Heimskringla - 30.08.1906, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA
WinTiif>eg, 30. ágúst 1906.
| Heimskringla
«|* PDBLISHEÐ BY
j* The HeiraskrÍDela News 4 Poblish- Ý
% H
Verö blaösins 1 Canada og Bandar.
$2.00 nm 6riÐ (fjrir fram borgað).J
Senttil lslands (fyrir fram borgaO
af kaupendnm blaOsins hér) $1.50.
Peningar sendist P. O. Money Or-
der, Registered Letter eOa Express
Money Order. Bankaávlsanir 6 aöra
banka en 1 Winnipeg aö eins teknar
meö afföllnm.
B. L. BALDWINSON, 4,
Editor & Manager #2»
Office:
729 Sherbrooke Street, WinDÍpeg T
P O. BOX 116. ’Phon«'3512, X
«5» "r
Heimskrioiila, 30. ágúst, 1906
*‘Það lekur úr hon-
um afa! *’
(NiCurlag)
Með allri sanngirni getnr nú
hver og einn spurt sig að, hvernig
á því stand'i, að séra Jóni skuli
vera svo ant um “innri missíónar”
starfsemi á íslancH, að hann ger-
ist forkólfur að vestur-íslenizkum
samskotum til eflingar því hnevxl-
anlega trúarofsa fargani, — þar
sem hann fvrir fáum árum harð-
lega andmælti nálega við hvert
gefið tækifæri, utan k-irkju og inn-
an, trúmálastarfi þeirra bræðra
Lárusar og Jónasar sál. Jóhanns-
sona, og sem í eðli sinu að minsta
kosti að þvi er snerti kenningar
Lárusar, var svo samkynja “innri
missíónar" starfseminni, að þar
má ekki á milli greina. Á þeim ár-
um héldu prestar vorir því fram,
að sú trúarhreyfing, sem þedr hræð
ur vöktu, hefði hindrandi áhrif á
viðgang lúterskrar starfsemi hér
vestra, og á því var öll mótspvrn-
an bygö. Hvað Jónas sál. sérstak-
lega snerti, þá var hann blátt á-
fram einn aí prestum presbyterí-
önsku kirkjunnar, og sómdi í allri
íramkomu sinni stöðu sinni vel.
En samt Békk hanti alt eins mikla
mótspyrmi frá hiterska kirkjuvald-
inu hér vestra eins og Lárus bróð-
ir hans haföi fengið, og bygða á
nákvæmlega sömu ástæðu — að
sagt var — þeirri, að starfsemi
þeirra meðal íslendinga hér spilti
fyrir þvi, að verk íslenzku prest-
anna lútersku gæti borið fullan á-
rangur, af því að fólkið sundrað-
ist og skift'ist upp í ýmsar kirkju-
deildir. það var staðhæft með
fullri vi'ssu, að bæði presbyterí-
anska hreyfingin og eins trúhvatn-
ingar Lárusar væru til þess að
hindra eflingu islenzku lútersku
kirkjunnar hér í landi.
Ef þetta var rétt ályktnn á
þeim árum, að því er snertir vest-
ur-islenzka trúarstarfsemi, er það
þá' ekki alt eins víst, að “innri
wissíónar” hreyfingin á íslandi sé
ekki og geti ekki orðið til þess að
efla þjóðkirkjutrúna þar ? Hvaða
sönmin hefir séra J.B. fyrir því,
að kirkjuvaldið á Island'i sé með-
mælt starfsemi “innri missíónar-
itinar” þar heima, þótt svo sem
kúgildi af kerlingnm hafi gabbast
látdð til þess að rita eða leyfa að
rita nöín sín undir betliskjalið, er
sent var hingað vestur ? Eða er
nú séra J.B. i elliærslum sínum
orðinn svo mikill triiarlegur ‘‘back
slider”, að hann vísvitandi sé far-
inn að vinna að eyðileggingu sirm-
ar eigin kirkjutrúar með því aö
efia þá hreyfingu, sem í eðli sinu
er svo va'.xin, að hún getur engin
styrkjandi áhrif haft á lútersku
þjóðtrúna ?
