Heimskringla - 06.09.1906, Side 2

Winnipeg, 6. sept. 1906.
HEIMSKRINGLA
JL
Heimskringla z
PDBLISHED BY ^
The Heimskringla News & Publish-
iug Compauy V
Verö blaösÍDS 1 Canada og Handar.
$2.00 am áriö (fyrir fram borgaö).2
Senttil Islands (fyrir fram borgaÖ
af kaapendnm blaösins hér) $1.50.
PeDÍngar sendist P. O. Money Or-
der, Registered Letter eöa Express
Money Order. Bankaávlsanir á aöra
banka en 1 Winnipeg aö eins teknar
meö afföllam.
B. L. BALDWINSON, 4»
Editor 6l Manager
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg ^
P O.BO.1 11«. ’Phone 331 2, J
Heimskrinijla, 6. september. 1906
Vinsamleg ummæli
Lamdii'ám IslemMnga viö Skeetía
ármynniö í British Col-umbia virö-
ist vera orðið áhugamál þjóð-
málamaima þar í fylkinu, og leiö-
andi blöð fylkisíns eru farin að
gera það að umtalsefni og mœla
vel með þvi. Leiðandi blöðum
beggja pólitisku flokkanna kemur
saman um ágæti Islendinga sem
borgara í landi þessu, og telja það
hagniað fyrir fylkið, að fá Islend-
inga þangað.
Blaðið “Victoria Colonist” (con)
dags. 14. jíilí sl. segir:
“Sú tikynning, að hópur a'f Is-
lendingum ætlí að taka sér ból-
festu við mynnið á Skeena ánni,
hlýtur að vera gleðiefni öllum
þeim, sem unna framförum British
Columbia. Islendingar hafa sýnú
sig að vera atorkusamn, búhygna
og framtakssama i orðanna beztu
merkingu, hvar heizt sem þeir hafa
sest að í canudiska Vesturlandinu.
Viðbót fjölda af þessu fólki við í-
búatölu þessa fylkis er því ekki að
eins nútíma hagnaður, heldur einn-
ig veruleg framtíðarhjálp.
Islen^i'Dgurinndaðar sig fljótlega
að háttum þessa lands. Hann er
jafnan vakandi fyrir öllu því, er
bezt má fara, og umgengst nábúa
búa sína hér, sem væri hunn inn-
lendur, og feggur sig allan fram til
þess, að efla hag síns nýja fóstur-
lamds.
Vesturströnd Canada er ágætur
verustaður fyrir íslendinga. Firðir
vorir og vikur eru ímynd föður-
laudsins, að eins eru strendur
þeirra hér eudurskapaðar meö
fjölskrúðugri skógar og jurtagróð-
ri, og iausar við nistandi kuída og
naéðandi storma Norðurhafsins. —
Og hér finnnr hann sig heima á
fengsælum fiskimiðum og í frjó-
sömum dalverpum, og í betra
loftslagi, sem gerir honum létt, að
afla sér lífsbjargar án þeirra erfið-
ismuna, sem hann varft að beita á
föðurlandi sínu.
Afkomend'ur víkinganna, er eitt
sinu réðu lögmn og lofum á hafinti
— íslendingarnir, ha.fa við h'aldið
sögu sinni og bókmentum, og ó- j
mentaður íslendingur er nokkuð j
sem ekki þekki.vt, — og jafuvel
meðal lægri stétta þeirra finnast
mikilhæfir menn og skáld, lærdóms
menn. ]>ar sem þeir fá að njóta
nútima menningar og mentunar,
gerast þeir bráðlega kiðtogar í
lærdómsgreinum, svo sem i læknis-
iræði, lögfræði, guðfræði og .’ís-
indum, ein-s og hin undraverða
íramför þeirra í iUanitoba á ein-
tim mannsaldr tWr ljósan vott um.
Stjórnin gerirv rétt í þvi, að
rétta forkólfum þessarar innflutn-
ings hreyfingar Islendmg alla nauð
synftga hjáfp og uppörfun. þvi
að þrátt fvrir það, að aðrar 11111-
flutningshreyfingar í þessu ivlki
ekki haía fullnægt vomitn manna,
þá teljum vér það víst, að iand-
nám íslendinga hér verði áreiðan-
kga happasælt.”
