Heimskringla - 21.10.1915, Blaðsíða 2

BLS. 2
HEIMSKIiINGLA.
WINNIPEG, 21. OKTÓBER 1915

Skóla-Garðræktin.
l>ýtt hefir 11. F. Daníelsson.

“HvaS ungur nemur, gamall
temur”.
I sem voru 24 fet á lengd,
j en 18 fet á breidd.
Hver bekkur í skólanuin
Eftirfylgjandi grein er lauslega | hafðj ana Umsjón yfir
þýdd úr Farmers Advocate og er e|num slíkum reit. Það
frásaga barnaskólakennara eins um j er að mínu áliti heppi-
það, hvernig hann gjörði garðyrkju j iegf fyrirkomulag, ein-
að einni af námsgreinuin skólans.— kanlega ef að börn
Myndirnar hefir Farmers Advocate honla óreglulega á skól-
góðfúslega lánað. ! ann. Síðan var hverj-
* * * um bletti skift i eins
“Það er örstutt síðan menn fóru | morg beð eins og börn-
að gefa alvarlegan gaum að hinni j jn voru morg í þeim
mjög svo áríðandi verklegu æfingu hekk, sem bletturinn til-
á skólum, svo sem garðyrkjunni. í heyrði.
flestum tilfellum hefir verið svo |
miklum örðugleikum að mæta i sam- ;
bandi við að koma garðyrkju á fót,
við skólana, að það hefir dregið úr
framkvæmdum í þá átt. Skortur á
samvinnu meðal skólakennara og
skólaráðs hefir verið aðal þröskuld-
urinn á vegi þessa máls. í einu til-
felli var örðugleikunum rutt úr vegi
með góðvilja og greiðasemi bónda
eins, sem lánaði part af hveitiakri
til afnota fyrir skólann. Samt sem
áður bauðst ekki þannig löguð hjálp
í því tilfelli, sem eg ætla að skýra
frá. Ekki fékk eg heldur neina að-
stoð frá skólaráðinu, nema leyfi til
. IU. zÆa
' \ ' l ^
* * • - 0, ■ 1’ £ ~
* - y ^ _ *+
0 •» Ö- - í • ^ - f
* ,.tX — * j / •
" ; - - o-j j , ;i '
íi * -r « __________i,
J.T fr'*. 3’$
's. s-X '<s-ÍÁa~ , J ‘-■‘/fSsS' t />n^.
- ^ >^-7
/r-1 -4s///4, ,
Garðyrkjan sem efni i reikningsdæmi
“öllum yngri börnunum i skólan-
uin 30 að tölu, skifti eg í þrjá
bekki, sem eg kalla A, B og C. Hvern
jeinn af þessum bekkjum lét eg velja
sér kaptein úr hópi hinna eldri
barna. Þessum kapteinum eða verk-
stjórum var ætlað að hjálpa og leið-
beina litlu börnunum og búa út
skýrslur yfir starf þeirra.
Hverju barni var ætlað að búa til
uppdrætti og töflur, og sömuleiðis
skýrslur yfir alla starfsemi á bletti
þeim, sem tilheyrði þess eigin bekk.
Sjálfur hafði eg umsjón yfir kart-
öflugarðinuin og fékk hjálp frá hin-
Skólinn, sem byrjaði ú gorðyrkju.
að “halda áfram með að koma hug-
mynd minni i verk, svo lengi sem eg
liæði ekki um peninga’’. Eins og
menn geta skilið, jiá er næstum ó-
mögulegt, að fá góðan árangur án
útgjalda, svo eg áformaði að láta
garðyrkjuna borga sig, og hagnýta
þetta tilfelli til að sýna skólaráðinu
þetta mál í nýju Ijósi.
