Heimskringla - 24.02.1916, Side 1

Kaupið Heimskringlu.
Borgið Heimskringlu áður en
skuldin hwkkar! — Heimskringla
er fólksins blað.
Flowers telegraphed to all parta of
the world.
THE ROSERY
FLORISTS
Phones Main 194. Níght and Sun-
day Sher. 2667
2s» DO\ALD STHERT, WISÍNIPEG
XXX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 24. FEB. 1916.
Nr. 22
Önnur skandinaviska
herdeildin.
Leyfi hefir komið frá Ottawa til
þess að mynda aðra skandinaviska
herdeild (Battalion) i Military Dis-
trict No. 10. Foringi deildar þeirrar
verður Capt. O. Albrechtesen úr 53.
herdeildinni, og er hann gjörður að
Lieutenant-Colonel i þessari hinni
nýju deiiid.
Capt. O. Alhrechtcsen er fteddur í
Uanmöriku og kom hingað fyrir sex
irurn. Hefir hann verið foringi í
Prince Albert sjálfboðaliðinu síðan
1912; en var áður en hann kom
hingað í varðliði konungs (Royal
Guards) í Danmörku. Hann var
byggingameisari (architect) i bæn-
um Prince Albert og er vel kyntur
þar.
Ek'ki er ólíklegt, að kapp nokikurt
verði á milli deildar þessarar og
ileildar þeirrar, sem Fonseca er að
mynda.
Mr . H. M. Hannesson lögmaður
fókik skeyti um þetta frá Ottawa ný-
lega.
Ástralía gjörir skyldu
sína.
Hinn 15. febrúar var hér á ferð-
tnni stjórnarformaðurinn í Ástralíu,
Mr. William Morris Hughes. Stóð
hann skamma stund úr degi við í
borginni. A járnbrautarstöðinni hér
mætti ho.num stjórnarformaður Nor-
ris, borgarstjóri Waugh og fleiri
stórmenni, og æðstu herforingjar
hér og var honum heilsað með fall-
byssuskotum frá 37. deild stórskota-
liðsins.
Heima hjá sér í Astralíu er hann
Áallaður ‘Lloyd George Ástraliu”. svo
rnikið þykir mönnum þar til hans
koma. Hann gat þess, að liéðan af
etluðu Ástraliu menn ekki að kaupa
neinar þýzkar vörur.
Hann sagði meðal annars þetta:
— “Vér erum að berjast við hið
nesta og voðalegasta hermannavald
heimsins, sean nokkurntíma hefir
verið til. Og á síðustu 40 árum voru
þeir að búa sig undir að yfirvinn
Bretaveldi og allan heim.
‘‘En Ástralia er með líf og sál í
stríði þessu og skilst ekki fyrri við
málin, en þau eru heppilega leidd
til lykta. Vér höldum áfram þangað
til alt er búið, og vér erum ekki í
neinum vafa um, hver sá endir verð-
ur.
“Nú þegar erum vér búnir ao
senda 140,000 menn á vígvölluna og
180,000 hermenn höfum vér tilbúna
til að fara, livenær sein vill, og í júní
mánuði höfum vér eða ætíum að
hafa 300,000 hermanna á vígvöllun-
um til að berjast með Bretum.
“Þeir voru á Gallipoli skaga her-
mennirnir okkar og féllu þar marg-
ir. En það hefir þau einu áhrif á
okkur, að herða okkur og stæla.
Ástralía finnur það skyldu sína, að
leggja til menuina, einlægt fleiri ög
fleiri menn ineðan noikkrir eru til.
Mr. Hughes sagði, að þegar stríð-
ið byrjaði réðu 3 þýzk félög öllum
málmi eða málmnámum landsins.