Og blaðið “Times” (lib.) segir
þ. 13. júlí 'þetta:
“Stór hópur Islendinga ætlar
bráðlega að setjast að á einni af
eyjum þeim, sem iiggja við Skeena
ármvnnið. Ákveðinn verustaður
hefir enn ekki verið valinn, og nafn
eyjunnar er samkvæmt beiðni ekki
augiýst að svo stöddu.
Hans Hansson ætlar að flytja
norður þ. 1. ágúst með nokkrum
mönnum til þess að skoða Iaudið
og velja hentugt nýkndusvæði.
]>að er vonað, að hægt verði að
fá iandið í samanhangandi sectíón-
um, en fáist það ekki, þá samt
verða eins m-argir og mögufegt er,
settir niður á einn stað. Hann
gerir ráð fyrir, að um 350 manns j
muni bróð'.ega flytja þangað norð- i
úr, og að svo muni ibúatalan auk-
ast eftir því, sem tímar líða og
I.ægt er að búa í haginn fyrir ný-
komendur. Hugmyndin er, að land-
nemarnir stundi jöfnum höndum
land'búnað og fiskiveiðar. Islend-
ingar eru ga'gnkunnir báðum þess-
um atvinnuvegum, og eru með
allra beztu innflytjendum. I beima-
landi sínu starfa þeir undir svo
örðugnm lífskjörum, að bið hlýja
loftslag og frjósama land hér á
í ströndinni hlýtnr að verða þeim
j sönn opinberun. Og nýlendusvæðið
er ágætkga valið. það er í grend
við einhver hin beztu heiiagfiskis
og þorskfiski mið, sem til eru í
heimi, og í grend við hin mörgu
ndðursuðuhús, sem eru við Naas
og Skeena árnar. það er þegar
orðin þttrð á hæfu vinnufólki þ-ar í
héraðinu, og eftir þvi, sem fjöldd
fiskimanna evkst, eftir því bætir
það hag niðursti'ðiistofnananna og
annara, sem þar setjast að.
Hvar sem íslendingar háfa tekið
sér bólfestu í Canada, hafa þeir
reynst framtakssamir og áredðan-
legir. þessu landniámi verður því
tekið með fögmtði af íbú'um Ess-
ington og Port Simpson.
Fylkdsstjórnin verður beðin að
setja lönd þau til siðu, er valin
kunna að verða fyrir nýkndu-
svœði, meðan verið er að gera
ráðstafandr til þess, að koma land-
nemum þangað. Engin tilra'un
verður gerð tdl þess, að flytja þá
alla í einu tdl þessa fylkis. I fyrstu
er ætlast til, að nokkrar fjölskyld-
ur setjist þar að, og að svo bæt-
ist við eftdr því sem hægt er að
búa 'í haginn fvrir nýkomendur.
Herra Hansson befir hepnast vel
nýkndu myndun á öðrttm stað, í
grend við bæinn Bladne í Washing-
ton ríkinu, og þar ertt Islendingar
talddr mikilvægur hlnti dbúanna.
Tveir eða þrír af fyrri samverka-
mönnum hans eru nú í ráðum m#ð
honum, og það er vonað, að þekk-
ing þeirra á ensku máli og hér-
lendum þjóðháttnm reynist ný-
komnttm landsmönnum þedrra góð-
j ur kdðarvisir”.
Af þessum fram'anpren'tnðu grein
ttm verður ekki annað séð, en að
j blöð fylkisins séu samtaka í því,
að fagna vfir innfliitndngi landa
vorra til Britdsh Columbia, og að
þau séu samtaka i, að bera þeim
hinn bezta orðstir.
það má ganga að þvi vísu, að
þess verður ekki langt að bíða, ef
landnám þetta tekst eins og von
er tdl, að ísknddngar eigi sínar eig-
in atvinmi stofnandr og niðursuðu
og flutnings áhöld þar vestra.
Framtakssemi þeirra, starfsþekk-
ing og sívaxandd efnahagur tekur
aí öli tvímæli um það.
Athuiiavert
1) LíSur mönnum nú ál
ment betur en
fyrir 50 érurn?
2) ()<] eru menn ánœyðari
med lífið nú en
þeir voru fyrir
nefnt tímabil?
þessar tvær spurningar eru þess
virði, að þær séu rannsakaðar, og
að reynt sé að svara þeim sam-
kvæmt' þvi, er reynslan hefir leitt
í Ijós, að því, er na-st verður kom-
ist.
