Heimskringla - 12.10.1911, Page 4

4. BLS
WINNIPEG, 12, OKT, 1911,
HEIMSKRINGLA
Fréttabréf.
FORT McMURRY,
29. ágúst 1911.
Ritstjóri Heimskringlu.
Hinn velkomni mánaöarlegi
gestur minn, Heimskringla, er vjn-
samlega ‘kompaður’ fyrir augum
inínum, og hver lina lesin meÖ
mesta athygli.
J>aö særir tilfinningar mínar, að
hugsa til móðurlands okkar í því
ástandi, sem ritgerð J>órhalls bisk-
ups Bjarnarsonar birtir það, og
vildi ég mega benda löndum mín-
um á þá braut, sem getur leitt þá
til fjárs og frama.
Eg vil að Island nái verzlunar-
sambandi við óbygðir Norður-Can-
ada. Island getur öðrum löndum
fremur orðið stórauðugt á því
fyrirtæki. Látum Island setja upp
verzlunarstöðvar á vestursrrönd
Hudsons flóans og sækja þaðan
auðæfi alla leið til austurenda
Great Bear vatnsins. Á því svæði
hefir Hudsons ílóa félagið ekki
náð tangarhaldi, svo að verzlun
við Indíána og Kskimóa er opin
hverjum þeim, sem hefir nóga
framkvæmd í sér til að reka hana.
Yillidýr eru þar yfirfljótanlega
mikil, og íslenzk sokkapör seldust
þar hæglega fyrir $5.00 til $10.00
virði af loðskinnum, og annar
fatnaður seldist eftir sömu hlut-
föllum. Fimm til tíu dollara virði
af loðskinnum fengist þar og.fyrir
eitt pund af sykri og te og tóbak
er þaðan af dýrasa. þar veiðast
tóur, úlfar, birnir, otur, mink,
martin og fleifi dýrategundir. Silf-
ur- og svart-tóur, sem seljast fyr-
ir $800.00 í St. Louis, eru verð-
lagðar lítið hærra en rauðar tóur,
sem seljast fyrir eitt til tvö pund
af tei eða tvenn sokkapör, röndótt
eða mislit. f-n
Fyrsti maðurinn, sem rekið hef-
ir verzlun við Eskimóa við Bear
vatn, kom þaðan í vor með 20
þúsund dollara virði af loðskinn-
um fyrir $500.00 verzlunarforða,
sem hann hafði þó slálfur eytt af
en svo leiddist honum óbygðalifið,
að hann kvaðst ekki fara þangað
aftur. Loðskinna verzlunarsam-
band við þetta ofannefnda hérað,
myndi nema nokkrum hundruðum
dollara ágóða á hverju ári fyrir
Island. það væri spor til þess, að
þjóð min klappaði sjálfri sér lof í
lófa fyrir að hafa stigið, ef hún
ræki þá verzlun með áhuga og
hollmensku.
Ef Iandar vorir á Islandi vildu
nú stofna slíkt verzlunarfélag og
láta ungmenni sín afla sér þessar-
ar dýrmætu loðskinnavöru, þá
skal ég, livenær sem er, veita þeim
fullar upplýsingar um aðferð þá,
sem beitt er til þess að veiða hin
ýmsu nefndu dýr, án þess að
þiggja nokkur laun fyrir það. Á-
nægjan af því væri mér næg þókn-
un. —• Iludsons flóa félagið græðir
ógrynni fjár árlega á þessari verzl-
un, og bráðum leggur það hendur
á auðlindir þær, sem eru í þessu
framangreinda héraði, cf aðrir eru
ekki áður þangað konmir. — Eg
ræð því löndum mínum til þess,
að sleppa ekki þessu tækifæri og
að misvirða ekki gott ráð. Gerið
hina litlu þjóð vora auðuga og
volduga, og verið ekki eftirbátar
annara. Verið ötulir. Jiað er betra
að tapa lífi eins en heiðri allra.
Enmargir munu segja, að það sé
óðs manns æði, að leggja út í
þetta og skoða það sem mesta
háska. En reynsla mín er sú, að
lífið úti í óbygðum sé háskalaust
og sælulíf og heilsusamlegt. Fiskur
og kjöt er þar ókeypis og sumar-
sólin sæt og blíð eftir vetrar-
dimmuna. Konan mín var aldrei
hraust, þangað til hún fór að búa
hér, og ungbarn okkar er að sama
skapi heilsuhraust.
Ef hver einasta fjölskylda á ís-
landi gæti selt 5 sokkapör fyrir
loðskinnavöru á $5.00 parið, þá
yrði það nær 100 kr. á hverja
fjölskyldu.
