Heimskringla - 22.05.1913, Síða 5

HEIMSKRINGLA
WINNIFEG, '• MAÍ 1913.
5. BL^
BYGGINGAVIÐUR
af öllum teguudum fást
tjetí'i sanngjörnu verði.
The EMPIRESASH&DOOR C0Ud
henry Ave East - Winnipeg.
PHONE MAIN 2510. '
Dánarfregn.
FriSrik Ólafsson dó aS heimili
foreldra sinna i ísknzku bvgÖinni i
Norður Dakota 27. marz mestlið-
inn. Hann var rúmhya 26 ára að
aldri, fæddur 28. apríl 1886, á
sama heimilinu. Bana.irnein hans
vax taering. Sú veiki náði.tökum á
honuin fyrir nokkrum árum, og
allar tilraunir að afstýra henni
urðu árangurslausar.
Foreldrar hans eru : Olaiur
ÓLaisson frá Jlvatnmi i Eyjafirði
oe kona hans Friðrika Friðriks-
dóttir Mölkr, sem eitt sinn bjó á
Möðruvöllum í sömu sveit, en
flutti til Noröur Dakota með Ant-
on syni sínum á fyrstu landnáms-
árum ískndinga hér, og dó á
heimili hans fyrir nokkru síöan. i
Friðrik ,sál. ólafsson var ág*tis-
drengur, þrekmaður tdl sálar og
líkarna á mieðan heilsunnar naut
við. Lundin var þýð, en hrein og
staðföst, og yfirvofandi hætta
brevtti skapi hans aldrei. ______
Skólalærdóms naut hann að eins
á alþýðuskóla heima, og tvo vet-
ur á búnaðarskóla i Fargo, N.D.,
þegar hann var nálægt tvítugs-
aldri. En hvað sem hann lærði,
kom hottum að góðum notum,
því hugsunin^var skýr og minnið
gott. Enda lá hann oldrei á liði
sínu þegar til heimilis eða félags-
þarfa • kom, og áitti sjálfsagt ó-
svikinn þátt í því, að koma heim-
ild foreldra sinna í röð þeirra
beztu, sem hjá bændum gerast hér,
hvaða þjóðflokks sem eru.
bændaröð hefði hann skarað fram
úr flestum, hefði aldur enst.
Hann vax meðlimur þingvalla-
sairuaðar, sem gekk úr kirkjuiélag-
inu ísknzka fvrir jjremur árum,
sem kirkjxifélagið ætlaði að brjóta
umlir sig ef.tir útgönguna, og
stendur ennþá í málaferlum við.
É'g snet um þetta vegna þess, að
ég veitti framkomu hans í þeim
skærutn nákvæma eftirtekt frá
byrjun, og fanst hún öll sýna ó-
venju mikla einbeitni og staðfestu,
samfara gætni hjá jaín ungum
manni, við hvern sfem var að eiga,
þar sem kúgunar-tilraunum var
að mæta frá hálfu kirkjúfélagsins.
Ég er sannfærður um, að einkunn-
arorð hans befðu mátt vera þessi:
“Ánauð vér hötum, þvi andinti
er frjáls,
hvort orðutn hann verst eða
sverðunum stáls”.
I>að er of fátt af svoleiðis mönn-
ttm, hvar sem leitað er, og stór
missir að fráfitlli hvers eins, svo
söknuðurinn nær lengra en til
þeirra allra nánustu, þó hann sé
þar að sjálfsögðu lang-tilfinnan-
logastur.
Jónas Hall.'
íslenzkt bókasaín í
Ninette*
Ungttr íslenzkur piltur er nú se.m
stendur á heilsuhælinu i Ninette.
Iliinn licfir á ýmsan hátt átt bágt.
það heíir komið beiðni um is-
lenzkar bæknr handa honum. það
atvik minnir á það a.triöi, að á
því heilstihæli hefir verið og er enn
nokkur hópur Islendinga. Dálítáð
íslenzkt bókasafn ætti þar að vera.