1 fljótu 'bragði virðist mjög auð-
velt, að snara fyrri spurndngunni
og mun þvkja sjálfsagt, að svarið
verði játandd, og sft mun ednndg, að
mestu leytd, verða niðurstaðan hjá
oss líka.
það er enginn efi á því, að með
vaxandi þekking, vaxandi mannúð
og siðmenning alls konar, hefir af-
ar margt verið gert til þess, að
mönnunum — vér eigum að eins
við siðaðar þjóðir — gæfist kostur
á, að láta sér ltða margfalt betur,
en unt var fyrir 30 árum. Til
dæmis heftr heilbrigðisfræðin gert
svo margar og stórvægikgar upp-
götvanir á þessu tfmabili, er miða
til þess, að styrkja og vdðhalda
heilsn og kröftum manna, að þær
verða naumast tölum taldar, og
er það auðvitað afar stórt spor í
áttina til vellíðunar, því engnm
getur ldðið vel, sem hefir við van-
beilann likama að búa, hvers eðlis,
sem þau vanheilindi svo eru, en
vrtanlega veröa menn að l.afa vrt
og rænu á, að færa sér þetta hjálp
ræði í nyt, ef að gagnd skal verða,
enda enginn efi á því, að miklum
fjöld-af manna hefir ýmiskgt frá
heil'brigðisfræðinnar hendi orðið til
hánnar mestu bkssttnar og þar af
ledðandd bætt lífskjör þeirra að
miklum mtin.
Einnig hefir hedlbrigði.sfræðin, á-
samt ýmsri annari þekking, er
menn hafa öðlast á nefndrt tíma-
bdli, átt afar mikinn þátt í því, að
bæta og prýða hfbýli manna; gera
þati hollari og hæfari fvTdr íbúð á-
samt því, að þau eru miklum mun
ánægjtikgri íbiiumtm og öðrt.m, .r
í þau koma.
Klæðnaöur manna hefir og tekið
miklum umbótum síðastliðin 50 ár
Efni, snið og fleira miklu betra og
smekkkgra, en áður gerðdst ; fötin
betur svarandd til hinna ýmsu árs-
tíða, bita og kulda, og vernda þar
af leiðandi heilsuna að mun betur,
en fatnaður sá, er áður tíðkaðist,
að iafnaði gerði.
Fæði, matredðsla öll og fram-
reiösla fæðunnar, er miklum mttn
betri, heilnæmari o.g notalegri, en
áður gerðist, og hefir það afar
mikla þvðing fyrir heilsttna og
skapið. iMeð öðrttm orðum: eykur
velliðan manna yfir hölttð.
Atvinnuvegir og þar af leiðandi
tækdfœri tdl að öðlast það, sem er
“afl þeirra hluta, sem gera skal”,
haía aukdst og margfaldast svo á
nefndu tímabili nákga um ailan
hinn mentaða heim, að þar se:n
menn áðttr áttu mjög erfitt incð,
að hafa ofan af fyrir sér og síninn,
þótt þeir allir væru af vilja gerðir,
sakir þess, að vdnnu var ekki að
fá, nema fyrir vdssan flokk manua,
er alls konar vinnu gátu sætt, þá
geta menn nú all oftast náð i hin-
ar fjöfbreyttustu atvinnugreinar,
eftdr þvi, sem hæfileikar, þekking
og lífstaða manna krefst. Og þótt
sumdr h'aldi því frarn, að hin aukna
vélavinna taki frá mönnum at-
vinnu tæki'færi, þá er þó reynslan
sú, að þar sem vinnu-þekking,hæfi-
leikar sæmilegir og vilji er sam-
fara, þá er naumast skortur á at-
vinntt, 'því vinmtþörfin er svo mdklu
fjöl'breyt'tari, en áðttr gerðist, og
þar af leiðandi þörf fyrir meiri
vdnmikrafta, þörf fyrir fledri hendur
og fleiri höfuð.
Að öllu því samanlögðu, sem
bér er tekið fram, og ótalmörgu
öðru, er til mætti tina, en sem
ekki er rúm fyrir að þessu sinni,
virðist það auðsætt, að líkamleg
líðan manna í ratm réttri hljóti
að \-era betri nú, en hún var fyrir
50 árum siðan, það er að segja:
j lífs'þægiiMlin fleiri og óþægindin,
j þrautirnar, sársaukinn, að sama
skapi til'töhilega minni. Vér svör-
nm þvíjfyrri spurndngunni hiklaust
j játandi."
