Heimskringla - 30.07.1914, Side 1

GIFTINGALEYFIS- I VEL GEKÐOR
------------ ‘HÖF
BRLF SELÐ
I LETUR GRÖFTUR
Th. Johnson
Watchmaker, Jeweler& Optician
Allar viðgerðir tljótt og vel af hendi
Ipyst.ar
248 Main Street
Phone Maln 6606 WINNIPBfl, MAN
9
Fáið npplýsingar um
DUNVEGAN
PEACE RIVER HÉRAÐIÐ OG
fraintídar höfaðból héraðsin*
HALLDORSON REALTY CO.
710 tlclutyre Itlock
Fhone Maln 2844 WINNIPEG MAN
XXVIII. AR.
WINNIPEG, MANITOBA FIMTUDAGINN 30. JOLÍ 1914.
Nr. 44
i
Islendingadagurinn í Winnipeg
1. Ágúst 1914.
Einsog þegar er margbúið að
auglýsa, verður hinn almenni þjóð-
minningardagur íslendinga hald-
inn hátiðlegur hér í borginni laug-
ardaginn þann 1. ágúst næstkom-
andi. Hefir mikið verið vandað til
hátiðahaldsins, svo sjaldan hefir
betur verið en einmitt nú. Enda á
Winnipeg hægast með það allra
þeirra staða, þar sem Islendingar
búa. Hér er mest fjölmenni íslend-
inga saman komið á einum stað i
þessu landi. Hér eru rúmbetri og|
fegurri skemtigarðar, en finnanleg-
ir eru i öllu Vesturlandinu; og hér
er leikment og íþróttalíf íslend-
inga þroskaðra en á nokkrum öðr-
um stað utan íslands.
Svo er þetta hátíðahald orðið elzt
hér i borg. Er þetta tuttugasta og
fimta árshátiðin, sem hér hefir ver-
ið haldin. Fyrsti íslendingadagur
er haldinn hátiðlegur hér árið
1890.
Strax frá fyrstu byrjun var svo
alment álitið meðal allra íslend-
inga hér vestra, að hátiðin i Winni-
peg væri aðal-þjóðminningarhátið-
in hér vestra. Hingað sóttu flestir;
hér var mest vandað til með ræðu-
höld og aðrar skemtanir, og fjöldi
hafði gaman af þvi, að koma inn til
borgarinnar til að sjá ættingja og
vini.
Eftir að hátíðin hafði verið hald-
in um nokkur ár, smádróg úr áhug-
anum með að sækja. Bæði var það,
að þá var síður vandað til hennar
en áður hafði verið, og svo voru
nokkrir, er koma vildu að öðrum
þjóðminningardegi, i stað 2. ágústs,
sem nú drógu sig til baka og vildu
ekki vera með.
En íslendingar fundu brátt til
þess, að þjóðminningardagurinn
mátti ekki falla niður. Ekki var of-
margt samt, sem minti á sameigin-
legan uppruna, starfssvið og köllun
þjóðarinnar, þó hann héldist við.
Ekki voru mótin ofmörg, sem allir
gátu sótt, til þess að endurnýja
fornan vinskap.
Hefir því íslendingadagurinn hér
i bæ risið, sem mætti segja, úr rúst-
um nú síðari ár. Er óhætt að telja
þá framför hans og endurfæðingu
yngri kynslóðinni að þakka. Hefir
hún barist fyrir, að gjöra hann
engu viðhafnarminni og ófjölbreytt-
ari, en samskonar þjóðminningar-
daga brezkra þjóða hér i landi. Var
það lika óhjákvæmilegt, ef íslend-
ingar ætluðu að halda sæmd sinni
óskertri. Þeir eru bornir saman
við aðrar þjóðir, og sem að sjálf-
sögðu hátiðahöld þeirra líka við
hátíðahöld innlendra þjóða.
Áttu samkomur þeirra að bera
vott um fátækt, i allri mynd, og það
höfuð-hátíðin, þjóðminningardagui -
inn sjálfur? Það var óhugsandi,
ef orð og álit vort sem þjóðar átti
ekki að ganga til rýrðar.
Mest kvað að hátíð þessari síðast-
liðið ár, hvað allan undirbúning
snerti. Skrúðför var hafin um kveld-
ið fyrir hátíðina, einsog nú er fyr-
hugað; en fyrir henni var flutt á
stórum mótorvagni víkingaskip, —
smiðað eftir líkingu víkingaskips
norræns, og vakti það mikla eftir-
tekt, hvar sem það fór.
