Heimskringla - 08.03.1906, Blaðsíða 2

Heimskringla - 08.03.1906, Blaðsíða 2
8. marz 1906. HEIMSKRINGLA Heimskringla PDBLISHED BY The Heimskringla News 4 iug CompaBy Verð blaösins 1 Canada og Bandar. $2.00 um 6rið (fyrir fram borgað). Senttil lslands (fyrir fram borgaö af kaupeudum blaðsins hér) $1.50. Peningar sendist P. O. Money Or- der, Registered Letter eða Express Money órder. Bankaávfsanir á aðra banka en 1 Winnipeg að eins teknar með aftöllum. B. L. BALDWINSON, Editor & Manager Office: 727 Sherbrooke Street, Winnipeg P.O.BOX 116. ’Phone3512, Fylkiseign talþráða. pað er nú fyrir nokkru orðiS aS orStæki í Canada, aS R o b 1 i n stjórnin í manitoba sé fram- kvæmdamest af öllum stjórnum í Canada. Járnbrautarstefna hennar hefir þegar náS samþykki og al mennri hylli fylkisbúa og orSið þeim til stórra hagsmuna, og svo hefir stefnu þessari veriS veitt mikið athygli út á við, aS Dakota og Minnesota hafa notiS góSs af henni í lækkuSum flutningsgjöld um innan sinna takmarka. Og Washington stjórnin hefir samiS um bvggingu brautar um Alaska með Roblin-fyrirkomulaginu við víkjandi ábyrgS skuldabréfa. Nú á ný hefir telefón-stefna stjórnarinnar vakið svo mikla eft irtekt, aS þegar er komin hreyf- ing á í Ontario-fylki aS stjórnin þar geri talþræSi að f)Tlkiseign eins og veriS sé aS gera hér Manitoba. En talþráðastefna Roblinstjórn arinnar er aS nokkru skýrS með frumvarpi því, sem Hon. C. H Campbell liefir lagt fyrir þingið þess efnis aS fylkiS taki að sér að kaupa, leigja eSa byggja talþræð ir megi einnig notast sem ritþræS- hönd og til hagsmuna fyrir alþýS- una. En fólkið yrði aS fá þessi kerfi í sína umsjá eins fljótt og unt væri. ir. J>essi beiðni er bygS á því, að í Bandaríkjunum hefir þaS veriS í fylkinu. Frumvarp þetta er bygt á skýrslu þeirri til þingsins, sem segir afdráttarlaust, að' taJþræðir séu orSnir svo nauSsynlegir hér fylkinu aS tfmi sé til þess komínn að fylkiS eigi þá og ráði yíir j.eim svo að íbúarnir geti haft jieiira not meS kostverSi. Annað: aö núverandi talþráða gjald sé svo hátt, að það sé ó- sanngjarnt, og að talsverð \ erð- lækkun sé áreiSanlega möguleg, ef fylkið eigi þræSina. þriSja: AS þaS sé æskilegt að þetta fylki eigi jiá þrsáSi, sem liggja um sveitir landsins og að stjórnin láti halda þeim til starfa annaS hvort beint undir umsjón sinni, eða af þar til settri nefnd. Fjórða: AS innsveitakerfin ættu að vera eign svéitafélaganna. þessi skýrsla var bygð á þeim vitnis- burSi, sem nefndin fékk bæði hér og i Bandaríkjunum og sem sam- hljóSa sýndu, aS þræðir einstakra prívatfélaga hafa borgað sig ágæt- lega, hvar sem þeir hafa veríð bygSir, og þó hafa árleg nota- gjöld þeirra veriS helmingi lægri en þaS sem Bell félagið hefir sett fyrir notkun þráða sinna. En Man- toba-stjórnin vill komast hjá þeim kostnaSi aS leggja um sveitir landsins samhliSa þræði þeim sem nú þegar eru bygðir af prívatfé lögum, og þessvegna hefir Mani- tobaþingið sent beiðni til Ottawa stjórnarinnar um að fylkinu sé veittur réttur til þess að valdtaka sveitaþræSi hér i fylkinu meS því móti, aS eigendum þeirra sé borg- að fult verð fvrir þá. En það verð á aS ákveðast annaðhvort með samkomulagi beggja málsaSila, — fylkisstjórnarinnar á eina hlið og eigenda þráðanna á hina. ESa, ef ekki verður samkomulag, þá meS gerðarnefnd, sem ákveSi hvað sé hæfilegt verS, og skal það verð miðað við hvaS nú mundi kosta lagning slíkra jiráSa og svo frá- dregið það sem hæfilegt þykir fyr- ir sliti kerfannfi fram að þessum tíma. í kaupunum verða ekki aS eins sjálfir þræðirnir og stólpar þeir, sem þeir eru strengdir á, heldur einnig allur útbúnaður, er að þeim lýtur, svo sem lönd og hús og alt annað, sem nauðsyn- legt er við rekstur starfsins. 