Heimskringla - 12.03.1914, Síða 1

------------—-----------—------ ♦
1 (tTFTIK<iALBYFTS-1 VKT. (1EIÍBHK
BKIJC SBL.D I LCTUK HROETUK
Tb. Jobnson
Watchmaker, Jeweler & Optician
AJlar við^erðir Hjótt og vel af hendi
leystar
248 Main jStreet
Phone Maln 6600 WINNIPEO. MaN
- -------------------------------♦
Fáid DpplýsinKar uro
PEACE RIVER HÉRAÐIÐ og
DUNVEGAN
framcíðar höfuðból héraðsin51
HALLDORSON REALTY CO
TIO Vlcliityic Itlnek
Fhone Main 2844 WINNIPBQ ÍVIAN •
---- Mrs A B OIsod janU
XXVIII. ÁR.
Mexikó.
Seigt ojj fast jjengur þíiö i Me.vi-
kó ennþi. Rannsóknarnefnd átti
aö sendast alf hálfu Bandarikja til
a6 skofia fík Bentons, engelska
mannsins, stm átti að hafa ráðist
á Villa, herforingja u<ppreistar-
tnanna, og var drepinn, — sumir
sögðu eftir dómd, en aðrir, að
bann hefðó royrtur verið. Kn þeg-
ar nefndin ætlaði að lt;gja á stað
írá E1 Paso, Texas, þá kom bann
frá þeim hershöfðingjunum, Villa
og Carranza, og nefndinni neitað
um grið, ef hún legði á stáð.
ísagði Carranza, að Benton liefði
.verið enskur borgari, og enginn
annar en Englendingar gæti um
málin fjallað. En meðan á þessu
gcngur rotnar líkið í jörðunni,
svo ómögulegt verður af því 1 að
segja, hvernig dauða hans hafi að
Höndutn boriö.
En Kn-glendingar eru fyllilega á-
aáttir með, að liandaríkjatnenn
fjallt um málið, og vilja ekkí hendi
fyfta fyrri en þeir eru frá gengnir.
Er nú svo mikill bræðrahugur
siilli þjóða þessara, að aldrei hefir
jíifn mtkill verið. A VVilson forseti
þar rnestan þátt i, og hefir fratn-
koma hans kastað ljóma miklum
á Battdarikin.
En hvað Villa snertir, þá ganga
nú dylgjttr ttm þttið, að hann liafi
játað, að hafa rrovrt Benton. Ben-
ton þekti hatin áður fyrri, elti
hann einu sinni á fjölliintitn þar og
tók af honum gripahjörð allstóra,
er ViUal með fleirum hafði stolið
írá hontim.
Nú voru uppreistarmenn aö
ræna og stela gripum Bentons, og
fór þá Benton á fund Villa og var
óvopnaður, en skammaði Villa fyr-
ir gjörðir hans og framkomu. J>á
mun Villa hafa tekið til skam-
hleypunnar og skotið Benton, og
varð það hans bani. Villa var al-
vanur skotmaður og hittinn og
hafði mörgum manni banað áður,
þvt að hann ræningi og þjófur.
Haerta sitnr í Mpxikó Ci'ty og
segiist einlægt ætla að fara sjálfur
ineö her á hendur þeim Villa og
Carranza, en aldrei verður af
neinu.
En uppreistarmenn ræna sem
þeir geta, drepa mennitta, svívirða
konurnar og sitja í búum þeirra
og gjöra upptækar eignirnar. Nái
þeir efnuöum mönmim, taka þrir
þá og setja í hald, og segjast
hengja þá, eða skjóta, nema þeir
leggi stórfé til lausnítr sér, og fái
þeir féð, þá látast ]>eir sleppa
þeém, en skjóta þá eða hengja,
þegar þeir eru komnir út úr fang-
elsimi.
Um daginn gintu þeir mann
einn, Bandaríkjaborgara af spænsk
um ættum, til að kotna yfir lín-
una miUi Bandaríkja og Mexikó.
