Heimskringla - 25.08.1910, Page 2

heimskringla
* Blft WINNIPEG, 25. ÁGÚSL 1910.
Heimsknngla
Poblished evcry Thorsday by The
Beinskringla News 4 Pnblisbing Co. Ltd
Verð blaösins ! Canada og Bandar
•2.» nm ériö (fyrir fram borgraD).
Bent til Islands $2.00 (fyrir fram
borgaðaf kaopendom blaðsins hérfl.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor & Managrer
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O. BOX 3083. Talsími 3512,
Toronto eða Winnipeg.
Um það hefir maður nýlega ritað
í Austurfylkjablað, hvort betra sé
að búa f Toronto höfuðborg Ontario
fylkis eða í Winnipeg höfuðborg
Manitobafylkis. Hann lengir rit-
gerð sína með að sýna að praktfskir
g&fumenn sem vfða hafa ferðast
og bera skyn á f>au atriði sem sér-
staklega miði að framförum og
þroska borga, haldi pvf hiklaust
fram að Winnipeg bjóði betri kosti
til framtlðarþrifa heldur en nokk-
ur annar staður f Canada, af þvf
að hér séu atvinnu- og verzlunar-
tæhifærin betri en annarstaðar f
rfkinu, en að fráteknu þessu þá er
taiið að Torontoborg hafi ýmsa
yfirbuiði yflr Winnipeg sem áfcjós-
anlegur aðseturstaður.
Tveir merkismenn sem hingað
komu á síðastliðnu ári. f>eir Strath-
cona lávarður og James J. Hill,
létu það ótvfrætt í ljós f ræðum
sfnum að f>eir hefðu mikið álit á
Winnipegborg og framtfð hennar.
Meðal annars sagði Strathcona lá-
varður. “Eg er sannfærður um
það, að á komandi aldarþriðjungi
verðurframför Winnipegborgar til-
tölnlega langtum meiri heldur en
& f>eim aldarþriðjungi sem liðin er
sfðan borgin myndaðist’’. James
J. flill sagði. “Winnipeg verður
innan skams tíma fyrsta borg Can-
adaveldis. Þér fáið ekki umfiúið
vöxt hennar. Hún myndar hliðið
sem liggur að hinu mikla Norðvest-
nrlandi og allur kornvarningur og
aðrar afurðir landsins verða að
flytjast um það hlið, aðeins ein
önnur leið er hugsanleg, hún ligg-
ur f kringum Michigan vatn og
sú leið er tæpast takandi tilgreina”.
Þessir menn báðir bygðu skoðanir
sfnar um frantíð borgarinnar, bæði
á reynslu liðinna ára og núverandi
útliti. Að einhver breyting kunni
að verða þegar hin marg þráða
Hudson’s flóa braut er fullgerð og
tekin að starfa, er að vfsu hugsan-
legt f>ví að svo má haga brautar-
lagning á komandi árum að hægt
verði að flytja afurðir norðvestur-
landsins yfir þá braut út til flóans
og f>aðan á Evróputorgin án þess
að koma við í Winnipeg, og f>á
einnig Evrópuvörur veltur, á sama
hátt. En líkurnar eru litlar til að
svo verði. Miklu fremur er full á-
stæða til að ætla, að f>essi borg
verði aðalstöð Hudson flóa braut-
arinnar, svo að þær vörur sem yfir
hana eru fluttar hvort heldur að
austan eða vestan, fari f gegnum
þessa borg. Svo er það nú orðið
sem næst full víst að hér verður
ýmiskonar íðnaður rekin í stórum
stíl innan fárra ára eða strax og
borgin er búin svo að fullkomna
rafatístöð sfna að nægilegt og ódýrt
hreytiafl geti veizt hverjum þeim,
er hér vill setja á stofn iðnverk-
stæði. Alt canadiska Norðvestur-
landið er að byggjast upp. I f>vf
eru nú 1*4 miljón tbúa. Innan
fárra ára verða þeir 5 eða sinnum
fleiri þvf innstraumur fólksins fer
óðum vaxandi með hverju ári. Með
vaxandi fólksfjölda verður vaxandi
iðnaður og jarðrækt. Vestur Can-
ada gefur nú af sér árlega nær
150 miljónir bushela af kornvöru,
og þess verður ekki laugt að bfða
að kornuppskeran tífaldist svo að
hún verði þúsund miljónir búshel
á ári að minsta kosti. Það gefur
að skilja að flutningur allra þess-
ara afurða sem vestur Canada gefur
af sér á ári og flutningur alls þcss
varnings sem árlega verður fluttur
inn f ríkið, krefur mikla vinnu og
margar hendur. Þetta bendir til
þeas að hér verði afar stór borg
með tfmanum og á þessu mun f>að
vera, sem herra Hill byggir J>á skoð-
nn sina, að Winnipeg verði á kom-
andi árum stærsta borgin f Canada.
