Heimskringla - 08.10.1908, Side 2

2 bls
■WINNIPEG, 8. OET. 1908.
HEIMSKRINGtX
Heimskringla
Published every Thursday by The
Heimskringla Xews 4 Poblisbing Go. Ltd
Verð blaftsins í Canada opr Bandar
$2.00 um áriö (fyrir fram borgaö).
Bent til Islands $2X0 (fyrir fram
borgaöaf kaupendum blaösins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON,
Editor & Manager
Office:
729 Sherbrooke Streei, Winnipeg
P.O.BOX 3083. Talsfrái 3312.
t'umigumiálafcenslu sinni við Wesley
C olkigij, vaeri að reynia að kama
Krisiti fyriir kaitbarnef og út úr
hjörtum íslvn/.kra niánrsmanrua, og
lað iþess viegma bairi brýiia nauðsyn
til þess, a,ð leggjai niður ískmizku-
kienslumia, við skólanni. Möninum
dnldiist ekki, að á&tæöur kirkju-
}jiinigsin« fyr.ir afnámi íslienzkukensl-
unmiar við Wiesley Colkgie voru
“gÆðiar eít-ir máli”, — að þ«:r
voru ©kkii g.-rðar aif ©infcegmii, beid-
ur tiiobaðiar sem hamdhægur að-
draigaindi að því hámarki hefni-
girninmar, sem fella skyldi séra
Friðrik úr kiennara embiættinu.
sjálfri höfuðborginmi, aið “Liiberal-
ar” eiga þar emga sigmrvon, wnn
máske mfið því mó’ti, aö sjáifur
fors-æitis ráðhierramn saeki um þing-
sæiti.
--------------——
Þýðing Conservative
stefnunnar.
Heiimskrimgla befir vcrið beðin,
að skiýra fyrir kjósemidunum álit
sitit á þýðinigu Con-servative stefm-
uniniar. En mieð því að herra Bor-
diem er nú á hy-erjumi fundi, seim
hamin; talar á trm þessar niundir í
Omitiario, Qmeibec Oig öörum fylkj-
um austurfrá, að skýra stefnu sina
ogi Comservaitive flokksims, þá virð-
ist biezif við eiga', að gJa bér út-
dráitt úr þeim skýrinigum, — eiwla
«r það að sjálfsögðu áreiðamleig-
ustu uipplýsimigarmiar, sem kjósemd-
nr eiga kost á að £á í því máli.
Skr.áin er í 16 liðuim :
1. liður er um rá'ðvamidlega imeð-
£erð ríkiseligmiamma í löndum og
lausum aurum, s:im í eðli sínu
er ljós o.g, auðskilimm, að ekki
œtítt að vera nokkur þörf á, {
að fjölyrða mn bamn. Hamm !
þýiðir í stuttli miáli það, að |
Bordcm stjórniin, þegar hún nær |
völdumi', ætlar sér að aiftaka al-
gerlega það fjárbruðl, stim
Laurier stjórnim hefir gert sig
seka í. Tilgamgur flokksins
m'að þessuim ltð er að lo£a I
þjóðimni því, að undir Comser-
vaitiva stjórn skfili emgin þau
hmeyksli koma fyrir, sesn of-
boðið hiaía aliþýðu mammia að
umdamförmu. En séð verður uim
það, að öllum sanmgjörmum
kröfmn landsims sé fullkomilega
siirut, og að f'jártillög til hverr-
ar s.rst'akrar stjórnardeildair
verði fullniægijainida þörfuim hiemm
ar, svo að l.ind og þjóð fái
rtiekið fulluot franriijru'm, þeim,
er eðli landsims og auðsupp-
spreittur gera mög.ulieigar. •—
Em vdð því verður spormað, að
einstakir miemm og fiélög verði
láit'im njó'ta ósanmgjarnra hltimm-
indai á kostnað þjóðariiminiair.
Áihlaup einraeðis'miamma á ríkis-
fjárhir/luna og rán úr hantu, |
eims og Laurier stjórndm' hjefir j
lá'tiið viðgangast, verða ekki I
liðim' á nokkuTti hátt.
2. lið'Ur loíar, áð seit.ja þá eina
mnemm í embætti, serni séu i
fylsta máta áí’eáSamlogir o.g
trúverðugir. Með öðrum orð-
um : Knibæ ttavoitingar skufu
ibygðar á bæfilaikum og hr-ein-
fierði í karaktér þeiiirra nnanmia, j
seim embiætiti skipa. Svo miiikil j
brögð hafa ver'ið að hmeykslan- j
lcgum emi'bae'titaviei'tiingumi Laur- |
ier stjórmiarinmiar, jtifuvel í hin
h«‘stu og áihyrgðarrmestu eiti- j
itaætiti lamdsims, að þjóðin þarf
að fá fulla tryiggiimigu fiyrir, að j
ráðiiti' vierði fiu-11 bót á því. — !