þeir loftiött honttm að borga fyrir
gripi, sem þeir hötðm stolið frá
honttm. Kona hans og börn freist-
uðu, að halda honum frá að fara,
en það dugði ekki. En þegar hann
kom yfir landamerkin, tóku þeir
hann strax, og vissi svo enginn,
hvað af honum varð, — ltann
hvarf, en Mexikó menn sögðust
ekkert um hann vita. Svo fréttist
að einhver hefði séð hann hanga
dauðan í tré einu. En hinir neit-
uðu. Loks tóku bændur í Terxas
sir saman og fóru að leita h’ans
suður yfir línttna. Voru þeir 90
saman og vel vopnaðir og aí þeitn.
hóp voru nokkrír hernvenn. þeir
fundtt tréð, þar sem hann hafði
hengdur verið, og gröf þar hjá, og
var þar lík Vergara (það var
nafn mannsins) illa útleikið, en
lítt rotið. T>eir tóktt líkið og höfðu
með sér norður yfir.
Sannaðist þá, að Vergara haíði
verið skotinn og höfðu tvær kúlur
farið tregnum höfuð hans og þriðja
gegnum hálsinn, en höfuðkúpan
möluð, sem hefði hann laminn ver-
i« með byssuskefti, og vinstri
hönd hans var svo hrend, alð hún
líktist hrendu kolastykki, og sýnir
hað meðferð þá, sem ltann hefir
orðið að sæta af hendi óvina
sinna, írelsismannanna, sem svo
kalla sig.
Ekki var Mexikó-búum mikið
um íör þessa, en þótti óvænlegt a
þá að ráðast.
Og nú er Diaz, frændi gamla
Diazar, en félagi Iluerta að
steypa Maderó, kominn til Walsh-
ington, og er eiginlega að leita
leyfis hjá Bandaríkja stjórninni, að
gjöra nú eina uppreistinal ennþá,
til þess að steypa þeim báðum,
Huerta og Carranza. En Banda-
ríkin taka dati.flega í mál ltans.
Telja flestir það óhjákvæmilegt,
að Banda&nenn fari í stríð, og
taki að minsta kosti allan norður-
hluta landsins, sem er aðalhlutinn.
En Wiilson forseti vill fara sintvm
ráöuni fram og taka í taumana,
þegar honttm sýnist. Eru nú allir
á það sáttir, að láta halnn ein-
ráðann ttm það, hvað hann gjöri
og hvenær það verði, sem hann
hefjist handa.
Wilson Bandaríkjafor-
seti og Panama málin.
það voru tollmálin á skipum og
llutningi um Panamaskurðinn, sem
nærri lá, að mvndi valda misklíð ;
og fjandskaip allra hinua meiri
þjóða heimsins. Bandaríkjamenn
bygðu skuröinn fyrir sína peninga
og lögðu til þess stóefé, mörg
hundruð milíónir, og nú vildu
tnargir þeirra halfa eitthvað upp
úr honum. Var það vilji mjög
margra, að afnema toll allan á
vörum þeitn öllum, sem Banda-
itietin flyttu á eigin skipum stnum
gegnum hann. Við það heföi verzl-
uii þeirra aukist feykilega rrakið,
og eiginlega engin þjóð <retað kcpt
við þá á þeim leiðttm.
En nú höfðu þeir gjört samning
við Englendinga (Hav-Pottnceíoofe
Treaty) og þar heitiö Engiending-
ttm, að skurðurinn skyldi jafn cil-
um þjóðum og enginn hafa hagn-
að öðrum fremttr. En þessi orð
skildu Bandamenn svo, að þau
ættu við allar útlendar þjóðir, —
heim skyldi öllum gjört iaínt tmd-
ir höfði. þeir sjálfir kæmu ekki
ttndir þann lið. þeir settu skurðimi
sjálfir, og mættu fara toll-laust á
sínu landi og sínum vötnum. En
Englendingar sögðtt : Nei! Við
þetta sat, og lög voru samin, sem
tóku Bandaroenn ttndan og létu þá
vera tollfría.