Tilgangur og tillraun nefndar-
innar, sem nú hefir staðið fyrir há-
tíðahaldinu síðustu ár, er að gjöra
þessa þjóðminningarhátið hér i
bænum, að aðal iþróttamóti allra
íslendinga hér vestra. Til þess hafa
verið fengnir verðlaunamunir —
skjöldur, belti, bikar — og verða
þeir veittir ýmist einstaklingum
eða félögum, er flestar sigurvinn-
ingar hreppa í það og það skiftið.
Iþróttafélög hafa myndast víðs-
vegar út um bygðir, og munu þau
ætla að keppa við Víkinga hér, en
svo heitir iþróttafélag Winnipeg-
íslendinga. Við Víkinga keptu i
fyrra Iþróttafélag Selkirk íslend-
inga og “Grettir’,’ íþróttafélag Alft-
vetninga.
íslenzkar glimur verða sýndar, en
i þetta sinn af æfðum glímuflokki,
er verið hefir undir stjórn Guð-
mundar glímukappa Sigurjónsson-
ar í allan vetur. Verður alt kapp
lagt á, að glima af list, en ekki kröft-
um og verðlaunin fara eftir því, —
til þess, sem af mestri list glímir.
------------- I' U ■■ ----------------
Það er ekki eingöhgu skylda bæði
gagnvart þjóðflokknum og sjálfum
oss að sækja hátíðina og gjöra hana
sem tilkomumesta, heldur er það
lika metnaðarmál, að geta sýnt það
eanadiskum samborgurum sinum,
að vor þjóðernislegu samtök séu
meira en nafnið tómt, og hátíðir
vorar með þeim veglegustu í land-
inu.
Það gagnar el^kert minna. Að
gjöra sig ánægða með, að jafnast á
við þá, sem eru fámennastir, er ó-
sæmd. Eða að sýna lítið mannsmót
af sér, vinnur öllum vorum islenzku
málum tjóii.
“Við skulum sjá hver skjöldinn ber”.
...Oddson skjöldur. — Skjöldur þessi er úr skiru silfri og er gefinn
af hr. Thorst. Oddson og sonum hans íslendingadeginum. Er svo
til ætlast, að um hann keppi iþróttafélög íslenzk á þjóðminningar-
hátíðinni hér i bænum. Hlýtur það félagið skjöldinn, sem getið hefir
sér flest frægðarmörk við iþróttirnar. Var hann unninn i fyrsta skifti
í fyrra, og báru þá “Víkingar” skjöldinn. Hver vill verða til þess að
vinna hann nú. Þorir nokkur að fást við “Víkinga”? Þeir eru harð-
ir i sókn, vægðarlausir og hinir vigfimustu.
Glímubelti Vestur-Islendinga.
Um belti þetta var kept einnig í fyrra í fyrsta sinn. Hlaut það þá hr.
Guðmundur Stefánsson, glímumaðurinn góðkunni. Verður nú kept um
það á ný á laugardaginn kemur, og hreppir sá það, sem af öllum
öðrum ber í islenzkustu iþróttinni, sem nú er til, — glimunni.
Skúli Hansson s
bikarinn.
Bikar þessi er úr skiru silfri,
gefinn af hr. Skúla Hanssyni,
með þeim fyrirmælum, að
um hann skuli kept árlega hér
í bæ á þjóðminningarhátíð-
ínni. Bikarinn hreppir sá, sem
flestum mörkum nær að öllu
samanlögðu í leikum og i-
þróttum þenna dag.
Bikar þessi var unninn í
fyrsta skifti síðastliðið sumar
af háskólastúdent Magnúsi
Kelly frá Selkirk. Aftur verð-
uf kept um hann nú þjóðminn-
ingardaginn.
Bikarinn mikli
i
Fréttir.
Austurríkismenn segja
Serbum stríð á hendur.
Síðustu Evrópu fréttir segja, að
Austurríki hafi sagt Serbum stríð
á hendur þriðjudaginn var þann
28. þ.m. Hefir nú um tima alt af
verið að aukast fjandskapur á milli
ríkjanna, síðan ríkiserfingi og kona
hans voru myrt á dögunum — Fer-
dinand keisaraefni Austurríkis-
manna. Var Serbum kent um morð-
i'ð. Upphaflega deilan er þó eldri,
og stafar frá byrjun Balkan ófriðar-
ins þegar Austurriki sló eign sinni
yfir slavnesku hertogadæmin, Bozn-
íu og Herzegovina. Hversu þessum
ófriði kann að lykta er ervitt um
að segja, en minna þarf nú út af að
bera en nokkru sinni áður, svo öll
Evrópa standi i björtu báli. Svo er
háttað bandalagi meðal þjóðanna
nú. Fari Serbar halloka, skerast
Rússar i leikinn að sjálfsögðu; en
veiti Austurríki miður, eru Þjóð-
verjar sjálfsagðir að veita þeirri. —
Er þá og hætt við, að Frakkar og
ftalir liggi ekki niðri.