Höfðu gjört margra ára samninga
við þó, sem námana unnu, en samn-
ingarnir voru þannig, að kæmi strið,
væru þeir ekki gildandi á meðan.—
En þétta fyrirkomulag sáum vér að
gæti orðið hættulegt og gjörðum því
það að lögum, að rikið tæki að sér
allan námugröft, og bönnuðum að
Oytja úr landi nokkurt pund af blýi
eða kopar, nema hreinsað. Þýzkir
höfðu óður einveldi yfir þessum
iðngreinum, en með lögunum gátum
við alveg brotið það á bak aftur”.
Fjárkröggur Þýzkalands
Þegar Colonel House, vinur Wil-
sons forseta, kom úr ferð sinni um
Þýzkaland, kvaðst hann sannfærður
um það, að fjármála-konungarnir
þýzku sjái það fyllilega, að voðinn
hvíli yfir landinu og sé óumflýjan-
tegur. Fólkið sér það ekki alment
ennþá, því að það trúir á einlægar
sigurvinningar, sem stjórnin lætur
berást út.
En nýlega fóru tveir stórir bank-
ar á liöfuðið ineð 125,000,000 doil-
ara höfuðstól. Frá Berlin er það haft
eftir merkum bankastjóra, að haldi
stríðið út marzmánuð, þá sé rikið
gjaldþrota.
Flugmaður Rússa eltir
torpedó.
Það var við Zunguldeik á Litlu-
Asíu ströndum. að rússneskur vatna-
dreki og torpedó bátur var i slag við
kolastöð Tyrkja á landi og neðan-
sjávarbát þýzkan. Neðansjávarbátur
Þjóðverja skaut torpedó á herskipið
rússneska, en hitti eikki skipið, og óð
torpedóin ofansjávar, fyrst með 40
milna ferð á klukkutímanum, en svo
mínkaði ferðin og varð ekki nema 8
mílna ferð. l'lugmaðurinn rússneski
á vatnadrekanum var hátt í lofti
uppi og sá torpedóna, er hún fór
fram hjá skipinu, og rendi sér niður
eftir lienni, og er hann kom yfir
hana, settist hann á sjóinn og rendi
eftir henni ofansjávar. Hann náöi
henni fljótlega og ætlaði sér að
koma henni upp á drekannn. Búss-
neska herskipið var þar nálægt, og
horfði öll skipshöfnin á þetta, og
æptu menn gleðióp. En þegar hann
fór að draga torpedóna upp á drek-
ann, þá ætlaði drekinn að sökkva;
svo reyndi hann að binda hana við
drekann, en þá var ferð öll af henmi
og þyngdi hún svo drekann, að hann
varð að láta hana fara þarna niður.
Þýzkir hóta hinu versta
London, 11. febr. — Nýkomin
þýzk blöð til Lundúna flytja ræðu
eftir Maximilian Harden, víðkunnan
ritstjóra blaðsins Zukunft i Berlin,
og hótar Harden þar öllu illu. Hann
segir ineðal annars:
“Enn þá erum vér ekki sannfærðir
um, að vér séum að berjast með bak-
ið við vegginn (komnir í krappan).
En þegar að þvi kemur, þá verður
fyrst stríð upp á lif og dauða og
engin miskunn sýnd. Þá hverfum
vér aftur til hinna fyrstu alda mann-
kynsins. Maður mætir þá manni með
grimd hinna viltu skógarúlfa.
“Ef að heimurinn ætlar sér að
fyrirlita Þjöðverja, þá tapar orðið
og hugmyndin Evrópa þýðingu
sinni. Það má enn frelsa Evrópu.
Það eru óvinir vorir, sem eru sök i
þcssu öHu; þeir ógna oss með eyði-
leggingu. En ef að það á að kosta
hið þýzka keisar'aveldi, þá þarf
heiinurinn ekki eitt augnablik að
blekkja sig og ætla, að vér Þjóðverj-
ar spörum nokkurn, eða nokkrar
skelfingar við óvini vora, — hvað
svo sem heimurinn hugsar um að-
farir vorar.