Ef það var rangt af brezkum
presbyteríömim hér að skifta sér
af trúmálum Vestnr-íslendmga, er
þá ekki alt eins rangt af dönskum
trúarofstækismönnum, að skift'a
sér af trúmálum Austur-íslen'd-
inga, sem, að þvi er vér frekast
vitrim, eru í engri niðurlægingu
eða afturför, — nema ’ef það er tal
in afturför, að trúin á eilíft steikj-
andi víti er heldur að dofna eítir
því, sem mentun vex og hngsun
þjóðarinnar þar heima þroskast ?
Kða er sú vítistrú svo nanðsyn-
legt sáluhjálpar skilyrði, að það
sé safnandi fé til þess frá löndum
vorum í tveimur heimsálfum, að
balda henni við? Og ef viðhald
slíkrar trúar er nauðsynlegt sálu-
hjálpar skilvrði, væri þá ekki séra
Jóni nær, að rækta betur sinn eig-
in vingarð með þvi að annast um
vítistrúarlega sáluhjálp þeirra
viltu sauða í hans eigin sö'fnuði,
eða söfmiðum, sem alls ekki trúa
á bókstaflegt brennandi, eilíft
víti ?
Og enn má spyrja: Er nokkur
óyggjandi sönnun til fyrir tilveru
þess staðar, í þeirri mynd, sem
hann er af kirkjunnar þjónum upp-
málaður ? Að vísu vitum vér, að
á slíkan stað er minst í ritning-
unni, á svo sem 34 stöðum. En
enginn þeirra færir neina óyggj-
andi sönnun íyrir því, að þar sé
um annað eða meira að ræða, en
skáldlegt hugmyndaflug — niður á
við.
En vilji nú séra Jón í alvöru
halda því frarn — og það er síst
fyrir að synja, hvað maðurinn i
sínu núverandi sálarástandi kann
að taka fyrir að gera — að til sé
það víti, sem biblían boðar, þá fer
að verða fróðlegt að athuga hverj-
ir það eru, samkvæmt þeirri sömu
bók, sem þar eiga sér visan bú-
stað eftir dauðaun. Hið opinber-
aða drottins orð, eins og það lak
úr penna Páls postula í I. Kor.
bréfi, 6. kap., 9. og 10. v., tiekur
af öll tvímæli i því efnd. þar eru
taldir vissir flokkar karla og
kvenna, sem ekki þurfa að vænta
sér neins góðs eftir dauðann. Sum-
ir þeirra segir hin helga bók, að
ekki skuli erfa guðsríki, og aönir
mega ekki takast inn i söfnuð
drot'tins.
þessir eru útskúfaðir:
1. Óréttlátir,
2. Frillulifismenn,
3. Skurðgoða dýrkendur,
4. Hórdómsmena,
5. Mannbleyður,
6. þjófar,
7. Ásælnir og ágjarnir.
8. Drykkjumenn.
9. Orðbákar (klæmskir).
10. Ránsmenn.
Engir þessara 'tíu flokka segir
postulinn að mund erfa guðsriki.
það virðist því Ijóst, að ekki sé
sanngjarnt að leita til þeirra til
fégjafa til eflingar “innri missíón-
inni eða annarar slikrar starfsemi.
því að sjálfir geta þeir ekkert
gagn haft af þeim útlátum, hvorki
íyrir sjálfa sig, né heldur fyrir
mikinn hluta þeirra, sem kvnnu að
hjálpa til að eyða fénn, — þar eð
engin sönnun er fyrir því fengin,
að í söfnuðum “innri missíónar-
innar” sé ekki eða framvegis verði
heill herskari af þeim náungum,
er hevra undir einhvern af þeim
tíu framantöldu flokkum.
En svo eru og aörir flokkar, sem
ekki eiga upp á háborðið í söfnuði
drot'tins, og mega þar ekki inn-
ganga. Svo sem: óbyrjur, gelding-
ar og óskilgetnir. Kngir þessara
mega 'tflheyra söfnuði drot't'ins.