1 beiðni þesSari er það inniíalið, að fylkiS megi valdtaka alt talþráða- kerfi Bell-félagsins í Manitoba, og aS verS þess sé ákveðið á sama hátt og hinna ánnara telefónfélaga hér í fylkinu. Stjórnin biður einnig um leyíi til jjess, að mega leggja telegraf- þræði, en ekki er það þó tilgang- ttrinn, að fylkið leggi slíka þræði sérstaklega, heldttr aS talþræðirn- sannað, að hægt er aS senda skeyti santítnis frá báðum endum yfir talþræði þó á sama tíma væri verið aS tala eftir þeim, og hefir þetta reynst einkar hentugt og arðberandi. Hon. C. H. Campbell, sem í 3. kl.stunda ræðu skýrði mál þetta alt í þinginu, gat þess að hann vonaði, að Ottawa-stjórnin mundi Mr. Campbell kvaS þaS sína skoðun, að öll stjórnsemi talþráS- anna, eftir að fylkiS fengi þá, ætti að vera í höndum nefndar, er væri óháð stjórn fylkisins, og sem stjórnaSi þeim til hagsmuna fyrir fylkið í heild sinni, án jiess að jiað græddi fé á fyrirtækinu, því allur hagnaðurinn ætti að renna í vasa veita Manitobafylki þáð leyfi, sem I þeirra, sem þræSina notuðu. um væri beðiS. En hvort sem þaS ] Mr Campbell endaSi sína ágætu yrSi veitt eða ekki, þá ætlaSi Rob- ; ræSu á þessa leiB; lin-stjórnin aS halda beint áfram , , , , að koma á talþráðakerfum um alt ! ' en< in"u K a ‘l !C,SK’ að fylki vort er enn a unga aldri. ViS erum aS leggja hyrningarstein þetta fylki, því aS hún hefði þá skoSun, aS fylkisbúar væru ein- huga með sér í þessu máli. Mr. Campbell sýndi fram á, að Bell-félagiS hefði haft árið 1894, eftir 20 ára starf 1 Bandaríkjunum, að eins 250 þús. telefónes, og þó hefSu þá verið 60 millíóuir manna í ríkjunum, svo aS aðeins einn fón var þar fyrir hver 250 manns. Og hefði jtetta komiö af því, að ár- legt notagjald hefði veriS «ett svo hátt, aS aSeins ríkísfólk gat borg- aö þaS. A jiessum tíma vortt eng- : undir hagsæld komandi kynslóSa ; hvort sem þær búa í borgum,þorp- | um eða í sveitum landsins. Stjórn- in og sveitirnar verða aS athuga ákvæSi þeirra frumvarpa, sem að jiessu máli lúta, og aS ákveða, hvort því er ekki betur borgið í höndtim jieirra, heldur enn i hönd- um prívat okurfélaga. það er til- gangtir okkar, að vinna sérstak- lega aS velferð landbóndans, þann- ig aS hrinda úr vegi sem flestum þeim öfltim, sem cinangra bænda- in önnur talþráðafélög þar í landi. | jýeinn' {r4 öðrum stö6um fyikisins þremur árum síðar, eða 1897, átti Bell-félagiS 600 þús. telefóns i Bandaríkjunum, en engin önnur fé- lög ráku þá. samskonar starf þar. En eftir þaS vaknaði fólkið fyrir alvöru og fór aS leggja telefón- þræði á eigin reikning, svo aS ár- ið 1901 hafði Bell-félagið I millíón fónes, en önnur óháð félög höfðti 1,200,000 fónes, og árið 1904 haföi Bell-félagiS 2 millíónir, en Önnur félög 3 millíónir fónes. þaS er því sýnt, aS alþýöan er algerlega