Iléðan er lítið að frétta. Við
borum dag og nótt eftir steinolíu.
Fimm félög stunda hér olíugröft
og voru þau fill að hreppa hnoss-
ið, sem hulið er í iðrum jarðar.
Einkennilegur viðburður varð
hjá Vancouver og Victoria íélag-
inu nú nýskeð. J>að boraði gegn-
um 150 feta þykt tjörulag og hef-
ir slíkt ekki áður komið fyrir í
sögu borunarmanna. Nú liggja
pípurnar í gegnum lag þetta og
niður í klöpp, sem borunarmenn
segjast vissir um, að feli undir sér
lag af salti.
Einn maður slasaðist hér við
borunarvélina .og flutti ég hann til
Fort Chippewyan í Petersboro-
smábát 150 milur vegar á 30 kl,-
stundum. þar fékk hann hjúkrun í
katólsku klaustri
Eg vil ráðleggja löndum í Win-
nipeg að leggja saman og senda
mann hingað til að festa náma-
lóðir strax 'og olía er fundin.
Ég skal tilkynna olíufundinn
strax og brunnurinn gýs og vísa
á góða lóð. það kostar 50c á ekr-
una árlega, að halda lóð, svo það
er ekkert einstaklings meðfæri. —
Námalóð er ein míla á breidd og
3 mílur á lengd.
C. Eymundsson.
Frœgir dvergar.
Einn frægasti dvergur, sem uppi
hefir veriö, hét Jeffrey Hudson.
Ilann var fæddur í Oakham á Eug
landi árið 1619. þegar hann var 8
ára gamall fór hann til fósturs
til hertogans yfir Buckingham
umdæminu. þá var liann 18 þuml.
liár og þeirri hæð hélt hanh þar
til hann var 30 ára gamall. En
þá tók að togna úr honum, unz
hann var 2 fet og 9 þuml. á liæð,
og þeirri hæð hélt hann til dauða-
dags. Hann var sýndur Eng-
lands drotningu skömmu eftir að
hún giftist Karli fyrsta Bretakon-
ungi. Ilrotningin tók hann tafar-
laust í umsjá sína og hafði hann
hirð sinni til skemtunar, og var
hann þá til margra hluta nytsam-
legur. Eitt sinn lét drotning bera
afarmikla skorpusteik á borð fyr-
ir samkvæmi mikið, sem hún hafði
boðið í veizlu til sín. En þegar
skorpusteikin var opnuð, þá gekk
dvergurinn lit úr henni í allri sinni
dýrð, og varð þá hlátur mikill í
höllinni. — Eitt éinn var hann lát-
inn heyja einvigi, og það fór eins
og þegar Davíð háði einvígið við
Goliat; að dvergurinn varð and-
stæðing sínum að bana. íludson
dó 63. ára gamall í fangelsi, sem
hann hafði verið settur i, fyrir
þátt-töku í samsæri gegn ríkinu.
Annar merkur dvergmr var Rich-
ard Gibson. Hann var fjórum ár-
um eldri en Iludson. Flann var
talinn góður málari. Hann kvong-
aðist Önnu Shepherd, kvendverg,
við hirð Henriettu drotningar.
Sjálfur konungurinn gerðist þá
svaramaður brúðarinnar, og drotn
ingin gaf henni verðmætan dem-
antshring í brúðargjöf, og hirð-
skáldið Waller orti við það tæki-
færi eitt af beztu kvæðum sínum.
þetta hjónaband varð að öllu hið
æskilegasta. Börn þeirra urðu 9
talsins og 5 þeirra náðu fullri
meðal-stærð. Gibson varð 75 ára
gamall, og ekkja lians lifði 15 ár
eftir dauða bónda síns.
Hinn þriðli markverður dvergur
var Josef Borulwaski. Hann var
Pólverji. þegar hann var 15 ára,
var hann 25 þuml. hár. þá var
hann sýndur Mariu Thersu drotn-
ingu, og svo mikið fanst henni til
um fegurð dvergsins og alla fram-
komu hans, að hún setti hann á
hné sér og kysti hann. þegar
drotningin spurði hann, hvað hann
hefði séð fegurst í Vínarborg, svar
aði hann : “það, sem ég sé núna,
— svo lítinn mann á hné svo mik-
illar konu’’. Fyrir þetta svar þótti
drotningunni jafnan mjög vænt
um hann.