það væri því tæpast réttlá't’t, að
ætlast til þess, að þessir flokkar
legðu mikið af mörkum til efling-
ar þeirra safnaða. Og þegar nú
allir þessir flokkar eru undanþegn-
ir framlögnm til hinna heilögu, þá
munu margir hyggja með Heims-
kriwglu, að all vandfundnir verði
þeir menn, sem siðferðislega sé
heimtandi af fé til eflin'gar því
málefnd eða ríki, sem þeir eru, með
bókstaf •biiblíunnar, útilokaðir frá
að geta átt nokkra hlutdeild í.
Og svo eru ríkismenn eða aiuð-
menn. Að visu er þeim ekki bann-
að að vera í söfnuðum, og ekki
tekið fram, að þeir kunni ekki að
geta þrengt sér inn i guðsríki. En
hægra á þó að verða fyrir úlfalda,
að skriða' gegn um nálarauga, og
berlega er það tekið fcram, að sá
riki sé “seKur helvítis elds”.
Y firk-itt má segja, að bókin
helga sé þrungin bannfæringnm
spjaldanna á milli, svo að ef
nokkru orði hennar er að trúa, þá
verða þeir undra fáir, sem himn-
eskan bnstað hreppa eftir þetta
lií, því víti bíður gaj>andi eftir
öllum þorra fólks, jafnvel börnum
og brjóstmylkin'gum, sem látin
verða líða fyrir feðranna ranglæti,
hversu saklaus sem þau sjálf eru.
það sýnist því harl 1 lit.il :n.uð
syn eða ástæða til aó þurmjólka
fólk vort bér vestra pciiinga’ega
til syndalúkning.vr sér eða öðrum
því þeim er bústaður íynrfi.im á-
kvarðaður í neðri bygðir.ni, — al-
gerlega ókeypis.
Alt þetta verður séra J.B. að
játa, því vitanloga getur hann
ekki staðið sig við, ao aím ha
guðs opinberaða orði. Kn það orð
bendir ótvírætt til þe«í, ið eugar
peningagjafir megni aö breyta á-
kvæðum forlaganna.
-------4--------
Mótlætið.
það fiurðaði marga á því, nfí i
síðnstu rík'skosningum voru {itir
áflir, und'antckningarlaust, liberal-
ar, scm Nova Scotia sendi til rík-
isþingsins. Vitanlega vissi þjóðin,
að bygging Grand Trunk Pacific
brautarinnar, ásamt með ýmsum
opinberum verkum, sem rikissjóð-
urinn borgaði fyrir, ártti mikinn
þátt i þeim úrslitum. Kn þó var
það álit einnig mjög alment, að
einhver leynimeðnl hefðu notuð
verið vtð þær kosningar, sem
gerðu þær svo einhliða. Og sönn-
un fyrir því, að svo hafi veriö, er
nú þegar framkomin.
Fjármála ráðherra Fielding, sem
áður var forsætisráðherra i Nova
Scotia, er einn af þeim þingmönn-
um þaðan, sem óleyfileg meðul
befir notað til þess að ná kosn-
ingu. Hann var nýlega dæmdur úr
ríkisþingsæti fyrir svik, sem beitt
var í kosningu hans þar í fylkinu.
Tvö hundruð niutíu og átta kær-
ur voru færðar móti kosningu
h’ans, en flestar þeirra reyndust ó-
nógar til að sakíella hann. Átta
af kærunum voru þó svo heim-
færðar, aö dómarinn, sem málið
rannsakaði, gat ekki komist hjá,
að dæma herra Fielding úr sæti.
þessi dómur er eitt af því mjög
svo marga, sem sýnir ljóslega, að
Ivdberalar eru ekki eins pólitiskt
skírlífir og löndum vorum hefir á
liðnum árum verið talin ttú um,
að þeir væru, og það » r ekk: cin-
göngu tiltrúin, sen þióðin lær til
þedrra, sem orsakar það, að pc-ir
eru við völddn hér í ríkinu.
í þessu tifíelli er sýnt, að sá
maður hefir um sl. tveggja ára
tírna verið látinn ráða toll og fjár
málum þjóðarinnar, sem alls ekki
var kjörinn þingmaður samkvæmt
landslögum, beldur keyptur í sæt-
ið. Að sjálfsögðu má búast við,
að herra Fielding verði endurkos-
inn og baldi áfram starfi simi,
sem fjármálastjóri.
