimtir.
Það er nauðsynlegt að umbera
gamalmennum ýmislegt það, sem
valda mundi ágreiningi, ef Ifkam-
lega og andlega fullhraust fólk ætti
hlut að máli, því að ellilasleiki
hinna gömlu gerir þá viðkvæma
fram yfir það, sem þeim var eigin-
legt að vera, meðan f>eir höfðu
fulla kraftá; og þessi vaxandi við-
kvæmni gerir þá oft lundstirða og
örðuga til sambúðar jafnvel þar
sem alvarleg tilraun er gerð til
þess að sinna kröfuin þeirra og
vilja.
Vanalega eru gamalmennin ásátt
með lffsk jör sín yfirleitt, f>egar þe.im
er veitt það, sem ]>an þurfa til lffs-
viðurværis, jafnvel ]>ar sem ná-
kvæmni í viðbúðinni er ekki að
öllu leyti eins og hún ætti að vera.
; En ]>að, sem Heimskringla mælir
I mcð, er að gamalmennum yfirleitt,
hvort sem þau búa hjá skyldum eða
vandalusum, séu látin njóta allrar
þeirrar nákvæmni í viðbúð og um-
gengni, sem þeim er eiginlegust og
þau hafa mesta ánægju af. Ná-
kvæmnin er kostnaðarlaus, en er
gamalmennunum dyrmætari en þau
geta orðum að komið, og það er
mikils virði, að hafa það á meðvit-
undinni, að ekkert sé látið ógert,
sem sanngjarnlega er hægt að gera,
til þess að sfðustu ár gamalmenn-
anna verði þeim eins ánægjuleg og
efni og ástæður vandamannanna
frekast leyfa.
Ritsíminn.
I þessu blaði prentum vér upp
úr blaðinu Reykjavík ritsímalögin,
eins og þau voru samþykt af sfðasta
alþingi, og treystum vér að Vestur-
Islendingum f>yki það rúm blaðsins
vel skipað, þar sem þeim gefst nú
með þessu, í fyrsta sinni, tækifæri
til að kynna sér hvert einasta at-
riði þessum þýðingarmiklu lögum.
Við athugun fx-ssara laga kemur
f ljós eitt atriði sérstaklega, sem
Vestur-Islendingum var ekki áður
kunnugt um, en f>að er, að svo virð-
ist (samkvæmt 4. grein laganna)
sem leyfilegt sé að senda loftskeyti
til íslands. Enda tekur Skúli
Thoroddsen f>að fram í Þjóðviljan-
um, að samkvæmt -ritsímalögunum
*éu ákvæði nefndrar lagagreinar
svo ljós, að það væri óðs manns æði,
að æt^a sér að véfengja, að Marconi
loftskeytastöðin hafi rétt til þess
að halda áfram starfi sfnu. Þessi
fjórða grein segxr skýlaust: “Nú
eiga einstakir menn eða félöghrað-
skeytasambönd, sem á stofn eru
komin og starfrækt hafa verið fyrir
1. júlf 1905, og er ]>á rétt að þ< ;iin |
séhaldið áfram, einsog að undan-
förnu, ef eigendur óska. Hafi sér-:
stakir samningar verið gerðir umj
það við landstjórnina,ber að fylgja!
þeitn skilyrðum, er þar hafa sett:
verið”, o. s.frv. Þessi grein sýnir I hugsanlegt, að með slfkum mála-
það tvent, að bæði f>au félög, sem j rekstri mætti svo fara, að réttur
gert höfðu samning við landsstjóm-
ina og eins hin, sem e k k i höfðu
gert hann, fá að starfa 1 landinu
þeiya til loftskeytasambands við
útlönd yrði viðurkendur.
Það ef algeng reynsla þjóðanna,
með hraðskeytatæki sfn, ef þau i ag þær verða að berjast fyrir auknu
vom þar starfandi fyrir þann 1. júlf j frelsi og réttindum, og flokkur sá
1905.
Sé nú þetta réttur skilningur —
I og vér sjáum ekki að honum vorði
i hæglega haggað — ]>á er það ljóst,
að hraðskeytasamband Marconi fé-
j lagsins við ísland er trygt með
, þessum ritsfma lögum, að minsta
j kosti í ]>ví formi, sem þau nú eru,
eða vom l.júlf 1905.
