Heimskringla - 09.07.1908, Blaðsíða 2

2 bl«
WINNÍPEC, 9. JÚIáí J9oF
BEIMSKBINGLA
HEIMSKBINGLA
Pnbíished ©very Tbursdny by
The Heiniskrinpla News 4 Fabliabing Co.
VerC biaOsine I Canada o* Bandar
$Z.OU nm érift (fyrir fram borgaC).
Bciit tii Islande $2.C0 (^ynr fram
borgaCaf kanpendnm blaösins bér$1.50.)
B. L. BALDWINSON,
Editor A Manager
OHice:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
P. 0,B0J 11«. 'Phone 8512,
Loforða-efndir
Liberal flokksins
JnaS er svo a*fí sjá á Lögbergi,
«jÖ ekkj mutii vtröia lanigrt til n«es,tt
ríkiiskosiniingia. Hvert töliibilaö þess
jer nrú íariö að bara þess óræky.ti
votit, að einlæg viöleitn.i veröur
itiiJ þ&ss höfð, aö fræöa' lam/dslýöinn
tttn ágæti “írjálslymke” flokksins
tívoniefm'dia, sttefmu haais og starf-
samá'. En jaínifraxmit er þess látið
fcgeitið, hvie “aíturhalds'blööim” rang-
færi stieímxi Laurier stjórnarinu ir
®g ágæti hcmn'ar.
fþað skaí strax takið fram, aö
þaö er hæð.i róttliáitt verk ogi rnauö-
nymfcgt, aö upiplýsa, aJiþýðu miami'.i
«tn steénur hinma ráða.nidi flokka i
éandinti, ekki að eins “frjálslyuda”
flokksdm'S, beldur tinmiiig Conscrva-
itéve flokksims, og jafnfra/mt um
3»a>ð, hvermg flokkarnar, er þeir
sitja við völdim, frajmfyJgja stefnu
siminó, — þeirri, settn 'þeir voru
•kosnir til að komia í fmaimkvæimd.
Og svo vér tökum það, sem
•Jftæst oss liggur, skulum vér at-
foii'gia steifmuskrá n.úveramidi ríkis-
stjórmar : Hverju “frjálslvndi'’
•flokkuriinn lofaði, þegia/r hramn var
xið hylla kjósenidurma til þess,. að
4á sér stjórniarvöldAn í hiemdur, og
hverniig hamn hefir eifnt þau loforð,
síðöiir hamm komst að völdum í
O tliaw a . ■
það sem hanm lofaði framar öllti
'ö'ðru, var að aftaka vemdartolla
þá á inmfluttum vörum í ríkið,
-seim hamm taldi vera algert rám á
eigmum þjóðarmniar. þá voru fcekj-
<ur Canada af ínmHutniti'gisbollum,
ær Conseirvati ve stjórninmi var
hrundið áriö 1896 119,833,279, cn
tti i,nmland«'tollum $7,926,066, eða
jmJíIs ai tollum $27,759,285. En á
■íþefísu bernans ári, undir Liiberal
stjórninmi, sem ætlað.i að léttu
dollihiyrðiinmi af rtkinu, hafa fcekjur
®i vernd/ar'tonum orðið $57,332,646
■og af inmlandst-ollum $15,690,400,
*ða aJIs aif tollum $73,023,046.
Kjósemdmr sjá því, að Ijuberal-
’flokkurínn hefir etfct það loforð
fíit't, að aflétta rántollumim, sem
Auamm mieínidii svo, mieð því að hækka
þá upp úr 27 miJíónum í 73 niilt-
ónir dollars á ári, — eða. arueð öðr-
•um orðum, seitn allra næst þre-
afalda þá. Alþýða m/ammia í Camiada
er fyrir löngu oröim sa/tinfærð ttm,
xað ‘‘frjáJ/slyndi’’ flokkurinm hefir
svikið 'toJllækku.nar loforð sitt
jeujií, greimfoga og hveint ammiað lof-
orð í sfceiftiiuskrá simm. — Um þetti
tpfoymdd I.ogiberg að u.pplýisa í rit-
gerð siaimi tál þeirra mýkOrmemda,
«iam emmþá eru ókunmár bérlemdmn
•l«ti<lsmiáln.m, setrt' það ibdrti þann
18. jxtmí sl.
