Heimskringla - 13.09.1906, Side 2

Winnipeg, 13. sept. 1906.
HEIMSKRINGLA
| Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla News & Publish-
Verö blaÐsins 1 Canada og Bandar.
$2.0u um áriö (fyrir fram borgaC).;
Sent til Islands (fyrir fram borgað
af kaupendum blaOsins hér) $1.50.
4-
1
&
Peningar sendist P.O. MoneyOr- * ^IL
der, Registered Letter eéa Express y
Money Order. Bankaávlsanir 6 aöra $►4
banka en 1 Winnipeg aö eins tekDar Jl
meö afföllum. 9*
-------------------------- *
B. L. BALDWINSON, ^
Editor & Manager
Office:
729 Sherbrooke Street, Winoipeg
PO.BOXllfl. 'Phone 351 2,
T
f
t
4
4
$•444444444444444
HeimskrÍDKla, 13. september. 1906
10,438 kr. 30 aurar
Margt haía Vestur-íslendingar
sæmilega gert gagnvart stofnþjóÖ
sinni á liönum árum. En aldrei
lyr hafa þeir lagt landi sinu mynd-
arlegra liösinui, en nú hafa þeir
gert með ekknasjóös samskotun-
um, og ótrúlegt er þaö, að ekki
vatxi þeir í augum íslenzkra þjóö-
vina fyrir framkomu sína í þessu j
máli.
þaö álit viröist hafa verið all-
mjög ríkjandi á fyrri árum á ís-
landi, aö þeir, sem vestur hafa
flutt, væru ekki af betra tagi þjóÖ-
arinnar. Sumir hafa jafnvel gengiö
svo langt, að telja það mestmegn-
is skríl, sem vestur flytti, er enga j
rækt bæri til ættjaröar sinnar eöa j
landsmanna, og þeir hafa til þessa
tima í blööum landsins verið tald- j
ir tapaöir þjóð sinni, — glataðir
synir og dætur, sem lagt hafa leiö-
ir sínar vestur um haf. Að vísu er
þaö satt, að flest af þeim, sem
vestur hafa flutt, hafa verið fá-
tækir, sumir efnalausir, aö undan-
teknu því, sem þedr áttu í far-
gjöld sín. Og enn aörir hafa verið
þjóö sinni svo til byrði, að sveitir
landsins hafa lagt fé til aö koma
þeim vestur um haf, til þess að
létta á ómegðinni heima fyrir. A
þenna bátt hefir hundruöum
manna og kvenna veriö baint vest-
ur um haf 4 einu ári (1887), þegar
ýmsar sveitir Islands borguöu far-
gjöld fyrir 400 manns.
Isfendingar heima hafa því ekki
haft neina sterka ástæðu til þess,
að geta vænst styrktar af fólki
þessu, sem vitanfega um mörg ár
eftir að það kom hingað vestur
varð aö verja öllutn sinum kröft-
um til þess að ryöja sér fífsbraut.
i sínu nýja heimkynni hér.
Á hinn bóginn voru þessar fólks-
sendingar vestur um haf órækur
vottur þess, að inst i meövitund
manna þar heima var vakandi
sannfæring fyrir því, að bár vestra
væri svo Íífvænfegt, aö líklegt
mætti telja þeirn fátæklingum
borgiö, ef þeir kæmust hingaö, er
ekki gátu verið sjáffstæöir á ætt-
jöröinni.
En nú er svo komiö, að þessir j
glötuöu synir og dætur, sem fá-
tæktin og hreppsnefnciirnar á fyrri
árum geröu landræka, dtu farnir
að koma i leitirnar og gefa stofn-
þjóð sinni merki um, aö þeir séu
ekki að eins lífs hér vestra, heldur
einnig, að þeir búi hér við svo
góðan kost, að þeir séu eins færir
eins og þeir eru fúsir til þess, aö
rétta hjálpandi bróöurhönd þeim
á ættjörð sinni, sem forsjónin hef-
ir sfegið harmi angurs og örbirgö-
ar. þaö er ótaliö fé, sem Vestur-
Isfendingar hafa árlega sent til
ættingja og vandamanna heima á
Fróni. Aft, það er gert þegjandi og
hljóðalaust. En samskot þau, sem
Helgi magri klúbburinn l.efir staö-
ið fyrir að safna, eru svo opinber,
að hvert íslenzkt mannsbarn hér
vestra og á íslandi hefir oröið eöa
verður þeirra vart.