Tæpast gæti íslenzkur almfiuningtir
gert nokkurt góðverk þeim sjúk-
lingttm, sem eru líklegir að vera
þar í framtiðinni, eins mikiö og
það, að koma þar ttpp dálitlu ís-
lenzku bókasaini. Eg bar þetta
mál upp fvrir safnaðarmefnd Skjald
borgar safnaðar síðastliöinn
sunnudag, og htin bað tnig að
kgvja það fyrir íslenzkan almenn-
in-
Nú vil ég biðja íslendinga að
hlattpa tittdir btegga og stvrkja
þetta. Fjöfdi mantxa gæti lagt til
eina bók eða citt bókar\-erð hver.
Með því fengist ah-eg nóg i bráð-
ina. Menn ma'ttu senda hvaða
góða íslenzka bók sem er, nýja eða
gamla,, að eins að bækur, sem
geínar eru, séu ekki til muna
skemdar.
Bækur eða pe.ninga þessu máli
til stuðnings geta menn ssent til
R. Marteinssonar,
446 Toronto St., W’peg,
eða
II. S. Bardals, i
892 Sherbrooke St., W’peg.
Um upprisuna.
Mr. M. Ingimarsson talar uiii
upprisu í Ilkr. nr. 31, 1913. Mér
er það kærkomið, að heyra talað
um upprisuma, af því ég trú henni
á þann hátt, sem samsvarar tníntt
skilningsgripi, að öðrum kosti get
ég ekki játað híina fyrir mitt trú-
aratriöi. Httn er mér þá sem
dauður bókstafur, er mig skortir
vit til að lasta eða lofa. Eg ætla
nú ekki í þetta sinn að setjast nið-
ur við ritverk til að rifa niður
neitt af því, sem Mr. Ingimarsson
hefir að segja, mikln Iremur vant-
ar mig að auka við það, ef ég
gæti, og gera það ákveömara og
meir svaravert af þeim, sem æfðir
eru orðmir að httgsa um það og
útUsta frá fleiri en ediini Itlið. 1
þessari útlistun um upprisuna vilj-
utit vér auðvitað fræðast af kenni-
mönnunum, því líklegastir ættu
þeir að vera til að gefa svar. En
bó undarlegt rruegi virðast, þá vita
þeir ekki í sumum greinnm meira
en vér, þeir, er aldrei hafa á skóla
gengið. þeir hafa lesið og lært all-
an sinn aldur það hókiræðislega,
og öll þeirra praktiska lotið að
því, að geta grundvallað alt á því
bóklega, án þess að skilja til hlít-
ar, hvort grundvallað var á sann-
’leika í stað vfirnáttúrledka. það
eru ómeitanlega sum svokölluð trti
aratriöi grundvölluö á sanrdeika,
þó vér ekki ennþá þatt skiljum, og
prestarftir telji þau vfirnáttúrleg,
og óskiljanlega mannlegri ástund-
an — eins og stendur. Eitt þeirra
er unprisan. Hún er sannleikur á
sína vísu ; og fvrir þá skvnjun,
sem ég nú hefi þegið, gæti ég gert
grein fyrir henni á skiljattlegan
hátt, enda þó ég ekki geti heim-
fært það alt bókfræðislega. Grund-
völlurinn er attðvitað í biblíunni,
en útþýðingin ekki. Og prestarnir
láta sig einu gilda, að geta nefnt
nafnið án útþýðingar. Upprisan er
sannleikur ; en meinast ttpprisan
til ltkamans eða andlegleikans, er
spursmálið, sern biblían levsir illa
úr fyrir ósjálfstæðann og fáfróðan
lýð. þaö verður hver að þýða fyr-
ir sína skvnjun, eftir beztu vitund
og eigin sjálfstæði. það tekur sig
enginn meiri en hann er, og hver
einn, sem kemur fram með sitt
eigið, eins og það er, gerir hrednt
fyrir sínum dyrum, og hann stend-
ur til bóta, eí hann frá öðrurn
verðttr var við betra. En að
skvnja hvort betra er, en sjálfur
hefir, er undir því komið að vera
á framstigi og vilja seilast til og
þiggja betra. það er eins hægt að
standa kyr eins og að sækja fram.
“Af jörðtt ertu kominn”, segja
prestarnir við holdsltkamann lagö-
an i gröfina. “Að jörðu skaltu aft-
ur verða”. “Af jörðu skaltu aftur
til eilífs lifs upprísa”. þessar setn-
ingar eru óhnekjanlegar af mann-
legu viti, eins og nú framast stend
ur, samsvarandi efnisvísindum og
fullkomnustu nútímans skynjun.