En þá er síðari spiirningin: —
j “Eru menn ánægðari nú með lífið,
en þeir vortt fyrir nefnt tímabil?”
Ef þaö er réttur skiln'ingiir á
þessu máli. sem vér höfum í fyrra
parti ritgerðar þessarar, og sem
vér höldum fram að sé réttur, þá
virðist alt mæla með þvi, að menn
yfirlei'tt ættu að vera ánægðari
tneð lífið nú, en þeir voru fyrir
hálfri öld, en skoðun vor, já, sann-
færing vor er sú, að sé farið eftir
hidf'ðatölu, þá komi hiö gagnstæða
tipp á teningnum, sé málið grand-
gæfilega skoðað frá ölltim bliðum,
og oss vdrðist það, meira að segja,
algerlega eðlilegt, að svo sé, og
munum vér reyna að færa nokkur
rök að því.
“Svo má ilhi venjast, að gott
þyki”, segdr gattial't máltæki, og
er það, þótt ótrúlegt sé, stað-
reyndur sannleikur all oftast. ]>eg-
ar menn þekkja ekki annað betra,
en það, sem alment mundi ilt tal-
ið, en hafa þó revnt eitthvað, sem
er enn verra, þá telja þeir hið
fyrra gott, eða, í öllu falli, viðun-
anlegt. Og svo mttn það hafa veí-
ið með marga alt fram að síðasta
aldarhelmingi. Kn þegar menn
komast á snoðir um, að, undir
vissum kringumstæðum, geti þeim
liðið miklu betur ■; haía ttm tíma
annaðhvort reynt þaö sjálfir, eða
orðið þess áskynja hjá, náungan-
tim. að þeim ætti sannarlega að
líða betur, þá vaknar hjá mönn-
um eðlileg þrá eftir sliku ástandi.
En setjum nú svo, að þedtn tækist,
að ná þvi takmarki, þá vaknar
vana'lega ný þrá eft'ir einhverju
enn betra, því “alhr vilja hdð
bezta fyrir sig k jósa”. Og endirinn
verður sá, að það sem þótti full-
gott fyrir hálfri öld síðan, þykir
nú nær því óbærilegt. Og þetta er
i raundnni eðlikgt. ]>ví betur, sem
siðmenningin fágar menn, þvi
meiri kröfttr gera þedr til lífsins,
og þegar menn hafa einu sinni
komdst að raun um það, að lífið
hér á betra til, en það hefir til
þessa látið þeim i té, þá er ekki
að undra, þótt þá langi tdl að ná í
það, 'álíti sig hafa fullkominn rétt
tdl að öðlast það, og fylldst gremju
er þeim, einhverrá hlwta vegna,
ekkd 'tekst að ná í l.in eða þessi
hhtnnind'i, lífsþæ-gindi o. fl.
Að mi-nn alment sáu farnir að
álíta það óþolandi nú, er engum
kom tdl hugar, að mögla yfir fyrir
50 árum, eru hin tíðu verkföll, er
nú eiga sér stað nálega um allan
hinn mentaða beim, ein hin óræk-
asta sönnun fyrir.
Fyrir hálfri öld mundi engum al-
mennum verkamanni hafa komið
til hugar, að hefjast handa sakir
þess, að hann yrði aö virnva tíu
klukkustundir i sólarhring til þess
aö fá J1.50 til J1.75 fyrir dagsverk
sit't. Viðs vegar um heim mundi
það hafa þótt ágætis atvdnna, hátt
kaup og stuttur vinnutimi ; 'en nú
lita menn öðrttm augum á það
mál. Kattpið þykir of lítdð; vinntt-
timdnn of langur. og veldur hvort-
tveggja hinni megnustu óánægju,
með lifskjör manna, — svo mdkilli
óánæg'ju, að tíðum horfir til hinna
mestu vandræða af þeim sökum.
Vér gætum bent á svo ótalmargt
er alt benti í þá átt, að menn
kalli það nú ilt og óþolandi, er áð-
ur þótti í fylsta máta viðunan-
legt, en vér ætlum, að það er þeg-
ar hefir verið bent á, nægi til þess,
að sýna og sanna: Að þótt mönn-
ttm í raun réttri líði betur nú, en
fyrir hálfri öld síðan, þá sé ánægj-
an með lífekjÖrdn alls ekki að því
skapi meiri hjá fjöldanum en áður
var, hefdur þvert á móti, og mun
aðal óstæðai; sú: “Að mikiö vill
alt af meira”.