þessu verður veitt sérstakt at-
hygli af þremur ástæöum:
1) Vegna máfefnis þess, sem þau
eru gerð fyrir.
2) Vegna þess þau eru frá því
fólki, sem landsmenn yfirleitt ekki
hafa álitið svo efnum búið, að
það heföi til nokkuð -aflögu, og
einnig , að það bæri svo kaldan
hug til íslands, að ekki væri mik-
ils af því að vænta.
3) Aö með þessum samskota
tipphæöum sæist sá mikli mannúö-
ar og eína muntir, sem væri m-eð
Austur- og Vestur-lslendingum.
Hér gæfist \>stu r-í slen dingu m
kostur á að sýna, hvern hug þeir
Irærti til stofnþjóöarinnar og þvern
þátt þeir vildu taka í kjörttm
þeirra nauðliöandi kvenna og
barna, sem öll heimaþjóðin tók
höndum saman til að styrkja.
Vestur-íslendingar hafa sýnt
hluttekningu sína í þessu máli
meö því, að senda heim í pendng-
um nálega l.álft 'ellefta þúsund
krónur, sem hér var safnaö á fá- I
tim vikum með blaöafegum áskor-
tinum að eins, en ekki meö því, aö '
senda út fólk til að safna fénu. j
Samskotin eru því miklu minni,
en þau hefðu orðið, ef gengið heföi
verið út meðal fólks í söfnunar-
erindum. Nokkrir utansveitamenn
hafa haft orö á því hér á skrif-
stofunni, að þeir hefðu ekki oröið
varir við neina söfnun í sínum
bygðarlögutn, og að margir, sem
annars hefðu ætlað að gef’a, stimir
ríflega — hefðu verið að bíða þess,
að einhver heimsækti þá til þess
að vei-ta fénu móttöku. Og einmitt
nú, siðan samskotaféð var sent til
Islands, hafa komið fvrirspurnir
um, hvort ekki mætti halda áfram
að senda gjafir í sjóöinn. En auk
samskota upphæöarinnar, sem ekki
verður annað sagt um, en að hún
sé mjög myndarleg, er það og
einkar ónægjulegt, hve jöfn sam-
skotin hafa verið í öllum bygðum
landa vorra hér vestra, jafnt þar,
sem að eins fát't fólk er 4 strjál-
ingi eins og í binum fjölmennari
bygöum. þetta sýnir hvað ijásast,
hve fólk vort hér er ennpá sara-
gróiö stofnþjóö sinni og hve ja'n-
innilegan þátt þeir allir taka í
kjörum hennar, þegar þeir ir’ja
hjálpar þörf.
það getur því ekki hjá því farið,
að landar vorir beima, eða J t.;r af
þeim, sem sjáandi vilj.v sjá, h’.ióti
að opna augUn fvrir því, ,.ð Vest-
ur-Isfendingar séu ekki alveg g,<’t-
uð börn’, að þeir beri innilega hlýj-
an hug til stofnþjóöarianar, og að
frá þeirn megi vænta tcljandi
styrks, hvenær sem almenn nauð-
syn ber til hjálpar. þeim er og ó-
hætt að trúa því, að þótt Vestur-
ísfendingar hafi þegar gefið í þenn-
an ekknasjóð, í tiltölu við fjölda
þeirra hér, margfalt meira en Aust
ur-Islendingar hafa ennþá gefið,
þá hefir enginn þeirra tekið neitt
nærri sér efnalega í þetta skifti.
Hins er allra hfuta vegna ósk-
andi, að forsjónin framvegis foröi
þjóö vorri við nokkrum þeirn voða
sfysum, er geri slík samskot og
nú hafa veriö gerð, nauðsynleg.
-------<$>------
P. M. Clemens aug-
lýsin^in
það er ekki vani Heimskringlu,
að gera auglýsingar manna að
efni til ritst'jórnargreina. En aug-
lýsing herra P. M. Clemens, bygg-
ingarmeistara, i síöasta blaöi
Heimskringlu, er þannig vaxin, að
hún verðskuldar aö vera rædd.
Hr. Clemens býður löndum vor-
um tilsögn í uppdráttarlist, og þá
að sjálfsögðu einnig i rúmmá'ls
eöa stæröfræöi reikningi, sem er
nauösynfeg undirstööu þekking
dráttlistarinuar. Vér höfum átt
tal viö herra Cfemens um )>et'ta til
boð hans og fyrirkomulag það,
hann hugsar sér að hafa á kensl-
unni, og kensluverði því, er hann
muni setja.