Aftur er þess að gæta, ftð hér f borg
er dýrt að lifa, húsnlelga, eldiviður,
fatnaður og allar lffsnauðsynjar eru
dýrari en vfðast annar^taðar f Can-
ada, en vinnulaun ekki að sama
skapi hærri. Vetrarrfki er hér mik-
ið svo að fólk verður að klæðast
góðum hlýjum fatnaði, búa í hlýj-
um húsum, verja miklu fé til elds-
neytis og neita nægdegrar og góðr
ar fæðu svo þvf geti liðið vel. Alt
f>etta er ódýrara í Toronto og þess
utan er náttúrufegurð f>ar meii i en
hér í borg enda er borg sú miklu
eldri og mannshöndin því haft
lengri tíma til að fága og pryða
borgina með unaðslegum skemti-
stöðum. En þó þetta sé f sjálfu
sér ánægjulegt þá eykur það ekki
vinnu inntektir íbúanna heldur
miklu fremur miðar til að eyða f>eim
með þvf að íDúarnir verja f>ess
meira til Jskemtana, sem þær eru
ódýrari|og aðgangur að þeim auð
fengnari. En atvinnu möguleikar
og framtíðarþroskun vinnendanna
er ólíkt tryggari hér en eystra, og
yfirleitt má fullyrða að í enguin
hluta heimsins býr vinnulýðurinn
við betri kost ytirleitt en í Vestur
Canada. Þetta vita þeir sem víða
hafa ferðast og mikla lffsreynslu
hafa fengið og þess vegna er það
nokkurnvegin einróma álit slikra
manna, að ekki að eins Winnipeg-
borg eða)|Manitobatylki heldur alt
VesturCanada eigi trygga og glæsi-
lega framtíð í vændum á Romandi
árum.
Áhrif vestur-landsins
í rfkisf>inginu i Ottawa fara
stögugt vaxandi við hverjar rfkis-
kosningar sem fara fram að af-
stöðnu manntali, á 5 og 10 ára
fresti. Undir grundvallar löeum
Canada, þá ræður Quebecfylki úr-
slitum um f>að hve marga þing-
menn hvert fylki geti sent á sam-
bandsþingið., Með þeim lögum er
það ákveðið að Quebec fylki skuli
jafnan hafa 65 menn í Ottawa
pinginu, hvorki meira né minna og
við þá málsvara tölu bygða á íbúa-
tölu fylkisins, miðast málsvaratala
annara fylkja f þvf þingi. Nú var
f>ann 31. Marz s 1. lbúatala Quebec
fylkis um miljón eða rúml. 33.
þúsund mans fyrir hvern 1 máls
svara fylkissins í rfkisþinginu. Við
þessa tölu verður því að miða mál-
svaratölu annara fylkja. Nú er
talið að fbúatala Canada sé rúm-
lega /V2 miljón og að hún ve ði
fullar 8 miljónir f júnf næsta ár.