TAl frekari skýringar þessu toll-
4æk k umar loforðd himm/a ‘‘frjáls-
Aytwlu”, skal það tekið kíun, að
(tioJJ'hiedlniita* þeirra úr vösum rikis-
jbúa, er nú sem allxa neest eum milí-
^ióo dolJara á viku, menri en hivn
var umd'ir Conservaitive stjórninm,
ogi að alls haía þsir krenst xnt iir
þjó-ðiinmd á þeim tiæipu 12 áruin,
sem þeir hafa verið við völdin.
rúmkiga 228 miliómíumi dollara
mtieára en 'Conservartnyar gerðu á
-meesttu 12 áxum á nmdami.
Kf að það er mni saitit, sem Lög-
torg og aðrir ísl>etnizkir teiðtogar
flváberal flokksins hafa jaiinan hald-
Að fram, að vermlantollar væru
flagðir á eingö.ngu tdl að auðga
aU'ðrmemn ríkiisams og til þess að
gera verksmxðjuitdgiemdur að mil’tin-
ttruim, — hvemáig getur þá blaðið i
iivnil ægmx haJdið því íratn nru, að
•igrundvaJlarsfceína flokksins st að
beTjast fyrir róttimdiuim alþjðunn-
ar, eti lekki fyrir rófcfcimidium' neinn'ar
sérstakrar stéifcfcar •eða auðfélaga.
Eða er það fda sjómiarmiði Lög-
bergs og “frjál'slynda” flokksiiis
að 'berjast fyrir rófctimdum alþýð-
ximnair, að gera á h'ama vikultgar
tolIiborgnmiarkröfiir, sem hveir nemi
nær hi&illi málíón meira, en lagt
var á ai Coaservatáve stjórninnx,
og sem þá var talimm ránitoflur af
Lögbergi og flokksbræðrum þess ?
Alt þeitxa þarf Ivögberg að skýra
fyrir fólkmii Lamgt xim bdttir en
gert er í áminstri grein, enda er
þar aJgerL&ga sneitt hjá öllxim töl-
um eða kimdshaigsskýrslxim., en í
þess stað lamið fram ákv&ðnum
staiðihæfingiim, sem sýmiJiega haía
það eiitt markmið, að f&gra sfcefnu
flokksins f hugum þexrra, sem tnn-
j þá ieru svo ókunmxigir hé-r í landi.
j að þelir íá ekki notið dómgreindar
sinnar af nokkurri áibyggdegri
neynslu á fortíðar starfsemi flokk-
amma.
Kn máskie v.erður því svarað, að
fólkimu bafi svo mjög fjöLgað liér í
Ca/niada á sl. 12 áxum, að toll-
fcyrðin sé í ra-un' róttri minni 11 ú
á hviern nwim eða fjölskyldiu i rik-
imiu, þrátt fyrir hækkamdi tekju-
xiippihæð, heJdur em hxim var á tbn-
um Conservaitiva. þi-ss V'eigna skal
þaiö hér fcekið fram, að árið 1896
voru í Camada 998,882 fjölskyldur.
TolLbyröin þá á hverja fjölsKyldxx
var $27,68 á árx. En árið 1908 exu
; taJdar 1,250,000 fjiilskyldur. Tóll-
i byrðd á hverja fjölskyldn því nú
$58.88, eða nreira em tvöföld við
1 það, sem áður var. Hiefir hækkað
|á sl. 12 árum um $31.20 á hvet'ja
j ftjölskyldu.