Mr. Bordiem lofar þeárri bót
mieð ámimstuim 2. lið.
3. liður loíar því, sem Camada
iþijóðinnd hiefir um langam táma
verið hugleikiö að fá, sem sé
fulla þekkimgu á iþví, hvernig
pólitísku flokkarmir fá kosn-
ingasjóði sína, og hva’ðan það
fá ke-mur. Eimmdg að O'pimibera,
hvernig því fé er varið, svo að
alþýða miiann,a fái fulla vit-
maskju um það. Einmig að
seimja lög, er fyrdmbyggii sjóð-
■stofnun til óleyfilegra nota í
kosninjgum, og lög og ráðstaf-
anir, setn tryggi þjóðimini boið-
arlieiga kosnitiiga aðferð, iþamm-
ig, að hver kjósandi fáá, ám ut-
am að komandi áhrifa, að
gredða a'tkvæði sditt eins og
hamitt' álítur lamdi og þjóð
fyrir be®tu. Enmfremur er með
'þessum lið lofað, að ram.n'Saka
öll mál, sem rísa út af ákær-
tt'tn MH' kosmingasvik, og að
kooia fram ábyrgð og hegn-
ángu á hemdur þeirn seku. Emig-
imin liður í skrámmi er nauðsyn-
legri eða þýðingarmeiri em
iþe'ssf, því að í ramn réttri er
stjórtiiarfarið í hverju lamdá
komiið undiir hreimferði kosn-
inigainma, og þá fyrst fær þjóð-
im þá stjórn, sem hníin má
tireysta fyrdr málum sínum, —
þeigax h'tim er látdn sjálfráð um
hverja hiúni kýs, og. algierkga er
tekið fyrir miúitugjafir og ömn-
mr ólögleg og svaksamkg á-
hrif. Emda hafa ýmtsa'r raddir
•komið fram. í blöðum lamidsims
mæLamdi mieð þessum lið. Og
það er þegar vist, að hanm
eykur Comservaitive flokknum
mikið fylgi við þessar kosmimig-
ar, ekki að eins hjá hinum svo
meifndu óháðu kjósemdium, held-
ur eimmng hjá þeim hluta “Láb-
eral” flokksins, sem í etnlægmi
óska eátáir hrein'ferðugu stjórn-
arfiari.
4. liður lofar algerðri 'endurbót á
iþeiirn lögum, setn lúta að
stjórnar þjómiistunmi ("Giv.il
Service”). þau lög eru að allra
dómd lífsmauðsymikg. þetfta lof-
Útlitið.
Eftir mákvæma ranmsókm hitiniar
póilitísku slagœðar í Austur Can-
fld.a, hafa kiðtogar Conservativa
og aðrir sem þekkja hin pólitdsku
tímanma tákn, sammfiærst á þvi, að
kosmiimgarmar íalli á þessa kið : —
Allir 4 þdmgitnienmirnir frá Primoe
Edvviard Island verði Conservative |
(3 þeiirra eru það eins og nú stiend- a'Ó 'þs't'ta byggist ekki á því, að
ur), Nova Scotia kýs 9 af sínmm k’Mi'slan við skólamm bafi
, ekki g’enif^io sæm<ue£ia veJ, undir
18 þdmgmotimum ur flokkt Comser- \kTÍtugnmststSun,u,mí. beádur blá-tt á-
þess var og heldur ekki leiigi að
'bíða, að hið samma kæmist í ljós,
{ því að í Samiedniinigummi lét séra
j Jóm Bjarmason þess skýlaust geitið,
tneð sinmi .alþektu eimlægmi, að
með því að kionmara em'bættdð
værd það eina launaða embæ-tti,
sem kirkjufilagið ætti ráð á að
veáta — að undain'teknu'm sjálfutn
prestsemibæt'tun.um' — þá gæti það
ekki umt séra Friöriki þess beiðurs
| og hiagmaðar, sem því fylgir. —
; þeitta var þýðing orðamna, m'ergur
málsims, — efmi amdans. Allir vita,
vativa, Nevv Brunswick semdir
meiiri hluta til stuðmings
Bordemi.