En fegar íbúatala Manitoba og
hinna annara Vesturfylkja er mið-
uð við íbúa og málsvaratölu
Quebcc fylkis f>á verður ljóst að
eftir næsta rikismanntal sem fer
fram mjög bráðlega, fær Manitoba
15 mans í f>ingið í stað 10 sem nú
eru þar. Saskatchewan fær 11
eða 12 og4Alberta 10 f stað 7 nú,
af þessu er ljóst að áhrif
Vesturlandsins fara óðfluga
vaxandi I Ottawa f>inginu og
þó. ennþá sé málsvara tala Vestur
Canada svo lftil þar, að hún komi
hvergi nálægt því að ráða úrslitum
mála þá er þá liuggun stór f J>eirri
vissu að fbúatala Vesturlandsins
vex örara en austurhlutans og að
af þvf má|_ráða að sá tfmi komi
þegar vér f ,vestrinu fáum tillit
tekið til óska vorra og f-arfa ekki
sfður en austur hluti rfkisins nú i
fær.
Fyrir 10 árum var íbúatala On-
tario fylkis 2.187.000 en er nú
2.687.000 híjfir f>ví vaxið um að
eins hálfa miljón á 10 árum. Que-
bec hafðijárið 1901, 1.648.000 fbúa
en hefirnú 2.154.900- En 3 vest-
ur fylkin Manitoba, Saskatchewan,
og Alberta höfðu fyrirlO árum.419
þús.j íbúa en hafa nú 1,200.000
fólksfjölgun er þvf hér langt um j
hraðari| enn i austur hlutanum j
fyrir hinn mikla innstraum fólks
inn í landið. Hvernær sá tími ]
kann að xoma að Vestur Canada
hati fleirtölu málavara í ríkisfdngi
getur ekki orðið ákveðið með vissu
en skygnustu mönnum kemur sam-
an um að vel sé mögulegt að það
verði um miðja f>essa öld, eða í
síðasta lagi á æfi þeirra sem nú
lifa hér á ungum barnsaldri og
öllum ber saman um að Vestur
Canada eigi í vændum glæsilegri
framtið en nokkur annar hluti
þessarar heimsálfu.
Vesturför Laurier’s
Vestur á Kyrrahafsströnd hefir
forsætisráðherra Canada komist
slysalftið en sigurför hefir f>essi
leiðangur SSir Wilfrids sannarlega
ekki orðið. Alt fr* þvf hann steig
fæti slnum á Manitoba og þar til
náði Vancouver hefir hann orðið
fyrir mótspyrnu að meira eða
minna leyti sumstaðar f blöðum
aðeins annarstaðar bæði f blöðun-
um og á fundum sfnum og á sum-
um fnndunum varð hann fyrir
hörðum áársum af mönnum sem
til f>essa höfðu verið leiðandi Lib-
eralar í sínu bygðarlagi — sérstak-
lega fóru Alberta bændurnir ó-
mjúkum höndnm um Sir Wilfrid
og stefnuskrá hans. Alberta sem
talið var hans trausta fylki annað
en Quebec snöri nú við honuin
bakinu og sagði honum ber-
an sannleik^nu óhikað og vftti
aðgörðir hans og stefnuskrá harð-
lega. Bændurnir f Vestur fylkjun-
um höfðu fulla einurð á að segja
hvað þeim bjó 1 brjósti, fagurgali
og málskrúð hafði engin áhrif á
þá — og á f>vf liggur ekki hinn
minsti efi að öll Vestur-fylkin eru
nú andvfg Sir Wilfrid og stefnu-
skrá hans og honum töpuð. I ræð-
um sfnum og fyrirlestrum reyndi
Laurier með málsnild sinni að töfra
almenning og atia sér fylgis með
þvf, f>að mistókst. Hann talið
einnig óspart um sfnar silfur hvítu
hærur og enda leikur á f>ví lítill
honum í þeim sessi sem hann hefir
saurgað.
En hvernig sem komandi kosn-
ingar fara þá befir Vesturförin
orðið Sir Wilfrid engin frægðar
för.—
í henni var hann dœmdur og
léttvægur fundinn.
Brunnborun.