meS óháSu félögunum og styrkir þau meir og meir meS hverju ári. Mr. Campbell gat þess, að Rob- lin-stjórnin hefði prinsípiS í notkun almennra nauS- synja að stefnu, sinni, og aS hún ætlaði aS halda við þá stefnu, pg vonaði að hafa stuðning fylkisbúa eindregiö meö sér í því máli. Hann sýndi fram á, að fólkiS Bandaríkjunttm væri vel ánægt með óháðu félögin. þau væru að öllu leyti betri að eiga við, vinna betur aS hagsmunum alþýSunríar en Bell-félagiÖ og selja þess utan notkun þráða sinna miklu ódýrara en þaö. í St. Pattl og Minneapolis kostuðu fónes óháðu félaganna um árið $14.00, og þaS borgaSi allan kostnaS nema vexti af innstæðu- fénu, sem væri sem næst $140.00 fvrir hvern fón. lín með “automa- tic” aSferSinni inætti minka þann kostnaS talsvert, svo. að í Winni- pegborg mætti aS hans áliti selja notkun talþráSa fyrir $16.00 á ári og láta úthaldiö borga sig. En það væri talsvert minna en verð Bell-félagsins, sem seldi árlegt nota gjald' þráða sinna hér frá $35 til $60 um áriS. RæðtimaSur kvaS þaS vera ósk stjórnarinnar, að kaupa allar eign- ir Bell-félagsins, jafnvel þótt hún yrði að borga hátt verð fyrir þær, heldur en að byggja nýtt kerfi. lín ef ekki væri hægt aS semja við fé- lagiS, þá vonaöi hann, að Ottawa stjórnin mundi leyfa fvlkinu vald- tak allra eignanna. En ef það fengist ekki, þá mundi stjórnin samt byggja talþráðakerfi um fylk- iS, því að núverandi okur Bell-fé lagsins væri algerlega óþolandi. Mr. Campbell gat Jiess einnig, að fylkisstjórnin ætlaði að biðja hverja sveit í fylkinu að láta greiöa atkvæði um jtað við næstu sveitarkosningar, eða fyr ef mögu- legt væri, hvort þær vildu með til- styrk fvlkisins koma á slíkum tal- þráðakerfum innan takmarka sinna og hann bjóst fastlega \ ið, að hv.er einasta sveit mundi geía játandi svar, og þá væri stjúrmn viö því búin, að ábyrgjast kostn- aðinn, bæði innstæðuféð og 40 prósent vexti af því. þetta væri hættulaust, því að fullgildi feng- ist fyrir allan kostnað og kerlin mundu borga sig frá upphafi Mr. Campbell gat þess, aS bæj- irnir Port Arthur og Fort William ættu sína eigin telefónes og þræði, en vegna samninga, sem Bell-félag- ið hefði gert við C.P.Rj félagiS, þá hefðu bæjirnir veriö nevddir til aö borga Bell-félaginu um 60 þúsund dollara til að fá þá samninga upp- hafna. það væru samningar milli jiessara félaga, sein ákvæðu, að C. P. R. félagið notaði eingöngu þræði Bell-félagsins og engra ann- ara. þetta samsæri væri mjög til hmdrunar því, að ónnur félög gætu irifist meðan slíkir samningar væru í gildi. þessvegna vonaði hann, að Ottawa stjórnin mundi sýna, að hún metti meira hags- muni almennings, en einstakra ok- urfélaga með jiví aö veita fylkinu tað levfi, sem þingið bæði nú um. Ilann tók það fram, aS þáö væri ekki tilgangur stjórnarinnar, að eyöileggja neitt af eignum Bell-fé- agsins eða annara félaga. Hún væri fús að borga fult verð fyrir þaS, sem hún tæki frá þeím fyrir og gera búskapinn þessvegna óaS- gengilegann. MeS slíkum umbót- um er vonað, aS hægt verði að koma að nokkru leyti í veg fyrir þá löngun fólks, sem nú er alt of ríkjandi, aS forðast landsbygSina og flykkjast inn í bæji og borgir. þaS ' er sannfæring mín, að vér höfum ekki á liðinni tíð gefið þessu sérstaka atriöi það