Heimskringla - 25.08.1910, Síða 3

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 25. ÁGÚST 1910. Bll. S
rR0BLIN HOTEL*
115 Adelaide St. WinnipeR
Bezta $1.50 á-dag hús i Vestnr-
Canada. Keyrsla ÓKeypis milli
va^nstöðva ok hússins á nóttn oa
degi. Aðhlynninig hins bez'a. Við-
skifti íslendinea ó«lr«st. OLAFUK
a. ÓLAFSSON, lslendingur, af-
ereifíir yöur. Heímstekjiö hann.—
O. ROY, eigandi. .
Farmer’s
Trading Co.
(BI.ACIt & BOLK)
HAFA EINUNGIS
BESTU VÖRUTEGUNDIR.
Einu umboðsmer.n fyrir :—
“SLATER" Skóna góðu.
“FIT-RITE” Fatnaðinn.
“H. B. K.” prj<5nafélat;ið.
“HELENA” pils og ‘waist’
kvenfatnaði.
Bestu matvörutegundir.
“ DEERING ” akuryrkju
verkfæri o, s. frv.
Beztuvörur Lágtverð
Tljót og nákvæm afgreiðsla.
Farmer’s Trading Co.,
THE QUALITY STORB
Wynyard, Sask.
JIMMYTS HOTEL
BEZTU VÍN OG VINDLAR.
VÍNVEITARI T.H.FRASER,
ÍSLENDINGUR. : : : : :
James Thorpe, Eigandi
MARKET HOTEL
146 PKINCESS ST.
P. O’CONNELL, eigandl, WINNIPEQ
Beztu tegundir af vinföngum og vind
um. aðhlynning góð húsið endurbætt
Woodbine Hotel
466 MAIN ST.
Stmsta Billiard Hall 1 Norövestnrlandinu
Tlu Pool-borö.—Alskonar vlnog vindlar
Gistin* og fmOI: $1.00 á dag og þar yflr
tennon ék Hebto.
Eigendnr.
JOHN DUFF
PLTfMBER, GAS AND STEAM
FITTER
Alt * 'k vel vandaö, og veröiö rétt
664 No Dame Ave. Phone 3815
Winnipeg
A. S.TORBERT’S
RAKARASTOFA
Er 1 Jimmy’s Hótel. Besta ^erk, Agæt
verkfæri; Rakstur I5c en'Hárskuröur
25c. — Öskar viöskifta íslendinga. —
S. K. HALL
TEACHER OF PIANO and HARMONY
STUDIO: 701 Vietor St.
Haustkensla byrjar lst Sept.
Upplétting.
Ritstj. Ileimskringlu.
Gerðu mér þann greiÖa, að ljá
þessum l'inum rúm í blaði þínu.
Eítir 6 ára dvöl í Quill Plain
bygð í Saskatchewan, síðan ég
kom frá íslandi, réð ég af, að
létta mér upp um tíma meö því,
að sækja sýninguna í Winnipeg og
sömuleiðis íslendingadaigshaildið
þar, svo og til þess, að finna
Önnu systur mína og aðra kunn-
ingjai og ættingija, sem þar búa.
þiegar éig kom að beiman fyrir 6
árum, fanst mér fátt um Winnápeg
borg, enda mætti ég þar þá eng-
um, sem ég þekti, þá 2 daga, sem
ég hafði þar viðdvöl, nema þeim
hjónum, herra Jóni Bíldfell og
konu hans, sem er frænka mín, og
tóku þau þá, eins og nú, vrel á
móti mér. Kn nú fanst mér útsýni
borgarinnar alt sínu bjartara og
fegurra en þá, en hefir framför
verið mikil 4 þessu tímabili.
