Heimskringla - 24.04.1913, Qupperneq 7

HEIMSKRINGL'A
WINNIPEG, 24. APRÍL 191.1. T. BESa
Borgið Heimskringlu!
!
S. L. Lawton
Veggfóðrari - málari
Verk vandað. — Kostnaðar-
áætlanir gefnar.
Skrifstofn ;
403 McINTYRE BLOCK.
Talsími Main 6397.
Heimilistais. St. John 1090.
J. WILSON.
UDIES’ TA1L0R & FURRIER
7 étnnpkeil Itlk.
COR. MAIN & JAMES
ril<>\ H «. «5»5
DR. R. L. HURST
meMimur konungle<?a skurölæknaráftsins,
útskrifaður af konuu<?le<fa lœknaskólanum
1 London. Sérfræöinsrur 1 brjóst tau*ra-
veiklun oe kvensjúkdómum. Skrifstofa 305
Kennedy Huildin>f, Porta<fe Ave. t t?R<rnv-
Eato is) Talslmi Main 814. Til viðtals frá
10-12, 3-5, 7-9.
Stefán Sölvason
PÍANO KENNARI.
797 8imcoe St- Talslmi Garry 2642.
• • .1«
ÍSherwin - Williams
P
AINT
fyrir alskonar
húsmálningn.
Prýðingar-tfmi nálgast nú.
Dálftið af Sherwin-Williams
húsmáli getur prýtt húsið yð-
ar utan og innan. — B rú k i ð
ekker annað mál en þetta. —
S.-W. húsmálið málar mest,
endist lengur, og er áferðar-
fegurra en nokknrt annað hús
mál sem búið er til. — Komið
inn og skoðið litarspjaldið.—
± CAMERON & CARSCADDEN
QIJAUTY HARDWARE
5 Wynyard, - Sask.
4«
Sask. j*
Agrip af reglugjörð
dm heimilisréttarlönd í C a n a d a
Norðvesturlandinu.
Sérhver manneskja, sem fjöl-
•kyldu hefir fyrir aÖ sjá, og scr-
hver karlmaöur, sem oröinu er 18
lára, hefir heimilisrétt til fjórðungs
úr ‘section’ af óteknu stjórnarlandi
í Manitoba, Saskatehewan og Al-
berta. Umsækjandinn verður sjálf-
ur aö koma á landskrifstofu stjórn
arinnar eöa undirskrifstofu í því
héraði. Samkvæmt umboði og með
sérstökum skilyrðum má faðir,
móðir, sonur, dóttir, bróðir eða
systir umsækjandans sækja um
tandið fyrir hans hönd á hvaða
skrifstofu sern er.
S k y 1 d u r. — Sex máuaða á-
búð á ári og ræktun á landinu í
þrjú ár. Landnemi má þó búa á
landi innan 9 mílna frá heimilis-
réttarlandinu, og ekki er minna en
80 ekrur og er eignar og ábúðar-
jörð hans, eða föður, móður, son-
ar, dóttur bróður eða systur hans.
I vissum héruðum hefir landnem-
inn, sem fullnægt hefir landtöku
skyldum sínum, forkaupsrétt (pre-
emption) að sectionarfjórðungi á-
löstum við land sitt. Verð $3.00
ekran. S k v 1 d u r Verður að
sitja 6 mánuði af ári á landinu í
6 ár frá þvi er heimilisréttarlandið
var tekið (að þeim tíma meðtöld-
um, er til þess þarf að ná eignar-
bréfi á heimilisréttarlandinu), og
50 ekrur verður að yrkja auk-
reitis.
Landtökumaður, sem hefir þegar
notað heimilisrétt sinn og getur
ekki náð ’forkaupsrétti (pre-emtion
á landi, getur keypt heimilisréttar-
iand í sérstökum héruðum. Verð
$3.00 ekran. Skyldur : Verðið að
sitja 6 mánuði á íandinu á ári f
þrjú ár og rækta 50 ekrur, reisa
hús, $300.00 virði.