servaitivum ckki færri ern 20 þimg-
miemn, og Omtario fylki verður yfir-
gmæfanlega Conservativ'e. Af 86
þimgmönmum, sem þar verða kosn-
ir, hmast Conservativar viö að £á
ekki færri em 70 þingm'emn. Mani-
toba, kýs ekki færri .en 7 Conserva-
tive þiin.gmenn af þeátn 10, setn
hér verða kosnir. Saskaitchewan
og Alberta fylkim gefa T.Aberölum
frattn af hinu, að hefnd varð ekki
berra ! komAð fram á be'ndur F'riðriki
Quebec fylki gefur Con- | með öðru mióti em því, að svifta
| hanm aitvimnu og lífsuppeld'i., a ð
j svo miklu leyti, sem það værd
i mögiuleigt, — jaínvel þó það kost-
| aði algert afraám allrar ræktar-
semd við íslemzkt þjóðermi vestam
hafs.
En st'jórmendur Wesley háskól-
ans voru fljótir til ráða, er þeix
höáðu lesið bréf kirkjufélags'ins
þeir miintust þess, hve keraslan
j h'Eitöi gemgiö vel á liðnum árum
1 og hver sórni þaið væri einunt há-
mjög li'tla fleártölu, ©f nokkra. Og skóla, að hafa slíka raemendiur,
British Columbia verður yfirgma'f
anlega Conseorvative.
Alt bemdir til þess,
sem IsLettdingar hafa sýnit ság að
vera þar. þeir mitntust þess, að
| Wesley .skóJin.n var sá fyrsti í Gara-
að efitir j ada, að ge-ra íslenzku að raáms-
næstu kosnánigar haifi Coraservaitíve j greini, jafnfiliða háraum nýrri tungu-
tnálum, og ára tillits til þess
flokkurinra að minsta kosti 30 fleir-
itölu á .þingi.
hverjar ástæður kirkjufáiagið
i kvmrai að hafa taaít fyrir aiiraámd ís-
eimil'/ættisáns, þá
í Can- I k°*n þeám saman um, að WES-
ÍLEY COLLEGE hELDI ÍS
LENZKU KENNARA EMB.ETT-
þess, að hreinsa rænimgjaibœlið i j Ijru AFRAM, ÁN TILHLUTUN-
það er borgarleg skylda hvers lerazku kenmara
einifista heiðarlegs kjósamda
ada, að beiiita ætkvæði símu til
Otitawa þnmn 26. þ.m.
KIRJUFE
íslenzku námið við
Wesley CoIIege.
A frandii 'þeám, seitn stjórmarráð
Jxessji iiáskóla hél’t hér í borginmi
að kveld'i þess 29. sept. sl., var
leis:n upp tilkynmámg frá íslemzka
lúitiersk.a kirkjufn'Laginu uffl1, að það
æt&uði að 1-gg.ja raiður ískmzka
kemtvara ambættið viö þamm sköla, ^
þeigar 'þessu yfirstamdandi kenslu- ; þ8® m,a'
ár.i væri lokið.
!ar lPtErska
j LAGSINS.
Mcð þessu hefir W.esley Colliege
j stjórmarráðiö sýmt þjóðflokki vor
i uffli og þjóðernd binn rnesta sÓTna.
! og veröskuldar skólinm fyrir það
j h'imar inmilegustu þakkir aflra
sammira íslemdiinga í þassra lamdi, —
I þieirra, er láta sig þjóðierri'ismiálin
| nokkru skilta.
Unt þaö, hver þa.r kamm að
| vierða kemmari framviegis, veit emg-
imm meitt að svo stöddu. það er
■ algerl'öga á valdi skólaráðsins. En
fullj'rða, að sá kemraari
j verður hvorki úitraeifndiur af kirkjra-
félaiginu, né undir yfirráðram þess.
'þessi tAl'kymmiimg er í sanixæimi ptnda gæti það ekki staðið við, að
við áJyktnn þá, setn gerð var á hafa þar kemmara, eftikr þau utn-
siðíista kirkjuiþingi í Selkirk Ixe í
suffliar, og hyigð var á þvi yfir ■
kýsta áliiti mokkurra pnesta og
kredduiþrum.gninmia kirkjuþimgsiniamma
að hætta væri á því, að íslemzkir
mefflieindur, sean á skóla þemmam
gamga, yrðu fyrir áhriíium trúaT-
legrair saurgiumar, e£ séra Fniðriki
J. Bergtnamn yrði kyft að halda
áfram að voita þeim tilsögn í
mióðunmál'i sírau .