Irsku málin.
Ekki batnar enn á eyjunni grænu,
og varð þar slagur i Dýflinni þann
26. júlí.
Að morgni hins 26. söfnuðust
2,000 sjálfboðaliðar Nationalista,
eða heimastjórnarmanna, saman og
gengu með fylktu liði niður til sjáv-
ar og skipuðu sér i þéttar raðir á
skipabryggjunum, svo að enginn
gat þar nærri komið af landi ofan.
En ástæðan var sú, að þar var þá
skúta komin, hlaðin byssum og
skotfærum. Jafnóðum og byssurnar
komu i land, vopnuðust þeir þar til
hver þeirra hafði sinn Mauser-riffil
og skotfæri með. Vagnar voru þar
likfr lil að hirða skotfæri öll og byss-
ur, sem afgangs voru.
Gengu þeir svo með fylktu liði
upp i borgina. En þar mætti þeim
hópur lögregluliða borgarinnar, alls
200, og hin irsku pólití, 150 manns.
Allir voru menn þessir vopnaðir,
og að auki voru tvær sveitir af
skozkum hermönnum. Báðu þeir
sjálfboðaliðana, að leggja vopnin af
hendi, en þeir vildu ekki. Og réð-
ust þá pólitiin á þá með bareflum.
Sjálfboðaliðar sneru þá við og héldu
undan, en mættu þá aftur sveitum
öðrum af lögregluliði og hermönn-
um. Var nú enn ráðist á írsku sjálf-
boðaliðana og þeir barðir óþyrmi-
lega og stungnir með byssustingj-
um. Fóru þeir þá fyrst að skjóta á
móti nokkrir. Héldu þeir nú enn
undan; en þá kom til móts við þá
hópur stór af bifreiðum og vögnum
öðrum; voru það vinir þeirra. Þar
hlóðu þeir á rifflunum og stukku
svo sjálfir í vagnana og komust all-
ir undan, — aðrir en þeir, sem lágu
þar særðir eða dauðir eftir.
Meðan á þessu stóð var múgurinn
í þyrpinguin á strætununi, en vissi
eiginlega ekki, hvað var að gjörast.
Urðu menn þó fljótt æstir, og þurftu
hermennirnir að snúa móti þeim
byssustingjunum, annars hefði múg-
urinn hlaupið á þá. Nokkrir féllu
þar á strætunum fyrir skotum her-
mannanna eða byssustingjum, en
ekki voru þeir margir.
Hitt er meira, að alt er þar nú i
tryllingi og vill hver sjá annars
blóð. Stórir hópar særðust af skot-
uin hermannanna, segir fregn frá
London, og höfðu strætin verið sem
þakin af særðum og spriklandi
mönnum, körlum og konum.
En undir eins og fregnin barst um
þetta til Lundúna, voru ströng boð
send á allar hafnir Englands, að
ekkert herskip mætti úr höfn fara,
en skyldi vera albúið, hvenær sem
skipun kæmi.
Hindúar í Vancouver.
Skrykkjótt gekk það með þá
Hindúa-tetrin á Komagata Maru,
skipinu japanska, sem þeir komu á
til Vaneouver. Þeim var bönnuð
lending þar; svo var því hleypt til
laga yOg þeir fengu ekki að heldur,
dómstólarnir neituðu þeim um
landgöngu. Það fór fyrir stjórnina í
Ottawa. Hún neitaði. Einnig var því
áfrýjað til stjórnarinnar á Englandi;
hún vildi ekkert skifta sér af því,—
sagði, að Canada og stjórnir fylkj-
anna hefði þar öll ráð.
En nú vildu Hindúar ekki fara.
Þeir voru farnir að svelta, en ekki
vildu þeir snúa aftur heimleiðis.
Þeir tóku kapteininn á skipinu og
vélamennina og höfðu þá í haldi og
fyrirbuðu að kveikja upp undir
kötlunum.