W. W. C O R V,
Deputy Minister of the Interior.
Eyvindar-bragur.
Um er rætt af afli mest,
Tmsir dómar gjalia,
lllkvnjaða andans pest
“Eyvind’’ nefndan “Fjalla’’.
í ritgeröum og ræðum máls
Rekkar dóminn leggja ;
Hver að sinni hyggju frjáls
llamrar óspart sleggja.
Mör— hafa’ orðin þörf og þétt
Fi'óðar smogið heila ;
Við mín hamarslögin slétt
Slik ei munu feila.
Leikritið er lesa vann
I -'ti og arga galla
Iljá Kvvindi og öðrum fann,
en allra verst er ITalla.
Gáfna ljós því göfugt bar,
Gætir meira svnda
Er æfintvra ástafar
Andans sión lét blinda.
Vönd að barna velsæmi
Væn hver móðir gæti ;
Af ættar hnevsu að afkvæmi
Aldrei háðung sreti.
Eigin fvsnum eftir laut,
Gðrum meinin kendi
Ilalla, og gæfu boðorð braut,
Burt er dómgreind sendi.
Að faðerni því var ei vönd,
Venzluð eðlis þjófum.
Barna lagði æru og önd
1 umdæmi með bófurn.
Sinna, er heiftar hatrið brann
Hörðum vfir kjörum,
Grýtir Tótu í gljúfra rann, *
‘Með gífuryrði á vörum.
Annað hafði, er öllum bert,
Er “Eyvind” kvnnist “Fjalla”,
Mæðu í stríði, móði skert,
mvrt sitt barnið Halla.
Ula er misþvrmt innri invnd
O- eölis móður rétti,
AS ætla að hrainsa í illri synd
Avirðingar bletti.
Sjálfselskan í eðli býr
Evvindar hins raga,
Ileimskra laga er hegning flýr
Höllu með sér draga.
Ilún að vísu fýsti ferð,
Á fjöllum útlegð bvggja ;
En hans var saina glópsku gerð
Greiða fórn að þiggja.
Ef elsku sanna í brjósti bar,
Bvgð hlaut fiýja í levni,
Að frelsa virðing ástvinar
Öláns gkepa meini.
]»ó báðum kvölin saknaðs sár
Svíði í hugar-inni,
I.ifað heíðu lifi skár
Og lasta sögu átt minni.
Ilalla tæki höndum tveim
— Ilieitin trú ei riftust —
Astviu, frjáls er hvrfi heim,
Hugglöð síðan giftust.
Með öðrum hætti eiida réð,
Armi fýlsku leiddur,
Glæpa leikur, glæpum með,
Göfugleika sneiddur.
Hrevsið lága liriðin skók
Hárra milli fjalla.
Amæli hvort öðru jók
Eyvindur og Ilalla.
Hungurs. þrengdi heiftar kvöl
Og hugraun liðnra daga,
Ástar tevgði böndin böl,
En beiskir glæpir naga.
.Efintýra elskan vönd
Eldraun slíka ei þoldi,
Sundúr ástar brustu bönd,
Bátnum vona hvolfdi.
Öllu er lokið eftir ein
Inst í sálu hljóma
Angist þrungin kvala kvein
í kofann fennir tóma.
Ef hefði fvrir hreina ást
Hlotnast þrauta stjáið,
Og síðst, er vcika vonin brást,
I vinar örmum dáið.
þ»ennan lærdóm Ijósan sagt,
Leikur ásta og nauða :
Að göfug lifði lofnar magt
Lífs í stríði og dauða.
Læra fátt af leiknum má,
Er léleg kenning bezta,
Að b'"»"TÍst svarta sagan á
Svíðings hætti presta.
Falskan til að forðast róg
Og flækjast kliku neti,
Ivenning aðra — krenkta þó
Kreisti úr veslu riti.
Ef lærðum augum lítiir á
Lækna stéttin írækna,
Öráðvendni ættu þá
Eins og lleira að lækna.