“Snemma um vorið notaði eg
nokkuð af tíma þeim, sem ætlaður
er fyrir náttúrufræðislegar athug-
anir á skólanum og ræddi ítarlega
um garðyrkju við börnin. Við höfð-
um búið til uppdrætti af garðinum
fyrirhugaða, og skrifað langa lista
yfir blóm og garðávexti, sem við
ætluðum að rækta. Ennfremur rædd-
um við um aðferðir til þess, að ná
saman dálitlum peningum, til þess
uin ýmsu békkjum til skiftis.
hafði keypt nokkrar tegundir
kartiiflum, svo sem Early Ohio, Rur-
ul Xew Yorker, Table Talk, Pink
Eye og Early Bovee. Þegar við sáð-
um þeim, gjörðum við nokkrar til-
raunir. Við þvoðum sumar úr for-
malin blöndu, skárum sumar í bita,
sáðum öðrurn heilum; einnig sáðuin
við sumum grunt og öðrum djúpt.
Við settum glögg merki við hvert
beð uin þessar ýmsu tilraunir. —
Rrengirnir báru saman moldar-
hnausa, og hlóðu úr þeim 25 feta
langan vegg. Ofan á honum bjuggu
þeir út nafn og númer skólans. Og
voru stafirnir settir sainan úr smá-
steinum, og svo hvitþvegnir, en
grasfræi var sáð umhverfis stafina.
Árangurinn af þessu var miklu
fyrir vinnuna, og það er máske því
að þakka, að þessi aðferð hepnaðist
afbragðsvel. Sjálfur kom eg að skól-
anum stöku sinnum, til þess að lita
eftir að girðingar væru i góðu lagi
og hlið öll lokuð. Sé kennarinn ekki
viðstaddur, til að líta þannig eftir,
ætti að setja gæslumann til að gjöra
það. Eftir friið unnum við auka-
tíma í nokkra daga, til þess að koma
öllu í gott lag í garðinum. Alt leit
vel út, en kartöflurnar voru þó sér-
staklega í góðu lagi.
“Eg hefi oft verið spurður að því.
hvort eg hefði átt hægt með að láta
garðyrkjuna vera í samræmi við
hinar ýmsu kenslugreinar skólans.
Fyrst og fremst er það að athuga,
að garðyrkja er ein af greinum
þeim, sem eru á kensluskrá skól-
anna. f öðru lagi lét eg garðyrkj-
una samþýðast næstum öllum náms-
greinum skólans. Ýms efni eru vel
fallin til að rita um ritgjörðir, svo
sem : “Blómagarðurinn” og “Kart-
öflurækt”, og geta eldri börnin skrif
að um þau. Fyrir yngri börnin eru
ýmisleg efni þessu skyld, sem gott
er að nota við smá æfingar og fyrir
umræðuefni til að kenna börnunum
að tala rriálið. Mörg dæmi i reikn-
ingi voru í sambandi við mælingar,
I verð og uppskeru o. s. frv. f landa
j fræði drógu börnin upp uppdrætti
| samkvæmt hlutfallsmáli, eins og
Eg uppdrættirnir af skólagarðinum. —
afjjafnvel áttir og staðlýsingar í sam-
um starfsemi skólanna og klúbb-
anna. Þar eru sýnishorn af því, sem
börnin hafa framleitt heima hjá sér,
i sambandi við klúbbana og á skól-
anum. Maður sér þar mjög full-
komna framleiðslu á búsafurðum,
margvislegan handiðnað og mikið af
listaverkum. í öllu þessu lýsir sér I
áhugi, kunnátta og mikið listfengi
unglinganna.
Að lýsa ollu því, sem unglingarnir
sýndu á þessum sýningum, yrði of
langt mál. Það nægir að geta þess,
að fyrir utan vanalegan skólaiðnað,
svo sem skrift, ritgjörðir, allskonar
uppdrætti og söfn -af fiðrildum,
orinum og plöntum, sem ■ alt var
mjög vel af hendi leyst, sýndu ung-
lingarnir smiðisgripi, saumaskap,
brauð, niðursoðin aldini, margs-
konar garðávexti og blóm, maís,
hveiti, hænsni og svín, er þeir höfðu
alið upp. Margt af þessu lýsti þekk-
ingu og áhuga hjá unglingunum á
háu stigi, svo að það vakti mikla
undrun þess fólks, er litið þekti til
starfsemi sumra skólanna og klúbb-
anna. Mesta undrun vakti það þó,
þegar unglingum frá ýmsum skólum
var skift í hópa til að dæma um
gildi korntegunda, hænsna, svina og
nautgripa. Þá kom i ljós, að kensl-
an á skólunum hafði ekki verið
neitt kák, þvi unglingarnir sýndu
miklu meiri dómgreind i þessum
efnum, heldur en búast hefði mátt
við hjá flestum fullorðnum. ,
Öll framkoma þessara unglinga
bar sterkan vott um það, að þeir
hafa glöggan skilning á umbótum í
landbúnaði. Þeir skílja, hversu víð-
áttumikið svið að bóndinn hefir til
framfara og uppbyggingar í þessari
margbrotnu atvinnugrein landsins.