Stanislaus annar hafði dverg
þennan í mestu metum. Hann fór
með hatin til Englands og á fund
Georgs þriðja, og frá þeim tíma
dvaldi dvergurinn á Englandi, —
meir en 50 ára timabil. þegar
þessi dvergur var fullvaxinn, var
hann 3 fet og 3 þuml. á hæð. En
systir hans var svo lítil, að hún
náði honum ekki nema í öxl. þessi
dvergur var ekki að eins fríður
sýnum, heldur var hann einnig há-
lærður maður. Hann lifði undir 5
konungum og andaðist í Dunham
árið 1837.
Einn hinn einkennilegasti van-
skapningur fæddist í heim þennan
þann 3. júrií 1674. Hann hét Ma-
thew Buchinger. Hann hafði
hvorki hendur né fætur og varð
aldrei hærri en 29 þumlungar. En
þrátt fvrir þessi skapnaðarlýti,
varð honum gott til kvonfangs.
Hann kvongaðist fjórum sinnum
og eftirskildi heiminum 11 börn.
þessi litli maður' var góður söng-
fræðingur. Hann gat leikið af mik-
illi snild á mörg hljóðfæri, með
hjálp verkfæra, sem hann sjálfur
uPPSfötvraði og lét búa til eftir
sinni fvrirsögn.
Hann gat gert ýmsar missýning-
ar og var góður dráttlistarmaður
og ágætur skrifari.
Ennþá minni dvergur var Wy-
brand Loikes, fæddur í Friesland
árið 1720 og sonur fátæks fiski-
manns. Ilann gerðist úrsmiður í
Rotterdam og var talinn í allra
fremstu röð slíkra manna þar í
borg. Hann kvongaðist fullvaxta
konu. þau eignuðust 3 börn.
‘ T>egar hann var á sextugasta ár-
inu, varð hann gjaldþrota. En þá
tók hann að ferðast og sýna sig
og græddi vel fé á því. Loks kom
hann til Lundúna og sýndi sig þar
á leikhúsi um stund, en fór síðar
til æskustöðva sinna og bjó þar
við allsnægtir til hárrar elli. —
Aldrei varð hann hærri en 26 þml.
né þvngri en 56 pund.
Jafnvel þó ílestir fyrri daga
dvergar væru að ýmsu leyti gædd-
ir ágætum hæfileikum, þá voru
fæstir þeirra fríðir ásýndum. En
ein af undantekningunum frá því
var þó frú Teresa, sem alment var
þekt undir nafninu “Corsiku álfa-
mærin”. Húti var fædd á eyjunni
Corsica árið 1753. þegar hún var
um tvítugt, var hiín á sýningu í
Lundúnum, og var þá viðurkend
með allra fríðustu konum, sem
sést höfðu þar í borg. Hún var og
sérlega geðgóð og aðlaðandi, á-
gabtlega vitiborin og háttprúð. —
álannfræðingar töldu hana hið
undraverðasta sýnishorn mann-
legrar tilveru, sem sézt hafði þar
í borg fram að þeiin tíma. Hún
var 34. þumlunga há og 20 punda
þung.
En þó var frú Teresa risi mikill
í samanburði við Nikulás Feny,
sem ekki var nema 9 þuml. langur
og vóg 12 únzur þegar hann fædd-
ist, og aldrei varð þyngri en 8
pund. Átján mánaða gamall fór
hann að bvrja að tala og tveggja
ára gamall að ganga. Iiann ólst
upp á geitamjólk. þegar hann var
5 ára gamall og 20 þumlunga hár,
fór hann í fóstur til Stanislaus
konungs. Aldrei á æfinni var hægt
að segja að bryddi á manulegu
viti hjá honum, og 21 árs gamall
var hann orðinn eins og gamall
maður. Hann varð mest 33 þml.
hár, og þornaði upp, þar til ekki
var neitt cftir nema beinagrindin.
Ilann dó árið 1764.
ITann var ekki gagnlegur dverg-
ur eins og Richburg, sem 16 ára
gamall var settur í vist til móður
Louis konungs Philippe. Hann var
23. þml. hár, og var þó liinn þarf-
asti sendiboði. Hann bar verðmæt
og áríðandi ríkisskjöl, sem liulin
voru í fötum hans og fór með þau
— í umsjá stúlku þeirrar, sem sett
var til að annast um hann —
þaiigað scm þau áttu að fara, og
sem ekki hefði verið hægt að
koma áleiðis á nokkurn annan
hátt.
Meðal þeirra, sem voru í þjón-
ustu Abdul Hameds, gamla Tyrkja
soldánsins, og sem mistu atvinnu
sína við valdamissi hans, var hinn
m'kilhæfi dvergur Mehemmcd Sel-
im, sem er 28 þml. hár. þessi
dvergur er sagður að vera ágætur
málfræðingur og tónsnillingur.