Haim hugsar sér, ef hann fær 12
nemendur, að hafa kenslu 5 kveld
í viku hverri, 2 klukkustundir á
þverju kveldi, eöa utn 40 klukku-
stunda kenslu á hverjutrj, mántiði,
en kensluveröið á að veröa $5.00
á mánuöi fyrir hvern nemanda,
sem er sama sem 12fyrir hverr-
ar khikkustundar tilsögn.
þetta verð er svo lágt, að það
er áður óheyrt í sögu Jxsssa lands,
fyrir kenslu í jafn miki'lsvaröandi
mentagrein, sem u p jxl ráttarli s t i n
óneitanlega er ölltim þeim, sem
leggja stund 4 húsasmiöar og önn-
ur stór mannvirki. En þó væri
verð þetta nægilega hátt, ef kenn-
arann skorti nuuðsynfega J>ekk-
ingu til þcss að geta veitt full-
nægjandi kenslu í þessari list. En
það mtin óhætt að fullyröa, aö
herra Páll Cfemens er svo fær í i-
þrótt sinni, að engin ástæöa sé til
að efa, að hann sé hæfur kennari.
Hann var sjálfur við nám í sam-
flevtt 6 ár við ‘■‘Armour rnstitute
oí T'ecnologv”, í Chicago, sem tal-
inn er einn bezti slíkra skóla í
þeirri, borg, og þó víðar væri leit-
áð, og einnig við “English High
Mamial Training School” í sömu
borg. Og auk þess vann hann svo
árum skifti viö mannvirkjastofn-
anir J»ar í borginni, og hafði þar
}>að starf, að yfirfara uppdrætti
annara verkamanna og leiðrétta
J>ær villur, er fvrir kynnu að koma
i J>eim. þetta sannar fuilkomlega,
að Páll hefir verið talinn J>ar hæf-
astur allra þæirra i list sinni, sem
viö þær stofnan.r ur.r.u.
Vér teljum því ljóst, að hér si
u-m hæfian kennara að ræða og að
hann verðskuldi þökk landa vorra
fyrir þá viðleitni, sem hann sýmr
í að vilja verða )>eim aö liöi, og
einuig fyrir það, hve lágt hann set
ur kensluverðið.
Kenslan á að byrja eins fljótt
og nógu margir gefa sig fram til
námsins, og það er vonandi, að
nógu margir gefi sig fram sem
ailra fyrst, því óhætt er að full-
vröa, að hverjum }>eim pening er
vel varið, sem látinn tr ganga til
aukiunar þekkingar í nytsömum
mentagreinum. Kenslan verður
lá'tin fara fram á ensku, og teljum
vér þaö aukahagnað fyrir nemend-
urna.
Heimskringla óskar því fyrir-
tæki þessu bezta gengis, og vonar
að sem flestir landar vorir sinni
tilboði h'erra Cfemens.
-----4------
M i n n i
/
Vestur - Islendinga
fítttia flutt ú 1t>lendingadegir,um í
Winnipeg, 2. dgúst 1906
Eftir
J. S. Björnsson
Svo er því variö með oss Vest-
yir-íslendinga, að vér erum hinir
fyrstu og hinir síöustu í sögu þess-
arar meginálfu. Ekkert minni V.-l.
mundi geta álitist fullkomið, sem
eigi mintist hinna víðförlu vík-
inga, sem fvrstir hvitra manna
numu Jætta land — Vínland hið
góöa — þeirra, er. þrátt fyrir sína
skammvinnu dvöl, skildu samt
heiminum eftir ómetanlegan fróð-
leik, og oss hinum síðari víkinga-
sonum þá arfieifð, sem enginn get-
ur frá oss tekið. þeir voru frægir j
ágæt'ismenn. Frá íslandi komu j
injög sjaldan annað en kappar og
ágæ-tismeiin um þær mundir. Hinir
vöskustu sverðsmenn í Svoldaror-
ustu voru íslendingar. Hið sama
má segja um bardagana á Eng- j
landi, sem kencfir eru við Hastings
og Stamford Bridge. Og Jægar j
1 tímar fiðu fram,. sáust utanlands
j margir atgervismenn í andans
; heimi. Oddur Gottskálksson, sá er
fyrstur opnaöi hinar huldu ritning-
j ar fyrir alþýðu Islands.Árni Magn-
ússon, formfræðingurinn og mann-
vinurinn, Lárentíus, hinn lærði
biskup, og J ón þorkeisson Vída- j
lín, hinn ógfeymamlegi, eldlegi mál-
snillingur, — voru etgi að eins
prýöi fósturjarðar sinnar, heldur j
og aðdáun útlepdra þjóöa.