Ég varði 2 dögum til að skoða
sýningiina. F.n rúm blaðsins leyfir
ekki, að því sé öllu lýst, sem þar
bar íyrir augu, og var þó alt þess
vert, að vera nákvæmlega athug-
að. Hrifnastur varð ég af að skoða
hinar ýtnsu gripa og dýrategundir,
sem þar voru. þar keppa bændur
um að sýna íegursta og ibezt alda
'gripi, — naut, hesta, sauði, svín
og fugla. Og svo virtist mér, sem
við bændur úr nýibygðunum gæt-
um mikið lært af að sækja slíkar
sýningar og að keppa eftir kvnbót-
um á fjárstofni vorum, og að afla
oss þekkingar á þeim eldisefnum,
sem notuð eru til framleiðslu svo
fagurra dýra. Ómögulegt er mér
að telja upp alt er ég sá á sýning-
unni, en ég sannfærðist um það,
að það borgi sig fyrir bændur, að
kosta sig inn á þessa árlegu sýn-
ingu, því hún veitir bœndum meiri
þekkingu en nemur ferðakostnað-
inum. Menn verða að lita hana
með ed'gin augum til þess að geta
metið réttilega gildi hennar.
Eftir sýninguna beið ég í borg-
inni til þess að vera viðstaddur
þjóðhátíðarhald íslendinga þar 2.
ágúst. þar fann ég mesta fjölda
landa minna og ræddi viðmarga
þeirra. Alt fór þar vel fram, en
mesta unun hafði ég af þeim á-
geeitu ræðum, sem þar voru flutt-
ar, og alt var hátíðajialdið hið á-
nægjulegasta og misti eg þó
af all - litlu af prógrams-
skemtununum, vegna regnfalls um
kveldið, — þar með ferð á gufu-
bát, sem gekk eftir Rauðá um
kveldið til að skemta gestunnm.
Við þetta hátiðahald fann ég góð-
kunningja ipinn Runólf Halldórs-
son frá Selkirk, sem bauð mér að
heimsækja sig, og gerði ég það fá-
um dögum síðar í félagi með bróð
ur hans, sem býr í Winnipeg.
Mörgum öðrum kunningjutn
mætti ég í Winnipeg oc þáði heim-
boð hjá þeim. Neíni ég þar á með-
al Jónas Stephensen, sem gekk
með, mér um borgina 2 heila daga
og sýndi jnér mestan hluta hennar.
Hjá Jóni Bíldfell var ég því nœr
daiglegur gestur, og hefði hann
veitt mér húsnæði meða:i ég
dvaldi í Winnipeg, hefði ekki verið
of áskipað í ltúsi hans af sýningar-
gestum og öðru fólki. — Daníel
Dæníelsson, sem var eitt siim
vinnumaður minn á Islandi, er nú
kvongaöur og býr í borginni, og
vedtti hann mér vdngjarnlegar við-
tökur. — Ég eyddi og með Önnu
systur minni skemtilegri kveld-
stund í húsi þínu, herra ritstjóri.
Einnig heimsótti ég StefaníuMagn-
lisdóttur og Guðnýju dóttur henn-
ar, sem kvonguð er herra Magnúsi
Pálssvni bókhaldara. Sömuleiðis
Ólaf Vopna og Rirík Björnsson
frá I/jótsstöðum, nágranna minn
á Islaadi og samferðamann minn
hingað vestur fyrir 6 árum. þá
heimsótti ég einnig Kr. Vopnfjörð
og konu hans og Pétur Sigurjóns-.
son og konu hans. — Og marga,
aðra hitt ég þar, þótt ekki nafn-
greini ég þá, og mætti allstaðar
hlýlegustu viðtökum, og bdð ég
hlað yðar að bera þeim öllum
kæra kveðju og alúðarþökk mína
fyrir viðkynninguna.
Síðast skal þess getið, að Anna
systir mín og María dóttir hennar
og ungfrú Helga Níelsson lögðu
saman og gáfu mér, er ég fór frá
Winnipeg, ágæta leður-ferðatösku,
og votta ég þeim hér með kæra
þökk fyrir.
Rétt áður eti ég fór úr borginni
gerði ég mér ferð á almenna
sjúkrahúsið til þess að sjá Mrs.
B. I,. Baldwinson, sem þar hefir
verið 9 vikur, og virtist mér hún
vera á vænlegum batavegi.
Margt anmað vildi ég sagt hafa
um þessa skemtiför, en það væri
ósanngjörn áníðsla á rúmi blaðs-
ins. Aðieins bið ég blaðið að flytja
kæra kveðju mína öllum þeim
mörgu, sem ég kyntist og naut
höfðinglegrar gestrisnu hjá á þess-
ari ferð, og þakka ég þeim öllum
alúðlega þeirra góðu viðtökur og
viömót.