En óafmáanlegur bletlur er það
samt á Ld’beral flokknum, að kosn-
ing þessa manns var unnin með
prettum.
------4------
Bending til fiskimanna á
Winnipeg vatni.
Nokkrir menn, er fiskiveiöar og
fiskikaup stunda við Winnipegvatn
hafa lá'tið þá skoðun í ljósi við
oss, að það væri all-mikið hag
ræði fyrir þá og alla, er hlut eiga
að máli, að fiskur, fluttur norðan
af vatni og þá einnig úr nágremi-
inu, gæti komist á eimlestina á
GIMLI NESTA VETUR, en
þyrfti ekki að flytjast suður á
Winnipeg Beach, sem er fullum 10
mílum lengra. Kostniaðarauki viö
þann flutning með Lestum mundi
lærða hér um bil $12 á hverjum
100 fisk-kössum, sem sparast að
miklum mun, yrði fiskurinn látfnn
á eimlestina á Gimli.
það er enginn efi á því, að menn
þessir, er beðið hafa oss, að vekja
máls á þessu í biaði voru, hafa
'mikfð til síns máls, og getum vér
ekki betur séð, en að beinasti veg-
urinn til að koma máli þessu í
framkvæmd, sé sá, að fiskimenn
sjálfir geri þannig lagaöa samn-
inga við félög þau, er þeir selja
fisk sinn, að þau skirldbind'i sig til
að taka á móti vörunni á Gimii.
Og þet'ta ætti ekki að vera ógern-
ingur fyrir nefnd félög. Duga
mundi, að hafa einn mann þaT, er
tæki á móti og viktaði fiskin'n' ;
hafa “kör” þar til staðar, er láitia
mæt'ti fiskinn á jafnóðum og hann
kæmi, og mundu þeir me«i, eir
fiskinn flytja, nanmast telja eftir
sér, að ljá hönd •til þess, að koma
honum í “körin”. Enda gætu eig-
ehdur fisksins gert það að skilyrði
um ledö og þeir veittu þeim vinn-
una.
Enginn efi er heldur á því, að af
þessu fyrirkomulagi leiddi hlunn-
indi fyrir Gimli bæ. Winnipeg
Beach og Selkirk eru sönmm fyrir
því, þótt hvor sé á sinn hátt.
Vera má, að einhver húskofi
væri nauðsynlegur fyrir þessa
fiskitöku, en þar sem vér hof im
heyrt, að í öllu falli einn fiski-
kanpmaður ætli að hafa hús á
Gimli næsta vetur í þessum til-
gangi, þá ætti það einnig að vera
gerlegt fyrir fleiri.
Að öðru leyti höfum vér ekki
rrteira um mál þetta að segja, síst
nú í svdpinn. Vér vildum að eins
verða við ósk viðkomenda, að
vekja máls á því, enda virðist oss,
eft'ir hhi'tarins eðH, að það kotni
mest til þeirra kasta, að hrinda
máli þessu í rétt horf, nefuilega
að gera þetta að einu ákvæði í
samningum sínum við fiskfkaup-
íélögin.
Svona hagræði fæst bezt komið
til feiðar með samrtökum fiski-
manna, sem rætt geta málið
heima í héraði og sent svo nefnd á
fcund fiskikaupa félaganna, til að
semja við þau um fiskdtökuna.
Fengist því komið til leiðar, að
Gimtí yrði gerður að almennri
fiskikaupstöð, þá yrði það svo
mikill hagur fyrir verzlun þorpsins
að þeim tima og tilkostnaði væri
vel varið, sem gengi til þess, aö fá
þessu komið í framkvæmd.
Fiskdmenn ættu að athuga mál
þetta vel og vinda bráðan bug að
framkvæmdum í því.
Nokkur aðsend orð um |
Islending'adaginn
Herra ritstjóri!
Af því að ég var staddur í Win-
nipeg á Islendingadaginn síðasta,
eins og þú, ef til vill, manst, og at
því, að ég hefi verið spurður svo
margra frétta af þessari aðal-
þjóðarsamkomu okkar Vestnr-ls-
lendinga, síðan ég kom heim, að
ég er orðinn hál'fieiður á, að svara
þeim öllum, þá ætla ég nú að taka
það ráð, að svara öllum komnum
og ókomnum spurningum hér í
einu, gera íáeinar athugasemdir
frá sjálfum mér og biðja svo
Heimskringlu að bera þetta alt til
fesenda sinna.