Saskatchewan stjórnin kærð um
þjófnað á opinberu fé.
Vér tökum það úr Free Press, svo
að nú iná enginn segja að vér séum
að ljúga.
En það er einhver ónota grunur
á Jiví, að þar sé ekki alt sem hrein-
ast, hvort sem það er satt eða ekki.
En víst er uin J)að að á þinginu hefirj
verið rifist um þetta dag eftir dag
og kom Mr. Bradshaw, þingmaður
fyrir Prince Albert, fram með á-
kæruna um, að S50,000 hefði verið
stolið af opinberu fé, sem átti að
fara til vegabóta, og var uin það-rif-
ist í þinginu i 11 daga. Stjórnarfor-
maður Scott og ráðgjafarnir afsiik-
uðu sig og báru þetta af sér og full-
yrtu, að þetta væru alt álygar mót-
stöðumanna sinna. Þetta væri alt á
þá borið af hatri og öfund.
Lengi vel voru engir sérstakir
menn nefndir i ákærunum, en svo
kom að þvi, að Mr. Bradshaw til-
greindi þá, og voru það þessir:
Hon. Walter Scott , stjórnarfor-
maðurinn.
Hon. J. A. Calder, ráðgjafi járn-
brautamála.
Hon. W. F. Turgeon, dómsinála
ráðgjafi.
Hon. Archie P. McNab, ráðgjafi
opinberra verka
Ákærurnar á móti stjórnarform.
Scott voru þær, að hótelmennirnir
i Swift Cnrrent hefðu lagt honum til
$1,500.00 í kosningarnar 1912, og
að ýmsir þeirra unnu þar hart að
og lögðu fram miklu meira fé. ,
Ákæran á móti Calder er sú, ao
hann lofaði ýmsum umbótum á
brennivínslögunum, sem “Licensed
Victuallers” félagið bað hann um,
móti þvi að þeir gæfu honum at-
kvæði sin og styddu hann i kosn-
ingunum, og svo hét dómsmála ráð-
gjafinn Jjví, að Jiessi loforð skyldu
verða uppfylt.
Mr. Turgeon, dómsmála ráðgjaf-
inn, er sakaður um nð hafa fengið
“að láni” $300 hjá brennivínsfélagi1
einu.
Akæran á móti McNab var sú, að
hann væri meðsekur öðrum í því,
að draga til baka ákærur á móti víri-
sölumönnunum fyrir að brjóta vín-
sölulögin; en fékk hjá þeim í stað-
inn loforð um, að þeir myndu styðja
hann til kosninga.
Aliir ráðgjafarnir báru af sér sak-
ir þessar. Mr. Bradshaw hafði nokk-
uru áður verið að kvarta um fjár-
drátt þingmanna i kosningunuin, en
ekki tilnefnt neinn sérstakan. Og
hcimtaði hann, að skipuð væri
nefnd til að rannsaka þetta.
En svo koin kæran um $50,000.00
þjófinaðinn, sem Mr. Bradshaw sagði
að stolið hefði verið af vegabótafé.
Var nefnd sett i J>að. Svo kom það
upp, að fjöldi af áríðandi stjórnar-
bréfum var tapaður og 17 samningar
um vegabætur, og öll þau skjöl, sem
þar að lutu.
En aðalákærur Mr. Bradshaws eru
þæ.r, að Liberal ]>ingmönnunum
hafi verið mútað til þess, af vínsöl-
uni og hótel mönnum, að vinna á
móti Jugafrumvarpinu um afnám
vínsölunnaT (Banish thc Bar); en
lög þau voru borin fram i þinginu
1913.
Stjórnin brosir að þessu, ofan á
að minsta kosti, og segir að þetta
komi alt af öfund og hatri vinsal-
anna, sem töpuðu atvinnu sinni,
þegar stjórnin tók sjálf að sér alla
brennivínssölu.