Mörgum mum ha.fa þótt þessi á-
stæða aJl-kynleg, og ekki gerð af
þedrri eimJæigmá, sem. lalþýða miamma
mælá, sem það befir wm þann
skóla lnaft. Hins vegar er óskamdii,
aö íslendáng'ar mt-ti svo vel þessa
ákvörðun, s?m skólaráðið hiofir
tekdð, að þair haldi áíra'tn að
styrkja skólamn fnamvegis, jafnveJ
beitur em að undamförmu.
Það sverfur að.
það er ekkt ein báran stök fyrir
taldi ság eága heitratáragm á að rnega j l*®*1 “Liberölu” um þessar mumd-
yœjiíta hálfii hákristilags kirkju- j lT- ^vo ^nn
þirags. það stóð fastlega í rmeövit- tínnbvirl'anda ræmaragt, A. W. Fraser
urad fólksims, að trúmálaskoðam.ir
stæðu í emgu sa,tn.bamdi við turagu-
miálamám. M'enn liitra svo á, að
guðíræöiná'tn væri sérstök keraslu-
grein, og að ískirazkuná'm ætti ekk-
ert skylt við taatva. Margir miumu
erackii þeirrar skoðumar, að það sé
hægt að læra íslenzka tumgu og
kynmast isliemzkum bókmiemitum ám
þess að n'emamdi hafi nokkra sér-
sitafca trúarskoðun. Og um það
hefir að líkindum öllum komið
samam , a ð ef séra Friðrik taefir
haft' nokkur áhrif á trúarlíf is-
lemzkra nememida, þá bafi þau á-
hrif miðað í þá áitt, að færa þá
nær 1-útersku kirkjannii. Að miinsita
kosti 4 iskrazkir raárrasm'e'nn, sem
giem'gið hafa, á Wesley Colkge, hafa
stumdiað gu&fræðmáim etfitir að þeir
ú-tskrifu&ust, og eru ými&t orðrair
eðai eru á leið til þess að verða
prestar lútersku k'irkjuranar. Og
það er óhætt að fullyrða, að séra
Fráðrik J;. Bergrraanm hefir átt
drjúgam þátt í, að be'iiraa stefnu
þessara traatina að trúáræðikerfi
lúitersku kirkjuniraar og að eggja
þá til guðfræðiraám.sims. þeitta var
taeAJum hóp af fólki voru vitamJiegt,
op- þess vegraa kom það alþýðu ís-
lemd'iiraga hér trajög á óvart, að
kirkjuþitigið, traeð miklum erfiðis-
miuíi'um, reymdi að festa þá ákæru
'á séra Friðrik, að liamji traeð
og traeð honum maður að nafmi
Chevmier, sóttu um þiragsætim í
Ottawa kjörd/ætnumum, eátir aö
hafa verið formkga útraeifnidir á
“LiberaJ” útraefni'»garírandá. En svo
varð óáiraægjam altraemiti' og miegiti út
í frá, þegar þetta varð opirabert,
að stór hópur “libsral” flokks-
traamma heimsótti I,aur;ier sjálfain
o.g þessár m'enm, seitn traargir voru
traálsiraetaradi traantt í flokknium,
sögðu homium hispurslaust, að iþeir
gætu ekki greitt þessutn m<)nm'Uffl
atkvæði, — það vœri “Láberal”
flokknum og stjórnitirai til skairam-
ar, að láta ma,ran eimis og Fraser
vera í Jx>ði, eftir ait, sotn upp J»ef-
ir korndst um hamira. Sir WiJfrid
var sagt, að bæ&i Ottawa sætin
væru stjórninirai töpuð, þrá.tt fyrir
alla stjórnarþijóna þar í borg, ef
þessir traemn. héldu umsókn stnmi á-
fraim. Honum var emnifremur sagt,
að engim vora væri til þess, að
nokkurN aranar “LSberal” femgi þar
fylgi, netna hann sjáMur.
Við þetta- varð sú bneyting 4,
að Laurier tnapnaöii þeám ibáðutn,
Fraser og Chevrdier, að sækja um
sætin, og hefir nú aiuglýst, að
haran ætli sjálfur ásatnt herra H.
McGiverin, setn hamn tilnefndi niieð
sér, að sæk ja' utn þingmiem«ku þar.
Má af þeissu traarka, hvie stjórn-
in er orðira vieákláðuð, jaifnviel í
orð þýðir, að þeiir eirair rraemin
verða skiipaðdr í hin ýtnsu em-
bœttá, setn traeð ákveðmum
traemitaskilyrðram haía sýmt þflð,
að þeir séu hæfir til að getgraa
þekn S'jálfutn sér til sóma og
iþjó'ðirani til gaigiras.