En stjórnin vildi hafa þá burtu,
hvað sem það kostaði. Og nú var
farið að taka til vistir handa þeim
til ferðarinnar yfir Kyrrahafið. Og
stjórnin lagði fram $6,000 til þess.
Gufubáturinn Sea Lion skyldi fara
með vistirnar út til þeirra og taka
skipið og draga það út á rúmsjó,
hvort sem þeir vildu eða ekki.
125 lögreglumenn 'úr borginni
fóru út á bátnum og 50 menn aðrir,
allir undir forustu kapteins War-
den, nema lögregluþjónarnir, sem
voru undir forustu yfirmanns lög-
reglunnar, McLennan. Nú átti mikið
að gjöra, og losast að fullu við leið-
indagesti þessa.. Voru þetta alt vald-
ir men, sem út fóru, og skipshöfnin
á Sea Lion að auk. Höfðu menn
þessir bæði riffla, skambyssur og
barefli.
Gufustrókarnir sendust nú upp
úr strompunum á Sea Lion og strik-.
aði skipið hægt og hægt út höfnina,
unz þeir komu svo nærri, að þeir
gátu kallað á skipið. Sáu þeir þá,
að Iiindúar stóðu i þéttri fylkingu
meðfram öllum borðstokk skipsins,
og heyrðust þar köll mikil á skip-
inu fram og aftur; voru Hindúar
æstir mjög og veifuðu öllum vopn-
um, sem þeir höfðu höndum á kom-
ið. Reyndi lögregluliðið nú að
koma stafnljám á skipið, en Koma-
gata Maru var úthafsskip stórt og
borðhátt, en gufuskipið Sea Lion
miklu lægra, og gekk þeim það illa
mjög.
En loks gátu þeir fest stafnljáinn
á skipinu, en þá kom Hindúi einn
með exi mikla, og fór að höggva
stálþræðina eða stálreipin á lján-
um sundur, og hjó bæði hart og
títt, og var á góðum vegi að höggva
reipið sundur.
Lætur fossa á þá sjóðandi vatnið
En i þvi kemur einn af vfirmönn-
um lögregluliðsins með vatnsslöngu
á lægra þilfari Sea Lions. Annar
endi slöngunnar var i kötlunum á
Lion, og nú sendir hann bununa á
Hindúana, lét hana leika fram og
aftur á röðunum við borðstokkinn.
Þeir stóðust ekki þetta, þvi að vatn-
ið skaðbrendi hvern, sem það kom
á, ef það hitti bert hörund, og svo
var bunan svo hörð, að þeir féllu
fyrir. Riðlaðist nú flokkur þeirra.
Lögrgluliðið barið og hrakið.
En þetta var ekki nema rétt snögg-
vast. Brátt snörist orusta þessi. Þvi
hópar Hindúa komu aftur og létu
öll vopn ganga á hinum, sem þeir
höfðu: Járnbúta, axir, kolastykki.
Og þar sem þeir stóðu miklu hærra
en hinir.'varð þeim léttara að vega
niður fyrir sig. Flugu kolastykkin
sem skæðadrífa niður á lögreglulið-
ið; og þar sem hver kastaði af afli,
en skamt var í milli, þá meiddust
þeir mikið; brotnuðu liendur og
fætur, en sumir rotuðust. Þetta
gekk nokkrar mínútur og varð eng-
in vörn af lögreglumönnum. Þeir
gátu ekki horft í móti liríð þessari
og sneru bökum við, þeir sem uppi
stóðu, og hörfuðu undan og hnöpp-
uðust allir i þá hliðina á bátnum,
sem fjær var. En mannfjö dinn var
svo mikill, að báturinn hallaðist,
svo að við lá að honum hvolfdi. Þá
hljop leynispæjarinn McArthur fyr-
ir borð, eða var hrundið, en tveir
aðrir náðu i hann og drógu hann
innbyrðis. Var þar nærri hver mað-
ur særður á höfði, andliti eða út-
limum; sumir hálfrotaðir sumir rif-
brotnir; en blóðið streymdi niður
klæði þeirra, og lituðust einkennis-
föt þeirra rauðu. Allir yfirmennirn-
ir voru meira eða minna meiddir.
Er óvist, hver endirinn liefði
orðið þarna, eða i rauninni einn
endir fyrirsjáanlegur, ef ekki hefði
lögreglumaður einn getað losað
stafnljáinn, svo að gufubáturinn
fór að færast hægt og hægt frá stóra
skipinu. Heyrðust þá óp mikil og
sköll frá Hindúum og hlátrar gífur-
legir.