En frá þvi að forfeður vorir
flýðu undan kúgun Haraldar kon-
ungs, og þangað til á öndverðri
19. öld, á'tti Island engan þátt i j
nýfendustofn'un neinstaðar á hnett-
inum, þót't víkingar færu oft í j
Suðurveg — til Spánar, Róms eða !
Mikfagarðs, eöa jafnvel Jórsala ;
og þótt að námsmennirnir full-
komnuðu nám sitt með ferðalagi
til Parísar, Florenz eöa Vínarborg-
ar, var þó ferðinni ætíð heitið
j heim a'f'tur til Islands, sem í fá- j
I tækt sinni og harðræði þurfti oft- !
ast á kröftum }>eirra að haida.
það hefir verið viðkvæm sjón j
j fyrir liðugum þriðjungi aldar, þá
1 hinn fitli hópur var að feggja af
stað til hins nýja beitns, var að
kveöja og fara utn borð, — kveöja
alt hiö gamla, kunnuga og góöa,
ætt'ingja, vinina, gömlu tilveruna',
j til að skríöa inn í hina nýju. Jx'ss-
ir memn voru að flýja. lýkki bak-
| aöí þeim trúarfegt ófrelsi brottför
sína ; ekki styrjöld, drepsótt né
konungfeg kúgun. lín á flótta voru
hinir fyrstu innfiytjendur til Vest-
urbeims, engu síður en Pífagríms
j feðurnir forðum. Islendingar flýðu
t hina óhlíðu náttúru. Bardagi elds
og frosts rak þá til J>ess að feita
j að nýjum og bliöari átthögum.;
Og þó vissi þetta fólk, að í frum- j
býlingsskapnum hér vestra yröi þó
s flóttanum haldið áfram, flóttan-1
um frá bágindum þeim, sem inn-!
flytjendurna ofsœkja fyrstu árin.
Og varla hafa Vestur-Islendingar
fariö varhluta af þeiin. En samt
t senda bágindi og haröindi Fjall-
t konunnar fjölda mörg af börnum j
hennur til Vesturheims ár hvert.
Hafa nú Vestur-Islendin'gar verið
búnir J>eim hæfifeikum, sem ísfend- 1
ingar bæöi að fornu og nýju hafa
, sýnt þjóöum í Evrópu ? Allar
þjóöir eiga sérkenni, og þau hafa
tsfendingar i fullum mæfi. Og
þjóðareinkenni eru lengi að hverfa,
'þt-gar þeim blandar saman, eöa
þegar þjóöirnar skiftast, — nei, í
raun réttri hverfa þau aldred, held-
ur gegnsýrast þau veikari af hin-
j um sterkari. 1 Nýju Pinglands rikj-
j unum er púrítanski andinn enn þá
I áþreifanfegur og heíir sjálfsagt
haft meiri áhrif út á við til góðs,
en nökkur önnur af hinum fyrri
þjóöarbálkum, sem numu land í
Bandaríkjuwum. Til er einnig sá
fólkshc>]>ur, sem frægur hefir oröið
fyrir þjc>öernis fastheldni sínu, og
nefnist hann “Pennsylvania Dutch”
Mun nú islenzkt þjcjöerni þaö,
sem fluttist vestur um haf, f.afa
verið heil'bK'göt ? Eða var það
sjúkt ? Og er það aö hverfa ? Eöa
er það enn óskort ? Og er það ef
til vill að gagnsýra þann hluta
innlends þjóöernis, sem það um-
gettgst ?
.1
Að líkindum hverfur þjóÖerni
vort, hvort sem þuð er sýkt eða
heilbrigðt, engu fljótara en þjóð-
erni meöbræðra vorra í álfu j>ess-
-i. En litla þýöingu virðist mér J
það hafa fyrir baráttuna við til-
veruna hér vestau hafs, að fasta
eöa lofa þjóöernisarf þann, er vér
höfum flut't með oss l.eiman að.