Bókfœrslam í sjómáladieild
Lauriier stjó'rmarimmar, er óræk
sömmium þess, að öll þörf er á
'breyitdinigu á skipum effl'bæ'ttis-
manmn í ríkisþjómiustuna, —
þar setn tafca v.arð 20 útlemdia
bókhialdara til þess, að reyraa
að konua skipulagi á 12 ára
ibókvillur í þeirri deild, og sem
wm það búið er að kotna full-
kotraimmi laigifæringu á þeitta-,
kieimttr til að kosta ríkið fullam
fjórðtimg úr trailíón dollara. —
Aranaö ©ins stórh'tiieyksli hefir
ekfci áður þekst í stjórmarfari
ltieiras laittds, svo sögur bafi far-
ið af því. Og þe'tta orsaka&t af
iþví tvetiirau, að efflbættlimigar
deiJdariimraar eru sv.iksatn.ir að
eðlisfari og iraemitalegia óhæfir
til að skipa. þœr stöður, scm
iþeiir hafa vierið seititir í.
Hierra Bordem lofar, að kotn'a
liaigfæringu á 'þetta. •
5. liður lofar breytiragu á því
fyr'irkoiraulagi, seitn útvalniing
Semiatóra bygg.ist á, tra.’ð því,
að þeir einir verði þamgað
kjörmir, seim raokkur trvggAtiig
er fyrir, aö starfi þar sram-
kvætrat vilja og óskum þjóðar-
'imraar, og með því g®ra þá lög-
gjajardeild' 'þarffcgri og alþýð-
legrd era húm er orðin.
6. láður lofar, að ibeiitt sé traeiri
nærigætni í vali þeiirra ma.raaa,
•sem fluttdr séu hingað til lainds
— Latirier stjórnira hefir á sínu
stjórmar tímaibáli 'eytt afar-
tniifcltt fé, stund'wm á aðra mil-
íón á ári tdl þess að efla 'inm-
lluitnAniga til Camada.. En gall- j
iran hefir verið, að stjórnim hef- j
ir vcrið óvönd að því, hvers ;
konar fólk það hefir verið, sent í
himigað hefir flutt. Yiö þsitta
hafa komið þúsundir tn tnna '
inm í l’amdið, sem að eðlisfari I
og lundiermii er svo ólíkt hér-
lemdu þjóðánmá, að það geitur ■
ekki samrýnist hierand, og glæpir
hafa því aukist traargfaldleiga í
VieiS'twrlamidiuu hér á síðari ár-
wm. Loforðið er því það, að
vera vamdari að vali þess fólks,
setra hér eítir verði fluitit imn í
lamdið, og að afiraetraa flu'tmimigs-
styrk til amttara ern valdra
iþjóðflokka. — Vér hyggjwm,
að aJiþýðtt mraatma, murai geðjast
vel að þeesu loforði. það felst
í 'því sparmaðar loforð. Og að
því er snertir íslondimga, þá
þurfa þeir ckkert að ó't'tast, |
þiví þeir hafa a ldrei verið ta ld- j
ir ntiaðal óvaldra lieldur meöal j
á'kjósanleigustu inmflytjeinda, er
til Camada haifk' flutt.
7. liður er ný stetfma f þjóð'traálwm
þessa lairads, aeim fyrir löngu I
hiafði áitt að vera tekim. upp. |
Samkvæimt þessutn lið hyggur i
Mr. Borck'n að lisáinta í rík.is-
sjóðinn vissan hluita af árlag-
tvm gróðai þeárra félaga, sem
rajóita lögákveðánma' hluiranimdia
frá ríkinu. Með ]:essu bætast
ríkissjóðmum tefcjur, sem emig-
iran, getur fyrirfra'tn áfcvieðið,
'hvei miklar kttnmia að verða, em
setn mdða til þess., að auðga
ríkis.sjóðímin á kostmað þedrra
fiélaga og stofinaraa,, sam byggja
gróða s'imm á laigaJagm'tn sér-
hlyminindttm, sent ríkið hefir
veátt 'þeitn.
8. liÖur lofar, að haía wmsjóin
allra járnbrauta f rfkimu wndir
yfirráðu'm niefradar, er fráskiláti
skuli vera öllutn pólitískwm' á-
hrifium allra flokka. Og Mr.