En nú keimtr Wilson forseti og
skorar a þingið, að breyta þess-
um löguni. það sæmi ekki jafn
voldugri þjóð, að gjöra fyrst
samninga og rjúfa þá síðan, er
þeir sjái, að þeir hafi óhag af
þeim. þeir hafi sjálfir hagað orð-
um samninganna, eða að minsta
kosti samþykt þau, og sómi þeirra
bjóði þeim að standa við þau. —
Enginn maður hefði trúað, að
nokkur einn maður, og þó fleiri
væru, gæti snúið svo .hugum
Bandamanna í jafn stóru peninga-
spursmáli og þesstt. En Wilson
gjörði það. Hann var nógu stór
til þess, að leggja út í það og
framkvæma Bað.
Er hann nú talinn líklega hinn
mesti forseti, er Batndaríkin hafa
nokkru sinni átt. Og segja Ev-
rópu biöðin, að hann hafi gefið
heiminum nýja fyrirmvnd í hrein-
leika og drengskap í stjórnimál-
ttm. Og víst er ttm þalð, að eng-
ittn maður ber nú jaínhátt höfuð-
ið ttm þvera og endilanga Atne-
ríku, sein Wilson forseti.
t ræðu sinni til þingsins gat Wil-
son þess, að ltann vissi eigi, hvern
ig hann ætti að snúa sér í málum,
sem þyrfti að sýna ennþá meiri
nærgætni og væru þýðingarmeiri
og afleiðingaríkari fyrir nálæga
tíð, — fyrri en þessi mál, tollmál-
in, væru afgreidd og af höndum
komin.
En út af þessum orðum ltafa
dylgjur risið hjá tnönnum, og eru
tnenn að geta sér til, hver ]>essi
“þýðingarmeiri og afleiðingarík-
ari’’ mál scu, sem sýna verði enn
meiri nærgætni.
En hvað aðalmálið sncrtir, þá
eru allar líkur til, að Wilson fái
þingið til þess, að gjöra sem hann
vill, og myndi það auka svo vin-
sældir Bandaríkjamanna og Eng-
lendinga, að ekki myndi hnífttrinn
milli þeirra ganga, og eru slíkt
góðar fregnir.
En vegur Wilsons vex með degi
hverjum. Maðurinn er stórvitur,
líreinn og drenglttndaðttr, svo að
ekki getur annan betri.
Fyrsta Járnbraut íslendinga.
Sú fregn var sítnuð til blaðsins
Daily Mail and Empire frá Kaup-
mannahöfn 2. marz, að nú skuli
farið að leggja hina fyrstu járn-
braut á íslandi, 60 mílnai spotta.
En ekki er þcss getið, hvar hún
skuli lögð, — liklega frá Reykja-
vík og austur.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 12. MARZ 1914.
Urgur i Norðmönnum
við konung sinn.
Kristiania, 2. marz : Uppá-
stunga ein hafði verið borin upp í
stórþinni Norðtnfjnna um það, að
aftaka þatt einkaréttindi konungs,
að nefna eftirmann sinn, ef hann
ætti engan löglegan erfingja. Var
uppástungal ]>essi svo til komin,
að farnar voru að ganga dylgjttr
miklar um það, að konungttr ætl-
aði að segja af sér. En á þinginu
var upi>ástungan íeld með mikltun
atkvæðamun.
Einkasonur konungs er Ölafur
prins, og fæddist árið 1905. Kn
Maud drotning er dóttdr Játvarð-
ar heitins Emglakonungs. Er það
í hámæli, að hvorugt þeirra hjóna
mvndi syreja það, þó að þau færu
burt úr landi. þingið norska hefir
verið hontim erfitt og afnumið
ýms forréttindi, er hann hafði sem
konunguhf þessi seinustu árin.
Drotningu fellur ekki loítið og
veðurlagið, og er í litlu aíhaldi
hjá þjóðinni, því að htin þvertekur
fyrir, að læra norska tungu. Hafa
þær sögur gengið manna á meðal
í meira en ár, að konttngur og
drotning séu að halda i hvert cent
— en þau eru sparneytin bæði.