Fyrst skal ég þá byrja á veör-
inu. Úttít var ail-skuggalegt fyrst
tim morguninn, en réðist vornim
betnr, og mátti veður kallast hið
ákjósanlegasta ailan daginn. Að
telja upp skemtanir þær í röð, er
um hönd voru baföar, er þýðingar-
lanst, því það hafa blöðdn þegar
gert.
Stjórn dagsins fór mjög mvndar-
lega úr hendi hjá hr. S. B. Brynj-
ólfssyni, enda er hann skörungur
talinn.
það sem mig fýsti mest að njóta
og einkum hafði mig upp að beim-
an, var: hin tilvonandi ræðuhöld
og söngurinn, er auglýsfeur var.
Ræðurnar þóttu mér allar liðleg-
ar, en mest “táp og fjör” sameim-
að fullkominni alvöru fanst mé*r í
ræðu hr. Jóns frá Sleðbrjót. Á-
samt fölskvalausri ást á Islandi,
skein einnig út úr þeirri tölu hin
nákvæmasta viðleitni á því, að
gera öilum stjórnmála flokkum og
svo einstökum mönnum flokkanr. i
jafnt undir höfði ; draga fratn t.ið
góða, er h a n n (ræðum.) áleit,
að hver þeirra hefði til að hera ;
gera öllum rétt til, og er _si’k t
virðdngarvert, en ekki mjög al-
ment. Annars virðist mér vel' við
eiga, að Heimskrmgla færði les-
endum sínum allar ræðurnar, svo
]>eim gæfist kostur á, að sjá og
dæma líka, þvi “sínum augum lít-
ur hver á siífrið”.
þá kem ég að söngnum. ívg
hafði séð auglýst, að íslenzk-
i r söngvar (lög) yrðu sungnir, og
þótti mér vænt um, að eiga von á
að heyra þar edtthvað, sem ég
þekti og bæri, ef til vildi, ofurlítiið
skynbragð á. Og von mín brást
alls ekki. Flokkurinn virtist mjög
vel æfður, sem auðvitað er eitt
aðalskilyrði fyrir góðum söng, en
ekki e i n h 1 í t t. Fyrst var snng-
ið “okkar gamla veizlulag” Hvað
er svo glatt, o.s.frv., og fór vel.
þar nœst var sungið ‘‘Minni ís-
lands”, undir lagi eftir Jón söng-
fræðing Friðfinnsson. ]>að lag
heyrði ég þá í fcvrsta sinni og féll
mér það mikið vel þá 'þegar, og
því betur, sem ég hefi heyrt það
oftar síðan, því nú hefi ég eignast
bók hans. þaö á líka að öllu sam-
anlögðu, vel við textann, er það
var notað við. Tvö önnttr lög eftir
íslendinga voru þar emnig sungin.
Annað, hið alkunna lag Sv. Svein-
björnssonar: “ó, guð vors lands”,
og þarf ekki mörgttm orðum um
það að fara ; lagið er í sjálfu sér
tnikið fallegt, enda Kefir þaö hlotið
almennings hylli. Meðferð flokks-
ins á því var góð, tn betur fí.nst
mér honum takast á summn cCr-
um lögum, er siðar munu nefnd. J
Hitt lagið, af íslenzkri rót runnið,
er eftir Jónas söngkennara Páls-
son, við texta eftir Guðm. Guð-
mundsson, er byrjar þannig:
“Fram til fjalla”. Af því lagi
hafði ég mesta skemtun alls þess,
er sungiö var, og mttnu orsakir að
því tvennar. Fyrst: að mér féll
lagið mæta vel, og, i öðru iagi:
ég hafði aldrei heyrt lag þetta áð-
ur, og hefði því vel getað heyrt
það tíu sinnum, ett enginn, er ég
át't'i tal við ]>eirra, er í krin'gum
mig sátu, gat frætt mig um höf-
und lagsins ; ég frétti þaö fyrst
d'aginn eftir. Lagiö er bráð-vel
samið, hæði viö textann, sem því
er ætlaður, og að raddsetning, og
er ekki mikill efi á þvi, að það
verður vinsælt, komi það fyrir al-
menningssjónir, ekki síst hjá þeint,
er got't skyn bera á slíkt.