Bordeira hafa farist svo orð á
mörgutn fundum, að maður
hefir fulla ástæðu til að ætla,
að hamm mwrai haga svo allTÍ
járrabra'Utastefmu ríkisims, að
hiúra verði uradirbúnángur undár
algerða þjóðeign allra járra-
braU'ta í Canad;a'. Enda hefir
Conservaitive fiokkurinm þjóð-
eágma, stefrauna 4 skriá sinmá, og
er hún hátraark þieirra þjóð-
iþrifakigu utrabóta, sem Borden
hwgsar sér að kotraa í fram-
kvæmd, straix og hanm fcennst
itiil ViaJda. þjóðe’ignastefnam er
ibúin að raá fösitutn fótutn hjá
Coraserviai'ivum, og það er lífs-
spurstraál, að þofca 'Latirier-
stjórniiratiii frá völdutn áður em
húm er búin að sóa öllum þjóð-
eigniuraum í hemdur fárra eira
ræðis-vtraa sirana.
9. Jiður lofar aotkraum hafrabótum
og bættumi vaitmavegwm um
Camaida ríki, og umibótwtn á
fl u.tmiiragaitæk ju tn þjóðar iraraar,
og lækkaradi flii'tnán'gsgjöldium.
þatta er eátt af mestu þarfar
máluim 'þjóðarinmar, og ætti að
a.uka f.ylgi Coraservaitive flokks-
ins traikilJegai. þeir, sem þekkja
itá'l flwtn'iragsmála, vita., að hér
í lamdit, sem amnarsitaðar, kost-
ar vöruflwtnitiigur meið vaitms-
vegum ekki traeira en fjórðung
iþess fjár, setn lamdílutmimgar
kosta, o.g þess v.egtia er liverju
ríki það hið traesta áhwgamiáJ,
að eíla vatnaflu'tn'ingartækini,
hvar sem því ver-ður við kotra-
ið', — af því að gróði firatrakáð-
emida eykst í ré'ttum hlwtföllum
vtð lækkuu flutndngsgjald'a, og
traiðar 'til þ&ss, að gera varn-
ingdmm ódýrart, og gjaldþol
'þagmumna eykst við það aÖ
satraa skapi. — Kjósemdur fá
því séð, að hér er um þarflegt
traál að ræða, sem ætti að
Jtafa fyl'gi allra riétitli'Ugsaindi
nwmna.
10. JAður, um breytingu á skipum
og valdi neí'ndar þeirrar, er
hafi umsjón nteð starfrækslu
opiiraberria. þjóðkgra nauðsynja
í ríkinu, er svo ljós og ákveðdmm
að eikki þarf um ha.nn að ræða.
Lofiorðið er, að sú raefnd skuli
liaií.i £ull ráð til að sfcipa fyrir
um. starírækslu allra þeirra ié-
laya., sem hafa femgið sérstök
V'iminu-hlymmrmdi hjá ríkisstjórn-
áinmd,. Hún á að vera ráðsmað-
tir ríkisiras, og taaía eftirlit og
umsjóm mieð öJlu starfi slíkra
fiíJaiga, útgjöldnm þedrra og
inmitekt.um. þetita gefur ríkis-
stijórnánmii fulla þekkingiu á
allri starfsemi £élaga.nna, og
garir herani aiuðvieldara', að 'imm*
heámita þcnmv hluta af gróðam-
ram í ríkissjóðitim, sem ríkinii
b:r, uradir lagaákvæðum iþeám,
seitn Mr. Bordeii ætlar að fá
satraþykt.
11. láður fijallar um þjóðaiigm-mál-
og talþráða um alt Canaida-
v.ldi, á þamn háitt, að ríkiö
•taiki í sína eágn öll slik tæki
gegm sairanigjarii'ri borgwra til
raúveranidi ieiigendia þedrra. Hór
er-utn fceiraa þjóðoign að ræða
á mjög 'þarfk'giim og þjóðleg-
utn viðiskifta tækjuni.
12. liöur lofar bættum. póstfluitn-
dngutra um ríkið, og fluttiingi
bréfa og böggla beim á heiimili
fólks í þeim sveitum ölluim,
setn þar til sett ramm.sókraar-
mefmd sými það vera mögufcgt
kostra i'ðarims vegiia,. — Síðam
Mr. Bordiem aiuglýsti þemmam liö
í steifmuskrá flokksiras, hafa Lib
eralar lofað þessu sama í sumi-
um héruðum, em á tniklu ófull-
komnari liá tt, og eítir að hiafa
U'tiam þingis og inmam Inarist á
móiti htigmyndiimmi nteð oddi og
eggi. það er því auöráðið, aö
Mr. Bortliem er bntur trúamdi
til þsss, að koma þisssu í fram-
kvæmd, hieldur em “LAberal”-
flokkntim, s:itn hefir raevðst til
að taka upp nýmœlið þvert á
tnió'ti vilja síraumi, vegma fylgds-
þ trfa við kosmirfigarmar.