En auðvitað hefir sá lífsvana lík-
ami engin not þessara orða, og
fleiri partur tilheyrenda skilur ekki
bá prósessíu, enda þó httn væri
fvrir þeim útlistuð. “Sæll og htil-
agur er sá, sem hlutdeild tekur í
þeirri fyrri ttppristt ; yfir þeim
hefir sá anttar dattði ekkert vald,
heldur, heldur munu þeir \-era
kennimenn guðs og Krists (guð
og Kiristur eru eitt) og rikja með
lionum þúsund ár. þetta líf ætti
að gefa oss lilutdeild i þeirri fvrri
uppristt, því andleg framþróun
getur eins- vel nefnst ttpprisa, og
þetta lif er alt skóli, og ttndirbún-
ingur fvrir annað líf, og það s©m
þetta líf reisir oss með tilstyrk
holdslíkamans — sem ætti að
vinna síimræmislega að andlegri
upprisu anda vors,, Ixeði hér og
eftir dauðann — meina ég að sé
hlutdeild í þtirri fvrri uppristt.
Nefndega ; l>ó við reisttm vorn
andleika með tilstyrk holdsvitund-
arinnar i þesstt lífi, eins og vera
ber, há lendtim við samt i hinum
fvrri dauðai en andinn eftir dauð-
ann lvftist til æðri flatar, og ber
ekki aftur að öðrum dauða, hann
rís ofar dauðans fleti og annar
dauði hefir ekkert vald yfir hon-
um. En annar dauði ,er satni dauð-
inn hinttm óframþróaða, þegar
ltann hefir ekki lært sína lífsins
lexíu í holdsins skóla, á þessum
tleti, þá er hann að sjálfsögðu
settur aftur á sama bekk, eftir
endurfæðing. að byrja nýtt líf, og
læra sína leocíu í dag, sem hann
átti að læra í gær, á þessum
sama jarðfleti, hvar hann berst að
dauðanum í annað sinn. Ekkert
þar með sagt, að holdslíkami
lians sé aftur myndaður úr einum
off sömu frumögnum, þær, að öll-
um líkum, ættu heldur ekki við.
Líf vort hér er ekki tilgangs eða
þvðingarlaust. það er skóH, hvar
líkami og andi þurfa að vinna
samat , og hvorugur ætti að gera
hinn að olnbogabarni. Samræmds-
leg mentun — holdleg og andleg —
eiga hér að framvaxa og um-
mynda vort dýrseðli, til manúeðl-
is — sem er æðra en dýrseSU — og
grundvöllur til Ivrists, eða guðs-
eðlisins. Ef við ættum þess kost,
að fæða&t af syitlausum foreldrum,
eða jafnvel syndlitlum, inní rétt-
víst og helgað mannfélag, ltvar
gullna reglan væri kebd og sýnd i
orðum -og verkum og höfð að
leiðarsteini lífsins, og uppfræddi
eins og vera bæri um ríkjandi or-
saka og afleiðinga lifsáns lög, iþá
er það mín fvllileg sannfæring, að
vér -ætum hér i lífi risið til þess
hæðarstigs, sem Jesús oss sýndi,
að við þyrftum jafnvel ekki að
vera á valdi hins fyrri dauða og
því síður þess síöari. Jesús sýndi
ekki annað en það, siem vér átt-
um að læra og lifa eftir, svo vér
inn-innum oss eilíít lif og lentum
ekki í dauðanum. Hann framþró-
aði sig að holdi og anda samræmi-
lega, setti livorugt til síðu. Hold
og anai framgréri i eining og h jú-
skap, og þar fyrir var engin nauð-
svn að afleggja líkamann. Líkam-
inn hafði andanum og sálunni og
þurfti ekki að aðskiljast. það
xnun vera sá eini vegur til að
lenda ekkt í dauðanum, að læra
sig fram til sjálfstæðis í því sem
gott er og rétt og samræmt holdi
og anda. Unddrvísunin þarf að
fást frá öðrum, sem svonefndu
sjálfstæði hafa náð, og tekið hafa
sér þá stöðu að vera kettnarar, en
kennarastöðu er engiun sá vaxinn,
sem ekki hefir áður lært, tekið
próf og réttur fundist fyrir að
skilja rctt að vera, hvað se.m hann
kennir, af öðrum er lærdómana
skilur og ekki þarf að M’ða skip-
brot á skerjum yfiruát.túrleikans
og leyndardómanna. Jxessi tvö síð-
ustu nöfn áreiðanlega leysast úr
læðing jafnframt og hver gerist
verður rneir og meir að vita og
skvnja.