Um kvennfrclsi
“Kvennfrelsis baráttan” er það
orð, sem Iangtíðas,t heyrist frá
rdtstjórnardálkum Freyju. Ég get
j ekki nei'tað því, að þetta orð kem-
ttr mér ætíð hálf annarlega fyrir,
því varla hevri ég þetta kvörtun-
j arorð annarstaðar frá en þar.
Hver er þessi stóra kvennfrelsis
barátta, er mér spurn, ég þekki
ha*a ekki sem sérstaka baráttu í
mannlífinu. Kvennfólkinu líður, að
skoðun minnii, eins vel og fólki
flestu; þess réttinda er, á þessum
tímum að minsta kosti, eins vel
gætt, edns og hvers annars flokks
þjóðfélagsins, ef ekki framar. Eng-
ir koma svo að eimlest eða stræt-
| isvagni, aö ekki sé þess 'gætt, að
| kvennfólkið fái fyrst að stíga uppí
| og inn. Ef mjög er mannmargt,
j standa karlmenn upp fyrir kvenn-
fólki og leyfa þeim sætin. Edns og
vdð borð í veizlum og samkvæm-
um. Og þót't þetta sé að vísu
smámunir einir, þá er svona í
fleiru; kvennfólkið er ávalt haft á
ttndan, sú regla er sjálfsögð orðin
hjá ensktt þjóðinni, og vér landar,
setn farndr erum að “dependera”
af ensktttn, höfum fyllilega tekið
j hana ttpp. Hver er þá þessi mdkla
! og sívarandi kvenníélags og kvenn-
frelsis barátta? Af blöðum Frei-ju
má sjá, að hún er einkttm hvað
| hjónabanddð snertir. Er það þá
j svo slæmt ? Vér höldum eigd, að
mdnsta kostd eru kvennmenn eigi
j ófúsari, að innganga í hjónabönd
en karlmenn. Og ef ein stúlka vill
j nú, af siniim ástæðum, h-afna því,
giftast ekki, hver ne\’ðir hana þá
til þess. Eg fullyrði, að það geri
enginn. ]>á eru heimihsstörfin.
Hver ætlar kvennmanni á heimil-
inu annað en hún befir frá alda
öðli stundað, og vitaskuld valið
sé-r sjálf, sem sé megindeiis inn-
hússstörfin ? Hver situr hennd þar
í vegi ? Enginn, eða þá sárfáir.
]>á er ttmsjóndn með börnitnum.
Hver vdll gera h'ennd hana stríð-
uga ? Alls enginn; hún velur sér
hana og fær að halda henni. ]>á
er enn að gera grautinn og bera
hann fram. Hvaöa karlmaður sýn-
ir sig i því, að /taka þessa sýsltt
frá henni ? Að eins ef hún er við-
vandngur og graiiturinn brennttr
við og verðnr mjög sangur, verð-
ur eðliiega að því fundið, en það
er þá ekki svo ónáttúrfegt, því
bóndinn, sem oftast kemttr lrá
vinmi, á þó heimting- á ætilegam
graut, að ég ætla.
]>á eru skólar. ]>ar er hverjam
kvennm'anni heimilt að koma og
setjas't niðnr og læra. ]>á eru
störf opiuber og em'bættd. ivnginn
hindrar kontt fri þeitn, er hún
sýnir jafnrndkla ktinnáttu, og að
hún sé að öllu jafnfær til þeirra og
maðurinn. Segir ekki Freyja sjálf i
ýmsum blöðum sínum, þar sem
hún þó er aö írafárast um van-
réttdndi kven-nmanna, að þær hafi
nú rí'tt 'tdl þessa og þessa, sem
hún þá upp telur (sbr. þ. á. hefti,
VIII, 8). þar stendur: “Flestar
atvdnniigrednar standa nú konum
opnar”, — vitaskuld allar, ef þær
væru þeirra umTnegnugar. Og svo
telur hún 11 pp.
Ég skil þess vegna hálf illa i öll-
um þessum Frev,ju-ttmkvörtunum
sí og æ, og finst þær vera fremur
kvenndntlungar en annað.