Hin er stéttin lvágöfug
Helzt er þvrfti að æfa :
Hegningar að laga lög
LÖstunum sem hæfa.

En uggir mig að upptökin
Önnur muni vera,
Tilgátur um tildrögin
Tildurlaust vil gera.
Höfundurinn hrífandi
Hugði leik að setnja,
Með djöfla gangi drífandi
Drótt í æsing lemja.
Astar sjúka eðlið ber
Inst i hjarta grunni,
Lífið nautn því sálin sér
Sötra úr lasta brunni.
Trúr því eigin tilhneiging
Títt hann sker og lengi
Á allra gýgju : almenning
Ástríðunnar strengi.
Til að öðlast fé og frægð,
Fremstu í röötim setja,
Allri beitir andans slægð
Afram verkið hvetja.
Svnir o-Iögt, er sæmdir vann
Og sigurhrósið þáði,
Aö takmarki og traustum hann
Tilganginum náði.
K.
Bráð nauðsynlegt.
Og framúrskarandi fögur liug-
mvnd er það hjá Victonu-íslena-
in«fum, aö stofna skáldasjóð (sbr. |
Ileimskringlu 10. apríl). Og sann-
arlega væri það óíyrirgefanleg
devfð og andlegur silaháttur, að
virða ekki þessa göfitgu tillögu
þess, að segja álit sitt og ljá
málefninu fvlgi. Og því ,er það nú,
herra ritstjóri og heiðruöu lesend-
ttr, að ég vil ekki láta hjá líða,
að leggja minn litla skerf, í veik-
leika eins og vant er en með
hjartans alúð og einlægni, ef ske
kvnni, að slíkt yrði vorttm þjóö-
arsóma til einhverra nota og öðr- í
ttm til uppbvggingar, sem á eftir ;
koma og þetta málefni liggur jafn j
bungt á hjarta og mér.
Orsíikir eru til alls, segjum vér
oft, se.m reyndir erum, og höftvm j
fengið að súpa á bikar líísins —
bæði sætt og súrt — og sjá lífiö
og tímann liöa hjá fast upp í 60 j
ár.
þannig skeði það þennan seigl-
ingsharða blessaðan vetur, sem nú i
er aö kveöja oss með brosi og j
lilýju og margfaldri forlátsbón fvr-
ir alt það mótdræga, og er ein-
lægt aö hvisla í eyru vor orðun-
um hans Steingríms “en aftur til
blíðu, það meínar alt vel”, — aö
j»á, fvrir tilstilli göfugra landa j
vorra vestur á Kyrrahafsströnd,
setn héldtt ram-íslenzka og voldnga
miðsvetrarvei/lu, að stórskáldið
St. G. Stiéhánsson var þangað
fen<TÍiin til að vrkja og flytja afar-
merka og snjalla drápu til gamla '
Kveldúlfs, sem nam land í Borgar- i
firði, eftir það að karlsauðurinn
dó í hafinu. Að öllum Tofstöfnm
liðnttm hjá þessum mikla mann-
faænaði, bar gæfan og tildrögin
stórskáldið af fastalandinu og út í
Victoriu ev.jttna. Og þar bvrjar
eiginlega aðalmergur málsins, sem
é<r biö auðmjúklega afsökunar á,
að hefir dregist svona lengi fvrir
mér að útskýra.
þa,ð er ]tá ekki að orölengja þaö
frekar : þegar þangað kom var
skáldiö borið á gnllstól ttm alla
evna, og að siðustu römbuðu vin-
ir hans með hann ttpp á eitt oíitr-
hátt fjall og sýndu honum öll ríki
veraldar og þeirra dýrð. En við
það óskaplega vtðsvni ummyndað-
ist skáldið í heilögum dýröar-
ljónra, ásjónan varð engilbjört og
geislastafirnir stóðú frá honum í
allar áttir. Og þegar honttm verð-
ur litið á spegilfagurt reginhafið,
þá fer hann að syngja með þrtun-
andi Klettafjallaraust :
‘‘þorskurinn aldni út í sjónum
ttrgar tálknum skelja-grónum”.