Jxá hefi ég nú í seiti fæstum orð-
itm ég get, framsett mína meining
um ttpprisuna. Mtg tindrar ekkert,
þó hún komi öfugt fram fyrir
flestra álit. Ég bið engaitn að
samsinna, og hvorki lofa það né
lasta. Vil biðja hvern, er lesa
kann, aö hugleiða með gætni, láta
til sin heyra, og gera betur, ef
gettir. Eg hefi að eins sýnt minn
lit, og hvar ég sten.d, og hefi einn
ábyrgð fvrir mínu ; og á sama
hátt, ef fleiri taka til máls, fellttr
hverjum sitt, tif taps eða ágóöa ;
ttndan þeim lögum kemst ettginn.
þér getið haít að einhverjtt tevti
<rott af að sjá og skvnja, hvar ég
stend ; og s'ama er ttm mig, ef þið
viljið gera svo vel að sýna ykkar
lit. Eg skal fúslega fallast á það,
er mér finst betra og sannara,
hver sem það úti lætur, því- engri
skoðun beld ég lengttr en þangað
til hún fellur fyrir annari, ,er mér
iinst betri. það má margvíslega
ttm þetta ræða. Og vil ég segjai
sannanirnar eru til, þegar hroki
minkar og þekkingin ve.x. En
þangað til er til lítils að tilfæra
sannanir, þær eru reknar til baka
o^ óvirtar. -
B. G. Backman.
— Borden stjórhin hefir skipaö
fjóra senators ívrir Ontario til að
skipa sæti þeirra, er dáið hafa á
liðnum vetri. þessir fjórir nýju
seniatorar eru ; Ilon. J. J. For,
dómsmálaráðgjafi Ontario stjórn-
ar, E. D. Smith, Atex F. Mac-
Laren og H. R. Casgrain, alt fyr-
verandi sambandsþingmenn. Við
dómsmálaemhættinu í Ontario tek
ttr Geo. Lvnch, fvlkisþingmaöur.
Liberalar skipuðu áður þrjít af
þessum fjórum senator-sætum.
Það er
alveg
víst
að þafl horg-
ar sig að aug-
lýsa í Heirn-
8kringlti !
f

i
SWIFT CURRENT
á undan öllu Canada
í auknum byggingaleyfum.

KAUPIÐ I
ROSEMOUNT
35 lóðir seldar í Swift Current á einum degi, Rose-
mount er innan bæjartakmarka, í beánni línu við
stœkkun bæjaxins. Allar b\'ggingalóðir liggja háítt
og geía gott útsýni yfir bæinn.
Kaupið strax og tvöfaldið peninga
yðar á einu ári.
VERÐ :$150.0t OG MEIRA.

Fáið allar upplýsingar hjá :
310 Mclntyre Block,
Sími Main 4700.
***** I»i»imm mmem*
Winnipeg, Man.
1
I
^{■•"4-%4"»-4'%4'%-4-»-4'»-4'%-4-»4'%4'%-4 4‘»4-'»4'%4'%4'«-4"»-4 '»*f'%4"%
! GRAHAM ISLAND
*
4-
t
4
$
4
*
+
t
4
t
4
t
t
4-
*
4-
*
4-
t
4-
t
■*■
t
+
t
+
t
t-
t
A-
f
Véx ejgum eða ráðum eða ráðum yfir ágætis löndum,
á hinum ýmislegu hlutum eyjarinnar, og seljum þau í
spildum, tvær ekrur og meira. Vér ábyrgjumst fullnæg-
ing. Peningar yðar geytr.dir á banka, þar til aliir samn-
inar eru klárir. Verðið eri: $7.00 ekran og þaðan af
mieira, eftrr þvi hvar landið liggur. Lönd, som liggja aö
vatni, eru miust $20.00 ekran. Ilægir borgunarskilmálar.
Rienita 6 prósient.