Og enn 'þá gagnsminna er það, að
nota öll tækifæri, og einktim há-
tíðleg tækifæri eins og daginn í
dag, til að skruma af atgervi voru
og framkvæmdum. Ef nöfn Vest-
ur-íslendinga veröa nokkurn tíma
skráð 4 söguspjöld'tim Canada eöa
Band'aríkjamenn eða yfir höfuð
nokkurstaöar erfendis, jafnl.liöa
öðrum a'freksþjóöum, verður það
aldrei vegna vors eigin fa'giirgala,
heldtir vegna }>ess, hvað vér höfi-
um í verkinu sýnt, og vegna Jx_-ss,
að vér af eigin ramieik höftim vak-
ið eftirtekt og skilið efitir endur-
minningu. — En 4 hinn bóginn er
það hverjum Vestur-ísfendingi
skylt að læra að meta sýna þjóð-
menningar arfleifð. Áður en hann
yfirgefur æskuheimilið sitt, sem í
flestum tilfellum er enn þá íslenzkt
í húð og hár, áður en hann fer að
veröa fyrir áhrifum hins hérfenda
lífs, veröur hver ungur Vestur-
Isfendingiir að spyrja sjálfan sig:
“Hvaö hefi ég nú öðlast frá fieor-
um mínum ? Hvað hefi ég }>ar af
leiöandi fram yfir aðra, eöa )>á
síður en aðrir, til brunns að
bera?” Margir svara Jæssu van-
viröufega: Ekkert, nema helzt
gamla hjá'trú, baráttu endurminn-
ingar, ekkert, sem getur hjálpað
iné-r áfram, ekkert, sein gæti vak-
ið aödáun alheimsins. Eg og mínir
vesælu land'ar erum sem dropi í
sjónum, og á engan þeirra get ég
bent, sein minum hérfendu samtið-
armönnum sé kunnur. Bjartsýnni
er sá, sem inetur sig heppinn að
vera afkomandi hinna vöskustu og
bev.tu af Norðmönnuin, — þefim, er
eigi þoldu kúgun, en unnu frelsiinu
jafint lifinu. Sá er mikilsvirðir
sögubókmentirnar fornu, sem Jirátt.
fyrir heiðnisblæ sinn gefia samt
s\x> fjöhnargar, gullfagrar göfiug-
lvndishugsjónir ; sá, sem leggur
rækt við hina kristnu k'enningu
sem faðir og móöir innrættu hon-
um ; sá, sem finst ættjarðarást
foreldranna hafia gagntekið sig og
hafia gefið sér marga fagra hug-
tnynd. Jxessi bjartsvnis skoðun er
líka heilbrigöari, og engin mun
efa, aö ef hún ræður fyrir meöal
vor muni tunga vor og þjóðerni
81011? firnast.
Eg sagði, að sjálfshrós mundi
aldrei feiöa gott af sér, eöa koma
oss á hærra stig í augum annara.
E.n 'þótt það sé satt, þurfum vér
samt, að vita og skilja v-ort e:gið
afl, og umfiram alt: skilja skilyrð-
in, sem útheiintast til Jxss, að vér
séum í nokkurra augum hrósverð-
ir. Nýlega bcnti eitt tímarit vort
á mörg áþreifanleg dæmi um frám
för og velgeiigni vor á meðal, og
lét um feið í ljósi, með innifegri
gfeði, aö orsökin væri sú, að lancl-
ar vorir væru farnir að skilja, að
efja — óþreytandi vinna og dugn-
aöur — liggja öllu Jx-s.su til grund-
vallar. þetta er ekkert mont, eigi
ritað til að sýna neinum búskap
vorn gegn um stækkunargfer, en
sönn uppörfandi áætliin um ástand
vort, með Jx-irri mórölsku kenn-
ingti í samhengi, sem ætluö er öll-
um þeim til þögullar umhu'gsunar
og eftÍT'breytni, sem ant ct nin
framtíö sina og sinna hér í landi.
Eg fegg áherzlu á orðið þögullar.
Isfendingar hafa ta'lað of margt í
ræöu og ri'ti siöan þeir komu vest-
ur um hafi. Ekki síst, ef ait það
skrafi er boriö saman við vcrkin
og f r íitn k v a-i ndi r n a r. þet'ta ein-
kennir nú Vestur-Isfendinga samt
eigi meira en landa vora hrima,
flokka, en sumir til að líða alger- ^
legt trúarfegt skipbrot. Eigi elska
allir málið ástkæra, ilþýöa, — |
annars væru eigi svo margir, sem '
létust eigi geta talað Jxcð og
stært sig af því, og ekki eins marg
ir, sem vilja eigi láta tala það
undir neinum kringumstæðum. Og j
eigi lítur út fyrir, aö íslen/.k fast-,
heldni sé mjög rótgróin sumstað- |
ar, því oft og tíðum eru hlaupin ^
gönuskeið eftir einhverju óáreiöan-
legu nýmæli.