Svo er nú mikil eftirsókn eftir j
brunnborunar vélum fylkisins, úr
nálega hverri sveit, að með engu I
móti er mögulegt að uppfylla allar j
þarfirnar. — Upprunalega voru \
vélar f>essar keyptar til þess að
reyna með þeim hvar vatn væri
iáanlegt í héruðum þar sem bænd-
ur ekki gátu náð vatni með því að
grafa, eftir þvf,en í reyndinni helir
f>etta breizt þannig að vlða hefir
grafið verið á fylkiskostnað þar
sem bændur sjáltír hefðu getað
fengið vatn ef þeir hefðu leitað
þess með nokkurri alúð og einatt
hefir það komið í ljós að bændur
skoðuðu þessa brunnborun, sem
nokkurs konar skyldukvíið sem
fylkinu bæri að fullnægja jafnvel
þar 8em vatn var auðfengið með
litlum grepti og gerðu það svo að
óánægju efni ef stjórnin lét ekki
grafa brunna fyrir alla í þeim hér-
uðum sem vélamar störfuðu f. A
öðrum stöðum þar sem þörfin var
br/n að ná vatni, hafa sveit
irnar keypt vélar á eigin reikning
leigt þeim bændum þær til nota
vatí að hærar hans hafa til þessa I sem þörf höfðu fyrir þær.
ll,
aflað honum meira fylgis og spilað
stærri “pólitískarollu” en flest
annað — f>ó það dygði ekki að
þessu sinni,
Sir Wilfrid lét sér mjög hugar-
haldið, að prédika um einingu og
frið,og eini af sfnum aðal óskum
sagði Sir Wilfrid að væri sú, að J>á
er hann sofnaði sinn hinsta blund,
að vita Canadabúa lifasaman í poli-
tískri einingu og bandi friðarins.”
Slfk orð sem f>essi Lta vitanlega
vel f eyrum, og ef hugur fylgði
máli væru þau vitanlega góð, en
allir sem hafa kynt sér steinu Sir
Wilfrids vita að svo er ekki
mun aldrei verða. Hann hefir
gegnum alt sitt pólitlska líf átt
höggi og vakið ástæður til orra
hríða, og á því öllu öðru fremur
hetlr hann bygt — og nú fyrir
skemstu blés hann að þeim
kolunum að koma Ontario og
Manitoba í hár saman út
af landnmerkja málinu. Og nú er
hann að leika saman leikinn, hann
veit sem er, að Vesturfylkin eru
honum töpuð, þess vegna boðar
hann frið, samvinnu og bræðralag
sem hann veit þau vilja ekki sinna,
þvf þau vita hann meinar ekkert1
ineð því,enn þetta getur orðin hon-!
um gott kosning agn ef hann gæti
talið Austurfylkuuum trú um að |
Vesturfylkin væru þeim andvfgj
sem vitanlega er ósatt en ekki and-
vlg stjórn sinni sem er sannleikur,
en sem gestrisni þeirra, hann get-
ur tilfært sem vinarþel til stjórnar-
innar. Á þennan hátt vonar hann
að koma inisklfð milli Austur og
Vestur-fylkjanna. og á þeirri mis-
klfð hygst hann að vinna fylgi
Austurfylkjanna og halda með því
völdunum áfram. Að honum tak-
ið f>etta
legt er það engann veginn. SirWil-
frid Laurier með nægilegum þing-
meiri hluta helir leyft fjárglæfra-
mönnum að hremsa undir sig auð-
æfi Vesturlandsins. Og járnbraut
þá sem hann er að bygja sem
tengsli mili Austur og Vestur
fylkjanna hefir hann sett svo háan
gjaldteksta sem gerir látt
tíutnings valds ómögulegt — og
þetta hetír hann ekki gert Vestur-
fylkjunum f hag getur hverogeinn
séð, heldur með því að ákveða
gjaldtekstann svona liáan,
járnbrautarfélaginu tækifæri til að
auðgast sem mest á flutningunum.