ToLlhyrðin í Ganada árið 1896
undiir Comservaitiive stjórn, var á
• hvern matim $3.94, em á þessu herr-
í
j ams ári, undir I,iiberal stjórn, er
hún $9.20, — hefir sem mæst þre-
faldaist ains og áður er sýint. þess-
ar tölur srýma ljósLoga, að Laurier-
1 stjóritnm h&fir ekki látdð sér detta
i í hug, að lækka tollbyrði á íbúum
lamd'sins, heldur þvert á móti ,.fi
hæKka ha.na svo tnjög, að hán heí-
I ir aJdrie.i fyr í sögu lamdsimis verið
iaifmimik.il, sem húm er mx.
þamjnig befir húm þá efxiit v.ernd-
artolla loforðið — mieð svikum.
j Anniað aitriði í grundvallarstelitu
1 “frjálslymda” flokksims, seumkværat
: loforði Kir I.auriers sjálfs árið
i 1906, var aið lækka árleg útgjöld
jrikisims fná því, sem þau voru þá,-
umi 3 til 4 miiilíónar dollara. H\er
| teiðtogi flokksins fram af öðrum
gerði sömu kxforðiiin, að 1-ækka ár-
i Leig átgjöld ríkisiins. þeir sögðu, að
I það vacri hneiy'xlainJiag eyðsluscnii,
að ekki stærra ríki em Camada eða
j f'ólksftfira, skyJdd eyða árlaga 38
jeða 40 miJíóm.um dollara, og þcir
lofuðu á hverjum! ræðupalLi, eí
þ&im yrðd trxíiað fyrir vöLdunxun,
að lækkai úifcgjöldim xxm að minsta
kosti 3 miiJíónir dollara árleiga.
Hvernig hefir nú Lauriier stjórcin
| efcit það loforð ?
[ Árið 1896 voru ríkisxi'tgjöldin
all'S $41,702,000. En í sifcað þess að
j Jækka þau hefir Lauriex stjórnm
axtkið þaiti á hvierju eimasita' ári síð-
ao hxim tók við völdum, þar til uú
að þau eru á þeissu ári itojí milí-
jóm dollaira.. Ríkisú'tgjöldin hafa
eims og tolLbyrðim nokkru rruinma • n
þraLaJdast, tn miiklu miedra em tvci-
íaLdaist á sl. 12 árivm, þar til nú,
að árteg úfcgjöld stjórnariinmar t ru
orðin $88.40 á hvierja fjölskylflu í
lamdiinu.
Á þeim 12 árumi, sem Laurier
hefir haét völdim í Ofcfcawa, hefir
hamm Jækkað úitgijöld ríkistns á
þamm bátt, «ð hækka þau utn 232
milíómir dollara, umfram það, sem.
Conserva'tivar gerðu á jöfctt tima-
bili. Og á næsfca fjárhagsári eru
ríkisúitgjöldán áaetJuð .124 miliómr
dollara, eða rru&ira em þrisvar sinn-
um hærri, em þegar Comservativar
höfðu stjórm í O'fcfcawa.
laaurkr stjórnin liiefir því efnt úl-
gjalda lækktinar loforðið á satna
liáifct og húm efadi toll-lækkunar
lofor-ðið, — irtieð svikumi.
Eitrt af grumdví;iJl-ar atriðum
Liiteral flokksfcs var að lofa að
þoka þjóðsktiklfanii drjtxigum niður,
og þar með Jækka vaixitaibyrði þá,
sem á þjóðimmi hvíldi. þegar Con-
servaitivar fóru frá völduim, þá
var þjóðskuldin (30. júmí 1896)
$258,497,432, em 30. júmá 1906 var
húm $267,042,977, — baíöi hækkað
um m’eira em 8jd milicim dollara á
10 ára fcima'b'ili txmdir Iæxurier
stijórnimmi. Og 31. marz sl. var
þjóðskuldfa orðim yfir 275^ ínilíón
doJlara. Hefir því ha-kkiað xxndir
LiiberaJ stjórninmi uirx rúmJega 17
milíómir, þrátt fyrir það, að Laur-
iier stjórnim hcfir heimt í tolluim á
þessu samia tímafcili r'timtega. 228
mi'Hóinir dollara mieira em Conser-
vativar ger&u á jöfnu timiaibni..