\
En skvst þó skýrir séu, má
seHa hér ttm. því að mér heilum
og lifandi, ] fi skal ég gefa hverj-
um manni eöa konu túmark með
gati, ef hægt verðttr að koma meö
jafn vitlausa hendingu i likingar-
tnáli eftir skáld, eins og þessa :
“urgaði tálknum skélja-grónum”.
T»etta er svo konttngleg fávizka og
fjarstæð'a, aö hún hlaut að springa
út úr höföi Klettaf jalla-Seiis, —
fvrst á annað borð að fvrir henni
lá að fæðast í heiminn. En við
öll þessi tindur og stórmerki félltt
fylgdarmenn skáldsms fiatir til
jarðar. Ofurmagn verðugrar veg-
semdar og þakklátsemi til skálda-
guðsins, fvrir þiessa hátiðlegu
stund, gerði þá lémagna og birtan
var nærri búin að blinda þá, svo
þeir ttrðu aö brúka græn gleraugti
í heila viktt á eftir. Samt endaöi
alt furðtt vel. En atburðurinn.
sem ttærri má geta, gróf síg djúpt
í hjörtu evjarskeggja, og var i því
tilefni stofliað til dýrölegrar vei/lu
og voru þar á borðutn pipraðir
páfuglar með öðru salgæti, og
drttkkið píment og klarent, burnb-
ur barðar og sungið simfón og
salteríum, ræður íluttar og lof-
kvæði lesin. Skáldinu geftnn gull-
búmn göngustafur og sjóður mynd
aður til skáldalauna. En í hitan-
um og fuminu og ósköpunum, sem
í fólkinu var, þá var öllum sjóðn-
um orðalaust rutt í gamla Steph-
án, svo nú sem stendur er enginn
sjóðttr til. því var þaö heillaráð
tekið, ef'tir nokkrar kristilegar
umþenkingar, aö láta þetta fram-
anritaða verða edns og nokkurs-
konar exordíum fvrir almennum
samskotum í skáldalaunasjóð,
fvrst og fremst, og aðallega handa
St.G.St.,, svo liægt væri að lofa
karlskepnunni að skreppa heim til
ættjarðarinnar að gamni sínu.
þannig horfir nú málið við, vin-
ir mínir. Allir sjá, hversu heiðar-
leg og brýn þessi nauðsyn er, sem
ég vona að engttm blandist httgur
um. því er það tillaga mín, að
hver einasti íslenzkur maður og
kona hér vestanhafs, sem vetlingi
getur valdið, eða sem nokkurs
virði er, og helir bæði konga og
skálda tblóð í æðum sínum, að það
gefi nú hver og einn og hver og
| tin — einn dollar (og mætti vera
nieir) í skáldasjóðinn, — en engin
vanalega smáeenta þurfalimga-
samskot verða þegin, þaö væri til
skam.mar svona göfugu málefni,
Sjóðttrinn þarf að vera í það
minsta 15,000 dollarar, og það er
ekki nema fjöðtir á fati fvrir 'Vest-
ur-LLndinga, að rttbba því upp i
liasti.
K,r ætlast ekkt til, að stofnfénu
— sjóðTium — sé evtt. En rentum
af bessari ttpphæð mætti evða, og
bað a-tti að nægja til þess, að
láta stórskáldið trotta heim át-
lega, það sem eftir er æfinnar.
Eða þá einhverja aðra skálda-
busa í bili,
Annars álít ég formlegast, eftir
að sjóðurinn er ntyndaður, sem
éo- tei engin vandkvæði á, að alla
tíð sé standandi tólf manna
nefnd, sem kallist kviðar eða kviö-
dómur, og vor frægi og tnikils-
cirti Terimías Sakaríasson sé æfi-
lan/rt oddamaður þess kviðar, nfl.
sá ’ rettándi. Ilann segir til allra
jiinir.s- eða .dómskapa, og sker úr,
ef atkvæði falla jafnt. Og á þessi
þrettán manna kviður að koma
sarnan hverja þrettánda-nótt jóla
ár bvert, og dæma þá, hverjum
skáldalattnin beri með réttu það í
hönd farandi ár. Og verður þá
jafnframt tekið mikið tillít til
bess, er eftir skáldiu liggur liðna
áriö, og væri þetta ekki stnjáræðis
bvöt fvrir gæðirugana að vanda
si<r. Kn aldrei má neraa einn
liljóta stvrkinn í eiiiu.