Þetta ásamt fleiru liefir ollið
gremju og reiði í Veaturfylkjunum
gegn Öir Wilfrid og stjórn hans.en
ekki gegn Austurfylkjunum eins
og nann hefir látið f veðri vaka að
væri. En hann mundi átrauður
varpa syndabyrgði stjórnarinnar
á Austurfylkin f þeirri von að þeg-
ar til kastanna kæmi mundu þau
sem fyr hafa 4 honum traustið sem
hann hefir svikið og þar með halda
Þetta er rétta stefnan. Það ætti
hver sveit sem nokkra þörf hefir
fyrir brunnborunarvél að kaupa
eina og lána hana bændum sveitar-
innar þar til allir hafa fengið
gnægð vatns. Fullkomin brunn-
bornnnarvél kostar $1200 eða þar
um bil með gasolinemótor og öll-
um nauðsynlegum áhöldum og eng-
ri sveit er f>að ofvaxið að eiga
slfka vél.Þeir sem hennar hefðu not
yrðu að sjalfsögðu að greiða lítið
lánsgjald auk vinnukostnaðar til
þess að sveitin fengi vexti af inn-
stæðu fjárins en innstæðuféð eða
^ \ kaupverð vélarinnar ætti að fást
aftur 1 sveitarsjóðin með sköttum
og yrði f>að svo lftil skatt hækkun
að engin fyndi til þcirrar aukningar.
Með þessu móti væri léttilega ráð-
in bót á vatnsskortinum og brunn-
leysinu og væri það sveitunum
ólikt meiri hagnaður, en að bfða
árum skifti í vonum að fá not af
stjórnarvél,sem svo ekki yrði nema
fáum að gagni þegar loksins hún
kæmi.
Glæpamenn
yegabætur.
og
I Bandarlkjunum eru um tímtfu
f>úsund glæpamenn sem vinna að
ýmiskonar handiðnaði, svo sem að
böa til skó, fatnað, húsmuni og
annað því um líkt. — Þessi fang-
elsisverkstæði hafa samkvæmt síð-
ustu ársk/rslu gefið af sér um þrjá-
tfu og þrj >r miljónir dollara en nú
á samkvæmt nýustu fyrirskipunum
að leggja flest af þeim niður og
gefa föngunum annað að vinna sem
talið er heppilegra fyrir ríki og
er ósennilegt en ómögu-1 þjóð og jafnframt fangana sjálfa en
það er að vinna að vegabótum.
Verkamannafélög vfðsvegar um
rfkin, höfðu lýst megnri ó’mægju
yfir fangelsis verkstæðunum fyrir
þá sök að fangarnir tækju atvinnu
frá fjölda verkamanna, og kvæði
svo ramt að þvf að sumar iðnaðar-
greinar væru eingöngu unnar í
fangelsisverkstæðunum, aðrir sem
rekið höfðu sömu iðnaðargrein áður
gátu ekki staðist samkepnina og
urðu að hætta. Þannig unnu fang-
elsisverkstæðin alla bursta bæði
gefið j fína og grófa, katla, pönnur og potta
o. fl.
Verð 4 vörum f>eim sem verkstæð-
in framleidduvarmeir en helmingi
lægra en hinir sem höfðu rekið
sömu iðn 4 undan, seldu þær fyrir.
Þessvegna hættu sumir, en aðrir
keyptu vörurnar frá fangelsisverk-
stæðunum f stórum stfl, en við
það urðu fjöldi manna er þá íðn
höfðu haft áður, atvinnulausir.
Verkamannafélögin risu f>ví upp og
mótmæltu og afleiðingin varð sú að
öllum fangelsisverkstæðum á að
BÚÐIN Á SARGENT.
Á þessum stað ætla ég að auglýsa vörur mfnar
í nýju gullstáss búðinni 664 Sargent Ave. við
Victor 8t. um næsta 6 mftnaða tfma. Eg hefi
J>ar allar þær vörur sem tilheyra gullstáss
verzlun þeim sem beztar gerast. Til þess að
vekja Islendinga sel ég næsta laugardag 27.
þ. m. Vekjaraklukkur fyrir 55 cents allment
seldar fyrir $1.25
PHONE 2 8 7 8
G. TH0MAS GuL0Ls;,,ur
The Northern Wine Co.
• LIMITED.