Marga fleiri dverga mætti nefna,
ef rúm leyfði.
FYRfRSPURN.
Ilver, sem vita kynni um heim-
ilisfang herra Júlíusar Ásmundar
Kristjánssonar, frá Katastöðum í
Núpsveit í Norður-þingeyjarsýslu
á íslandi, — er vinsamlega beðinn
að láta undirritaðan vita um það
sem allra fyrst. Nefndur júlíus
kom frá Islandi árið 1904 og
dvaldi fyrstu 4 árin í Cypress Riv-
er og þar f grendinni.
Vidir P.O., Man., 3. okt. 1911.
Ágúst Einarsson.
Kennara vantar
Fyrir Morning Star skóla, S.D.
nr. 153 ; hafi 2. eða 3. stigs kenn-
arapróf. Kensla byrjar 15. okt. og
varir 2 mánuði. Bréíleg umsókn er
tilgreini launakröfu, sendist
JOIIN A. JOIINSON,
Sec’y-Treas.
Lillesve P.O., Man.
Hannyrðir.
Undirrituð veitir tilsögn í alls
kyns hannyrðum gegn sanngjarnri
borgun. Starfsstofa : Room 312
Kennedy Bldg., Portage Av., gegnt
Eaton búðinni. Phone: Main 7723.
gerða iialdorson.
The Dominion Bank
IlOIiNÍ NOTIlhl 1)AME AVKMJE 0(J SIIERBIiOOKE STREKT
Höfuðstóll uppborgaður : $4,000,000.00
Vnrasjóður - $5,400,000 00
Vér óskum eftir viðskiftun verzlun.ir iiianna. o - ábyriíum.st nif gefa poim
fnllnue^ju. iíparisjóðsiieild vor er sú siæi sta seui nuktur baiiki hefir í
borginni.
íbúendur brssa hlut.a borifariiimr óska að skiita við stofnun sein
beir vita uð er alperleca tryiru- Nafn vort er fulliiyguing óhlut-
leika, Byrjið spaii innlegg (yrir sj dfa .yðar, komu yi'uro^ höi u.
IMiout' tíarry 3líO <>eu. II. Jlalliewwin, liáðsmaður.
VITUR MAÐUR er varkár rneð að drekka eingöilgu
hreint öl. þér getið jafna reitt yður á.
Drewrys Redwood Lager
það er léttur, freyðandi bjór, gerður einigöngu
úr Malt og Hops. Biðjið ætíð um hiann.
E. L. DREWRY, Manufacturer, WINNIPEQ
Moö þvl aO hiöjH æfinloga um
‘T.L. CIÍ JAK,” |>6 ortu viss aö
fá Agrotan vindil.
T.L.
UINION MAI'KI
Western <’ignr Fnctory
Thomas Lee,eigandi Winnnipep
HVERSVEGNAiVILJA ALLIR
MINNÍSVARÐÁ ÚR MÁLMI
(WHITE BRONZE ?)
Mim Vegna þess þeir eru mikið falletrri. Endast óumbreytan- legir Öld eftir öld. Eu eru sitmt mun billegri en granft eða maruuiri, niörg hundruð úr nð V’eljii.
a Fáiö upplýsivifar og pantiö hjá
[ J. F. L E I F 5 O N
* QUILL PLAIN, SASK,
-íCn.

The Gelden Rule Store
hcfir lög-verð & vörum sfnum setn mun tryggja
henni marga n/ja vini og draga þá elilri nær
henni. Veitið oss tækifæri til þoss að gera yður
að varanlegum viðskiftavin. Vér viljum fá verzlun
yðar. Kn v< r væntum þess ekki ef þór getið sætt
betri kjörum annarstnðar.
ÞÁÐ BOKGAR STG AÐ VERZLA VIÐ
THE GOLDEN RULE STORE
J. GOLDSTINE
CAVALIER, NORTH DAKOTA
Auglýsing í Heimskringlu borgar sig.