13. liður lofar að breyta svo um
'toll'mál ríkisAns, að íbúiartfir
fái við það uppörfun til þess
að firairaleiða í Caraada allar
þær vöru.teguradir, sam auðs-
uppispmeit'tur laradsins gera. þeim
ni'öigulegt, og með því aaika at-
vinmiuvegi og þjóökgt sjálf-
staaði lamidsiins. Og sfcal fjár-
tn'ijtimiii'tn svo hagað, að jíifmt
till.it sé tefcið t'il þeirra., sem
vinmia við fraitrafciðsluma og
hinma', sem þurfa að kaaipa
bama til almemmra notai. Allra
iþjóða< reymsla hefir sýmit, eins
• og líka allra edrastaklinga traeð-
aJ þjóðainjiia, «ð ful'lkommjasta
sjálfstœðis taktraarki verður að
eins raáð nteð því, að ge'ta sijáJf
ur vieiitt sér sem traest af þörf-
iwn lífi&ins. þess vegna er það
raú settra fyr steíraa Conservativie
flokksAniS, að hlymma að fram-
fciðslu í Caraada, fraimfeiðslu
allra þeirra hluta, setn máittnir-
legar a'UÖsupipsprettur lítmdsins
gera þjóðimnii léitt að iiram-
tei'ða'. M'eð því nióti aufcast a.t-
vdmrauvegir í landiinu, og vimmu-
lawniim, setn til firaml'eáðsluniraar
gamga, fiara 'efcki út úr lamdii til
V'erkamiamma anmaria/ þjóða, —
eru kyrr heima fyrir, svo að
þjóðim beifir hvort'tvieiggja í
eánu : bæði varm'imgimra og pem-
iragairaa, seim íuamliaiðsla hams
kostaði.
þetta er hin samma, þijóðlega
Conservatdve steíraa,. Hinn hiefir
vátið og sammigiirniima' á sína
'hláð, hún hefir gafist vel í sér-
hverju lamdá, þar sem hún hefir
vieriö reymd, og jxið fcikur emg-
inira efi á því, að bún hefir 'gef-
ist vel og tnum gefa'St vel í
Camadai. — þessi stafina hefir
gart Bamdaríkin, þýzkalamd og
Fnaikklatiid að mos'ttt fratrafiara
og framleiðsluþ'jóð'um heims-
ims, og söm verðrnr saiga þessa
lamds umdár þeirri ste'fnu. Eftár
]>ví, seffl harðara er í ári í
eiim.u lamdi, efitir því fimraa íbú-
arnir bettir til þess, hve af£ara-
sælt það er, aö eiga gnægð
'framfciðslustofoama í lamdi þar
sem íbiúárnir fá notið öruggrar
og stöðugrar atviranu með líf-
væm'legwtn launum. Fólk er far-
iið að skilja, að sjálfshendi er
hollusit, og að sjá'lfsviernd og
framitíðar velsæld byggist á
því, að hver þjóð sé sjálfri sér
nóg. það er að segja, að hún
fraimleiði sem tnest heitna fyr-
ir og sœki sem allra mdnst 'til
ammara þjóða. — þessu vill Mr.
'Bordiem kotraa í framkvæmd
traeð fyrirhug.uðu'm breytingum
hams á toll- og. fjármálastefnu
ríkásáns. í sambamdi við þemmia
lið er sá
14. að öría vöruskifti iratian brezka
veldisims. Með þessu er svo til
ætlasit, að það, senn Canada
frairraleiiðir, wmfram það, sem
þiörf er á til taeima no'ta, verði
semit í hitiiar ýmsu breizku lýð-
lendur, eða til Bre'tlamdseyja,
geigm' þeiara vörwtn þaðam., semt
vér þörfirauiirast, e,n sem þær
geta veátt oss með l'éittu mó'ti
og ódiýrt. Em þessi hugsun’ er
þó að sjálfsögðu iburadára þvi
skályrðd', að vér íáum jafoháitt
vierð 'fyirir vörur vorar og vér
mumdium fiá hjá öðrutn þjóð-
tim, að frádregnum flutniim.gs-
kostm/aði, og að viér fáwm him-
ar aöflrattu vörwr bæði jafn-
góðar og jafin ódýrar þaðatt,
sem amraarstaðr írá. Orfa má
og immbyrðis verzlum ríkisdms
traeö hagamfcgri tollstefinu, um
fram það setra verið heíir eða
nú á sér stað.