Eti upptalning alls þessa er eigi
uppörvandi, enda mun um minni '
hluta þjóðarinnar vera að ræða,
og hann stóran. Ómögulegt er að j
segja, að íslenzk gestrisni sé á J
fallanda fa-ti, og um leið er rausn |
og dugnaður einkenni allmargra
landa vorra. íslenzk mentafýsn
sem kringumstæðurnar framan af j
geröu svo erfitt að svala, viröist
nú fyrst vera að ná sér niðri. Ósk-
andi, að engar ógöfugar hvatir
rækju sveina og meyjar vorar í
skóla, eins og oft á sér stað hér
innanlauds. þá er og skáldskapar-
listin í uppgangi miklum, ')>egar
tekið er t'ilHt til fólksfjölda eða
öllu heldur fólksfæöarinnar. En
þeir vrkja alHr til þjóöar sinnar
og fvrir þjóð sina. TónskáM nokk-
ur eigum vér og vor á meöal, —
en h'ið sama er um þá aö segja og
skálditt.
Vinir mínir og landar! það er
að byrja nýtt tímabil í vorri erf-
iðu lundnámssögu. Mjög hugð-
næmt væri það, ef að vér í byrjun
þess ei'gnuðumst skáld, sem orktu
ensk ljóð, sem yrðu viöurkend ;
að tónská'ld vor sum skemtu e.igi
einungis löndum sinum með list
sinnL, beldur og hvívetna um land
þetta. Norðmenn, frændur vorir,
eru hér um bil 50 árum eldri í
landi þessu ien vér. En þeirra
Knute Nelson er stjórnfræðingur
jafnhliöa annara þjóöa stjórníræð-
ingum, og er lykill fyrir Vestur-
heims Norðinenn að hjarta hinnar
stóru ameríkönsku þjóðar. Próf.
Hjalmar Hjort Bo\-esen er viöur-
kendur, sem einn af landsins beztu
rithöfundum, og Fröken Olive
Fremstað ein afi landsins hugðnæm
ustu söngkonum. Hver er svo á-
rangurmn ? Sá, að Noröurlanda
bókmentir og Noregssaga og landa
fræði eru færð sér i nyt hér í
land'i. Sannarfega miindi meira tek
ið lef'tir Íslandi, þess sögu, J>ess
bókmentum aö fornu og nýju, þess
mestu mönnum og stefinum, er þar
eru ráðandi, ef nokkur vestur-is-
gætu sér oröstir hjá
eða jafnvel alls hins
Jijóðflokks. Að öll
vita og kunna að
metu ágæt'i vort, er skylda vor að
dafina út á viö. Tímanfeg vel-
gengni og góöur búskapur er að
eins fvrsta skilyrðið. Atvinnuveg-
irnir vor á meöal veröa að fjölga.
það er órjúfanfegt lögmáí þjóð-
m'enningarinnar, að eftir því sem
stét'tumim fjölgar, eftir því vex
menningin. Til þess að nokkur á-
gæt'ismaður risi tipp vor á meðal
og geti sér frægðar, þarf hann að
eiga þjó'ð, sem er fyrirmyndarfeg í
öllum atvinnuvegtim, frá hinum
hæsta til hins lægsta.
Vér minnumst þess i dag, að
1 margir afi bræðrum vorum og
j systrum hafa hnigið í valinn. þatt
hafa skil'ið oss eftir vígvöllinn.
Hve mörg Jx-irra lögðust eigi til
hvíldar sárþreytt afi baráttunni
viö örðugleikana ? lín hve inikiö
eigum \'ér ]x-itn ekki að þakka ?
Látum tár þorna við geisla sólar-
1 innar sem skin oss ofan afi sjónar-
| hól meðlætis og velgengni hvert
I ár. Vér erum í veikleika að stefina
I til að fá vissu um sannfeika til-
| vertinnar. Munum, aö þrautirnar
eru ef til vill eigi á enda, en mttn-
um ætíð:
lenzk skálcl
meiri hluta
amerikanska
þjóöin megi
haldinn. Hann var í 5 vikur á
sjú'krahúsinu og náöi Jxtr svo mikl-
um bata, að hann gat komist
heim til Blaine sjálfur á eimfest-
inni, en þangað hafði ltann verið
fluttur rúmliggjandi.
Eg kom í þessa bæji á strönd-
inni: Bellingham', Blaine og Point
Roberts í Wash., og New West-
minster, Vancouver og Viotoria í
B.C. 1 Bellinghatn var ég í 3 daga.