Spánarvín. i ■ ’ s ■ 2 Spánarvín Spanarvín 3 4 Spánarvín
Háborgin Spánar rís stórleit og stök yfir stormkaldri, víðri hæðaslóð. Við jökulfaldanna línhvítu lök ber hún landsins dýrasta, heitasta hlóð. Með forna heimsvaldsins úrætta arf hýr hún öltur, er geyma þess heilögu glóð. — Að baki’ er þess frægð og þess banasök, fyrir brjósti er niðjans reisandi starf. í kvöldhjarmans fyrstu, rísandi rausn bekkjarft raðirnar undir leikpallsins fjöl af fagnandi, háværri öld við öl við endaðan dag — og boðorðsins lausn. þar er strengurinn sleginn og þrautin þreytt af þrótti, fimleik og trúðalist ; þar er alt að sjá, og þó ei nema eitt, — ungmær sem dansar, siðast og fyrst. / ' 1 :■ Einsog kveðandi fellur og líður Ijóð, eins er lögbundið sporið í dansins óð ; og hún stígur það hreint, einsog strandbáran slær sín sterku tónbil í hafsins lag. Hún er lýðsins barn, en listinni nær, Jiessi lifandi bj’lgja af krafti og yl, sem heggur í sinna hreyfinga brag, einsog hendingar, lófanna gnestandi spil. Og þrúgunnar dreyri slær eldi í hvert orð, gefur augans kasti hvassari odd og vængjar hvern hug við veighöfug borð. Hér á vínnaðran hvorki tönn eða sporð. Nei, hér á dauðans bit engan brodd, aðeins blikandi skálanna dýra flóð streymir þungt og sterkt í hið þyrsta blóð. — þar gevmist Rómverjans heilaga glóð.
Til hennar ber sæskagans storð og strönd alla strauma síns auðs um blómfögur lönd og hún skín eins og demant greyptur í gull, með glampandi sjónir og stálherta taug ; hún baðast og skírist í loftsins laug ; með leikandi, vopndjarfa, örláta hönd, með djásn yfir enni og baug við baug, hún bergir sitt dimma, sólþrungna full. Ilún er björt eins og dís, svo djaríleit og prúð, af dreggjanna blönduðu, ókunnu stétt. Með fegurðaraðalsins einkarétt ber hún eins og drotning sitt glyslétta skrúð. Hún er blómið vrilt, sem ei lijjnd hefir hlúð, svo hosk og svo bráð, en ástartrygg. Hún er úrkastsins perla dýr og dygg ; og hún dansar inn hátíð í loddarans búð. Hún er mild og þó svipgöfg sem hálandsins liæð, með hundrað faðmlaga brennandi þrótt og bikarins lif og eitur í æð. — Nú andar hún djúpt, en ber fótinn hljótt. því kveldroðans skraut eins og konungsins mund stráir kvikandi gulli um húmskygðan lund, sem á himin vors lífs, eina hverfula nótt, sem hjartað skal muna að dauðans stund. l 1 • - ’ " • • f — Einsog svipir falla af sólgeimsins strönd gægjast s lfurský fram af blátjaldsins skör, yfir jarðar skammæ og litverii lönd, undir lífblvsi heimsins í drottins liönd, þar sem sáinn akur og seglbúinn knör biða sumariiis, undir næstu för, að senda í norðursins syfjuðu drótt guðs sólskin — þar sem er vetur og nótt.
þessi heiðríka, svalandi sjónarhæð fangar sinnið og minnið og hverja æð. þeirri yndismynd verður aldrei gleymt. Manns insta sál er sem skattgjald heimt fyrir alt þetta fagra, logandi lif, sem Ijómar hvern afkima af hjartans borg — með hið blóðleita vín, með hinn blikandi hníf og hin breiðu, mannfríðu, iðandi torg. — Svo hreyfist hver limur, hver lokkur, hvert traf, sem leiki og ólgi hið strandbrotna haf. — Yfir særökkri búa brúnanna log, sem brimslög snögg eru herðanna köst. Og í hástökksins þyt cr sem hafstorms sog, meðan hrynur silkisins niðandi röst ; en sundtök um hljómanna síkvika vog eru svanbjörtu armanna dúnmjúku tog. — Raíljósin stilla sitt strengjaspil, um stéttir skálans, hvelfing og þil, yíir náttsvörtum hárum og vínrauðri vör i vorandans fyrsta blævængjaleik. Af hundruðum brjósta slær ilmsins yl og augun öll loga stálhvöss og snör undir brún sem er dul, en þó djörf og ör. — — Ilið dimma blóð felur hiiðin bleik. — Ó, Spánarborg, með hið blóðdimma vfn, sem þú bergir við jökulfaldanna lín, þú sjaldan munt fyrnast muna manns fyrir málminn rauða — né sjálfa Rín. Rn citt það tnali ég þó lengst mitt líf, hið lokkdökka, föla, unga vif, sem steig þinn trylta og stolta dans eina stund — einsog dís þíns hafbundna lands. Einar Benediktsson.