Kinnig var ég svo heppinn, að
þar var stmgið eitt af mínum
mestu uppáha'fd.s lögum. I.agið tr
svenskt, efctir O. Idndblað, við
texita, er byrjar þannig í islenzkri
þýðing: “Heyri' ég belja fossius
fall". það lag fór prýðis-vel ; svo
vei, að ég hefi alls einu sinni h.yrt
það jafnvel leitt og jafnvi;l sungið;
en þá sungu Svíar það á Iiljóm-
þýða söngmá'limt sírni og höfund-
arins. Alls voru sungin sjö lög.
úm söngstjórn hr. Jónasar Páls-
sonar er þaö að segj.t, afi hún »v.r
betri, enda all-mjög með öðMim
hæt'ti, en áður hefir ttðkast '.n'ð
i s 1 e n z k u m söngstjórum —
meira hérlend en íslenzk, — og er
ekkert út á það að setja, og þó
hevrði ég einn mann fera það hon-
um til foráttu, að hanti hefði of
mikla “likamstilburði”. þetta er
misskilningttr, og skal reynt að
iæra rök að, að svo sé.
Ef maður gæti og vildd hugsa
sér ósýnilega hljómstrengi, jaín-
marga og meðlimir söngflokks eins
væru, og einn strengur hefði 'aðra
endastöð sína á hverjum söng-
manni, en allir væru þeir tengdir á
hinum endanum á söngstjóranum,
þannig, að hann gæti gegnum þá
spilað, ef svo mætti að orði kom-
ast, á bxern meðlim söngflokks-
ins, þá mundi góðum söngstjóra
takast vel, að láta hver ja rödd
koma fratn í nákvæmu samræmi
og hlu'tfalli, eftir vild hans. En
þar sem þessir strengir eru aðeins
ímyndaðir, en eiga sér ekki stað í
rattn réttri, v e r ð u r söngstjór-
inn að leiða og spila á flokkinn
með líkama og s á 1, og þ á
framleiðir hann fvrst góðan söng
og sýndr góða stjórn, og einmitt
þetta tvent virtist mér hr. Jónasi
Pálssvni takast betur en vanalega
gerist meðal landa bér, að öllum
ólöstuðum ; svo einmdtt það, sem
verið var að finnn að, er bæði
kosttir og n'auðsynlegt hjálparmeð-
al vdð söngstjórn. Eg fer dálítið
itarlega út í þetta atriði af því,
að ég hygg, að ltér hafi verið um
þekkingarskort að ræða, en ekki
óv'ildarhug.
Að endingu læt ég þá sannfær-
ing mín í ljós, að þessi ís-
lendingadagur bafi i heild sinni
tekist betur, en nokkur sá íslend-
ingadagur, er ' 4 ltefi áður \ criö á,
og haldi það áfram að hann halni
með ári hverju, sem margt niælir
með, að hann ætti að geta geit,
er enginn efi á því, að sá dagur
g e t u r orðiö tii þess, ásamt
fleirn, að hefja oss í angum hér-
lendra manna, og að þ v í ættu
þó all'ir sannir Islendingar að
stuðla, þvi þaÖ er sameiginlegt
mál vor allra og það ekki lítils-
varðandi. það er þvi ekki sjáan-
legt, hvað geti verið því til fyrir-
stöðu, að a 1 1 i r íslendingar tœku
þöndum samau um þenna eina
dag á árinu til þess, að gera bann
sem tilkomumestíin og þýðingar-
mestan f\TÍr hinn islenzka þjóð-
flokk vestan hafs. GESTUR.
----------------
Þríyrða J)ýðingin
•það hefir dregfst lengur enn
þurfcti, að minnast þýðinga á orð-
unum þremur, sem Heimskringla
bað skýringar á fyrir nokkru síð-
an.