athygli, sem þaS verðskuldar, og að þörf sé á umbótum, er geri landbúnaSinn ánægjulegri og meira aSlaSandi en hann hefir til þessa reynst. Stjórn- in þarf að beita öllum sínum kröft um til þess aö gera líf landbónd- gert þjóöeignar- ans sem arðsamast og ánægjuleg- ast. Eitt þeirra meðala, sem vinn- ur i þessa átt, er aS gera bóndan- um létt og kostnaðarlítiS aS eiga tal viS kunningja sina, hvar sem þeir eru í fylkinu, með því ,að legfda talþræði heim á ^ heimili hans. Til þessa vonum vér aS hafa fylgi bændanna og stuSning.” .-------*--------- Um skáldskap. Eftir Sig. Júl. Jóhannesson. (Niðurl.) það eru til sanngjarn- ar kröfur, sem þjóöin getur gert og á að gera til skáldanna, eöa Jteirra, sem yrkja; en þaö eru líffa til sanngjarnar kröfur, sem skáld- in geta gert og veröa að gera til Jieirra, er ljóð Jteirra lesa og dæma. þjóöin á að krefjast Jiess af Jieim er yrkja, að þeir beri á borð fyrir hana fagrar og göfg- andi kenningar, heilbrigSar skoö- anir og siSferSisbetrandi; aö þeir klæði hugsanir sínar í svo viöfeld- inn búning, sem þeitn er unt, og vandi mál og rím eftir föngum. Skáldin geta með sanngirni kraf- ist þess af þeim, er verk þeirra dæma, að þeir geri það hleypi- dómalaust og Jtannig að eitthvaS sé hægt af dómi þeirra að læra. Ritdómar eiga að vera nokkurs- konar skóli, þar sem yngri skáld- in njóti fræðslu og leiðbeiningar. því er oft haldiö fram, að skáld- skapurinn veröi ekki la*rður, en þaö er óendanlega mikill -misskiln- ingur. Hvað þýðir þaö aS læra ? það þýöir ekkert annað en að þroska og auka og glæöa einhvern hæfileika, sem til er; gróSrarmagn- ’ð getur verið til i inoldinni, þótt htin sé vanrækt, en sé hiin plægð, gerS mótta*kileg fyrir regn og il- geisla sólarinnar, þá má skapa þar blómlega akra. Mannsandinn er eins, sá sem finnur til þess að hann hefir hæfileika til aS koma hugs- unum sínum fyrir almenning í; ljóSaformi, getur kæft Jiann hæfi- leika með vanrækslti og æfingar- leysi, en hann getur líka þroskaS 1 hann og fullkomnað með æfing og j andlegum ljósgeislum lesturs og hugsana. En þegar hann byrjar er hann fins og barn, sem fyrst fer aS ganga; hann þarf stuðnings, en þolir ekki hryndingar; hann þarf; tilsagnar, en hefir ekkert gagn af aöfinslum án þess. íslenzku börnin J voru forðtim alin upp við vöndinn; röksemdirnar, sem þau fengu,voru atyrSi, og svörin, ef þau \ ildti eitthvað vita, voru vandarhögg. J þaS er svo að sjá sem ritdómavar vorir hafi tekið sér þetta tippc’.dis-1 sniö til fyrirmyndar, og er Jiað illa farið. Flestir unglingar, sem byrin eð 1 yrkja, eru þyrstir í ieiðrétLitig;ir; ; ungt skáld eða hagyrðingur L e.ig- an betri vin en iia’tn, sem leiðrett- ir ljóS hans, bendir hotiuin á gall- ; ana i hverju, sem þeir eru fólgn r hvort sem það er í hugsun, eím, formi eða rími. Allir þeir, sem til- veran hefir gætt mannlegum, ó- Spiltum tilfinningum, taka þess- konar dómum feginshendi; lesa Jtá yfir hvað eftir annaS; jafnvcl læra J þá utanáS; geyma þá og nöfn höf- j unda Jieirra í huga sér eins og dýr- mætan helgidóm og hafa þá æfin- ; lega fyrir hugskotssjónum þegar ! þeir yrkja framvegis. En eins og i það er Víst aS unglingurinn skoö- > ár slíkan dómarasein vin sinn, eins j er það einnig vist aö hann á engan verri óvin en