J. J. Vestdal.
Dánarfregn.
“Vantar nú í, vinahóp,
völt er lífsins glíma,
þann sem yndi og unað skóp
oss, fyrir skemstum tíma”.
M. J.
Hinn 13. júní sl. vildi sá sviplegi
sorgaratburður til hér í beenum,
að bóndinn Sigurður Hannesson
varð bráðkvaddur. það vildi þann
ig til, að Sigurður".ásamt syni sín-
um Victor, og öðrum dreng til,
hafði verið viö'lievvinnu um dag-
inn, að aka saman og stakka heyi,
og var að öllu leyti hedlbrigður
að því er sjáanlegt var. En þegar
leið að kveldinu'kl. 6—7, og þeir
ætluðu að fara aö hætta vinnu,
gekk Sigurður, sem sjálfur haiði
verið uppi á hevstakknum, út að
öðrum enda stakksins til eftirlits,
og spurði son sinn, sem niðri var,
hvernig stakkurinn liti út. En í
þeirri somu svipan féll hann aftur-
bak niður á heystakkinn, vog var
þegar örendur. Nábúar, sem voru
þar nærstaddir, komu þegar til
aðstoðar, fluttu líkið hedm og
gerðu alt, sem ívþeirra valdi stóð,
með lífgunartilraunir, stm reyndist
árangurslaust. Tveir læknar voru
sóttir, og álitu þeir að orsökin til
dauða hans rnun-di vera sú, að æð
hefði slitnað í höfðinu, máske
vegna hita og þreytu og af ofmik-
illi árevnslu, og að hann hefði
bráðdáið, — ekki vitað af
sér, þá er haíin féll niður.
Sigurður Hannesson var fæddul
23. ágúst 1855 á Hvoli í Ölfusinu í
Arnessýslu, sonur Hannesar Hann-
essonar, merkisbónda, sem bjó á
téðum bœ allan sinn búskap, og
varð einnig bráðkvaddur, er hann
var að leggja hnakk, á hest, en þá
samt nokkuð hnigin að aldri.
Signrðu var kvæntur Sigríðl
Gísladóttur, bónda á Kröggul-
stöðum S sömu sveit og sýslu á
íslandd. Fluttu þau hjón til Ame- [
ríku árið 1885, setlust að í Span- |
dsh Fork, og hafa búið hér síðan
og liðið mæta vel.
Við fráfall Sigurðér hjóst hið
mesta skarð í þjóðlífsskjöld vorn,
því hann var hinn mesti starfs- og
dugnaðar maður. Hann J>jó hér
fyrirmyndarlegu búi og átti lag-
legan og vel um hdrtan búgarð í
grend við bæinn, en snoturt, vand-
að og skemtilegt íbúðarhús og
heimili hér í bænum. Hann var í
meöallagi greindur, eða íult það,
vinfastur, en nokkuð vinavandur ;
alla jafna sí-glaður og findiim og
spaugsamur í viðræðum. Agætur
nábúi. Pe/.ti og umhyggjusamasti
húsfaðir. Ástríkur eiginmaður og
faðir.
Hann lætur hér Wtir sig — auk
sinna mörgu vina, sem öllum er
sár söknuður að fráfalli hans á
bezta aldri og svona sviplega, —
ekkjui þá, sem hér að frarnan er
nefnd, tvo syni, 17 og 22 ára að
aldri, og eina dóttur 6 ára', — og
5 systur, sem allar eru'á Islandi,
giftar og búa í Reykjavík og þar
í grendinni.
“Nú hvílir hetjan styrkva
á hægri grafar-sæng,
en sál frá sorgar-myrkva
er svifin Ijóss á væng ;
og uppheims-stjörnum ofar,
þars engin blæða sár,
hún lávarð himna lofar
fyr liðna gleðd’ og íár”.
E. H. Johnson.
Spanish Fork, 17. júlí 1910.
Magnús Brynjólfsson.
Að bjðrtum <1< gi dimmdi í hverjum
Ijóra
dýrðleg blómin virtust fella tár.
Það hristist jðrð,þá hrnndi bjargið
stóra,
Hér er Plató annar lagður nér.