það er falfegur bær Qg stendur í
miklttm halla, sumstaðar eru 30—
40 tröppur upp að húsdyrunum.
þar sá ég að eins tvo landa: Miss
Westman, sem var l.'júkrunarkona
Eldons á sjúkrahúsinu, og Mr. K.
þ. Kri'stjánsson. Útlit hans lýsti
því, að hann hefðd góða daga og
létta vinnu, en eitthvað var þó í
svipnum, svo að mér flatig í hug:
"Maöurinn lifir ekki á einusaman
brauöi”, o.s. frv.., og bezt gaeti ég
trúað, að maðurinn findi til skorts
á ísfenzkri andfegri fæðu og félags-
skap. Svo ef ég væri í sporum ís-
lenzku Winnipeg stúlknanna, skyldi
ég alls ekki örvænta, að honum
kynni að verða afturkomu auðið,
því varla fer hjá því, að honum
fljúgi við og við i hug: ‘‘Til aust-
urheims vil ég halda ......”. Fyrst
er hugsun, svo framkvæmd. í
Blaitte var ég fengst, um mánuð:
Ég hélt t'il hjá Mr. og Mrs. M.
Hólm, frá Gimfi. þ'etta er fyrsta
árið þeirra í Blaine, og eru þau að
kaupa þar snoturt heimili. Fáa
þektj ég í Blaine, að tmdanteknu
H'ólmsfiólkinu, nema Mr. Magnús
J óhannesson, fósturson Magnúsar
Jochumssonar á Isafirði. Ég var
kennari hans heima. Hann á þing-
eyska konu. þau hjón tóku mér al-
úðlega mjög. Ég hafiði tal afi all-
mörgum Blaine búum, og kom ti'l
nokkurra. þeir 14ta flestir vel at
sír, og allir hrósa tíðarfarinu,
enda mun seint ofsögum sagt af
veðurblíðunni þar. Fjcildi )>edrra
eiga heimili sín sjálfir.
Á Point Roberts var ég að eins
tvo daga. Eg hélt ég mundi engan
Jx'kkja þar, en tœpast var ég kom-
in í land, þegar ég sá tvö kunnug
andli't, tvær tingar ekkjur, er ég
hafiöi þekt í æsku þeirra heima á
íslandi: Mrs. Sveinsson (Mathildi
]>óröardóttur, alþingisinanns frá
Hattardal í ísafjaröarsýslu), og
Mrs. Peterson (Elinborgu Jóhann-
esdóttur frá Auöunnarstöðum í
Víöidal). Hún misti mann sinn í
Ballard fvrir hér um bil tveimur
árttm, féll hann í brunn, st-tn hann
var að byggja, eins og tesendur
Heimskringlu mun reka minni til.
Nú gengur hún á Normal skóla í
Ballinghain. Htin var ætíð lær-
dómsgjörn, en hafiði ekki ástæður
til aö seöja ttámfiýsi sína til hlýtar
heima á gamla landinu. Skjótt
bættist sú þriöja í hópinn, Mrs.
Margrét Kristjánsson, kona Sum-
arlicöa Kristjánssonar, frá Börm-
um í Reykhólasveit. Hann er forn-
ísfenzkur víkingur að vexti ogl und
og kann ekki kyrð né smábæjalifi.
Nú er hann í Alaska, að feita sér
fjár og frama; óska ég. að honum
veröi vel til f.jár, því hann er dreng
ur góöttr, eins og hann á æt't til.
Viö lögðum svo allar afi stað og
reikuðum viöa eins og hugurinn.
Á því reiki komttm við til Mr.
Johnsons, Klondike-fara, ]>ess sem
fengi' hélt Catidy-búö hér í Winni-
peg og var þá oft kendur til iðnar-
innar. Eg er viss tim, að þúsuttdir
fólks hér kannast við Jón ‘Candy’.
Hann virtist kunna nafninu vel
enn þá. og sagði mér, að það ætti
ætt sína aö rekja til ritstj. Heims-
kringlu’. Hann er kátur og spilandi
eins og íyrri. Hann á falfegt heiin-
ili. Næst komum viö til Mr. S.