Jiann, sem af ásettu ráSi og ósanngirni kastar fram sleggjudómi um ljóö hans. þaS er . ekki öruggasta ráSiS til þess aö j framleiSa skáld, aS skipa þeim öll- um aö þegja, sem ábótavant er. Mér kemur ekki til hugar að J halda því fram, að allur sá urmull íslenzkra manna, sem fæst við ljóöagerð hér vestra, veröi skáld, 1 en hins vegar er ég þess fullkom- lega sannfæröur, að einhverjir af þeim verSi það; hverjir verði það og hverjir ekki, er bæði mér og öllum öSrtun ofvaxið að segja. þaS eru til reglur, sem ég vona j að allir séu mér samþvkkir tim að j ungir menn eigi aö fylgja. Regl- eru Jtessar: Ef þeir finna það, eða ef þeim finst þaS, að tilveran hafi gefiS þeim þann eiginleika, aS geta sett hugsanir sínar í ljóð; eða ef i þeir hafa löngun til þess að gera þaS, Jiá ættu þeir að aflít sér j allrar þeirrar þekkingar allrar : þeirra tækifæra, allra þeirra vopna sem til þess þarf að geta orkt. þeir þttrfa aS afla sér málfræSis- legrar, rímfræðislegrar og fagur- i fræSislegrar þekkingar; Jieir þurfa aö lesa helzti skáldverk bæði sinn- ar eigin þjóðar og annara og iesa þau með athygli og hugstin. Flest- í ir ljóðhagir menn eru hugsandi menn, og þaö aS lesa fögur kvæöi og áhrifamikil, er hugsandi manni 1 alv.eg sama, sem sólarljósiS og döggin er blóminu; það er tilfinn- ingum hans eldsneyti, sálu hans | sjónauki, hreyfiafl hugsuntim hans Jiroskameðal kroi im h.ir.-i. \> ið | er eins og honum opnist nýir n:- j ar og nýir geimar, fegurri og bjart j ari en hann hefir nokkru sinni áS- I ur séð; og þaS er eins og honum | vængir,er gæði hann svifafli og miiguleikum til þess að rannsaka | þá og skoöa, njóta Jieirrar dýrðar og þeirrar fullkomnunar, er hann j finnur þar. En honum er það ekki i nóg; hann er ekki ánægður með þaS að njóta einn; hann fyllist djúpri löngtin, ómótstæðilegri Jtrá til þess að láta aöra njóta þess j líka; ltann dregur upp myndir í , huga sér af öllu sem hann sér; ; hann blæs lifandi anda í þær mynd j ir — það eru tilfinningar hans; j hann klæSir Jiessi andlegu börn ! sín — hugmyndirnar — í þarín bún- I ing, sem hann á beztan í eigu sinni 'xog sá klæðnaSur er gerðtir úr orð- 'um samansettum að nokkru leyti eftir föstum, ákveðnum regltim — ; rími —og að öðru leyti eftir feg- uröardæmi höftindariníj. þetta er það sent lestur góöra kvæða hefir [ í för með sér. Ein ferskeytt vísa i getur tekið hugsun hagorSs manns | svo föstum tökum, að hún fram- leiöi langt óg (stórkostlegt kvæði, i rétt eins og einn dropi framleiddi i huga Kristins Stefánssonar mynd hafsins með öllum þess eiginleg- leikum, eins og hann lýsir þv’ í j kvæðinu “Sjódropinn”. Ungir hagyröingar sem lest ljóð ; eftir mörg skáld, geta af öllum eitthvaö lært. Sá, sem les öll ís- lenzku skáldin, hlýtur síðar meir j að verða fyrir áhrifum þeirra allra að einhverju leyti, jafnvel þótt hann geri sér ekki grein fyrir þvi, 1 og á þann hátt fer skáldskap og ! skáldum fram, eftir því sem tímar líöa — þaö eru nokkurskonar and- | legar kynbætur, þar sem sam- blandast skáldskaparleg málsnikl Einars Benediktssonar; dýpt og speki Stephans G. Stephansonar, I þýðleiki og liptirð Einars Hjör- JJeifssonar; styrktir og stefnufesta Jtorsteins Erlingssonar; viökvæmni Gests Pálssonar; víSsýni Matthí- asar