Jtjóðskuldar Jælckunin befir þvi
farið hjá Laurter si.j0rnAr.mi eins
ag toll og íitgjalda lækkxmar lof-
orðin. Húm befir efmi það rrueð —
svikum.
Hvað framiíðin kamm- að L&la í
skauitd sfciu fyrdr ibúa þessa ríkis,
umdir ráðsmemsku I,amráer stjóxn-
arfcmar, veait .emigAnm með vissu. Kn
mimmra m.á Lögibierg á skoðxm hcrra
Fieldings, fjármála ráðgjaifia Laxir-
Acts, á| því miáJi.i Hamn gai þess í
fijármáJaræðti sinm/i á þsssu yfii-
sfcamdamdi þfcgd', að xitgjöldin á
því fjárhagsár'i, sem byrjaði 1.
a.príl sl., mtimdu verða 124 milíón-
ir dollura', em að fceJcjur ríKis;-is
mmmdu á sama tímabiJi ekki verða
meiri em 90 miilíóndr dollara. Eða,
með öðrum orðum* að næsia fjár-
hagsárs liitgjöld yrðu 34 mnJíónum
dollara hærri em tekjtirnar. Kn
það er sama sem að segja, að
•þjóðsktildim vacxi' um þessa upj-
hæð og að húm verði við lok þs-ssa
yfirsfcamdamdi f.járhaigsárs orðiu á
þriðjii hundrað milíómi'r dollara.
Kffct af .grumdvaJlar airiðum
“•frjáilsly'nda” flokksfcs var það
að afitaka aJla aiikíiþókmun' (Boun-
ties) tiJ verksmiðjti. ei'gienda íyrir
framleiðslu varninigs. Jiedr sögðii
slikar þóknunargjafir vera beint
rám á riktsfé, geirt eimgöngu til að
axikða verksmiðju edgiemel'Ur og
gera úr þeim miliómiera'. Kn samt
hefir lyaxtrier sfcjórnin á sJ. elLefu
árum grei'fct úr ríkissjóði á þennan
háit riVmar 11 miJíóniir dollara.
það loforð Liaurier stjórnariunar
sem 'hxin gaf kjósemdxxmtfm, að aí-
taka alLa ‘ ‘boxxnty ’ ’ -.borgun til
vwksmiðju eigemda, hefir því verið
'efnt alt ©fcs og him önmur loforð
flokksins, með — svikumi.
(FramhaJd).
Fregnbréf
um kirkjuþingið
lúterska.
(Framhald).
SKÓLAMÁLIÐ og rauðár
SIGLINGiN.
það er ekki áform mffcti, að lepja
wpp hvert mál þimgsims eítir dagv
skrá 'þess og seigja frá öllu, jafnt
því, sem enga varðar, se.xn hfcu,
er markverit er. Slík't væri hið
rnesfca miiskunarleysi við lesendxxr.
það kemur Hka aJt saman. út i
svefcþormán'U okkar, ef að vamda
Læitur.
Markv'erðasta málið á þinginti
var skóJamiálið, og var nefndar-
álit lagit íram í því á laugardtg.
amman dag. þfcgsinsi. Nefndifc liafði
klafnað. Öll var hún þó Síimmála
um, að ráða frá skólahyggimgu að
svo stöddxi', teggja tdl að keuslu
við Gusfcave Adolph ColJege yrði
ha-tt, sakir aðsókm/arLeiysis, og
halda áíram' kiemshi vlið Weslev
Coltege ag ráða séra Friðrdk Uerg-
mamm fciJ heinmaT næsta ár. Kn sak-
ir óánægju við séra Friðrik, vildt
meiiri hlu.tfcm að skóJamiefcdinui
væri faliið, að ráða svo kennara í
hans sfcað, áður næsta kirKjuþfcg
yrði haldfð'. Mxnni hJuitinn þjóttist
ekki gafca samþykst þesstt, nann
viJdi neona. staðar. við það, að
séra Friðrik yrði rú&inm tal næsta
árs, og þar me.ð væri búið. þingið
áJyk'fcaði, að taka n&fmdarálitið til
umrœðu þriðja dag viku næstam
efrfcir.