Já,. eitt er óáminst. ]>að eru
barneignirnar. ]>ar eru stór frelsis-
höft á konunnar hlið, samkvæmt
Freyju. ]>ar mttn þaö vera. En
herra trúr! Hver fær þar nálægt
komiö, eða við ráðið ? Ég hélt
hvorki Pétur né Páil. Og hvað er
þá við því að gera ? Af náttúr-
unni er kven'nm'aðurinn álíka fús
til þeirra, sem karlmaðurinn, og
stundum fremttr, stttndum máske
.síður. Kn hvaða hönd f bagga fær
nokkur dauðlegur haft með því.
“þótt nát'túran verði lamin með
lurk”, o.s.frv., segir edtt al'giida
spakmældð. Jú, Freyja veit ráð:
“Afnema hjónabönd". Ha! Hvaöa
trygging eða bót yrði máske í
því ? Éf slæmt er samkomulag,—
“skdlja”. lingin sönmtn fyrir ein-
hlýti þessara ráða til bóta fyrir
kvennmannmm Og hvað koma svo
börnin tdl að líða í báðum þessum
tilfelium ? Margt, sem þau hafa
vist ekki þekt enn unddr gamla,
tífthei’rilaön fyrirkomti:aginu. Að
eir.n naegi halda sér írá konit —
ein frá karli — er hvergi fyrirboð-
iö. Og að ]>eir, er aldrei á sárs-
höfði sitja, hvort hjón eru eða
aðrir, megi eigi skilja samvistum,
er, mér vitanlega, hvergi bannað,
og aldrei hægt að banna. En hvað
kemttr svo út af því, þegar alls er
gætt ? Og hvar í liggur órétturinn
mikli konunni sj'ndur, meöan hún
eigi raskar sinum rétti eða brýtur
hann sjálf ?
þaö sé fjarri mér, að setja niður
kvennfólkið, í-g met það í heiid
mikils, að sinu feyti eins og karl-
menn, þótt ekki nái það eins fram-
arla og þeir yfirleitt. Konur hafa
stjórnað lýðum og löndum, vitum
vér. “það eru konurnar, sem heim-
inum stjórna”, er máltæki eitt ;
eitthvað er hæft í því. þær hvetja
menndna til gerða, þær ertt spori
þeirra, eða þær beina þeim og
blása þeim í brjóst. þetta er fuli-
viðurkent að forntt og nýju, og því
mun þetta sannleikttr vera. þótt
hér komi stundum öfgar fram í hjá
þedm og aískedðisköst, svo sem er
svo langt gengur, að konan setur
manninn ‘‘Tmder Töffelen”, sem
Danir heppilega svo kalla, þá kem-
ur það ekk-i þessu Máli við, svo ó-
geðslegt, sem það ástand annars
er. því frá byrjun siðmenningar-
initiar og alt til hennar loka, ber
það að standa, “að maðurinn er
kontinnar höfuð”, sem þó engin
slæm merking er í.
1 Eimredðinm eitt sinn var oss
íærð ágæt klausa eftir Tacítus,
sagnfræðing Rómverja, þar sem
hann segir frá framkomu kvenna
Germananna á þingum og þjóð-
ftindutn, þar sem b-ændur þedrra
hlýddu með athygii á þær og tóku
hva'tniugar þeirra og ráð til greina
Svona æt'ti það lika að vera, og
er alrnvnt enn. Sjálfir þurfum vér
ekki annað, Isfendingar, en fara í
okkar ágætu fornsögttr til að finna
hið sanna út. Konan hefir háieita
köllitn og ætiunarverk (“mission”)
í heiminum, við h 1 i ð man'nsins,
láttrm hana rækja hana. Enginn
karlmaður hindrar hana í því, það
er fjarri. En konan verður fyrst og
fremst, að halda sér aö þvi, að
vera kvennleg, en ekki karl-
leg, þvi þá mfesir hún óðara nokk-
uð af hygð sinni og þokka, vér
skttitim segja sætleika, setn hún
vektir, svo að innbyrðis eðlissatn-
band karls og konti og hinn nátt-
úrlegi samþýðleiki þeirra í milli ,
raskast. En mé-r dylst ekkd, að |
hinar háværtt kvennréttmda kröf-1
ur miða þó talsvert í þessa átt, i
að gera konttna karlfega, sem er
slæmt.
Mörgtim væri geðfeit, að þessum
kven'nfrelsis réttfnda harmatölum'
slotaði ögn, og það konum líka, !