Það stynur jörð er steypast björg,
8<’r stórinn fugl i lundi harm 'r,
með dör í hjarta dróttin mörg,
Drenginn nýta, sfiran haimar.
R. J. Daviðson
LEIÐRÉTTIXG.
I sfðustu hendingn 10 erindis f
kvæðinu “Eiriksjökull” hefir mis-
prentast eitt orð, “fyrir” en á að
vera YFIR,
— Til íslands fór, frá Chdcago
borg þann 18. þ. m., herra A. J.
Johnson með konu sína og barn
ef.tir ársdvöl þar syðra. Segir
hann svo í bréfi til ritstj. Hkr.
að heilsa þedrra hjóna þoli ekki
hitann og loftslagdð þar syðra, og
eins getur hann þess að hann "*ri
ekki ráð fyrir að koma aftur vest-
nr. þau hjón biðja Ileimskringlu
að fly-tja Vestur íslenddngum alúð-
ar kveðju sína meö þökk fyrir
viðkynninguna.
* * *
Sólar stígvéla endast lengur, ef
við og við er borin -á þá terpen-
tína. Hún smýgur inn í holurnar á
leðrinu og varnar vatninu að-
göngu.
STRAX
í DAG er bezt að GERAST KAUP-
ANDI AÐ HEIMSKRINGLU. —
ÞAÐ ER EKKl SEINNA VÆNNA.
Manitoba á undan.
Manitoba hefir víðáttumikla vatnsfleti til uppgufunar og úr-
fellis. Jnetta, hið nauðsynlegasta frjógunarskilyrði, er því trygt.
Ennþá eru 25 milíón ekrur óbygðar.
l'bnatal fylkisins árið 1901 var 225,211, en er nú orðdð um
500,000, sem má teljast áuægjuleg aukning. Arið 1901 var hveiti
og hafra og bygg framleiðslan 90,367,085 bushela ; á 5 árum
hefir hún aukist upp í 129,475,943 bushel.
Winnipeg borg hafði árið 1901 42,240 íbúa, en hefir nú um
150,000 ; hefir nálega fjórfaldast á 8 árum. Skattskildar eignir
Winnipegborgar árið 1901 voru $26,405,770, en árið 1908 voru
þær orðnar $116,106,390. llöfðu meir en þrefaldasit á 7 árum.
Flutningstæki eru óviðjaínanleg,— í einu orðd sagt, eru í
fremsta flokki nútíðartækja : Fjórar þverlandshrautir liggja
um fylkið, fullgerðar og í stníðum, og með miðstöðvar í Win-
nipeg. I fvlkinu eru nú nále^a 4 þúsund mílur aií hillgerðum
járnbrautum.
Manitoba hefir tekið meiri landbúnaðarlegum og efnalegum
framförum en nokkurt annað land i heimi, og er þess vegna á
kjósanlegasti aðsetursst ðr.r fyrir alla, af því þetta fylki býður
beztan arð af vinnu og íjárileggi.
Skrifið eítir upplvsingum til : —
JOS. HARTNEY, 77 York Street, Toronto. Ort.
JOS. BURKE, 178 Logan Avenue, Winnipeg, i\Tan.
A. A. C. I.aRlVlERK, 22 All ancc Bldg., Montrcal, Quebec.
J. F. TENNANT, Gretna, Mamtoba.
.1. J MILOKiV,
Deputy Minister af Agriculture and Immigration, Witnipeg.

t
t
t
t
t
t
t
*
*
t
t'
*■
t
t
t
t
t
t-
*
370 SÖGUSAFN HEIMSKRINGDU
Og ég má fullvissa þig um, prófastsfrú, að sérhver
fróður og verulega mientaður maður mun hrósa hon-
um fyrir það”.
Presturinn. lagði svo mikla áherzlu á orðin :
verulega menitaður, að'prófastsfrúin tók það sem per-
sónulega sneið. Mögru, fölu kinnaranar hennar lit-
aði ilskan rauðar.
það var ekkert til sem edns mikið sœrði konu
þessa, eins og að láta í ljós efa um mentun hennar.