Jochumssonar, fjör Hannesar Hafateins og málsnild Jóns Ólafs- sonar, — þar má sannarlega vænta einhvers góðs ávaxtar, og öllu þessu er sáð í htiga þeirra, er of- j antalda höfunda lesa með hugstin. ! En jafnframt því að lesa ljóð j skáldanna þurfa ungir hagyrðing-j ar einnig að kynna sér æfiatriði þeirra. Sjá og skilja, hverjir það eru, sem lengst hafa komist; við aS btia; var, lesa a vegtim urðu að sem gaf æfisögur einhver bezti hvaSa kjör Jieir áttu hvaða erfiSleikar vorti þeirra; við hvaS þeir stríSa; hvað það þeim sigur. AS merkra manna er heimaskóli öllum ungiim mönnnm, j og ékki síst hagyrðingum. það i sýnir þeiin hvernig stríðiS hefir j knúið fram kraftana; það sýnir þeim að skáldin hafa flest hafið j sig til frægðar í gegn um fátækt j og mótspyrnu, vantraust og at-i hlægi. ekki einungis hrokaftillra ] ritdómara, heldur einnig vina sinna og vandamanna, oft og tíð- um. þeir sem lesa æfisögur H. C. Andersons, Byrons, Ibsens o.fl. sjáj glögt, og lesturinn tim þa£ og i hugsiinin um það, aS þeir ruddu j sér braut gegn öllum tálmunum, I veitir þrek og framsóknarþrá, fyll- j ir Jiá starfshug og áluiga; gerir Jiá aö mönnum. i Jafnframt því aS lesa ljóS skáld- anna, þarf einnig aö kynna sér það, sem um þau er ritað; sjá og heyra annara skoðanir á þeim. Sé þaö ekki gert eiga menn þaS á hættu, að verða einhliSa og þröng- sýnir; en þaS er illur þrándur í götu hverjum þeim, er skáld vill verða. Ritdómana veröur þó ætið aS lesa meö eigin augum með sjálfstæðri hugsun og óháðri dóm- greind. þegar svo þessir ungu menn, er ég mintist á, lesa dóma um sjálfa sig eða verk sín, þá eiga þeir meS þakklæti aö taka sér til athugun, ar þær bendingar, sem á rök- eru bvgðar; en hinsvegar eiga þeir að vera svo sjálfstæðir, að ganga hlæjandi framhjá öllum dómurn, sem af einhverju öðrtt stjórnast, en sanngirni eða réttlæti. Flitt er þaS enn, sem hver hag- yrðingur Jtarf að gæta: þaS er að láta aldrei neitt frá sér fara út til almennings það sem hann hefir ekki nákvæmlega lesiÖ yfir og vandað eftir föngum. það eru ó- talin kvöldin og jafnvel næturnar, sem skáldin okkar beztu hafa vak- að við þaö að laga og fága eitt einasta erindi í fögru kvæði; — höggva af því einhvern agnúann, sem ef til vill valt á því aS breyta einu einasta orSi; en þeir gáfust ekki upp fyr en það var gert, hvort sem Jiaö kostaði þá eina nótt eða heilt ár; þeir visstt þaS, aS þetta var smíði, sem átti að standa; smíSi sem var þess virði, aö það væri vandaS. þolinmæði og traust eru þeir eiginleikar, sem hver sá verSur að hafa, er vel vill yrkja. Já, þaS er áríöandi atriði fyrir hagvrðinga, að vanda serÁ bezt alt er þeir yrkja. FJkki svo að skilja, aö aldrei skuli það birt, sem nokkur lýti hafi; slíkt væri barnaskaptir; enginn getur gert neitt ftillkoiniS, ltvorki ljóö né annað; en að alt sé svo vandað, sem liöfundiniim er unt, þaS er at- riði, sem JtjóSin veröur aö krefj- ast af hontim. Hver sá er hefir þaS hugfast, að reyna að fylgja öllum þessum reglum, hann getur orðiS skáld, ef hann er hagyrðingtir og á ráS á meðal skvnsemi. Já, hagýrSingar eiga aS beygja sig undir sanngjarnar kröfur JtjóS- arinnar, en þaS eru einnig til regl- ur, sem krefjast má • aö hver rit- dómari fylgi, og þær eru þessar: AS hann riti eftir