þaö er fljótast að segja, að
fvrsta orðið “embalmer” er ekkert
annað á ísfenzku en s m y r j -
a n d i. Sagnirnar s p y r j a og
s m y r j a ganga eins. Yrfir þann,
sem spyr, brúka allir spyrjandi, og
hefir aldrei þótt ljóður. Yfir þann,
sem smyr lík eða hræ er sjálfsagt
að brúka orðið smyrjandi. Kr það
málfræðislega rétt og samkvæmt
eðli máls og hugmyndar. Ná, lík,
skrokk eða hræ má skeyta fcraman
við smyrjandd, en þess þarfc öld-
ungis ei viö. — Ég held, að smyr-
ill sé ekki rétt myndað af sögn-
inni s m y r j a. Að minsta kosti
höfnm við ekki “spyrill” af sögn-
inni s p y r j a, en s p tt r u 1 1, og
það lýsingarorð, en ekki naínorð.
‘•‘Násmyrill” myndi verða aö þýða
náhrafn, vegna þess, að smyriil er
fugl. Kn hugmyndin og þjóðsögur
um náhrafna er all þekt á meðal
þjóðarinnar.
Orðið “grafcter” er fcjárglæfira-
maður ;• maður, sem stelur frá
þjóðinni, venjuiega með hjálpsemi
þeirrar stjórnar, sem að völdum
situr. Eg hefi kallað þess háttar
menn þjóðætu, og þann' félagsskap
þjóðætnHð, t.a.m. í Brávallarrím-
um:
• L'ífs né dauða gefst ei grið,
Gín til beggja banda
Jjjóðætur og þjófalið,
þar á verði standa.
ísfenzkan á tæplega orð, sem er
nógu langt, breitt og djúpt yfir
atvinnu og svikaferil þessarar
þjófategundar. Mun örðugt, að
mynda það orð, svo vel fcari. Kkki
bið ég neinn, að taka upp þetta
orð þ j ó ð æ t a, nema þeim sýn-
ist.
Orðið “sca'b” þýðir þann mann,
sem teknr sætd verkfallsmanns eða
fjarverandi. Rétt þýðing er því
“atvinmi andskoti”. Kn nú er
kirkjan búin að 'bæta því nafnd við
myrkrahöfðingjann', og þykir flest-
um nú óviðfelddð, að brúka orðið
um menn. t eöli sínn þýðir það
ekkert annað «n mótstöðumaður,
andstæðingur. Kdda hefir orðið
tíðar um menn, sem fylgi for-
manni eða félagsmensku. það orð
á vel við þá hugmynd er l'‘scab”
táknar. ‘‘Skabs" veita lið fél., er
verkamennirnir gera kröfu til, sem
verkfallinu olla. “Soab” þýðir
and'liði', fleirtalan andtíðar, en fé-
lagsdei'l'dirnar andlið. það er stutt
og liðugt og eigi grófgert. Með
þvi að bæta a n d framan við liða,
þá er merkingunni náð á kurteis-
an og málfræðislega iét'tan hátt.
það verða óefað margir nógtt
lærðir í málinu, eða réttara sagt
ensku og íslenzku, að koma með
einhverjar þýðingar, og ætla ég
því ekki að eyða meiri orðum um
þessar þríyrða þýðingar.
Njótd hver sem notið getur, en
nuddi hinir, málfræðina magni i
vetur málsins vinir.
K. Ás(j. Benediktbson.
Áhrif skapsmunanna á
heilsuna.
Að sólarljósið, hreint loft og
önnur líkamleg þægindi hafa styrkj
andi áhrif á heilsuna, er alment
viðurkent, en séu skapsmunir vor-
ir í ólagi, er heilsan, samt sem áð-
ur, ekki góð.
Kigi maður að vera fullkomlega
bervæddur til þess að ganga út í
lí'fsbardagann, verður að kosta
kaipps um, að skapsmunirnir séu í
jafnvægi.
Ailir vita, hve ný-vakin von um
uppfylHng þráðra óska breytir
útliti' og framkomu manna. Göngu
lagið verðnr léttilegra og fjör-
meira, og það er eins og nýtt lífs-
afl streymi gegn um Hkamann. Og
hversu mikið getur ekki eitt vin-
samlegt orð, ein einasta ujiphvatn-
ing, l'jú'fmanniega látin í té, hrest
og styrkt þann, sem er að láta
hngfcallast i baráttu lífsdns ? Hin-
um mædda manni finst sem ekki
að eins sál hans, heldur einnig lik-
aminn hafi varpað af sér þnngri
byrði.