Þessi skilningur unglinganna kemur
þeim til að setja æðri og göfugri
merkingu í orðið bóndi, heldur en
liinum eldri hefir nokkurn tima til
liugar komið að gjöra. Þessi verk-
lega kensla, bæði í skólum og klúbb-
um, hefir Jiví stórmikla Jiýðingu
Te Borðs Skraf No. 3.
Mundi nokkur kona kaupa Hveiti í bréf pokum nú á
dögum? Eða Soda Biscuit í lausa lagi? Eða smjör úr
kollum?
Brúkið sömu varúð við að verja Matvöru sem er hætt við
að skemmast af lofti eða slagningi—Te.
í mörg ár hefur
BLUE MBBON
v TEA
verið takmark gæða.
Staðráðnir í því að halda við, eða ef mögulegt að bæta,
hafa eigendur BLUE RIBBON TE tekið upp nýjustu og
beztu umbúð sem til er.
Fáðu einn böggul—3>ar með kaupir þú—bezta Te í beztu
umbúð. Spurðu matvörusala þinn.
og afreksverkum og hugprýði til
að niæta og yfirstíga örðugleikana.
Þeir trúa því ennfremur, að tækifær
in séu engu minni i sveitinni, en i
borgunum, til að afkasta heiðarleg-
um og stórfengilegum afreksverk-
verkum. Unglingarnir þurfa að
læra, að sérgæzka og sundurlyndi
miðar til eyðileggingar og niður-
dreps, og að samvinna og bróður-
liugur miðar til uppbyggingar og
farsældar öllum lýð,
Flestir hyggja vel til þessara
hreytinga i sambandi við mentun
unglinga. Þó heyrast raddir manna
innan um, sem sjá missýningar í
sambandi við það, eins og borgar-
leikum gæddir til þess að verða
bændur, og í því tilfelli væri alveg
rétt af þeim, að verða eitthvað af
hinu, sem þér tölduð upp”.
Þessi borgar-stúlka gjörði skömm
til þeim bændum, sem lita niður á
sína eigin stétt. Staðan er engu að
siður göfug, þótt hún sé ekki skipuð
eins og æskilegt er. En sé það ekki
á færi sumra, sem kallaðir eru
bæntlur, að skipa þessa stöðu, þá
ættu þeir þess heldur að búa svo
mn, að afkomendum þeirra verði
iiuðið áð skipa hana betur, með þvi
að greiða fyrir hinni nýju hreyf-
ingu eftir megni. Það má ekki
minna vera, en að skólakennurum,
sem hafa sterkan vilja á, að láta
bandi við garðinn, áttu heima í
öðrum lexium. Sömuleiðis höfðu
æfingar í uppdráttum af ávöxtum,
lexiur í borgaralegu stjórnarfyrir-
komulagi og niðurröðun og skifting
crfiðis margfalt meira gildi fyrir
börnín vegna Jjess, að þau höfðu
verklega æfingu í því í sambandi við
garðinn sinn. Eg hefi fengið marg-
borgaða þá fyrirhöfn, sem garður-
inn hefir bakað mér, með efni fyrir
kenslugreinar. Garðyrkja og alt í
sainbandi við hana, virtist því vera
greypt inn í flestar kenslugreinar,
eins og mynd í umgjörð, og vera í
r ákvæmu samræmi við þær.
Drengir og stúlkur dæma um hicnsni i Stoneivall.
GARÐYRKJU SKÝRSLA. — Bjarni Ólafsson.
Sáð.
12. maí..
Tegund.
Early Bovee.
Kartöflur.
Kom upj).
/. juni.
Upjiskera. \Athugasemdir
Grunt.
i3 þml. í beð.