Drofctims daginm hélt séra Frið-
riik Hallgrímsson fyrirtestur sinn
ttm g.uösmannimm Jesú Krist.
Klarkur kvaðsit baía íhugað
þe'fcfca efcii aUmikið, og skýrði irá
iþ&írri niiöurstöðu, sem hanm hefði
sjál'fur komist að. Var það stór-
um uppbyggilegra á að hJýða, em
hraflið mófci hærri krit/'ikinni föstu-
dagskvieldáð. Hianm sýmdd fram á,
að laiusnarimn hefði verið baði
læmgi varir lofðtimgs dáð,
lamdsfms 'börn sem eJur,
forsjóm hams og föður náð
frúiartiiitl'a seJur.
Kttflu-ngar við komitimigis. itorg
kampa Jiá að vonum.
hér í lanidsins höfcð'borg
Jiamda sinum konum.
•KainmLegia máttu sögufróm
af sontim þínu'm raupa, —
það eru emgin þjóðarflón,
stim þessa ,titJa kattpa !
S. 8. ÍSFELD
11.
A FKRÐ A JÖ'KUI/DAL
fyrir 35 árimi.
Útsýnið hœkkar, ég flýiti nú för,
fitJlega Blakkttr mfcn nemmur á skciði,
feikur tim vanga og lifgítr tni'fct fjör
loiffcbJærimn svala.n<Li vestam af heiði
Hér er sem tigmfc við háfjaJla skör
Jiieitijusvi'p jiornian um J ökuldai breiðt.
B&Jjamdi Jökulsá brýtur sér gcing,
b)-'g&itiia klýifur'og hraðifara nannur,
íneyðir í djúpinu stra.U'miðam ströng',
standibcrgið skafa þær mia'gamdi fcemmur.
Freysgoðiidalinm hún fylJir mi&ð söng,
formaldar mfcnfcg á klöppumtim brenmur.
þrömigbýlið raskar >ei svei'tumga sátt,
siitja hér bæmdur að vaxamdi au ði,
trúa þair mest á sinn .tröllauknia máfct,
trygglymdam dremgskap og faltega sa'itði.
þeim getur skilist, að þnekið sé smátt
þoirra, sem lita á kaU'pstaðarbrau ði.
ViJjir þú fræðast hvert f&ðramna lund
fimmist lijá bændutn i lágneds'tum sölum,
helzit skalttt lei-tia þars halur og sprttnd
hieimdJi völdu sér Lemg.st inn í liöliim.
Sé ’húm þar ekki, binin síðastn/ blund
sefur húm dáin á likkisttifjöhim.
Arfimmi þimmi verndaðu, íslem/.ka þjóð,
æittgöfgdd forma og þokastu hvergi,
srvndu að konungti'm sæmd þiitt bJóð,
seitt út við norö'Ur.hais straumþn! ngið ergi.
Stríðið þig herðd og styrki þiinn móð,
sfcattu scm kastali neistur á bcrgt.
8. 8. tSFELD

sammittr maður og guð í semm, og
færði til sönnunar marga staði úr
helgmm skrifcm. SaimieinAng manr.-
dómsimis og guðdómsflm.s kvað hamn
leymidardóim, er enginn gæti ráðið,
og kristmir gæti eðJiloga gert séi'
j misjafoar skoðamir uon.. Skoðana-
munmr um það skiffci li'(lu, aðal-
aitriðið vært að trúa á guðmann-
imn Jesú Krist. Hamm hugði, að
frielsaramum hefði s'iná«atBan orðjð
æ ljósara og ljósara samiband sitt.
við guð, trieð vatxiamdfl. þroska og
aJdrimium,. Kfckunmiir guðs, svo
setn algæzkam., beéði Legdð í tnann-
eðl'ii luams og Jeiiifct bamn, em aftur
hefði ammara mimma gæt.fc, eða aljs
ekki, svo somi alvizku og almættis
og allsitaiðar náJægð. Slíkar ein-
kiinn.ÍT hefði homu.m verið léðar
við sérstök tækifæri tij að vinnu.
verk sfcmar köllunar, og þá orðtð
Ihomum seimi miammd meðvditamdi.
boðstóJinn óþrofclegdr, og þess ó-
spart nieytt. Eg hafði látiö rifcblý-
ið mi'fct efifcir hui'ina og Jrlöðin, þvi
>óg h.'Lt, að mér mundi óhætt að
slá slöku v.iö efcs og sjálfu þxngiuu
Sntnir þ'imigiinenin voru að kíina að
'því, að þ&i.r vanrækt'U skyldu sína.