beztu sannfær- ingu tim verkið, án Jtess að taka tillit til þess, hver maöurinn er; að aðaltilgangur hans og stefna með ritdóminn sé aö benda hag- yrðingnum eða skáldinu á lýtin, tij þess að liann megi laga þau og þannig læra og fullkomnast; til- gangurinri á aö vera sá, aö kenna honum, en ekki sparka í hann; sýna hontim, hvernig hann éigi að hakla á vopnintt og beita því, en ekki reyna að hrifsa þaS úr hönd- tim hans; tala í hann kjark og framsóknarþrá, en ekki reyna aS drepa þann neista, sem hann kann að liafa. AS endingu vil ég biðja lesendtir þessara lína, aS gæta eins, og þaS er þetta: Allir þeir, sem liér yrkja, eru menn sem vinna baki brotnu, hafa takmarkaöa mentun og mjög lítinn tima; flestir eru þeir bláfá- tækir, geta margir hverjir ekki einusinni keypt þær bækur, sem þeir þyrftu að eiga, og sumir eiga viS ýmiskonar bág kjör aS búa. þaS er á kveldin. þegar þeir koma heim þrej'ttir, eSa á stmnudögum, þegar þeir eiga aS hvílast, sem þeir taka ljóSgígju sína og verða svo að leggja hana frá sér aftur, ef til vill áður en þeim hefir tekist aö stilla strengina og ná sér nið- ur á ákveðna tóna. Kvæði þeirra eru því hjáverkavinna og þjóðin ætti aS vera þeim þakklát fyrir hvert fallegt erindi, er hún fær þannig frá þeirra hendi. LjóSagerð Islendinga er ekki aS fara aftur, því fer fjarri; íslenzktir skáldskapur hefir aldrei veriS eins vandaSur og nú, og mér vitan- lega hafa aldrei skiniS eins marg- ar bjartar stjörnur á himni Braga fyrir augtim þjóðar vorrar eins og einmitt nú. Hugsjónastefnan og virkileikastefnan hafa fætt af sér nýja stefnu, þar sem heilbrigt jafn- vægi er á milli hugsjóna og virki- leika. Skáld vorra daga eru gædd heilbrigSari sjón en áSur hefir átt sér stað; þau sjá lifið og hlutina eins og Jiað virkilega er og lýsa því þannig, en halda jafnframt upp myndtim hugsjóna sinna. ]>að er eins og þau ltafi tvo spegla, er þati sýni Jjjóðinni sjáifa sig i; ann- an þar sem hún sér sig eins og hún er r^eð hrtikkum og blettum, kýltim og katmum; en hinn, þai sem hún sér sig eins og htin á að verSa og getur oröiS. Séu borin saman nútíðarkvæSi og fortíöar, þá dylst það engu heilu auga, að svo er sem hér er sagt. Skáldskapargáfan er háleitari en flest annað; óvíSa hafa fleiri særöar sálir leitað sér líknar og svöltinar en í Ijóðtim skáldanna; þau liafa rutt braut menningar- innar í víöari og yfirgripsmeiri merkingu en sýnast kann í fijótu dragði; íslenzku ljóöin eru þaS er j flutt hafa friS og sælu á hvert j heimili vors kalda lands; það eru | J>au, sem lengst hafa lifaS og víS- j ast farið meSal vor til huggunar og léttis. Jtau líSa af vörum móS- urinnar í þíStim og viökvæmum tónum, þegar hún vaggar til j svefns barni sínu, sem allar henn- ! ar vonir eru tengdar við; þau j hljóma inn dalina og berast klett frá kletti meS töfrahreimi, sungin af heilbrigSum íslenzkum hjarS- [ sveinum og hjarðmeyjum; þau j berast frá sál til sálar milli unn- enda og tala máli Jieirra fullkomn- ara en nokkuS annað; þau skreyta gröf hinna framliðnu, flytjandi þeim síðustu kveðju eftirlifandi ástvina. Og æskan, Jtroskinn og ellin lúta öll áhrifum þeirra, og sú þjoð, sem á góð skáld, á mikið. En munum eitt og þaS er Jietta: j setjum aldrei fótinn íyrir barn, i er að