Vér gerutn ekki kröftt til að eiga eða ráða yfir öllu
bezta landinu á eyjunni
Bæklingur vor, sem er 32 blaðsíður með mvndunt, gef-
ur yður upplýsingar u m eyjtina. Sendið eftir honumi —
það kostar ekkert.
það fer hópur af fólki til eyjarinnar 6. júní næstk.
Queen Charlotte Land Co. itd.
401-402 Confederation Life Bldg.
PHONE HAIN 203.
Wínnipeg.

>• - 4 ■%- 4 •*- 4 ■»- 4 •%- 4 •%• 4 ■%■ 4 %■ 4 ■%• 4 %■
X
*
4-
t
4-
t
■¥
t
t
4-
t
+■
t
■*■
t
+
t
■*■
t
+■
t
-*-
t
-*-
t
4-
t
t
4-
t
4-
t
t
+
t
•4
t
M.
X
D o 1 o r e s 1951
séð. Eg hefi staðið hér í fttllar tíu mínútur og
horft á vkktir, og því gleymi ég ekki meðan ég lifi.
Já, ég þættist upp með mér að getav lánað ykkur
byssur, en verið þið rólegir, drengir mínir, — þegar
þið eruö búnir að greiða lausnarféð, þá skttluð þið
íá byssur’.
þegar Harry og Ashby heyrðu þessa rödd, varð
þeim bilt við, einkum þó af því að htin talaði ensku.
Og er þeir Htu til dyrannia sáu þeir Karlista höfð-
ingjann standa þar ásamt 6 mönnum.
33. KAPÍTULI.
Rttssell eignast vin.
það er langt siðan minst heíir verið á Russell,
því skal það gert nú.
Russell var einsamall. Honum hafði liðið vel
um rióttina og dreymt þægilega drauma, en þegar
hann vaknaði um morguninn varð hann þess vís, að
hann var ennþá fangi, og gat eniga von giert sér um
að sleppa. Ilann vissi að óvintir sinn þekti leyndar-
mál sitt, og taldi víst að til þess kæmi að hann yrði
að afhenda honum skuldabréfin, því þó hann væri nú
fremur mildur, myndi það hreytast seinna.
Lag : “1 glitfögrum, laufgrænum lundi”.
Oift kemttr það fyrir, að óláninu fylgir einhver
hugtgun, og þannig var það nú fyrir Russell garrila.
Honum varð litið á íallega herforingjabiininiginn
sinn og gat ekki annað en dáðst að honutn og verið
talsvert ttpp með sér af öllu skrautinti, sem honum
fylgili. Hann gleymdi öllu mótlætinu, stóð upp og
196 Sögusafn Heimskringlu
gekk aftur og fram um herbergið, ímyndandi sér að
ltann væri inikilhæfttr hershöfðingi; þandi brjóstið
út, en magann dró hann inn, eins og siður er rembi-
látra höfðingja, eða þeirra, sem álíta sig stórhöfð-
ingja. Hann veifaði hendinni, sem hélt á sverðinu,
er hann áleit sig hafa, eins og hann væri að gefa
mannmargri herdeild bendingar un, hvernig hún ætti
að ráðast á óvinina.
Meðan þessar ímyndunaræfingar voru á hæsta
stigi beyröi hann lítinn hávaða bak við sig. Hann
sneri sér skjótlegia við og — á sama augnabliki hvarf
öll mikilmenskan og valdadýrðin ; hann var aftur
staddur í þessum kalda, tilftnningarlausa heimi, þar
sem svíðandi sannneynd blasir við augttm manns. —
Bak við hann stóð ung skarutbúin stúlka með bjóð
i hemdi með ýmstort matartegundum á, er hún lét á
borðið. það var morgunverður Russells.
Tvö dökk og djörf augu störðu á Russell, en Utu
straac niður, þegar ltann leit á fallega andlitið, sem
Iþau áttu heima í.
‘Morgun^ierður, herra’, sagði hún.
Russell stóð kyr og horfði á hana ■ og hún leit
líka aftur upp og horfði á hann og sagði :
‘Fagurt! — Ö, yndislegt’j
Hún talaði bjagaða ensku, en Russell, sem gladd-
ist við hólið, þótti mjög vænt um að heyra sitt eig-
ið mál.
‘TaHð þér ensku, vina mín?’ sagði hann ísmeygi-
lega 'og nálgaðist haita.