því var mér cAns og rekdð utan
timdir, þ&gax óg hie.yrði séra Steiu-
grtm Thorlaksson bilkymiria af há-
paJlii, að •mraöur bæði sér hljóðs,
sá er fvrifa 50 árum hefði Lariö á
e.iimiskipi ofam eftir R<iuðá. SaL.n-
aðd ég þá iJla. þfcga tniinm«' og svo
síðar. Mað.urinm var Ohr. Johiisoti
frá BaJdur. Hamin kvaðst trúa þvi,
að 'hanm hefði fyrir háJfri öld fárjð
ofam ámia á eimskipi, fyrst séra
Stfcetfcigrímur sagðt það, því ltann
lýgd aJdrei. Hifct tnundi þó sattn-
ara, að hann hiafðii vardð ednn af
þeim fimtn íslendtnguni, sean fyrst-
ir fóru á 'báti ofan ána frá S&l-
þá ber að giata risnm þeirrar,
sem Selkirk söfmuður sýmdd þing-
iot/U. Hmntn baitð því á skeonitisigi-
imigu á Rauöá, og skyldi hefja
sifctindaxkorna leftir mdiðmnníbi
miámmdagifcoi. Boðið var Jxrrið upp
fyrir þingimm, áðrnr en séra Friðrik
bvrjaðá fyrirlestur sfcitti, og jrvi
tickið eftir tillögm séra Fr. Berg-
mamms. Séra Jóm Bjarmason dró
þó it'okkurn efa á, *ð ammir þings-
ims leyfðu því að þlggja boðlð.
Liitlu fyrir nóm á mámmdaginn
sviedf eim'snekkjam Mikado við
hJjóanlieikaiblástur gerðam af miki'.li
list' fram á áota mtð kirkjuþings-
fmlltxúana immaniborða og skulda-
lið þeirra, og fóJk það anmað, s&m
ráði/st hafði tiJ fiararinmiar. Var
tinkum svi.pfrít't og glæfátegt að
sjá tiil háþilja, því þar höfðm kon-
ur skipazit satnan í þétitan skara ;
á þilfari með borðum fram var og
ósJitin fylking, mie»t af körlum.
þegar korft ofan eítir áarni', hljcVðn-
aði blá.sturinn til eð leyfa. mönn-
utn að sinma feg.urð mátitúrunn-
ar, sem fyrir augnn bar ; em öðru
■hvoru var hljómleikur blásmii nr
iþví. Memm fórtt iað bera sig að
stiga' dans á þiLfarimiU, þó svihð
kiirk og sá eini þeirra, stmi hér
væri sfcadidur (v.ei rómað). þá
hsíð'i IsLemidingiar i S'eJkirk vierið' fá-
tækir, nátega alJslausir, og haldið
Indíáma ríkisbii'bba hjá þtian. Jíí
íslemd/itigar hefðtt ekki haft tneiri
íranutakssemi í sér em Indíáuar,
þá hefði ekkí vel far.ifí, em reyndin
væri önmur. þeir befðu kunmað að
ifcaka tiJ höndumum, og jx-iir helðu
'brauðfætt Mamiitoba fylkii. Og ekki
þar m/eð búið. HeJdur Ji.ef'ðu lh''r
hjálpað it'pp á gramota sítua fvrir
summati' m.erkin (háðrótnað Hálfu
Bamdatnianina) þegar þei'tn haföi
tegið á (háðrómar og þus). Kn
hainafl v'iJdii líka segja það, að jjeir
granmar væru fúsir að hjálp.i
þeim' (vel róntað af Bamdiamötin-
um) hvemær aetti þe.im laigi á (vel
rómað). Margt fleira mælti, hatm
snjaJ't og gamain'Saonit, semi ekki
verður íi loftd halddð fyrir ritblýs
og bJa*ðaJ'&y'St.