En tilgangurinn með aukasparuað
þennan sé sá, að geta haít eitt-
hvað til að bvrja húskap með á
Englandi, ef þau verði að ht'ökkva
burtu úr Noregi.
Bögglasendingar. ^
Ottawa, 5. marz : það gekk í j
gildi þenna dag, að taka 11 pd.
böggla og flytja með pósti, í stað
6 punda, sem áður var. Um ledð
og þetta gekk í gildi var einnig
gjörð sú yfirlýsing, frá póststjórn-
itini, að burtu væri numið 5 centa
gjald það, sem goldið var, nneð
því að lima 5 centa frímcrki á
böggla þá, sem berast skvldu út
af pósthústntum, ]>ar sem bréf og
blÖð eru út borin. En ekki geta
menn kevpt ábyrgð á böggla fyrri
ett 1. tnaí. þangað til verða menn
að ‘registera’ þá.
Aðstoðarpóststjóri W. O. Mer-
cer <rat þess, að breytingar þessar
væru gjörðatr svona fljótt af því
að ]>eir hefðu skýrslur um og vissu
fyrir, að póstafgreiðslumenn úti
um ban og sveitir væru við því
búnir og færir um, að mæta hin-
um auknu störfum. það væri, roeð
öðrum orðum, alt í lagi til að
taka á móti og afgreiða hvað
sem í þeirra hendur kæmi.
Sendingar böggla með póstum
hafa stöðugt aukist, en ekkert af-
skaplega. Og nú, þegar póstar
taka að flytja fulla þyngd, 11 pd.
höggla, býst póststjórndn við því,
að kaupmenn, iðnaðarmenn og
aðrir auki sendingar sínar að
miklum mun, og sendi nú héðan af
með póstinum, í staðinn fyrir, að
senda með ‘express’ félögttnum.
Sannarlega ættu menn að nota
]>etta og ekki láta r hin auðugtt
“express” félög sjúga úr sér merg
o<r blóð lengur. þau eru orðin
nógu rík. Og sannarlega mega
menn vera st jórninni þakklátir fyr
ir, að veita mönnum ótilkvödd
þessi kjör, og reyna að losa lítið
eitt um klærnar attðfélaganna, sem
læstar eru svo djúpt í holdi al-
þýðunnar, og er vonandi, að hér
komi meira á eftir, því að ennþá
lettgra er komið i málum þessum
sttnnan við línuna litlu við hliðina
á okkur.
SPRENGING MEÐ L0FTGEISLUM.
Fregn frá Madrid 2. marz segir,
að Spánverjinn Iglesias Blanko,
hafi nýlega gjört tilraunir með
fjólubláa geisla, líka þeim, sem
Ulivi hinn ítalski sprengdi ttpp
púðrið með í tveggja mílna fjar-
lægð, og vortt torpedórnar þó
djúpt í vatni. Blanko þessi lét
grafa dýnamit 1 jörðu niður í
kassa einttm. Tlafði hann svo vél
sína hálfa mílu í burtu. Og er
hann setti hana á stað, flaug
dvnaimitið í Ioft upp.
Blanko þessi segir, að hann geti
sprengt tipp sprengiefni og púðttr
í geymslubúrum herskipa og gaso-
lin-kössttm flugdreka. Og verður
þá lítil gleði þeirra, sem með
þessa hluti fara, og betur að satt
væri.
Fyrir 20 þúsund árum
þetta er kannske hintt inerkasti
líornleifafundur, sem heimurinn
j nokkurntíma hefir séð.
þeir komu heim til New York
lí'. febr. kalpteinn Besley frá I.ott-
don og fclagar hans þrír. þeir
höfðu verið að rannsaka eyöimerk-
ttr, ókunnar bygðir, fjöll og firn-
j indi í Perú í Suður-Aroeríku og
og Brasilítt. Höfðu farið með hin-
ttm efri kvLslum Amazon-fljótsins,
Skja Idmeyja-elfunni miklu og verið
, á fcröum þessttm í tíu mánuði.