Þetta er nokkuð flókið og ekki
gott að átta sig á þvi fyrir þá, sem
ókunnugir eru máluin þessum. Það
er ilt að gjöra mönnum órétt, en rétt
að koma upp svikum og þjófnaði á
opinberu fé, ef þvilikt á sér stað, og
vonum vér, að kunningjar vorir
þarna vestra láti oss vita, hvernig
málin ganga. Því að þetta sýnist að
eins vera litilfjörleg byrjun,
Þetta er úr Free Press, morgun-
blaðinu 22. fcbr., eins og vér gátum
um i byrjun greinar þessarar. En i
seinni blöðum þenna dag koina frek-
ari skýringar, þess efnis, að það séu
ekki 50,000 dollarar, sein stjórnin
hafi dregið sér, heldur í hundrað
þúsundatali, og i 12 daga hefir þing-
ið si:;ðugt vcrið að ileila um þessi
mal, og hefir stjórnin heimtað þing-
nefnd, sem hún sjál.f kysi menn í,
eða þá að þingið kysi; en þar eru
að eins 5 Konservatívar í mótflokki
stjórnarinnar. En flokkur hennar er
47 talsins, og eru ]>vi 5 á móti 47.
En þessir 5 Konservatívar heimta
einlægt konunglega nefnd (Royal
Commission). Þeir þykjast sjá það,
hvernig fara muni, ef að þingnefnd
Liberala fjallar um málin.
Þetta segir Harden og er nokkuð
skritið. Hvað hafa Þýzkir sparað.
Morð og brennur, eiðrof, svívirðing-
ar, rán og þjófnað hafa þeir framið,
í Belgíu, Póllandi, Kúrlandi, Lithau-
en, Serbíu; Tyrkja-morðin í Armen-
iu; Neðansjávar hernaður þeirra-
Eiturspýjur þeirra! Hvaða glæpur
skyldi vera óunninn, sem nokkurn-
tíima hefir þekst í heiminum?. — Jú,
það er eitt, að eins eitt, sem vér höf-
enn ekki frétt að þeir hafi gjört, og
það er — uð éta óvini sína!
0r bréfi frá vígvellinum
Mr. Sigvaldi Sigurðsson hér í
borginni á fjóra syni i hernum, tvo
á Englandi og tvo á vígvöllunum.
Fékk hann bréfspjald nýlega af víg-
völlunum, og segir þar að Hjálmar
sonur hans, frá 439 Ferry Road, St.
James, sé særður. Særðist hann milli
þess 22.og 26. í Belgiu, og er hann
nú i Sandigatc í Kent á Englandi.
Hann var búinn að lauma bréfi til
foreldra sinna áður, dagsett þann 16.
janúar, og gat þess að milli þess 13.
og 15. hefði 16. herdeildin, sem
hann var i, staðið i látlausum bar-
daga. Segir liann að töluvert mann-
fall hafi verið í liði þeirra, en Þýzk-
arar hafi látið margfalt. Ilann er i
Ambulance Corps, og bindur um sár
manna í valnum til bráðabyrgða.
Hann segir, að fallnir hafi þá verið
allir félagar sínir, neina hann og 2
aðrir. Þá sendi hano annan þessara
til yfirmannsins til að biðja mn
lijálp; en á meðan slangraði for-
ingi einn til þeirra, með báða hand-
leggi skotna af sér, vissi hann ekki,
hvernig hann komst til þeirra, og
stóð hann þá uppi yfir honum með-
an hann var að binda uin sárin. En
í þeini srvifum kom kúla í kviðinn á
þessum eina félaga hans, sem eftir
var, svo að hann var þarna einn eft-
ir. Þá kemur annar foringi til hans
ósærður, og var búinn að frétta að
þeir væru a'llir fallnir, og segir við
hann:”So/ You are on deck get, old
boy!" Er það máltæki Canadamanna
og hefir þetta víst verið kanadiskur
foringi.