Hver sá maður, sem er of-
þreyttur af andlegri eða líkam-
legri vinnu, þarfnast bæði líkam-
legrar og andlegrar hressingar. Og
þ;ið er enginn hlutur, sem ræðst
eins óvægilega á taugakerfið sem
það, að þurfa ætið að standa á
verði gegn einhverju óþægilegu,
er aö hendi geti borið ; aldrei að
vera óKultur fyrir særandi orði,
fyrir andlegri nálstungu, móðg-
andi samræðu o. s. frv. Anuað-
hvort svara menn þá í bræði, og
gara þannig stundum “ilt verra”,
eða ’þeir glevpa þegjandi hinar
bi'tru “pd'llur”. lín hvorttveggja
verkar jafn eyðileggjandi á tauga-
kerfið.
Gamalt máltæki segir, að þessi
eða hinn sé “gulur af öfund eða
óánægju”, og víst er þaö, að þar
sem hdnar óæðri hvatir ná taum-
haldi yfir mönnum, frá þeim hin-
um sömu mönmnn flýr gleðin og
heilbrdgðiu', og ráð latkna fá enga
bót rá'ðið. Að mikil hræðsla geti
hafct danðann i för með sér, • er
margsannað.
En þar sem þar á móti eining,
fölskvalaus ást og skynsemi sitja
að völdnm, þar sem hver hjálpar
öðrum til að bera byrðin'a, sigra
mótlætið og {ireis'tingarnar, þar
sem hver leggnr fram það bezta,
sem h-ann á til, hinum til huggnn-
ar, gleði og hressingar og aðstoð-
ar í lífsbaráttunni, þar komast tík-
ams og sálar kraftar í jafnvægi,
þar tvá þeir fullum þroska og njóta
sin.
Menn — allir menn og allar kon-
ur — ættu þvi að kappkosta, að
vera, að minsta kosti, mannúðleg-
ir, ljúfir og glaðir í umgengni hver
við annan, þótt þeir ekki geti lát-
ið aðra hjálp í té þeim, er að ein-
hverju leyti eiga hágt. þ a ð kost-
ar enga peninga, en getur verið
afar-þýðingarmikið undir vissum
kringumstæðum, eins og sýnt er
hér að framan ; getnr jafnvel á
stundum haft bætandi áhrif á
gjörvalt líf eins eða fleiri
manua, og er það ekki þýðingar-
lítið.
pað er ekki dæmalaust, að eitt
vinsamlegt ávarp og hughreyst-
andi, Kefir bafct svo mikil áhrif, að
ungmenni, sokkin niður i alls kon-
ar eymd og spilling, hafa ekki að
eins hafið sig upp úr spilling og
vonarvöl og orðið nýtir menn,
heldur jafnvel stórmenni, og er þá
sannarlega ekki “til ednskis að ver-
ið”.
Látum oss hafe þetta hugfest.
Þjóðeign talþráða
Hon. Colin H. Campbell, sem
nýlega er kominn heim úr Kng-
landsför sinni, fórust þannig orð
við fregnrita einn hér í bænum, er
spurði hann um skoðun manna á
Knglandi viðvíkjandi þjóðeign tal-
Jyráða:
“Bnezka stjórnin hefir leitt til
lykta sjtursmálið um þjóðeign tal-
þráða á þann hát’t, að hið opin-
bera eigi og stjórni þeim eft'irleið-
is. Talþræðir eru þar skoðaðir
sem þj öðnau ðsy nleg áhöld og
stjórnin áfeit, að slík áhöld ættu
því að vera í hennar höndum, en
ekki í höndum einstakra félaga.
Almenningseign slíkra tækja er
mjög ínikils virði, og skal ég gefa
yður sláandi dærni uppá það:
fig var stafldnr í Grenock og mér
lá á að tala við mann í Glasgow,
og undir þjóðeigna fyrirkomulag-
inu kostar þetta einn penny (2c).
Stjómin brezka hefir þegar kevpt