T>að er líklega .svnd og skiimm,
að halda því fram, aö hér geti
verið um nokkra verðleika að'
ræða úr annari átt en frá St. G.
En bæði er hann nii farinn að ger-
ast gamlaður, og kominn í friöi
o<r ró upp á hilluna, á sama tíma
sem aðrir stilla strengi skáld-
hörpunnar iitióir slit og framleiða
skvra og faora tóna, svo undir
tekur í hjörtum vorrar íslenzku
alþvðtt Itéty vestra. ]»annig mætti
nefna “Vor” eltir “]»orskabft”, al-
ve<- nýbirt í lleitnskringlu. Kinnig
ltefi ég séð annað kvæði “Vor”,
eftir M. Markússon, sem er gttll- |
\ fallegt. St. G. Stephánsson getur
ekki nú, hvað sem í boði væri,
ort jafngóð kvæði ttm vor. I.ík-
1 lega eigttm vér ekkert skáld vand-
virkara en Jón Runólfsson. Hann
á til fítgrar htigsanir og helir ftest-
| tim hér betur vit á, að dæma um
skáldskap. Ifn hann er svo ódæma
! seinl-átur, og því hefir hann dreg-
I ist svo langt aftur ttr i kapp-
hlaupintt, að liann sést ekki U'eina
l þegar undir ltann hvllir á hæðun-
utrt fvrir aftan. Svo mætti fleiri
nefna. Og gæti þetta að eins sýnt,
| að álitamál gæti oröið utti það,
| hverjttm skáldalaunin bæri með
réttu, ef óblutdrægt væri tittt
dæmt.
E'g legg svo þetta mikla alvöru
o<r íKiuðsvn jámál að bug og hjarta
Vestur-I sleniling.i. Og er í sann-
I leika þakklátur þeim heiðurs-
mötimtm, sem komu þessari hreyf-
ingu á stað, það var sannarlega
orð t tíma talað.
Lárus Guðmundsson
ÞAKKARÁVARP.
Við undirrituð finnum okkur
knúð til að tjá opinberlega okkar
innilegasta lijartans þakklæti hinu
marga fólki hér í Blaine bœ og ná-
grenni, sem á ýmsan hátt hefir
sýnt okkur innilegustu velvild og
hjálpsetni, síðan við fluttum hing-
að nær allslaus á síðastliðnu
sumri. Börnin okkar hafa að vísu j
stvrkt okkur og hjálpað eftir
mætti, en þau eru öll í fjarlægð j
og við bæði ellimóð og hefir því j
stundum verið þröngt í búi samt. ]
En ávalt hafa þá einhverjir hér
vakist upp til að rétta okkttr
hjálparhönd, bæði með peninga óg
matgjöfum o.fl. Að vísu hafa það
einkttm verið landar okkar, en þó
hafa nokkurir annara þjóða menn
einnig vikið okkttr góðti. Að telja
upp nöfn alls þessa fólks yrði of
langt, enda mundi engum hlutað-
eigandi þægð í þvi. ]»ó verðum við
að geta eins manns sérstaklega,
þar eð við höfðum ekki né höfum
annaö tækifæri til að þakka lion-
um. Sá maður er séra Hjörtur
Leó, sem skildi hér eftir ríflega
peningagjöf, er hann kvaddi, og
lét afhenda okkur, er hann var all-
ur bak og burtu. Guð blessi hann
og alla aðra ajálpendur okkar og
launi þeim aí nLgð sinni og mildi.
Blaine, Wash., 6. apríl 1913.