þ'VÍ mörgurn þeirra er þetta ó- I
þægiiegt, af því þessi rét'tindaieysi
sýnast hafa við svo vedk rök að
styðjast.
Ég vona, að enginn finnd, aÖ ég
með þessu mínu skrifi, sé að sitja
konum fvrir réttdndum þeirra. Kn
á 'þetta vdl ég þœr minna, sem al-
giit 'telst, að öllttm ré-ttdndum
fylgja skyldur. Kn auka á skyldttr
kvenna vdl ég nauðugur, eða í-
þyngja þeim á nokkum hátt, þar
eð þær jafnan ertt hin vedkari hiið-
in, e>r margt ber tdl. I\n höfuð-
skyidur kvenna æt'la ég þessar,
sem guö og náttúran í frá önd-
verðu hefir skapað þ:"im: 1) Að
ala börnin, heimsborgarana ttngu,
upp; og svo 2) Að vera hægri hönd
in á hinum þústtndum þúsunda
bedmila um hinn víða heim. Til
þassa þurfa þær að búa sig vel og
vanda tdl sem bezt, og það er mik-
ið verk. En því miðttr, því mdður,
er þeim einmitt ábótavant í þess-
um mdkilfangu lífsatriðum, þótt
nokkttð sé áfedðis komdð. En hér
er engin eftirgjöf ; skyldur þessar
eru heilagar. Og sén þær óvirtar
eða vanræktar, ertt hróp og köll
um ný réttindi heimdldarlítil, eða
athugaverð. St. S.
verkd sínu, og var skdpið þvi eftir
það hjálparlaust í höndum höfuð-
skepnanna. Um kl. 4.30 á sunmi-
dagsmorgttninn fórst skipið, og
komst þá fólk það, er af komst, í
skipsbátana. Ef'tir þriggja stunda
harða ú'tdvist, komnst þeir til
Swampy eyjar. Á öðrum bátnum
voru 10 manns, á hinum 6. Skip-
'brotsmenn kyntu þar elda og voru
þar til mánudags við harðan kost.
þá tók City of Selkirk þá.
•
Nöfn þeirra, er druknaðir eru
talddr, eru þessi:
John Hawes, skipstjóri, 60 ára.
Flora McDonald, 17 ára,
Jóhanna Johnson, 20 /ára (frá
Mdkley ?).
Jóhannes Jónsson, 22 ára.
Loftur Guðmundsson, 25 ára.
Charfes Greyeyer, Indíáni.
]>essi skiptapi er álitinn sá lang-
hryllilegast'i, er tdl þessa hefir átt
sér stað á Winndpegvatni. — Síð-
ari fréttir segja, að menn hafi ver-
ið gerðir út frá Selkirk tdl að leita
líkann'a — eitt er þegar fundið —
og virðdst sem menn þar séu ekki
alveg voniansir um, að skipstjóri
og stú'lkurnar kunni að hafa kom-
ist af á stýrish'úsinn. En á mjög
vedkum grun'dvelli virðist sú von,
því miður, bygð.
]>rír íslendingar hafa farist
þarna, að þvi, er séð verður á hér-
lendum blöðttm. En nöfnin eru
þar mjög afbökuð.
F erðasaga
E f t i r
L&rii8 Guðmundsson.
Voða-sl vs
Sunnudaginn þ. 26. í. m. vdldi til
það stórslys á Winnipegvaitni, að j
eimskdpiö Princess, frá Selkirk, '
sökk tdl botns og sex menn drttkn-
uðu.
Ski]>ið var á suðtirleið frá Pop-
lar Point, og slysið vildd til l.ér
um bil 12 mílur vestur af Swampy
eyjunni.
Ú'tdráttur úr skýrsln hr. Paux-
tons, er var á Gity of Selkirk,
skipi því, er barg skipbrotsmiinn-
unnm, hljóðar þannig:
Eimskipið Prinoe'ss fór frá Pop-
lar Point á latigardaginn 25. ág.,
kl. 4.30 síðdegis. Va'tnsgangur var ^
þegar ail-mikiil og versnaði, er á
daginn leið. Á móts vdð Georgs
eyjuna komst skipið ekki fyr -en kl. j
6>3o ttm kvelddð og þrem stundum
síðar kom feki að því, er ekki varð
stöðvaður. Kl. 3 tim nóttína urðu
véiast'jóri og kyndari að yfirgefa j
stöðvar sinar, þar eð þeir stóðu
þá í vatni, er tók þedm í höku.