Xafn skólans gjört með stcinum.
að kaupa fræ fyrir og borga annan
nauðsynlegan kostnað. Við sain-
þyktum að mynda bráðabyrgðar-
sjóð með samskotum; skyldu eldri
börnin leggja til lOc hvert, en hin
yngri 5c hvert. F’éhirðir var kos-
inn, sem tók á móti þessum pening-
um frá 00 börnum, og varð upphæð-
in 84.00. Af Jreirri upphæð var -2.50
varið tii að kaupa fræ og blómlauka,
en afganginum var varið fyrir kart-
öflur, sem kostuðu 40c hvert bushel.
Eg réði mann fyrir $1.50 til að
plægja og búa undir sáning, 180 feta
langt og 90 feta breitt svæði, af leik-
fleti skólans. 1 miðpart þess bletts
sáðuin/við kartöflum; en brúnirnar
á þrjá kanta, mældum við í reiti,
og
meira virði, heldur cn timinn
verkið, sem tii Jiess útheimtist.
Alt gekk vel, þangað til skólafriið
byrjaði. öll beðin voru vel vökvuð
og vel yrkt og litu ljómandi vel út í
lok júnímánaðar. Við greiddum úr
Jiví vandamáli, að hirða um garðinn
í fríinu, á þann hátt, að útnefna 4
hópa af drengjum. Voru 4 í hverjum
hóp, sem voru númeraðir frá 1 til
4. Einum hóp var ætlað að koma
til sk-ólans vissan dag tíu döguin
eftir að fríið byrjaði, og vinna í
garðinum allan daginn, ef Jjörf
krefði. Fjftir aðra tíu daga kom svo
næsti hópur og vann í garðinum.
Þannig tók hver við af öðrum. Eg
lofaði hverjum dreng 25 cents á dag
Xemandi leiðbeinir við gurðrækl
“Uppskeru af kartöflum má áætla
að minsta kosti 40 bushel. Verð
þeirra ætti að borga fyrír vinnuna
við að plægja og búa undir sáningu.
og einnig fýrir vinnu í skólafríinu.
Þar að auki ætti að verða töluvert
til að leggja fyrir til næsta árs garð-
yrkju.
,“Við höfum margbreytt og fagurt
safn af blómum, ba'ði inni í skól-
anum og úti í garðinum. Gluggar
eru fullir af geraniums, fuschias,
pctunias og mörgum fleiri tegund-
um. Okkur hefir skjátlast í mörgu,
en samt sem áður trúi eg því, að
starfið sem við höfum lagt í þetta,
hafi borið mikla ávexti í verklegu
gildi, bæði fyrir börnin og alt hér-
aðið. Tilraunir okkar ættu að sanna
gikli sitt, þótt það sé lítið, ef það
kennir nemendunum að hagnýta þá
hugmynd, að grafast eftir og rann-
saka hlutina og gjöra tilraunir af
sjálfsdáðum síðar meir”.
* * *
Athugasemd þýðanda.
Það er ánægjulegt að lesa um af-
rek Jæssa kennara. Það er gott sýn-
ishorn þess, hvað mikill áhugi og
góður vilji getur komið til leiðar.