þettai orð var ávalt á vörum hiennar, og sérhver sem
kyntist henni, varð þess fljótt var, að sjálfsálit henn-
ar var itakmarkalaust. Hún trúði á ósskfcikulleifc
dómsgreindar sinnar, og að undanskilinni barúnsfrú
Ehrenstam í I.iljudal, var engin kona í sókninni sem
tók henni fram í neinu. Að efast um sæmd hennar,
dygð og lunderni, það gat nú staðist, en að efast
um mentun hennar, iþað var óheyrandi.
Menn geta skilið hve redð hún varð, þegar hún
heyrði lítilsigldan þorpsprest efast um hennar, hdnnar
fyrverandi kennslukonn, alfullkomnu mentun.,
Hún varð ýmist ranð eða föl, hvassi nefbroddur-
inn varð hárauður og eldur logaði í augum hennar.
Hún reyndi árangurslaust að finna orð og setningar,
sem gaetu lokað munninum á þessum fífldjarfa presti
fyrir fult og alt.
Frú Pergholm, sem varð all-óróleg og kvíðandi
yfir því þrumuveðri er maður hennar áttd í vændutn,
gat ekki fundið annað væuna ráð en að velta borð-
iinu með kaffikönnunnd og tveinpir bollapörum, um
koll, til þess að ledðai athygli þessarar bókfróðu
skjaldmeyjar í aðra átt.
J>að heppnaðist líka. Hávaðinn kom prófasts-
frúnnd til að snúa sér við. Hún gleymdi að láta
reiðd sína streyma yfir prestinn, þegar hún sá inni-
hald kaffikönnunnar renna út um gólfið. Berghóltn
presti var bjargað, eai að eins fyrir stutta stund.
FORI/AGAI/EIKURINN 371
‘•Hamingjan góða, hvað ég er klaufaleg,” kallaði
frú Perghólm, með up'pgeröar hræðslu. “Ó, pabbi,
komdu og hjálpaðu miér.”
Presturinn hraðaði sér að verða við þessari bón
konu sinnar, glaður yfir því að losna við augnatillit
'þessarar reiðu konu. En sú gleði varð nú nokkuð
endasleipp, því nauma.st var búið að reisa borðið við,
þegar prófastsfrúin sagði:
“'Góði prestur minn, við vorum að tala um á-
form tengdasonar þíns, og þú saigðir, að sérhver
verulega mentaður maður yrðd að fallast á áiorni
han«|. Viar það ekkd iþetta sem þú sagðir, eða
heyrðd eg skakt?”
Alveg rétt, alveg rétt, frú m;n góð,” svaraði
presturinn, sem nú iðraðist eftir að liafa talað á
þenna hátt, “en ég tnieinti að eins með því—”
“þiú medntir með því, að ég ætti enga verulega
mientun til, fyrst ég . væri á móti áformi hans,”
sagöi frúin aíl-hávær. “þú hyggur þig vera fram-
úrskarandi vitran mann, af því að þú hefir í mörg
ár lesið grísku og latítwi, en ég get fullvissað þig
um það, að bókmentir ntitímans hafa að geyttta sáð-
korn til eins mikillar mentunar og fornaldar bók-
mentirnar. Ilve lítilfjörleg skáld voru ekki Virgil,
Cicero og Tacitus í samanburði við Byron, Gœthe
ög Tasso ?”
“Cicero og Tacitus voru ekki skáld,” sagði prest-
urdmn kurteislega. “Sá fyrri var—”
“Mér er sama hvað þéir voru,” greip- frúin fram
í fiyrir hornum, hamstola yfir md.sgáningi sínum og
því, að presturinn skyldi dirfast að leiðrétta hana,
“en hver og einn verður þó að viðurkenna það, að
þear, sem uppi voru fyrir tvö þúsund árum síðan,
hafa ekki getað staðdð á jafn háu mentunarstigi eins
og þeir þrír, sem ég niefndi, og sem tilheyra okkar
tíma.”
372, SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
“Tasso heyrir ekki okkar tíma til,” sagöi prest-
urinn með egnandi rósemi. “Hann var uppi fyrir
mörgum hundruðum ára síðan."
“Eg veit það eins vel og þú, prestur minn,”
sagði frúin með vaxandi vonsku, “ég vedt mjög vel—’
“'Og*úiei, próÚistsfrú, ég var bara að spauga.