Selur sérhverja góða tegund af Whisky, vfnum og bjór
o.fl. o.tl. Við gefum sérstaklega gaum familfu pöntun-
um og afgreiðum þær bæði flótt og vel til hvaða hluta
borgarinnar sem er—tíetið okkur tækifæri að sýna ykkur
að svo sé.
Við ógkum jafnframt eftir sveita ptlntunum- Afgreiðsla hin bezta
Talsímar e?Ii!MA,N 215 Market St.
Hanitobii Elevator Conimission
D. W. McCUAIG, W. C, GRAHAM, F. B. MACLENNAN,
Commissioner Commissioner Commissioner
Aðal skrifstofa: 227 Garry SL, WINNIPEG
P. O. Box 2971
Coraraiss'oners tilkynna hérmed Manitoba bændum að þeir hafa íengið
fra tíðar skrifstofu til starfsnota ok að öll biéf skyldu eendast Coinmis-
sioners á of»n nefnda áriti.n. Beiðniform og allar upplýsingar sem
b*ndur þarfnast til þess fá kornblöður i nágrenni sin ., verða sendar
hve j im sem ós*ar.
Coniraissioners Ó3ka eftir samvii nu Manitoba bænda i þvi að koma á
fót þjóðeignar kornblóiðum í fylkinu,

Dr. M. Hjaltason,
Oak Point, Man.
Anderson & Garland,
LÖtíFRÆÐINGAR
35 Merchants Bank Building
PHONE: main 1561.
>
>
>
♦
♦
>
>
->
>
>
>
%
4
4
4i
4
4
4:
4:
4í
4
4:
4;
4:
m
4t
4i
4
4
4t
4
4t
4
4
4t
t
4-
4
4
4
41
«
t
4
4
4i
>
4
4i
5
f
4i
Kvæði *
FLUÍT á SAMKOMU 3. JÚNf S. L.
Hjá heiminum er Eden en við líði,
alt hið gamla falska töfrasmfði
ef til vill, f>ó ennf>4, ennf>4 fegri
og eplin margfalt fleiri og girnilegri.
Hann á ait, er eina sál kann dreyma,
alstaðar hans kynja lindir streyma,
en eftr því sem tókum teiga fleiri
tryllumst við, og þorstinn verður meiri.
Börnin hans í bak hvort öðru naga
hver böðulshönd á lofti til að aga
af þvf margt, hann & a£ spiltum sonum
þá hann líka margt af föllnum konum.
Hann baneitruðuci beitir andans stálum,
beiskur mjöður fleyðir hans á skálum,
gjöreiðendur grimmir vopnin stæla
þá gremur kúgum soltnra mammonsf>rœla.
Að vísu er margur göfngur og góðui,
er gjarnan vildi reisa fallinn bróður,
en Astorguðsins eldur, út er brunninn
og hans fagra sól til viðar runDÍn.
Væri ei mál að enda heimsins harma,
hans hröktu barna, sára þerra hvarma
f>ví ómælandi á hann flóð af tárum
hann allur virðist flakandi í sárum.
Halastjarna hirtu f>fna göngu
hefðir þú komið endur fyrir löngu
f>á hefðu færri hjartans undir logað
þá hefðu færri-tár af kinnum bogað.
R. J. D.
I
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
i
>
i
i
i
>
>
>
l
>
>
►
>
>
>
x
>
>
x

loka, nema kvenmenn þeir sem f
fangelsi sitja eiga að vinna að búa
til fatnað á fangana og eins þeir
karlmenn sem lasburða eru eiga
vinna að tilbúningi þeirra liluta,
sem fangelsin þurfa me$. Aftur á
meginf>orri hinna fanganna að
vinna að vegabótum, brúargerðum
og jafnvel almennri bændavinnu
og sumir af kvenföngunum eiga
að fylgjast með, og matbúa og
fjjóna karlmönnunum.
Fyrirkomulag þetta er af öllum
álitið heppilegt og munu flestir
því una.
Mundi ekki ráðlegt fyrir Mani-
toba eða Canada í heild sinni að>
fara hér að dæmi Bandarfkjanna.
Vanpörf væri f>að engin.