Vatnið drap þegar eldinn og 30
mir.útum s'ðar hætti eimvélin
Hedðruðu lesendur! Fyrirgefið
mér, þetta er rangt nafn á grein
l>eirri, sem ég er afS httgsa um að
ri'ta. Eg nefndfe'ga kann ekki að
rfta ferðasögti.
]>ann 17. júlí sl. lagði ég af stað
héöan frá Duluth með N.P. brant-
inni, keyptd farseðilinn hér fyrir
báðar leiðir (fram og tii baka)
alla ledð tdl Winnipeg, og með auka
áskrift þeirri, að geta komiö til
Minneapolis og staðið þar við.
Alt stóð edns og stafur á bók
frá hendi járnibraiitarfél. og allir
þjónar þess sýndu góðviid og kur-
tedsi í hvívetna.
Mi'g langar tii að gera strax of-
urlítinn útúrdúr, nfl. þann, að þó
maöur ferðist ekki lengri veg með
járnbratt't, en sem svarar sólar-
hring, þá hefi ég ekkert líkara
dæmi fundið, eða ré'ttara, 'tii að
líkja við m'annsævdna, ævdleiöina.
]>að leggur af stað stór hópur,
vagnarnir eru alskipaðir af fólk-i á
öllrnn aldri, frá barndnu í redfum,
sem lá endilangt í sætinu á móti
móður sinni, sem sífel't rendd ást-
ríku og ttmhyggjusötnti a'ugnnum
ti'l að geta séð, hvort blessuðum
ldtia un'gamtm liði vel, eða eins
vel og kostur var á, — og það
alia leið upp að gráhærða gam'al-
mennimt. Kn svo liður tiltölulega
mjög skammur tími af samleiðmni
þar tdl samferða'menndTn'ir smátín-
ast í burtu, og aðrir nýjir koma í
staðinn. Maður kemst i kynni við
skemtdlega og góða menn og kon-
ur á þessari ferð og flugi, en alt
varir svo ttn'dur skamt, þeir hverfa
líka þegar minst varir, og véla-
S’tjórinn, sem befir eins og dauðinn
valdboðnar .skipanir frá annari
æðri veru, hringir sitt líksöngslag
líka yfir }>eim. Og þanni'g endar
ævinlega ferð á járn'brautarvögit-
um, öldungis eins og lífeleiðin', að
sá, sem lengsta á leiðina, sá sem
hæstum n*r aldrimtm, stendur að
lokum aleinn uppi, þegar síðustu
fótmálin ent sti'gin af vegferðdnni.
Alldr, ungir og gatnldr, sem byrj-
ttðu ferðina, eru borfnir, nýjir
menn eru komnir í hvert sæti, ait
heldiir áfram sama fltlginu, og lang
ferðamaðurinn er orðinn stdrður
og uppgefinu bæði á sál og lík-
ama. Og svo kemttr loksins sein-
a-sti áfan'gas ta ftu rinn, hinn lúni
ferðamaður fær hvfld. En óðar
kemur an-nar i sætið. — I.ífið ér
vegferð.
Klukkan var 8*4, þegar ég lagði
af stað tim kveldið, svo bráðttm
fór að dimma, og ekki gat ég séð
nei'tt greindfega fyr en ég var kom-
ittn norður undir Grand Forks, N.
I)ak., morgtininn eftir. Yfir hiifuð
sýndust mér akrar vera mjög vel
sprotnir alla leið í gegn um Dak-
ota. Og á fedðinni suður eftir, ná-
lægt þrem vikum síðar, var víða
byrjað að slá korn á ökrttm, og
sérstaklega þegar ^kom suður ttnd-
ir Minnea'pol'is, 'þá var víða búið
að s.takka hvedti, og allstaðar bú-
ið að slá meira og minna. Líka sá
ég þar í kring langt ttm meiri
.sk'ifting á sáðverki á ökrttm, nfl.
stóra fláka af maís og einnig kart-
öflum, ásatnt hveitd, byggi og
höfrum. ]>ietta þóttd mér mjög fag-
urt á að líta. En enginn búmaður
er ég, eða hagfræðingur. Samt er
það hugmynd mín, að akrar ent-
ust betur og lengur, ef 'þanndg væri
sáð á vi'xl í þá. En látum það nú
vera.
Til Winnipeg kom é*g kl. 4 þ. 18.,
og var tekið tveim höndum, með-