Því fer betur, að vér eigum marga
kennara á meðal vor, sem hafa svip-
aðan áhuga á að kenna unglingun-
um heilbrigðar fræðigreinar, sem
gefa þeim gliiggan og viðáttumik-
inn skilning á hlutunum umhverfis
þá. Vér höfum átt því láni að fagna
að hafa átt kost á, að koma á nokk-
urar skólasýningar og sýningar
Drengja og Stúlkna Klqbbanna —
Boys’ and Girls’ Clubs — hér í Mani-
toba. Þessar sýningar hafa viðast
verið haldnar í sameiningu. Af því,
sein maður sér á þessum sýningum,
fær maður fyrst glögga hugmynd
fyrir framtíð bændastéttarinnar. —
Hún er skýr vottur hinnar svoköll-
uðu “nýju hreyfingar” í landbún-
aðarmálum, sem svo mjög er farin
að ryðja sér til rúms hér i Manitoba
eins og annarsstaðar. Forkólfar
Jieirrar hreyfingar halda því fram,
að handiðnir og verkleg kensla eigi
að skipa stórt rúm á meðal annara
kenslugreina i barnaskólum. Þeir
halda þvi fram, að barnið verði að
fá skýra hugmynd um hin sibreyti-
legu, skapandi öfl, sem gjöra ájireif-
anlega vart við sig í umhverfinu;
þau þurfi að skilja sem glöggast hina
lifandi náttúru. F'ullkomnasti veg-
urinn til að læra það, er ekki að eins
í J)ví fólginn, að skilja atriði þau,
sem framleiðsla byggist á, heldur að
komast að áþreifanlegum sannind-
um, með þvi að framleiða dýra- og
jurtalif á fullkomnasta hátt, og læra
jafnframt að meta hið sanna gildi
þeirra. Þannig liiguð þekking leið-
ir til J>ess, að börnin og unglingarn-
ir fá brennandi áhuga fyrir öllu, sem
lifir í ríki náttúrunnar, bæði í dýra-
í)g jurtarikinu. Augu þeirra opnast
fyrir fegurð náttúrunnar, og þau
una sér bezt við barm hennar. Jafn-
framt því, að þeir verða Jiannig hin-
ir nýtustu borgarar síns lands, una
J)eir sér bezt í sveitinni, því í Jæirra
augum er sveitin, sem guð skapaði,
fegurri heldur en borgin, sem mað-
urinn skapaði, og vinna úti á lands-
bygðinni er meira í samræmi við
tilfinningar þeirra og óspilt eðli,
beldur en vinna við vélar og gaura-
gang borganna. Þeir trúa því að það,
livað starf er heiðarlegt, sé ekki
komið undir því, hvert starfið er,
heldur hinu, hvernig maður leysir
Jiað af hendi. Þeir trúa þvi, að á-
rangurinn af lífsstarfi þeirra sé ekki
kominn undir hei>ni, heldur áræði
presturinn, sem sagði við háskóla-
stúlkuna :
“Iíg er mjög hræddur um, að
sveitaskólarnir séu á röngum vegi
nú á síðari tímum”.
“Hvers vegna haldið þér það?”
spurði háskóla stúlkan, sem hafði
neitað stöðu við kenslu í borginni
til þess að halda áfram við kenslu
á skóla úti á landsbygðinni.
“Hm, sjáðu til; eg lit J)annig á
það: Eg á tvo drengi, eins og yður
er kunnugt. Setjum nú svo, að eg
hefði köllun úti á landsbygðinni, og
yrði þar af leiðandi að senda þá á
sveitaskóla, J)á myndu þeir verða
gjörðir að bændum; en eg vil gjöra
úr þeim embættismenn: lækna lög-
inenn eða rithöfunda”.
“Já, eg skil”, svaraði kennarinn, |
og augu hennar Ijómuðu. “Eg hehl, j
að eg mundi ekki láta það fá á mig, j
væri eg í yðar sporum. Lítið þér nú j
á: þeir eru máske ekki nógum hæfi- j
skóla og skólagarð líta sómasamlega
út, sé rétt hjálparhönd til að koma
Jiví i verk.
Eftir útliti og gildi skólans og
skólagarðsins, má dæma um ástand
livérrar bygðar, i þekkingarlegu og
búskaparlegu tilliti.
THE CANADA
STANDARD LOAN CO.
A»nl Skrlfstofa, Wlnnipe*.
$100 SKULDABRÉF SELD
Tll þœginda þetm sem hafa imá upp
hætiir til þess atS kaupa, sér t ha*.
Upplýsingar og vaxtahlutfall f»t &
skrlfstofunnt. .
J. C. KYLE, rátamiDor
428 Mnln Street. WINWIPBO
Þegar þú þarfnast bygginga efni eía eldÍTÍ?
D. D. Wood & Sons.
-------------Limited-------------
Verzla með sand, möl, mulin stein, kalk,
stein, lime, “Hardwall and Wood Fibre”
plastur, brendir tígulsteinar, eldaðar pípur,
sand steypu steinar, “Gips” rennustokkar,
“Drain tile,” harð og lin kol, eldivið og fl.
Talsími: Garry 2620 eöa 3842
Skrifstofa: Horni Ross og Arlington St.