þófctd mönnum hið miesita gatn-
an að er.mdi hans og edms að eim-
orgara .skipsfcs, sem var óspart
notaður til 'að hvekkja fiatin og
fipa. Tímamm leyfði ekki að farið
væri alla' leið ofam i ósa-, og var
smúið við, þegar djarfa fcók fyrir
vaifcnrfcu. A teiðinmi fcil bakia þakk-
a&d séra FT'iðrik HiaJlgrímisson fvr-
ir skeimitiförima, og forsefci og fólk-
væri ekki sérlega rífle'gt, stundum
var benz/t á aJdfcum' og hvað eiua
sér 401 gamams gcrt, er glöðu geði jg ailit húrnaði svo fyrir konungt
hii'gkvæmist. SvaJdrykkdr voru a j IisJ'amdá og Bamdarikjumum, og ioks
viar komiimm slíkur húrra-igáll í folk
’ið, að þegar skip skrieið í lægi,
var húrrað fyrir öllu, sem í httg
korni, þar á mieiðal skipd og skip-
stjóra.
FYRIR LESTUR SXÍR A JÓNS
BJARNASONAR. — SAUDA-
þjC'FUR. — MÖRDUR. —
VÍGAFIR APPUR. — MEiRA
LJÓS. — FORSETI : MEiRA
J/J'ÓS.
Um kvöl'dið hóf séra Jóm Bjarua-
som trúmiála umræðurnár með fyr-
irlestri sínum ttmi gildi trúarjátn-
inigar,. Hamm var samimm. af vana-
tegri sniJd og þar eítir fluifctur, co
hvassorður var hamn í nu&ira lagi
í garð amdstæðimiga hams. IL'irnt
s.tigði, að fcrúarjátti.fngu mætti
kalki/ heriiuerkii og hierih.vöfc kiikj-
uminar, mark hemnar, semi helgaði
hiemni þá, sem hiemnar v-æru. Sögtt-
rök færði' hamn að því, að kristi-
leigur áihugii og fjör væri samf.ira
því, að hafa í heiðrd trúarjá tning-
uma, og dvímaöi hvorfcitve'ggja weS
öðrtt. Sú stefca væri nú uppi vtða
um hedm, að 'gera lítið úr trúar-
játmcinigum og eyða þeim og þar
mie'ð kirkjummi. þá, siem aðhiyltust
slikia stiefc'U, líkti hamn við sauða-
þjcVfa, ,sem aímarka fé, mamna, við
XCfialt'&s, æit'tjarðar svikaramn, við
Mörð Valgarðssom og Vígahrapp,
og ibað miemn að varast að láfca þá
koma fram ódáðum' þeirra. Einn-
ig. vck bamm að því, að ekki væri.
vierfc að saka mcAnm. fyr'ir það, þó
hanm Jjriöy.fcti trú simmd eða skoðun,
eni þeir, sem gerðu það, æifctu þá
að igan.ga úr þeim fiélaigsskaip, sem-
þeir hefðu áður verið i, unr.að
væri ódremgSkapur. Að lokum
lýs'ti ha.nin eðlisfari vanitrúarstefn-
ttmnar, og þófcti svip/t helzt tií
“Chimera”, þ.e. ófneskju, sem cr
ljón að frainan, í miðju geit c.g
drekii að aftan.