15. liöur hljóðar um, að Yestur-
fylkiiti' fiái þau þjóðlönd til um-
ráða, sem þeim ber aö lögum.
Með' því ’eru þau gerð jaforé'tt-
há og Austurfylkiffl.. þemmitiini
rétt hiefir Laurier stjórnin stoð-
ugt nieitað að vaita þesswm
fylk'jumi. Mr. Bordeti loiar, að
veáta hairan. þeir ednir skilja
'haigsmuíii þessa rétitar, sem
hafia reymt, hvað það er, að
viera fullveðja og fjárs sinis ráð-
amdi. Og síðast ‘em ekki .siztur
er
16. liður, s. iti er loforð unt það,
að hin ýmsu fylki séu látin
njóitia ]x'ss réittar að fullú, sem
þau eága. tilkail til saanfcvæmt
grwndivaltarlögu in ríkisins.
Vér hemd'utn fcsemdunum á, að
í þifssari S'tefmuskrá Comserva'tiva-
flokksiins fefiast mikilsverðar rótt-
aribæt.ur og nýma li, sem öll niiða
til sammra 'þjóðþ.ri5a'. Og auk þess-
er það á stefinuskrá flokksirs, þó
þess sé» ekki gotið í framairagreiind—
tim liðU'tn, að láita befja r;umsókn
á cillumi gerðmm Lamrier stjórnar-
immar, og að lögsækja þá meiran,
| sem trueð röngu inó'ti haía dregið'
j undir sig eigrair ríkisii.ns, og að fá
i þiei tn eiigmum afitur ski’að í eigu og
i utnráð þess, efitir því, s.m lamds-
I lögám frefcast leyfa.. — En það er í
fyrsita skifiti í sögu þessa Lamds, a5
a,ð nokkur stjórra bafi gert :ág
j sefca í svo glæpsaimtegu atferli, að
jkotnumdii. stjórn hafi þurét að ibeita
!])'.ini ráðum, sem Conservaitive
1 flokkurimmi raú verður að beáta,.
, ];egar hamn fcemst til valda.
“BORREN VINNUR KOSN-
INGARNAR, EF HANN VINN-
UR TtU (10) SETL í QUEBEC”,
— svo saigði herra Brodeur, eirara
af ráðgjöfumi Laurter stjórna'rinm-
ar á fumdi, som L’iberalar héldu i
Soulamge'S kjtirdæminu i Quietaec-
fylk.i þarara 28. sept. Honum fór-
ust svo orð :
“Eg verð að segja yður, herrar
mfoiir, að þessi in.rabyrðis óedndirag í
“Liberal” flokkraum verður a.ð'
hæt'ta, því ef amd'stæðimgar vorir
raá fleirí era 10 sæ4um í Quebec-
fylki, þá tapar Ijaurier' stjórmiira
kosniingunum”.
þebta vottorð ráðgjafains á
opfoibcrum fundi þar eystra, er
einkar h'Ughneystamdi fyrir alla.
Conservaitiva, sem raú hafia 11
sæiti í Quiebec fylki, og fengu þatB
meðam Bovtrassa var eánlægur mieð
Lauriar stjómiinirai. lém nú er haran.
orðimra ákveðinn mó’tá heirani, og
hamira beflr haft wmiboðstnieiran síraa
rniti unt alt fylkið til að þreiifa á
hinrai póiitísku slagæð þess, og
þie.ir uimboðsmemn fiullvissa Con-
serv.ait'ivu flokkimn um 25 til 30
þ'ingsæti þar í fylkinu við þeissar í
hönd faramdi kosntngar.
Ixiurier gamli má því setja upp
náitthúíuraa og halla sér til hvíldar
hið 'bráðastai. Kjósendurnir eru
vafcraaiðir tál meðvitundar um þörf-
iraa á, að fclla þjóðeigraarárasflokk-
iran iþamin 26. þessa máraaðar.
Pólitískir punktar.
Herra Merwdm leigði Laurier-
stjórnirani lítiran gufwbáit í 147
daiga, og fékk fyrir (þá leigu e'Ans
tndfcið Qig taáturinn hafiði kosrtað •
Merwfo upphaiflega,' eða $3,675. —
þess wtara lét stjórnin 1 gera við og
bœta ibáitinm á kostmað lamdssjóðs,
svo 'Mervvfo sparaðist þau út-
gjöld.
Liaradssjóðurinm' var iþar rúður
um búsum'dir til þess að gæða
Merw'iiD/i | . . , i í .