þeir fylgdu slóðum ]>eirra Cro-
j tner og Seljen rannsóknarmanna,
• sem týndir voru. Og loks fttndu
]>c.ir l>ein þeirra Seljen og Patrick
O. Iliggins. Voru þatt hrotin til
mcrgjar, og höfðu þeir verið etnir
iaf tnannætum viltum.
En svo fttndu þeir ltka þrjár
borgir tniklar, eða rústir þeirra,
frá tímumim eða öldttnttm löngu
á undan veldi Tnca-anna. Kn þeir
réðu ríkjum í Perú, þegar Spán-
; ver jar voru þar fyrst á ferðinni og
lögðu þá undir sig með svikttm og
refjum.
En þessar borgir höfðtt verið
yfirgefnar fyrir 10 eða 20 þústtnd
árum siðan. það var á þeim hið
dásamlegasta listasmiði, víða ó-
skcmt og óhaggað ttm 'þústindir
ára. þar voru búsgögn og vopn úr
málmblöndtt, sem “campi” nefnist,
en það er blendingttr af gulli og
silfri.
]>ar fundu þeir og meðíram hin-
um efri kvíslum Amazon-fljótsins
borg eina mikla og forna mjög.
Voru umhverfis hana múrar háir
og vandaðir og steinhlið á múrttn-
um, ákaflega stórkostleg, og vikt-
uðu björgin í þeim þúsundir tonna
HfJfðu þeir sett stýflugarða í fljót-
ið úr grjóti, svo að þeir gætu
veitt því á land til ræktttnar og
í svki timliverfis borgina til varna.
þeír höfðu og reist þar kastala af-
arsterkann, hver röðin víganna
ofar annari, eins og bekkir í ledk-
húsi, eða hinar traustustu kastala-
borgir nútímans.
þeir höfðu farið yfir fjöllin á
llamas og burrós og smáum hest-
um. Var þar víða ilt yfiríerðar.
Fjöllin 20 þúsund feta há, vegir
engir, en skógar svo þéttir, að þar
sá ekki sólu, en þeir þurftu að
liöggva og saxa sér braut í gegn-
um hann með öxum og limhnífum
(machete).
Svo urðii þeir að berjast við ill-
þýði, ræningja og mannætur, íbú
anna hinna indversku. Höfðu þess-
ir að vopnum sumir eitraðar örv-
ar, en sttmir æfagamlar pönnu-
hyssur. Loksins ftindu þeir þjóð-
veg einn æfagamlan, sex fetal
hreiðan. I/iggttr hann ttm fenin,
foræðin og skógarflétturnar, er
hann steinlagður allttr og stein-
garðar beggja miegin. Fimtán
hundruð milnal er hann lattgur, og
hygður af fornmönnum endttr fyri
löngtt. meðnn heimurinn var ung-
ur. þar fttndu þeir fltigtt eina, setn
er eitraðri og banvænni en hin ill-
ræmda “tsetse” fluga i Afríkti.
Signý Olson
AC á garði Geirríðar
gestum heimill matur var.
öllutn vildi hún aðstoð veita,
attma Ixtð hún til sin feitn.
Sömu lund hún Signý bar,
sí og æ hún lika var
aumnm líkna, svanga seðja,
svala þvrstnm, hrelda gleðja.
J.J.D.
Úr bænum.
Fróði á leiðinni, en þungt undir
árttm.
M. J. Skaptason.
Wonderland er eitt bezta hreyfi-
myndaleikhúsið, og það er vel sett
Brevtt til um tnvndir á hverjum
degi. Eitt mesta meistarastykki
hins góðfræga Charles Ilickens
verður ]>ar til sýnis nú i viknnni,
en 5 cent meira kostar aðgangur,
að sjá þítlð, en vanalega er sett að
leikhúsinn.
Næsta sunnudagskveld verður
umræðuefni í tJnítarakyrkjimm:
Betri skilningur og fullkomnara
bræðralag milli Vestur-íslendinga
og heimaþjóöarinnar. — Allir vel-
komnir.