Hann segir í bréfinu, að Þýzkum
muni engu betur við að sjá Canada-
menn en sjálfan höfuðpaurinn.
Annar sonur Sigvalda, S. H. Sig-
urðsson, er nú fangi á Þýzkalandi í
borginni Giessen. Var hann ásamt
nokkrum öðrum tekinn fangi i hin-
um grimmu bardögum við Ypres i
fyrra. Hann lætur vel af sér; vann
hjá bónda þar í sumar.
Hann var í bardögunum um hæð-
iíia No. 60, í bardögunum við St. Jul-
ien og Langemarök og við Ypres, og
var þar tekinn i einum hroðaslagn-
um.
Stríðs=f réttir
Borgin Erzerum tekin.
Það er nú meira en mánuður sið-
an að Kósakkar Nikulásar eltu Tyrki
á harða stökki inn i útvígi Erzerum
borgar. Tyrkir höfðu þar kastala á
30 milna svæði norðan og austan við
borgina. Sluppu Tyrkir undan þeim
inn á milli virkjanna.
En Rússar sigu þar áfram á hundi-
að milna breiðu svæði og stöðvuðu
vígin Tyrkja þá á 30 mílna breiðu
svæði um Erzerum; en hægri og
vinstri fylkingararmur Rússa liélt á-
fram. Vegir voru engir. Engar járn-
brautir og lítt inögulegt áfram að
koinast, þar sem oft var yfir fjöll og
snjóþakta hálsa að fara og brúalaus
gil og gljúfur. Þeim hlaut þvi seint
að ganga. En einlægt voru þeir að
— þó að svo sem ekkert hafi menn
heyrt um það.
En smátt og smátt fóru Rússar þu
að taka einn kastalann á eftir öðr-
um, þrátt fyrir það, þó Tyrkir verð-
ust af hreysti mikilli. Og nú seinast
í viku cða meira var þar látlaus oar-
dagi. Fóru þá kastalarnir að verða
fleiri og fleiri, sém féllu í hendur
Rússa á degi hverjum, stundum 2 og
3 g seinast 6 og 7; þangað til loksins
hinn 16., að þeir brutust inn í borg-
ina eftir blóðugan bardaga, og var
þá viða í báli einkum suðurhluti
hennar, og tóku þeir þá til fanga all-
an Tyrkjaher, sem þar var, yfir iuO
þúsund manns, og þar á meðal fjölda
af þýzkuin herforingjum, yfir 1000
fallbyssur og stórmikinn forða, sem
Tyrkir höfðu ætlað hermönnum sín-
um.
Erzerum er kastala-borgin, sem
Tyrkir höfðu treyst á, að aldrei
myndi vinnast, og þaðan ætluðu þeir
að verja alla Armeniu móti Rússum.
Hún var miðstöð Tyrkjahersins. —
Rússar tóku hana í stríðinu við
Tyrki 1829, og lauk þá stríðinu og
var friður saminn. Aftur tóku þeir
hana 1878, í striðinu við Tyrki, þeg-
ar Rússar brutust suður yfir Baikan
fjöll.
Erzerum liggur á hárri sléttu,
nærri beint suður af Batouin, við
austurenda Svartahafs, uppi í miðri
Armeníu, nálægt 75 mílur frá haf-
inu. Eru þar einlæg fjöll í kring á
alla vegu. Stendur borgin 6000 fet
fyrir ofan sjávarmál, og er því kalt
þar á vetrum, oft 10—20 stig fyrir
neðan zero á Fahrenheit.
f herskapar tilliti er borgin ákaf-
lega mikils virði, þvi að hún liggur
á vegamótum, — á hinum einu leið-
um, sem færar eru þarna um fjöllin,
austur og vestur, norður og suður.