þú veist mjög vel að Tasso lifir enn, þó hann sé orð-
inn mjög gamall,” greip presturr.m frarn í fyrir
henni.
þet'ta var við þaðlað gera frúna bandóða. Satt
að segja haföi frúin ekki lesið eitt I orð eftir Tasso,
og vissi ekki aitnað um hann en að hann hafði verið
stór-skáld. Presturinn hafði því gaman a£ vand-
ræðunum sem hann kom henni í, með því að halda
því fram að Tasso væri lifa'.idi.
Frúin áttaði sig þó brátt og sagði:
“Okkur varðtir í raun réttri ekkert um Tasso,
við vorum að .taUv um tenigdason þinn, hr. Ilolm, og
bændaskólann hians.”
“Konan mín hefir rétt fyrir sér,” sagði litli
digri prófiasturinn, sem við hlið konu sinnar líktist
tnest niúlld aftan við ©inn í tölu, “það var umtalsefn-
ið, 'þú hefir enn ekki svarað athugasemdunum sem ég
gerði við fyrirtæki þetta.”
“þeim er auðvelt að svara,” sagði presturinn.
“þú er,t hræddur um að skóli tengdasonar míns
skapi lagasnápa og þesskonar illþýði, en þó liggur
það í aii'gnm uppi, aö skóli þessi verður til að eyði-
leggja þá. því einmitt fyrir það að þekkingin verð-
ur ailmenn, það er að segja, að allir geta öðlast
hana, munu bændurnir eftirleiðis ekki leita á náðir
slíkra þorpara, sem táldraga þá einföldu og þekking-
arsnauðu. þedr eiga að læra að hjálpa sér sjálfir, og
sú litla fnæðsla, sem þeir öðlast í æsku sinni, mun
ekkd gera þá hrokafulla eða drambsama, eáns og þú
heldur, heldnr þvert á móti auðmjúka, því þegar
FORLAGALEIKURINN * 373.
þieir eru leiddir inn á völl vísindanna, sjá þedr aif
hann er takmarkalaus. þá sjá þeir og j_ve lágt þeiir
standa, sjá að þeir eru ekkert, og þessi vissa vekur
hjá þeim auðmýkt......vona eg. Og Jeitta er tilgang-
ur skólans, sem minn eðallyndi og he.iðvirði tengda-
sonur hefir stcfnað, ásamt dóttur minni.”
“Ilvað þá ?" sagði prófasturinn; “en þetta verð-
ur aldrei annað en hálfmentun.....þoka....”
I’resturinn ypti öxlum.
“Ilvort er betra,” spuröi hann, “að vera ei:i-
eygöur eða- alveg biindur, að gan.ga í þoku eða níða-
myrkri. Segðu mér það, vinur mimh”
“Mér finst þessi líking ekki eiga vel við..”
‘••Jú, hún á eins vel við og nokkur líking getur
átt við þetta efni; bvers vegna eru mcnnirnir, bænd-
urnir sem aðrir, settir í þenna.n heim ? Er það til
þess að þeir eyði æfi sinni við skort og mótlæti í
myrkri fávizkunnar ? Má ekki bóndinn fá levfi til
við og við að lyf'ta huga sinum frá moOdinni sem
han.n stendur á, tdl þoss að festa hugsjón sina á ein-
hverju öðru en því sem er að eins efnislegt ? Eigum
við, sem köllum okkur meutaða og fróða, ekki að
unna bræðrum vorum neinnar mentunar eða fróð-
leiks ?”
Bergholm prestur talaði þessd orð með raustu,
sem titraði af hjartnæmri tilfinndngn. Ilinn gamli,
•heiðvdrði maður var gagntekinn aí hugsimum þeim,
sem nú ríktu hjá honum, — hugsunum um þessa fá-
taeku, fyrdrlitnu, raiiigsleitni líðandi bræður, um
hverra veJvegnan hairn ávalt hugsaði, þessa vits-
munahlindu, fsem hann vildi gera sjáandi — en hann
glevmdi á þessu augnabliki við hvern hanu talaði,
gleymdi þvi, að maðurinn sem hann talaði við, var
vitgranaur, ruddalegur og síngjarn prestur, sem ekki
skildi hugsjónir þær, sem hinn gáfaði, mentaði, fróði
og góðá maðnr ól.