Nr. 24
ROYAL H0USEH0LD FLOUR
Áð gjöra gott brauð
cr létt ef þú aetfð hefur hið besta mjöl. Ini getur ekki
búist við góðum árangri, ef að þú ert að gjöra tilraunlr
við injöltcRundir. Hafðu
Ogilvie' s
Rbyal Hou$ehold Flour
það bregst þér aldrei Og notir þú það getur þú æfin-
loga haft brauðin stór og fullog og bakaðar kökur af
HOUSEHOLD floub. kau^mani’in” koyal
sýípcsi
t
L ncrufvcijiw l
The Ogilvie’s Flour Mills Co , Ltd
Medicine Hat. Winnipeg, Kort William, Montrea

\ f— —H

oraiviti 1
Utnefningar í fylkinu:
Eftir öllu aS dæma smá dregur nær kosningum hér í Mani-
toba. Hafa útnefningar farið fram í 23 kjördæmum, og hafa
þessir hlotiS heiSurinn:
Constituencies Candidates P.O. Address
Arthur A. M. Lyle Lyleton
Assinibaia Beautiful Plains J. T. Haig Winnipeg
Birtle Brandon Carrillon Albert Prefontaine St. Pierre
Cypress George Steel Glenboro
Dauphin W. A. Buchanan Dauphin
Deloraine Dufferin J C. W. Reid Underhill
Elmvood H. D. Mewhirter Winnipeg
Emerson Dr. D. H. McFadden Emerson
Gladstone Glen«ood A. Singleton Gladstone
Gimli Gibert Plains Iberville Sv. Thorvaldsson Icelandic River
Hamiota Kildonan <» St. Andr. Hon. Dr. Montague Winnipeg
Killarney H. G. Lawrence Winnipeg
Lakeside Lansdo«ne Le Pas J. J. Garland Portage la Prairia
La Verandrye Manitou J. B. Lauzon Winnipeg
Minnedosa W B. Waddell Minnedosa
Mountain L. T. Dale Baldur
Morden-Rhineland W. J. Tupper Winnipeg
Morris Nelson-Churchill Norfolk Nor«ay Jacques Parent Letellier
Portage la Prairie Roblin Rock«ood Russell St. Boniface St. Clements E. Graham Foxwarren
St. Rose St. George S«an River Turtle Mountain J. Hamelin St. Rose du Lae
E. L. Taylor Winnipeg
J. Stewart Thunderhill
Virden Winnipeg Centre H. C. Simpson Virden
Winnipeg Centre Winnipeg South Winnipeg South Winnipeg North
Winnipeg North
r"
Er þetta allt einvala líS, og mikil-hæfir menn. og má vafa-
laust telja aS þeir hljóti kosningu hverjir aðrir sem í kjöri verSa.
Landránið.
Áin, sem ber hana og' bátinn,
Blýgrá í logninu, skýrum
Ljósglömpum sett er sem sál þess er býr
f sögum og æfintýrum.
Svo rær hún in djarfa, meÖ dökkva
Dreginn í hörund og brána, ..
Horfir á dropana, er detta af ár
Sem deplar svartir á ána.
Hún róðurinn hægir og hlustar,
Heyrir hvar arinskíS braka.
Nú eru aðrir viS eldana þá.
En andar dáinna vaka.
Döggin á dysjunum þrýtur.
Drnkkin af andvara nýjum.
Áin sjálf er sem úthelt blóS
Austan frá dagroSa skýjum.
LoftiS er geigur og grunur,
Gufublátt titrandi sýSur.
Hefndin, uggur og afstaSiS fár
Efir taugunum skríSur.
FaSir hennar er fallinn,
Frændur reknir á skóga.
Hún hörpuna grípur, þá loga hennar ljóS
Og leiptrin í augunum glóa.
Kr. Stefánsson
bréf á heimskringlu.
Á. P. SÍRurðssoii.
Miss Jóhattna Jóítsson,
Ástvin Johnson.
Miss Ragnh. J, Davíðsson,
Guðtn. Eyjólfsson.
Sig. Helgason, tónskálds
G. Snæbjörussou/
O. T. Anderson.
Lárus Guðmundssou,-