á f slandi, sem berst fyrir loftskeyta-
sambandinu við umheiminn, er svo
vel liðaður, að honum er ekki ætl-1
andi minna en að halda fram máli j
sínu til yztu endimarka löglegrar |
framsóknar. Þvf þó sú kenning
kunni rétt að vera, að loftskeyta-
stöð sú, sem nú er í Reykjavfk, fái
að starfa að [>vf að veita móttöku
í fimtu grein er það tekið fram, útlendum fréttum, ]>á er ]>að svo
jað hafi hraðskeytatæki verið sett
1 upp á íslandi áður en lögin gengu
j í gildi, þá megi gera "þau upptæk
! og sekta eigendur þeirra. En vér
verðum að ætla, að Marconi félagið
' hafi fengið leyfi stjórnarinnar til
þess að setja viðtökustöng sfna upp
á Eskihlfðinni við Reykjavfk, áð-
ur en stöngin va*- reist þar, og sé
svo, ]>á er Marconi sambandið trygt.
En hitt mun stjórninni f lófa lagt,
að neita um leyfi til að gera nokkr-
ar umbætur á tækjunum, svo sem
til þess að bæta svo við stöðina f
Reykjavík, að hún verði notuð til
að s e n d a skeyti út úr landinu,
þó hún geti og megi taka á móti
þeim. Hvort stjórnin tekur þá
stefnu f inálinu, er enn óséð. En
t
geri hún það, ]>á er einokun aug-
ljós og með ásettu ráði gerð.
Það er alls ekki óhugsandi, að
þessi ritsfmalög k®mi fyrir dóm-
stólana á íslandi til þess að láta þá
skera úr, hver sé hinn rétti skiln-
ingur þessara áminstu lagagreina.
Osb finst alls ekki óhugsandi, að
sá skilningur verði ofan á, að loft-
ekeyti séu f eðli sínu ekki s a m -
b a n d, þar sem ekkert tengir tæk-
in saman, sem sett <*ru upp sitt í
hverju landi; en að þráður,
hvort heldur á 6jó <*ða landi, sé
b a n d, 6em tengir Island við um-
heiminn,ogað svoverði látið heita,
að einveldi ritsímafélagsíns tryggi
þvf aðeins, að ekki verði aðrirsim-
ar lagðir frá íslandi til útlanda.
Það getur, ef það atriði er rakið
nákvæmlega,orðið allumfangsmikið
málefni að sanna, að loftið sé raf-
magns-band, er bindi saman nokk.
ura ákveðna staði, nema því aðeins
að loftið sé látið heita band, sem
tengi saman lönd og heimsálfur,
liimintungl og heimakerfi, út um
allan geiminn.
Það mætti enda skjóta f>ví til
dómstólanna, og fá ákveðið fulln-
aðar svar um ]>að, hvort borgurum
landsins sé ekki leyfilegt, að nota
loftið til annars en að anda því að
sér, og ef svo, þá til hvers annars.
Því verður eflaust svarað, að enn
þó hafi landsmenn frelsi til að tala
saman(munnlega),hversu langt sem
sé á milli þeirra, og það verður
sagt, og með réttu, að loftið sé
mönnum heimilt að nota til þess
að bera hljóðöldurnar milli ]>eirra.
En til annars raegi þeir ekki nota
loftið, ef sú notkun geti orðið þeim
til nokkurs hagnaðar.
En sé þvf á hinn bóginn haldið
fram, að landsmenn megi nota loft-
ið innan lands eða innan landlielgi
landsins, til skeytasambands, ]>á er
með ]>vl mikið fengið, þvf utan tak-
marka landhelgis svæðisins ætti
þýðingarlítið og ónógt fyrir lands-
menn, að f>eir mega ekki við það
una fyr en fullsýnt er, að enginn
möguleiki sé á, að landið megi nota
þessi tæki f sinni fullkomnustu
mynd.
Lausamanna skattur.
Það hefir verið stungið uppá þvf,
að bæjarstjórnin f Winnipeg leggi
árlegan skatt á lausamenn, svo sem
svari vanalegu dagsverki — dag-
kaupi —, f lfkingu við |>að sem gert
er í nálega hverjum einasta bæ f
Austur-Canada og í Bandaríkjun-
um, og <>r talið vfst, að með þvf
móti muntli bærinn fá upp nær 70
þúsund dollara tekjur á ári. Þvf
er haldið fram, að árlega komi hér
til bæjarins frá 7 til 10 þús. hand-
verksmenn, sem vinni hér tfma úr
árinu fyrir góðu kaupi og fari svo
burtu með peningana án f>ess að
leggja nokkuð til bæjarþarfa eða
hjálpa til að byggja bæinn upp.