Jón Ó. ]>orbjarnarson.
Geirdís Ólafsdóttir.
Abyrgðst að skilja mjólkina
nákvæmast, á öllu hitastigi
Þetta er stór og viðtæk ábyrgð sem hefir
við reynslu að stiðjast sem öllum er
heimilt að rannsaka. Það er ábyrgð
sem snertir þig Hr. mjólkurmaðnr, þú
veist að veðráttan er hér köld llka að
það tekur mikinn tíma að hita mjólkina
áður en hún er skilinn. “Iowa“ er eina
vélin sem skilur kalda mjólk.
Þaðer J>ó ekki aðalkostur.
Vélin er hér
skorin í tvent,
sem sýnir
verkið.
‘IOWA’
Rjóma-
skilvindurnar
Hún er einföld og þolgóð; Drifhjólin eru
neðarlega og koma undir rjómakúliuna.
Pjautrhluti vélarinnarer ágætur. Mjólk-
urkannan og sveifin mátulega há. Ben n
ur ótt, er fljóthreinsuð og falleg útlits.
Rjómaskilvinda þarf að hafa alla þessa
kosti áðnr en þú fprð leugra. ÞÁ FAÐU
VERÐLISTA VORN, OG AKVARÐ-
AÐU SVO ÞÉR I HAG.
Verðlistinn er með myndum og gefur nákvæmar upplýsingar um
vélina. Vér sendu.m áritun næsta umboðsmanns vors, þeim er óska.
IOWA DAIRY SEPARATOR CO
N. W. Branch. 542 N. Y. Life Building., Minneapolis, Minn.
Til að fá bezta árangur sendið korn yðar til
PETER JANSEN Co.
Hefir trygt nmbo8s<?ölo]ej-ft,
P0RT ARTIIUR eöa F0RT WILLIAM.
Fljót afgreiðsla, bezta flokkun,—fyrirfram borgun,—hæzta verð
MeBmieíendnr: Caoudiao banti of Commerce,
Winnipeg eða Vesurlands útibúaráðsmenn.
Skritíð eftir burtsendim»aformum.—Merkið vöruskrá yðar:
„Advic PETLR JANSJ5N Co. Grain Exchange, Winnipeg.Man.”
bttíína vror: btíljandi krefst árangurs, en ekki afsakana.
WIVI. BOIVD,
j High Class Merchant Tailor. j
« —— — i
Aðeins beztu efni á boðstólum.—Verknað- 1
ur og snið eftir nýjustu tísku.
VKRf) SANNfí.lAR\J\
| VERKSTÆÐI; ROOM 7 McLEAN BLK., 530 Main St.
HdJ'UJMl'HKH •Hd4J4J4J444<H4FH44FH-W*W4?

H
EIMSKRINGLA
>00 >C<>g
Útbreiddasta tréttablaÖ
á íslenzkri tungu
KOSTAR $2.00!-
ÁRGANGURINN
Hvort heldur ht'r f landi eða til íslands.
0
Sfjórrarnefnd Heimskringlu er ant unt að auin út-
lireiðslu blaðsins svo sem mest má veiða með lieiðarlegu
móti.
t>að er enn fjökli ís’enzkra heimila hér vestra, sim
ekki taka blaðið.^,
Útgefendurnir óskn að sem flest.ir landar vorir vildn
gerast. áskrifeudur að þvf, cg borga ] að &kilvfsitga
einusinni á hverju ári.
Heimskringla er nú orðin meira en tvöfalt stærri
er hún var fyrir fáum árum.
KOSTAR ÞÓ ENGU MEIRA.
Vestur Islendingar eru beðnir að fhuga hvort bltaðið
verðskuldi viðhald og stuðning þeirra. Sé svo, þá óskar
nefndin að sem flestir þeirra vildu gerast áskrifendur
að því og borga það skilvfslega einusinni á firi.
Útbreiddasta íslenzka blaðið er :
HEIMSKRINGLA
P.O. Box 3171
Winnipeg, Man