Alt eru þar þjóðvegir, en engin járn-
braut. Næsti járnbrautarendinn, sem
Tyrkir eiga, er 300 milur í burtu.
Það er i Aleppo á norður Sýrlandi.
Tyrkjum er þvi ómögulegt, að geta
komið mönnuin sínum til hjálpar,
sem eftir eru. Eru þeir nú allir
sundraðir og í smáhópuin, skotfæra-
litlir og matarlitlir eða matarlausir.
Má búast við að Rússar láti greipar
sópa þarna um sveitirnar, og úti er
nú um Egyptalandsferð Tyrkja fyrst
um sinn, og Miklagarði er jafnvel
hætta búin. En Erzerum sleppa
Rúsar liklcga aldrei aftur, nema þá
i hcndur þessara fáu Armeníu-
manna, sem sluppu úr blóðbaði
Tyrkjanna.
Seinni fregnir segja Tyrki á flótta
vestur miðja Litlu-Asiu og stefna til
Sivas, sem er næirni beint vestur af
Erzerum, í miðju landi, viðlika langt
frá sjó en einum 200 milum vestar.
Er riddaralið Rússa, Kósakkarnir á
eftir þeim, og ná af þeim mönnum
sem þeir geta. Seinast þegar Rússar
tóku Erzerum, runnu þeir á Tyrki
með feldum byssustlngjum, og er
þeim loks sló saman, urðu Tyrkir
léttir fyrir; enda hafa Rússar oft
þótt tröllum líkari en mönnum, þeg-
ar langar raðir þeirra runnu þannig
á óvini sína.
Tyrkir segjast náttúrlega ætla að
taka Erzerum aftur; en hvernig þeir
geti gjört það, sér enginn. Þeir voru
í kreppu áður og nú vofir hættan
yfir Miklagarði úr öllum áttum. Frá
Rússurn þarna, frá Frökkum og Bret-
um við Salonichi, og frá Rúmenum,
sem nú eru liklegri til að fara af
stað en nokkru sinni áður.
Það voru Síberíu drengirnir i liði
Rússa, sem gjörðu seinasta áhlaup-
ið á Erzerum, í 30 stiga frosti, að
sagt er.
Afleiðingin af þvi, að Rússar náðu
Erzerum og öllu - héraðinu þar í
kring er sú, að búist er við, að þeir
nái sjóborginni Trebizond, nálægt
80 mílum norðvestur af Erzerum,
við Svartahaf. Það er forn borg, het
Trapezuntum á dögum hinna fornu
Grikkja og Róniverja, og hefir ein-
lægt verið aðalstöð Tyrkja norður
við hafið. Er þá óliklegt, að Tyrkir
geti veitt nokkra mótstöðu með
Svartahafi fyrri en i Sinope, einum
200 mílum vestar. En liklega fara
Rússar litlu harðara með ströndinni
en uppi á meginlaiidinu og getur
það tekið vikur eða mánuði.
— f Persíu eru Rússar að síga
suður frá Kermanshah og fara með
fjöllunum og stefna — ekki á Bag-
dad sem stendur, heldur i áttina til
Breta-liðsins við Kut-el-Ainara, og
fara þeir þá nokkuð austan við Bag-
dad. Ekki vita menn með neinni
vissu, hvort Bretar hafa lagt upp á-
leiðis til Bagdad aftur eða ekki; en
það er náttúrlega takmarkið og kom-
ist þeir báðir þangað, ltússar og
Bretar, mega Tyrkir fara að lesa
bænir sinar.