‘Ó, já, ég tala ensku — hefi verið í Cuba — lært
að tala ensku þax’.
'þér hafið verið í Cuba ? Cuba er falleg eyja og
þér eruð mjög falleg stúlka’.
Htm brosti og tttn leiö sýndi liún' röð af hvítum
og fögrum tönnum.
D o 1 o r eis 197
‘þér hljótið að vera hátt standandi aðalsmaður
— herforingi ?’ þj
Russell brosti Ijtifmannlega og lagði höndina
blíðlega á öxl stúlkunnar.
‘þér eruð afburða skynsötn og eins fögur og þér
eruö skyusamar. Hvað heitið þér ?’
‘Rita’, svaraði httn.
‘Jæja, góða Rita mín, étg er viss um það, að við
verðum góðir vinir’.
‘Vinir! Herrann er of Htillátur’.
'Ég er ekki drambsamur, Rita mín, alls ekki, og
ég ltefi yfirfljótanlega mikið aí peningurn og giet
hjálpað vinum’ mínum. Hvaða skyldur hafi þér að
leysa af hendi hér ? ’
‘Herra?’
‘Eg spyr, h’vað þér vinnið hér ? Eruð þér ráðs-
kona ?’ i
'Herra — ég er vinnukona — ég þjóna kvenföng-
um og ýmislegt annað, ber á borð oy fleira’.
‘þér mintust á fanga. Eru þeir margir hér ?’
‘Stundum’, sagði Rita og hló, ‘konur og karlax’.
Russell leit til hennax með alúðlegu brosi.
‘Já, Rita, alt sem ég get sagt er það, að það er
slæmt, að jafn fögur stúlka skttli ekki búa Við betxi
kjör en þetta’.
Rita hló.
‘llerra, Itér eruð smjaðrari’.
‘Nei, nei, ég er bláitt áfram hieíðvirður Engilend-
ingur. En sannleikurinn er, aö þér eruð, óviðjafnan-
lega fögur, góða Rita mín’.
Rita hló aftur og stóru, dökku augttn hennar
horfðu með ennþá djarflegri aðdáun á þen,na glað-
lega skraddara og skrautlega búninginn hans.
Nú datt Russell gott ráð í hug.
það var engttm efa undirorpið, að þessi stitlka
dáðist a'ð honum, og því allar líkvtr til, að hún væri
198 • S ö g u s a f n H e i m s ik r i 11 g 1 u
iáanleg til að hjálpa honuni. En hvernig átti liann
að ná hylli hennar ? Með því að múta henni ? það
var auðvitað bezta ráðið, en í þeirn sökvtm þarf að
fara varlega. Vera kann mér takist að riá vináttu
hennar, og þæ þarf minni peninga. Eg verð aö leita
íyrir mér og vita, hvað mér tekst að fá haba til að
gera.
Russell leit t kringtim sig i herbergintt.
‘Ó, verið Jxr ekki hræddur, allir ertt farnir’,
sagöi Rita.
•Kontið þér liiiigað, góða Rita, og setjist hjá
mér’, sagði Rttssell, ‘mig langar til að tala við yður’.
Russell settist á bekkinn og Rita hjá honum.
Hún horfði á hann brosandi og með sömtt aðdáan-
inni.
‘Fallega stúlkan’, hugsaði Russell, þegar hann sá
eldglampann í augum hennar, ‘en hvað hún dáist aö
mér! *
‘Svo þér erttð vinnukona hérna, góða stúlkan
mín?’ ,
‘Já’.
‘En það er ekki nógu gott fyrir slíka stúlku, setn
þér eruð’. &
‘Herra! Við hvað eigið þér ? Hvað annað er
betra fyrir mig?’
‘þér ættuð að eiga talsvert betra — mikið betra-
Myndi yður ekki líka að —’
‘Líka hvað?’ spurði Rita.
‘ó, að hafa næga peninga til að kaupa falleg föt,
b.úa í fallegu húsi, eiga skrautmuni, njóta skemtana
og þessu líkt?’
Hngttr Ritu brann af skrautþrá og löngun til
skemtana, þegar hún heyrði þessi tælandi orð.
‘Ó, herra, sHkt getur ekki 4tt sér stað’.
‘Rita! ’ sagði Russell hátíðlega.
‘Herra! ’
'Littu á mig!.’ ,
1