Þvf er haldið fram, að sanngjarnt
sé að slfkir menn leggi einhvem
skerf bænum til góða, sem veitir
þeim atvinnu og gott kaup mikinn
hluta úr hverju ári.
Útgjöld þessa bæjar eru nú orð-
in talsvert á aðra millfón dollara
árlega fyrir umbætur á strætum og
annað almenns eðlis, og bærinn er
þess vegna orðiun meira aðlaðandi
fyrir utanhéraðsmenn. En skattar
á bæjarbúum eru orðnir svo háir,
að það er talið sanngjarnt, að ut-
anhéraðsmenn, sem sækja hingað
lffsuppeldi sitt, hjálpi til að létta
byrðina á ]>eim,
Þessi stefna hefir um langanjald-
ur verið rfkjandi f öðrum bæjum f
Canada og gefist þar vel. Þar eru
slfkir skattar að jafnaði $2.00 á
hvern lausar.iann, sem er einhleyp-
ur og kominn yfir lögaldur (21.
árs), og er skatturinn greiddurán
möglunar. En hér vestra hefir enn
ekki þurft að grípa til þessarar
tekjugreinar, fyr en ef það verður
nú gert.
Hreyfing þessa máls er enn sem
komið er aðeins f byrjun, en vér
teljum vist, að þetta verði gert að
alvörumáli innan skams og að bæ j-
arbúum verði gefinn kostur að
greiða atkvæði um, hvort slfkur
skattur skuli lagður á utanhéraðs-
menn. Eða þá að þingið verði
beðið að gera þetta að Iögum.
Þeir eru ekki svo fáirjbændurni r
víðsvegar í fylki þessu, semj hafa
stórmikið gagn af Winnipegborg,
bæði að þvf er snertir markað fyrir
afurðir þeirra og atvinnH á sumr-;
um. Nú er það alment viðtekið,,
að þcir, sem hingað koma til að j
stjóm íslands ekki að geta haft j gelja vörur sfnar verða að borga
neitt lagalegt vald eða rétt til að I ]ágt gjald fyrir söluleyfi, og þar |
semja lagaákvæði, er banni lands-! 9em vinnuafl þeirra er ein af vör-
búum viðræður við kunningja^sfna j Um þeim, sem þeir selja hér í l>æn-
þótt f útlöndum byggju. um Gg íá gott verð fyrir, — þá er|
()ss virðist það liggja beinlfnis í j ekki ósanngjarnt, að þeir leggi sinn
verkahring Valtýinga, að reka mál! litla skerf fram til þess að léfcta of-
þetta eins langt og verða má, svo urlftið uiulir með borgurum bæjar-
að landsmenn fái ákveðna vissu arins, og taka þannig þátt í óhjá- j
fyrir ]>ví, hvar takmörk frelsis kvæmileguin viðhalds og umliótaj
þcirra eru. Og vér teljum það vel kostnaði. sem legst á bæinn árlega
Og 50 til 70 þús. dollara viðbót við
tekjur bæjarins árlega er þess virði
að mál þetta sé tekið til alvarlegr-
ar fhugunar og ákvarðanir g<*rðar
um að heimta skatt af lausamönn-
nm, ef almenningur manna álftur
það sanngjarnt, — sem vér teljum
lftinn vafa á.
LÖG UM RITSÍMA, TAL-
SÍMA OG FLEIRA.
4 ,
1 kafli. Um einkaröttindi
landsins. •
1. gr. Landinu er áskilinn einka-
réttur til þess að stofna og starf-
rækja ritsfma sambönd og málþráða,
svo, og hvers kyns önnur rafmagns-
sambönd, til skeytasendinga á ís-
landi og f landhelgi við ísland.
2. gr. Ráðherra Islands getur
veitt einstökum mönnum eða félög-
um leyfi til að stofna og starfrækja
sambönd þau, sem um ræðir í 1. gr.