En Sea Lion hélt hið hraðasta
til lands með lögregluliðið sært og
barið, og var þá margur þeirra i
illu skapi.
En nú er alt þetta um garð geng-
ið. Borgarmenn fengu hið afdank-
aða herskip Rainbow og hlóðu það
hermönnum og pólitium, og út-
bjuggu sig til að spýta á Hindúana
sjóðandi vatni, og svo lögðu þeir út
tveim dögum seinna. En þá voru
Hindúar farnir að svelta af matar-
leysi, og vissu, að flónska var, að
veita viðnám lengur. Voru þeir svo
Ogilvie's
Royal Household
Hveiti
Gjörir besta brauð hvar
sem brauð er gjört
Th«
Ogilvie FlourMills Co.Ltd
WÍNNIPEG, PORT WILLIAM.
MEDICINE HAT, MONTREAL,
Stærstu hveitimölunarmenn i
brezka ríkinu. Mala dag-
lega 18,000 tunnur.
Konunglegrlr malarar.
dregnir út á rúmsjó og fengnar
vistir heim. — En i hótunum höfðu
þeir, að þeir myndu æsa Hindúa til
uppreistar, er heim kæmi. Og er
ekkert vísara, en að þeir reyni það
af fremsta megni. Er nú ískyggilegt
þar sem viðar.
Vesturfarar.
í vesurfarahópnum, sem kom að
heiman fyrra miðvikudag, voru:
Magnús Ásgrimsson, bóndi frá
Sleitubjarnarstöðum í Skagafirði,
og kona hans, Þorbjörg Sigurðar-
dóttir; Ásgrímur, Elin, Þórey, Krist-
in Bergrós, börn þeirra fulltíða, og
dóttursonur ungur. Helga Magnús-
dóttir, Guðrún Júlíusdóttir, Pétur
Bjarnason, Sigríður Helgadóttir,
Guðfinnur Pétursson, Margr. Péturs-
dóttir, Jón Sigurðsson og Daníel
Sigurðsson, — Þessi öll úr Skaga-
firði. Frá Akureyri komu: Jóhann
kaupmaður Christiensen og frú
hans, Nikolina Christiensen; Hall-
dór Trampe, Guðrún Berg, Guðrún
Kristinsdóttir, Haraldur . Möller,
Ástvaldur Sigurðsson, Barney Jó-
hannsdóttir, Matthías ísleifsson,
Elín Pétursdóttir, Ingibjörg Sigurð-
ardóttir, Valgerður Sigurðardóttir,
Steinunn Guðmundsdóttir, Einar
Sigurgeirsson, Rannveig Einars-
dóttir kona hans og börn þeirra 6.
Frá Húsavík: Indriði Árnason og
Jóna Sigurjónsdóttir, kona hans og
3 börn þeirra. Frá Seyðisfirði:
Guðrún Sigurjónsdóttir, Guðmunda
Þórarinsdóttir, Ástriður Eggerts-
dóttir og Þórunn Stefánsdóttir.
Flest er fólk þetta á bezta aldri og
í hið mannvænlegasta.
Auk þessara voru í hópnum:
J Mrs. O. G. Olson, héðan úr Winni-
peg, og Jón Sigurðsson, bóndi úr
Grunnavatnsbygð, er bæði höfðu
verið á skemtiferð heima.
Hópurinn fór frá íslandi að
morgni þess 7. júli og kom hingað,
sem fyr var sagt, að kveldi þess 22.
eftir 15 daga ferð.
Leiðbeinandi fólksins var Gunnl.
Tr. Jónsson, er dvalið hafði i Ev-
rópu síðan í febrúarmánuði.
Ekki það.
“Dauður eldurinn hinu megin í
I vikunni sem leið; ómögulegt að
I baka neinar kringlur”, segir Lögb.
I — Eigi er það. Vér vildum ekki
J hleypa í þá óáti meðan þeir væru
í að Ijúka við garnirnar og slógið.
________________________
WONDERLAND. — Allir viðskifta-
vinir vorir, sem líka brezkir leikir,
i þar sem eitthvað gjörist, ættu að
geta fengið að sjá atburðina garyja
hratt og skýrt næsta mánudag. Það
eru Lieutenant Rose myndirnar, er
byrja og enda sama kveldið, og eru
óviðjafnanlega góðar og skýrar. —
Takið eftir breytingu ú auglýsingu
i þessu blaði.