ganga; troöum aldrei að ó- 1 þörfu á blóm, sem er að byrja að vaxa; minpumst þess að jafnvel þeir, sem stærstir og sterkastir liafa oröiö, vorti fæddir börn en ekki fullþroska menn; höfum J>etta ávalt í huga, þegar rætt er um unga menn er yrkja. Chicago, 25. jan. 1906. --------<$>------- I. 0. G. T. þing stórstúku Manitoba og NorS- vesturlandsins var sett á North- west Hall hér í Winnipeg mánu- dagskveldið 12. f.m., af fyrverandi stórtemplar Wm. Anderson, í fjar- veru stórtemplars J. F. Sylvester. 1 stórstúkuna voru teknir um 40 meSlimir og erindrekar tindir- stúkna. Eftir skýrslum S.T. og S.R. að dæma, stendur hagur Reglunnar allvel. Meðlimtim hefir íjölgaS nokkuð á árinu, og fjárhagur stór- stúkunnar er í allgóSu lagi. Fyrir þingið lagSi stúkan “Brit- anja” áskorun þess efnis, að kosin yrði gæzlumaðtir kosninga, og eft- ir nokkurar umræðué var það gert, því allir virtust sammála um, að nauðsynlegt væri fyrir j bindindismenn að hafa áhrif á J stjórnarfar landsins og að það i yrSi aSeins gert meö atkvæSa- j greiðslu, svo um munaSi, Kosin var nefnd til þess, ásamt nefndum frá öörtim bindindisfélög- um í Winnipeg ^R.T. of T.), og frá ýmsum kirkjufélögum, að hitta fylkisstjórnina að máli og skora á hana, að endurbæta svo aö minsta kosti vínsöluleyfis lögin, að liægra yrði að halda vínsölunni í skefjum framvegis en verið hefir á síðustu árum, og sporna öfluglega móti því, aö ofdrykkja ykist í landinu. Jtað var einnig minst á skort þann, sem er á vatnsjjróm á göt- ttm þessa bæjar, og bent greini- lega á, aö menn sem væru á gangi á aöalgötum bæjarins í heitum sumarveSrum, hefðti ekki tækifæri til að svala þorsta sínttm á hreinu vatni, nema á eitthvaS fjórum eða fiinm stöðum í allri botginni, utan húsa, og neyddust því til að fara inn á þá staSi, er seldu einhvers- konar svaladrykki, og þá hvað oft- ast á víndrykkjustofurnar, því þær væru þéttastar og fljótfundn- astar á fjölförnustu götum borg- arinnar. Framkvæmdarnefnd stórstúkunn- ar var faliS á hendur aS knýja á bæjarstjórnina, að bæta úr þeim skorti. Nafn stórstúkunnar var stytt, svo þaö yrSi í santræmi viS breyt- | ingu Jiá, er gerð hefir verið á j fylkjaskiptin landsins. Stúkan læit- I ir nú: “The Grand Lodge of Mani- | toba and the Northwest”. Stórstúkan samþykti að stuöla kappsamlega að “Temperance Elo- cutin Contests” (kapplestri) á næsta ári, og var Miss P.H.John- son kosin til aS hafa yfirumsjón á því starfi. Mörg fleiri mál voru rædd og af- greidd á þinginu. það fór mjög skipulega og friSsamlega íram. Embættismenn stórstúkunnar voru þessir kosnir: S.T.—Wm. Anderson, S.V.T.—Mrs. W. Griggs, S.R.—Mrs, Gtiörún Btiason. S.G.U.T.—Mrs. W. L. Scott, S.G.—B. M. Long, S.K.—Dev. W. L. Scott, S.D.—Miss H. H. Johnson, F.S.T.—J. T. Sylvester, S.-GæzlumaStir Kosninga — W. Griggs. I.V.—G. Jóhannsson, Ú.V.—J. Randalín. ' A.D.—Miss P. H. Johnson, A.R.—K. Stefánsson. Samþykt var aS halda næsta stórstúkuþing i Elmwood. Jtingintt var s.litiS kl. hálf 7 á þriöjudagskveldiö 13. febrúar — Sama kveld kl. 8 var haldinn op- inn fundur að tilhlutun stórstúk- únnar í kirkju fyrsta Únítarasafn- aðirins í Winnipeg. Séra Rögnvaldur Pétursson las þar upp greinilega og fróðlega rit-

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.