Leyfið skal veitt um ákveðið árabil,
þó eigi lengra en 20 ára 1 senn, með
j þeim skilyrðum og kvöðum, sem á-
j stæða þykir til f hvert skifti. í
leyfisskrám skal þó jafnan tekið
j f'ram, að ráðherrann ákveði hámark
skeytisgjalda fyrir alt að þvf 5 ár í
bili að nn’nsta kosti, og að leyfis-
i liafi sé skyldur til samvinnu bæði
í við hraðskeytasambönd landsins og
| einstaka leyfishafa með þeim skil-
j málum, sem ráðherrann tiltekur, og
j að tfzka skuli fylgt f starfsrækslu
! allri, Ennfremur skal í leyfisskrá
i tiltekið um umbótaskyldu og aukn-
ing á tækjum, og afgjaldsupphæð
I ákveðin, ef afgj'ald skal gieiða. —
Aður leyfi er veitt, skal leita álits
j bæjarstjórna, hreppnefnda og s/slu-
nefnda á þeim stöðum, þar sem
verksvið fyrirtækisins verður. —
Þegar leyfistfmi er á enda, á landið
rétt á að fá sör afhent öll tæki þess
fyrir það verð, er tilkvödd nefnd á-
kveður. Miða skal matsupphæðiha
við þá f járupphæð, er ætla má að
slík tæki mundu kosta af n/ju, þeg-
ar afhending fer fram, með hæfi-
legu tilliti til slits þess, er á þeim
er orðið. — í matsnefnd skulu vera
3 menn; einn þeirra tilnefnir ráð-
herrann, og er sá formaður nefnd-
arinnar. Annan tilnefnir landsyfir-
dóraurinn. Hinn þriðji skal dóm-
kvaddur af undirréttardómaranum
í þeirri dómþinghá, þarer leyfishafi
á varnarþing.
3. gr. Einkaréttur landsins sam-
kvæmt 1. gr. nær eigi til: — a) lirað-
skeytatækja, sem sveitastjórnarvöld
nota eingöngu í sveitarþjónustu
innsveitis eða innanbæjar, svo sem
við slökkviliðsþjónustu, vatnsveitu
eða þvf um lfkt: — b) hraðskeyta-
tækja, sem notuð er innan tak-
marka húseignar eða jarðeignar,
eða milli húseigna eða jarðeigna,
er lúta sama eiganda eða atvinnu-
rekstri, svo framarlega sem skeyta-
leið liggur ekki yfir landhelgis-
svæðið, alt með því skilyrði að tækin
séu eingöngu notuð í þarfir eigand-
ans sjálfs, og eigi gegn þóknun,
beinlfnis eða óbeinlínis; — c) hrað-
skeytatækja, sem einstakir menn,
eigi fl<*iri en 10, koma sér upp og
nota sfn á milli, eingöngu til eigin
þarfa, án endurgjalds á nokkum
hátt, svo framarlega sem skeytaleið
liggur ekki yfir landhelgissvæðið,
og fjarlægð er ekki yfir 5 mílur
milli endastöðva, alt með því skil-
yrði, að ekki séufyrir á þessu svæði,
þegar tækin eru upp sett, lirað-
skeytatæki, sem landið á eða leyfis-
hafar, og ^lutaðeigendur gætu
notað.
4. gr. Nú eiga einstakir menn
eða félög hraðskeytasambönd, sem
á stofn eru komin og starfrækt hafa
verið fyrir 1. júlf 1905, og er þá
rétt, að þeim sé haldið fram eins og
að undanförnu, ef eigendur óska.
Hafi sérstakir samningar verið
gerðir um það við landsstjórnina,
ber að fylgjaþeimskilyrðum, erþar
hafa sett verið. — Nú vilja eigend-
ur framhaida starfrækslu hrað-
skeytatækja, og skulu þeir þá innan
þriggja mánaða eftir að lög þessi
fiðlast gildi, skýra ráðherra Islands
frá þvf og ákveður hann þá staðar-
takmörk fyrirtækisins. um leið og
hann veitir viðurkenniug fyrir til-
verurétti þess. Þessi viðurkenning
veitir eigendum engan frekari rétt
en þeir áður höfðu, og er því eigi
til fyrirstöðu,að landsst jórnin stofn-
setji eða veiti öðrum leytísskrá til
þess að stofnsetja hraðskeytasam-
bönd innan starfrækslutakmarka
þeirra. — Ef eigendur eldri hrað-
skeytasambanda óska þess, getur
ráðherra veitt þeim leyfisskrá sam-
kvæmt þvf, sem fyrir er mælt f 2.
grein.