þ&gar séra Jón hafði lokið erimd;
sínu, gerði' steiuJiljóð timakorn,
nrerna forseitá ámálgaði tvívegjs,
að orðið væri faJt. I,oks sfccjð app
séra Friörik Bergmamm, og fcalaði
fcölu aðdiáanleiga röklega. Bað' sér
jhljóðsf því hifct mttndi vera virt
i séiT til ragm'&nsktt. En hann va ri
j eatigifa. gt.it, stæðii óhræddiur við sin-
| ac kieinningar. Um fyrirlesturiti’i
hsið'i hamn ratxniar þaö eitt að
segja, að hamm væri honum1 stiti-
donia. það heiöi glafct sig, að
heynai ræðtMnainnfan kannast vtð
það í fyrr.i hlufca máls síms, að'
umdiiirsfcaða 'truarjáifcningiamflia v ar 1
Jicsús Krisfcur. Um það væri hann
honii'iii NammáJa. Xjeir, stun á
jþeiirri itndirstöðu bygðu, þyrlttv
í e-kki að taka h inm þunga áfellis-
dóm fyrirlestursfa® til sín, en hin-
um, ht hiemni nedttiðu, væri íiar.n
makkigur. Ekki bélt hamn að það-
væri veJ til fu.ndið, að kaJla trúar-
játmingu hemtierfci eða þcssháttar.
Hann hiefði aöra skoðun á truar-
já'ttflingu. það þýdtli ekkert, að
V'&ra að fcala mn 'trúarjáitniligar
hiittna fyrstu alda í kristni fraiiimr
fyrir 'þossu þingi. þvi ]jað þeVtt
þær ekk.i, gæfcii heJdiur dtki skilið
'þær, þó ísLen/kaðar værtt. þ.-ss
væri heldur cngin von. Jj«er vauu
runnar u.pp af aldarhæitfci gagnólík-
tim þ&ssari öld, sean vér lafnm á,
og færðar í hjú.p þess ajdaXpn la.
yrðu því ekki róifct skildar af <iðr-
tim en þeim, sem þektu hcort-
'tveggja til JiJítar. Sín skoðun á
itrúarjátudmigum væri stt, að þ,ð
væni d'ýrm'æit gjöf- giefin oss eins <>g
fr.iðarftoðskaptirimi sjálfcr, en 'þó-
anniars eðlis en hamn, þær væri a;f-
tir frá fyrri timutm, er vitnuðifl
um. kr.istitegan þroska þiirra tíða
og skilning, hversu mikið sann-
teiksljós þeim hefð'i skinið. Hitt
hélt hamm fráJcr.itt, að þær va.rtr
gerðar fcil að ibyrgja tyrir ljós
sammtedkans, þvi færi fijarri. Sá,
sem arí tæki, t. d. óðail ’ sifct í etfð,
rcyndi að gera Jtiað verðmæitara em
áður, prýða Jjað og auka eftir
micgni, ief nokkur maður væri í hon
u'in, og icins um trúarjá'tninguna ;
vér æfct.ujn að keppast við, að
auka fjósi við það ljós, s&m þegar
fa-lisfc í heuni. Sitthvað væxi hrör-
Xftgt í trú'arjáitnimguimii, og það
gætá ekki saimiþýðst kristilegtmi
þroska þessa tima, fc.d. niðuríöifa
fcil heJvitis. Mieð Jjað æfcfci að lara
/Ctttis og óðalsarfi færi »ð sjálfsögðt*
■mieð húsaræfla óðalsáms, láta þar
koma annað göfugra og samnliíik-
anumi samkvæmara í stiaðfan. Ef
n<Jkkurt vit ætiti að vera í þessti
tXiúarjátningartali, yrðu memn að
haia ijjað hugf«st, að það, aö halcia
stg við trúiarjáfcuing síma væri
samai sem að halda sér við Krist og
að halda str við Krist væri sama
og halda sína trúarjáfcnfagu. Menn
æfcfctt ekki að kasfca þitinigttm steini
á neinu þann, s?m. héldi .ycr vtð
Krisfc, þó grefmidi á við haatm, oða
æfcla að hann færi í gönur. Fvnr
efaum vekfcj þetfca atriði kristin-
dómsfas, fyrir hi.num hitt, og eng-
fan gæti annað kemt en það, setn
hann skildi og findi táJ og enginu
nokkurnfcima bumdist öðrtt.
(Framhald á bi.s. 5).