Salomonson, hann er gamall Dak-
ota-maðiir, og einn af stofnendum
“M'enuingarfélagsina”, ef mig minn
setn aldrei virðist feiðast að fjölga
blööum sínum, og sem sjaldan er
boöið það, sem þeim þysir oí atio-
viröilegt að fylla þau með. En
það hefir orðið reyndin á því hvað
eftir annað, að mælgi kemur af
stað misskifttim skoðunum og jafn
vel hatri og úlfbúð. Oft og tfiðum
hafia skóladrengir og aðrir miður
prúcðir einstaklingar ráöist á hina
beztu í hópi vorum, í málum sem
þeim hafia verið of vaxm bæði
vegna reynslu og þekkingarskorts.
Ei'gi er þessi margmælgi vor í
samræmi vfiö hfina fáorðu en hald-
inorðtt ísfendfihga sögualdarinnar.
“Svona er feðranna frægð, fiallin í
gfeymsku og dá”.
En munuin vér nú hafia lagt
rækt við hfið annað góða í þ.jóð-
ernisarfi vorum ? Yfir höfuð að
tala — ef til v-ifil ; en fjölmargur
misbrestur hefir þó oröið á þvi.
Efigi finst unglingunum sumutn
hverjum mikið koma til fornbók-
mentanna, því æöi margir hafa
fram hjá Jteim gengið — og þaö
þrát't fyrfir margítrekaðar upp-
hvatningar til hins gagnstæða.
Eigi elska afilir hina kristnu kenn-
ingu eins og hún hefir ' um murgar
aldir verfið framsett í þjóðkirkju
íslands, — annars væru eigi svo
margir, sem hér í landfi hafia frá
henni horfið, — sumir til að ger-
ast áhangendur annarfegra trúur-
“Ei vitkast sá, er verður aldrei
hryggur,
hvert vizkubarn á sorgar brjóst-
um liggur ;
á sorgarhafsbotni sannfedksperl-
an skín,
þann sjóinn máttu kafia, ef hún
skal veröa þín”.
-------+-------
Fáeiri íoröuoiö
þegar ég fór að heiman snemma
í júli, datt mér ekki í hug, að ferð
min - vestur að hafi yrði að neinu
leyti skemtiferð ; ég hugsaöi hún
mundi veröa alvöruferð eingöngu.
En svo varð um hana eins og oft-
ast vill veröa tun vegferö lífsins
vfir höfiuð fyrir flestutn. Hún varð
sambland af sorgum og gleði, ljúf-
um sk'emtunum og djúpum áhygg.j-
um. Hinu alvarfega sting ég að
mestu niður hjá sjálíri mér, það er
hvort sem er oftast einstaklings-
ins eigin eign. En fáeinum oröum
vil'di ég fara um komtt mína til
skemtifegra Isfendinga í blíðheim-
um þar vestra.
þegar ég kom til Blaine, var bú-
ið að flytja Eldon á sjúkrahús i
Bellfingham. þangað fór ég daginn
eítir, og var hann þá mj -'g þungt
ir rétt. Kona hans (Gtiörún And-
résdó't'tir) er húnvetnsk. Við þekt-
umst heima, og hún tók mér á-
gætlega. Svo héldum vdð til Mr.
og Mrs. Burns. þar var ég um
nótt’ina. þar leizt mér svo á mig,
að vandi mun aö finna jafn efnalít-
ið heimili eins/ skemtitegt að öllu
leyti, eins og það heimili er. þar
eru sax börn, öll mjög mannvæn-
leg. Húsbóndinn er glaðvær skemti
maöur, en hefir verið afar beilsu-
laus árum saman. Heimilishaldið
hvílir því mestmegnis á hrem’læti,
ráðdeild og dugnaði húsfreyju,
enda h'efir hún það til að bera í
st'órum mæli, ásamt blíöu og stfill-
ingu. Hún er systir Mrs. S. Ander-
son, sem Sumarmálablað Heims-
kringlu flu'tti myndina af. Daginn
eftir vorum við allar komnar sam-
an aftur, áöur en mig varöi, aö
Mrs. B'iirns meötaldri, og farnar
aö drekka kaffi hjá Mrs. Eiriksson.
þau hjón Hiiirik Eiríksson ogkona
hans bjtiggu fengi í Victoria; en
svo varð hann hrifinn afi Point
Roberts friösældimii og þránni að
verða sinn eigin húsbóndi, svo að
hann tók sig upp og fiuttist þang-
að búfierlum. þau hafia nýtt og fall-
egt hús. þar þótti mér einkar fag-
urt. þá kom ég til Mr. og Mrs.
Jónas Sveinsson. þau voru einu-
sinni nágrannar mínir í Fort
Rouge^og bjuggu lengi i Winnipeg.