5. gr. Nú eru síma- eða önnur
hraðskeytafæri sett upp án heim-
ildar samkvæmt 2.—4. gr„ og skulu
þá þau tæki, sem sett hafa verið
upp f heimildarleysi, upptæk og
fellur andvirði til landssjóðs; auk
þess má dæma eiganda eða eigend-
ur í alt að 400 kr. sekt, er rennur f
landssjóð. Mál, sem út af þessu
rfsa, skulu rekin sem almenn lög-
reglumál, en þvf að eins skal mál
höfðað, að ráðherra íslands mæli
svo fyrir. — í leyfisbréfum, sem
gefin verða út samkvæmt 2. og 4.
gr., má kveða svo á, að framanskráð
hegningarákvæði skuli einnig ná
til þess, ef einhver, án þ<*ss hoimilt
sé samkvæmt 3. og 4. gr., stofnset-
ur eða 6tarfrækir hraðskeytasam-
bönd, sem um ræðir í 1. gr., á því
svæði, þar semleyfishafi hefir einka-
rétt til þess. Andvirði hinna upp-
tæku hraðskeytafæra fellur þá til
leytíshafa. Með mál, er út af þessu
rfsa, skal farið sem almenn lög-
reglumál, en mál má þvf að eins
höfða, að ráðherraíslands veiti sam-
þykki sitt til þess.
(>. gr. Nú vill landsstjórnin fá
landssjóði til handa hraðskeyta-
sambönd, sem einstakir menn eiga.
án þess svo sé ástatt, sem segir í 3.
lduta 2. gr., og má þá, ef samkomu-
lag næst ekki, taka þau eignarnámi
gegn endurgjaldi, sem ákveðið skal
af matsnefnd, er til skal kvödd sam-
kvæmt 2. gr. Eignarnámið skal ná
til allra tækja og útbúnaðar fyrir-
tækisins, nema eigendur samþykki,
að að eins nokkur hluti þeirra sé
tekinn. — Þegar meta skal endur-
gjaldið, skal eigi að eins taka tillit
til verðs þeirra tækja, sem tekineru,
heldur einnig til þes9 arðs, sem
ætla mætti, að fyrirtœkið gæfi af
sör, með hæfilegri starfrækslu og
skeytagjöldum, þó svo, að ekki sé
gerður meiri arður en fyrirtækið f
raun og veru hefir gefið af sér.
% •
7. gr. Eigendur hraðskeytasam-
banda, sem eigi eru landsins eign,
eru skyldir til, hvenær sem þess er
krafist, að láta landsstjórninni í té
skýrslur um fyrirtækið. 8éu þær
eigi gefnar innan hæfilegs fr<*sts,
er stjórnarráðið tiltekur, má knýja
þær fram með dagsektum. er renna
f landssjóð.
8. gr. Ráðherrann ákveður gjald-
skrár fyrir notkun hraðskeytasam-
banda landsins, og breytir þeim,
þtfgar þörf þykir, nema þær séu
settar með lögum. Hann setur og
reglur um starfrækslu þeirra, við-
hald og eftirlit. Leggja má sveit-
arstjómarvöldum landsins á herðar
störf og skyldur er að þessu lúta.
2. kafli. Um lagning sfma,
vernd hraðskeytatækja
og fleira. ,
9. gr. Hver landeigandi er skyld-
ur að leyfa, að ritsfmar og talsfmar
landssjóðs séu lagðir um land hans,
yfir það eða f jörðu, og að efni það,
er þarf til lagningar þeirra og við-
halds, svo sem grjót, möl osfrv., sé
tekið þar sem næst er; svo er og
hvereigandi húss eða annars mann-
virkis skyldur að leyfa, að sfmar
þesoir séu lagðir yfir þau, á eða
undir þeim. Verði þvf við komið,
skal þó taka tillit til þess, hvar eig-
endur eða notendur mannvirkja
æskja eftir að sfmarnir séu lagðir,
þar sem þeir snerta eign þ<*irra, og
það ]>ótt þetta hefði nokkurn kostn-
aðarauka við sfmann f för með sér.
— Mönnum, sem í þjónustu lands-
ins eru að starfa að landsjóðssfm-
anum eða liafa umsjón með þeim,
skal lieimilt tálmunarlaust að fara
um land manna og hús, svo fram-
arlega sern það er nauðsynlegt
vegna þessara starfa. Um hús.sem
búið er f, mega þeir þó ekki fara
nema á daginn, og einungis {>4 leið
sem vfsað er, og þvf að eins að ]>að
sé óþægindalaust fyrir fbúana: að
fveruherbergjum hafa ]>eir eigi að-
gang.
10. gr. Þar sem símar lamlssjóðs
eru fyrir, má engarljyggingar gera
eða jarðrask eða aðrar ráðstafanir,
er af kann að geta hlotist óregla
eða skemdir á sfmunum, nema það
eé tilkynt skriflega eða munnlega