— Mánudagsblöðin segja hrakfar-
ir Tyrkja ennþá meiri en sagt var
fyrir helgina. Erzerum er þarna mið
punkturinn í línu eða hergarði
Tyrkja, nær 350 mílur á lengd. Þeg-
ar því Erzerum var tekin, þá var
hergarðurinn brotinn þarna, rétt
eins og fljót eitt bryti stýflugarð og
fossaði gegnum liliðið, en kastaði
brotum og hnausum úr garðinum til
beggja handa. Þannig brutu Rússar
þarna garðinn Tyrkja og þeyttu
1 yrkjuxn til beggja handa. Sumir
flúðu norður á leið til strandarinn-
ar, þar sem Trebizond er; sumir
flúðu vestur miðja Litlu-Asiu til
Sivas, en linan eða hergarðurinn
sunnan við Erzerum hélt suður til
Diarbekr i Eufrats-dalnum og er
nær 200 mílurn. En Rússar brokk-
uðu á eftir og tóku borgina Mush, 83
mílur suðaustur af Erzerum, og Ah-
lal, með áhlaupi báðar, eiginlega
tóku þær á hlaupunum og héldu á-
fram í sprettinum á eftir Tyrkjum til
Diarbekr. Og er litMl efi á, að þang-
að komi þeir von bráðar; en ]>á eru
þeir ekki meira en væna dagleið frá
Alessio á Norður-Sýrlandi og á Bag-
dad veginum.
Þenna dag, sem Rússar tóku Frz-
erum var heil sveit (division) af
Tyrkjum á leiðinni þangað, og var
það nýr liðstyrkur Tyrkja (ein 30
þúsund). Þeir voru nærri komnir að
borginni, og hafa að líkindum kom-
ið að norðan frá Trebizond. En ekk-
ert vissu þeir um það, sem var að
gjörast í Erzerum, því að fréttasam-
bönd voru öll eyðilögð. En þegar
þessi liðstyrkur átti eftir nokkrar
milur að borginni, tóku Rússar með
áhlaupi kastalana á leið þeirra til
borgarinnar; þau vigi nefndust Deve
Boina Forts, og voru þeir þá komnir
milli Tyrkja og borgarinnar. En
riddaralið Rússa þeysti í þéttum en
löngum fylkingum yfir leiðina, sein
þeir höfðu komið að baki þeini, svo
að Tyrkir voru þarna komnir miili
steins og sleggju, og sleggjan á lofti,
en grimmlegir þeir, er reiddu. Þeir
sáu því sinn kost beztan, að gefast
upp bardagalaust, mcð öllum vopn-
um, fallbyssuin, farangri og matvæl-
um.
En áeftir Tyrkjum, sem flúðu
vestur miðja Litlu-Asiu, sendu Rúss-
ar mikið óþreytt lið og riddarasveit-
ir margar, og eltu þeir flóttann með
ákefð, og fara svo langt sem þeir
komast og snúa svo norður yfir
strandfjöllin, til þess að komast fyr-
ir ]>á, sé’ “ ’:ð hafa norður og þar
voru fyr etla sér að kvia þá
alJa af, sem eru í Trebizond og á
ströndinni.
Jafnframt ])essu sækja Rússar vest
ur eftir ströndinni til Trebizond, en
hcrskipin fara jafnframt á sjónuni,
og cr ekki óliklegt, að þarna verði
sláturverk nokkur áður langt um
liður, og muni menn heyra tíðindí
þaðan bráðlega.
— EinJægt versnar fyrir Tvrkj-
um. Nónblöðin á mánudaginn segja,
að hergarður Ilússa sé kominn einar
50 milur vestur fyrir Erzerum. En
hvar sem Tyrkir fara um risa Jands-
búar upp og kvista af þeim mcnn og
hópa sem þeir geta. Ekki ein cin-
asta herdeild eða sveit kemst klak-
laust undan.
Armeníumenn hyggja á hefndir.
En 50,000 Armeniumenn, sem vig-
færir voru og Tvrkir voru ekki bún-
ir að slátra, hafa nú þegar gengið
undir merki Nikulásar, og er þeim í
hug að hefna morðanna feðra og
mæðra og bræðra og systra á Tyrkj-
um, og aJlra þeirra svivirðinga, sem
þeir hafa orðið að þola. Þeir eru ó-
deigir við Tyrkjann og framgjarnir
vel.
Óhugur í MiklagarðL
En i Miktagarði er felmtur kom-
inn yfir alla. Tyrkir höfðu ekkert
heyrt frá Erzerum i 10 daga og eig-
inlega 'hvergi úr Litlu-.Asiu. Það var
þvi sem þruina riði úr lofti, Jægar
þetta barst þeim til eyma. Það voru
Grikkir, scm sögðu þeim fréttimar.
l'ndir eins fóru að koma æsingar og
upphlaup í borginni. Hinir tyrk-
nesku hermenn afsegja að fara á
móti Rússum i Litlu-Asíu og soildán
Tyrkja hefir kallað hina lielztu af
leiðtoguni Tyrkja á fund til þess að
ræða um, hvað gjöra skuli.
En Þjóðverjar Jieir, sem í Mikla-
garði voru, fóru undir eins að búa
sig til heimferðar, þegar þeir fréttu
söguna um ófarirnar Tyrkjanna.
Var þó sagt fyrir skömnni. að ti1
Miklagarðs væru koinnir nýlega 50
þúsund þýzkir herinenn, sem Þjóð-
verjar . ætíuðu til fararinnar til
Egyptalands, en nú er úti um það,
sem margt annað.
Rússar lenda miklu liíJi.
-— Þá er sagt í seinustu fregnum,
að Rússar séu að lenda miklu liði á
norðurströndum Litlu-Asiu. Fregnin
segir 70 mílum austur frá Trebi-
zond; en það er miklu líklegra, að
það sé 70 mílum vestur af Trebi-
zond, til þess að varna liðinu i Tre-
bizond og leifunum af Iiði Tyrkja að
komast vestur. En 70 milur austur
af Trebizond voru Rússar búnir að
taka fyrir nokkru. Það er rétt við
landamæri þeirra og Tyrkja þar á
ströndinni.
MIKIL HREYFING í BELGÍU.
Frá Belgiu var sagt fyrir helgi, að
langar lestir af hermönnum og skot-
vopnum hefðu stöðugt gcngið frá
Ðelgiu og suður á Frakkland, og er
búist við, að Þýzkir ætli að gjöra
þar kviðu einhverja. Þeir inega til
að fara að gjöra árás. Hermennirnir
i gröfunum eru að verða vonlausir
um sigiir, og gefast upp eða strjúka,
hyenær sem þeir fá færi á.
FREGNIR FRÁ SALONICHI.
Nú eru Bandamenn óðuiii að flytja
til Salonichi leifarnar af Serbahern-
um og Svartfellinga. og eitthvað af
Albaniu inönnum. Illjóta það að
vera aðrir hermenn en þeir, sem
hörfað hafa undan Austurrikis-
mönnum og Búlgörum i Albaniu og
Essad Pasha er fyrir, þvi að fyrir
nolekrum dögum voru þeir að taka
vigstöðvar i Suður-Albaníu með Itöl-
um, norðan og austan við A\dona.—
Með þessum her ætla Bandamenn að
snúast móti Þýzkum og Búlgörum
og Tyrkjum, þegar Rúmenar eru til-
búnir að ráðast á þá að norðan.
DYLGJUR UM FLOTA
ÞJÓÐVERJA.
ö) 1 bliiðin eru nú að nýju full með
það, að floti Þjóðverja sé farinn að
búa sig út til þess að mæta Banda-
mönnuin á hafinu. Fr nú mikið
starfað hjá þeim bieði i Kiel og a
Helgulandi, og skal nú til tina kænu
hverja, sem flotið gctur, gamla og
nýja neðansjávarbáta, og alt, setn í
lofti getur flogið, hverju nafni sem
nefnist, því að nu a mikið að gjöra:
að sökkva öllum Bretaflota, __ og
því fyrri, sem þeir koma út, þvi
betra.