Heimskringla - 11.04.1918, Blaðsíða 2

Heimskringla - 11.04.1918, Blaðsíða 2
2. BLAÐSIÐA HEiMSKRINGLA WINNIPEG, II. APRIL 1918 Verkalýðurinn. Eftir síra F. J. Bergmann. I. Aukin völd. Engurn roanni, er veitir því ná- kvæma eftirtekt, sem nú er að ger- ast í heiminum, fœr dulist, að allar lfkur eru til, að verkalýðurinn víð.s vegar um heiminn muni íhafa áhrif og völd miklu meiri eftir stríðið en á undan því. Alt bendir til þess, að það, sem j eiginlega er að geraist í þessum j feikna hernaðar umbrotufm þjóð-1 anna, sé það að verkalýðurinn,! lægstu og fjölmannustu stéttir mannfélagsins, sé nú að fá það bo'l-j magn, er^til þess þarf að hann sél verulega til greina tekinn. í istjórnarþyltingunni frakknesku varð höfðingajvald og konungs. stjórn miðaldanna að lúta í lægra haldi. Þá hófust miðstéttirnar til valda. En það eru miðstéttir mannfélags- ins, er mest hafa fjárráð með hönd- um Það má svo að orði komast, að nú sé alt fjármagn iheimsins í þeirra hendi. Fyrir því hefir tíma- bilið, sem síðan er liðið, meira og meira eftir þvf sem tímar hafa liðið, orðið auðvaldstímabil mannkyns- sögunnar. Konungsvaldið ótakmarkað hafði útlifað sjálft sig og druknaði í harð- stjórnoig ranglæti. Helztu leffar þeas eru keisaravaldið þýzka, sem nú hef- ir fengið auðvaldið 'í fylgi með sér, til þess að ihrifsa heimsvöldin til sín, og geta stemt stigu fyrir lýð- valdshugmyndunum, sem æ verða háværari., Byitingin á Rússlandi virðist vera gjörbyilting að því leyti, að þar ihafa lægstu stéttir mannfélagsins brotist til valda. Kerenski-stjórnin fekk eigi svo sem neinu til leiðar komið, sökum þesis að á bak við hana stóðu miðstéttirnar og þeir, sem mest thöfðu peningaráð. Með það voru Rússar ekki ánægð- ir. Þeir höfðu dæmi byltingarinnar frakknesku í fersku minni. Rang- læti svo'imiklu og harðýðgi hafði keisaravaldið beitt verkamannalýð- inn, þá sem með súrum sveita eig- inlega framleiða alla velmegan landsins og í þeim hópi er bænda- stéttin vitaskuld—að l>ar var ólgan orðin svo mikil, að miðstéttirnar fengu ekki iengi haldið valdataum- unum í höndum isér. Hvort verkiamannalýður Rússlands kemst þangað sean hann ætlar sér, er enn miikið vafamál. Þar sýnist Bylgjur. Eg finn þaS er vor yfir legi og láði, alt lifnar, sem haustgolan andláti spáSi, og blærinn nú leikur sér ljúft milli greina og líSur um kinn mér sem vinar-hönd; eg finn aS þau þiSna, þau bresta þau bönd, sem bundu minn huga viS nóttina eina, og frjáls eins og svanur frá sólríkri strönd eg svíf til þín, vina, um loftveginn beina. Því löngum var hvíld mín á logn-blíSu kveldi í lynginu’ und vornætur heiSrökkurs feldi, aS sitja hjá þér og horfa’ yfir sæinn og hjala um alt þaS, sem kærast mér var: Því miSnætur-sólin var málarinn þar, hún málaSi grafreit um framliSinn daginn, og ljóS um hans sigurbraut lækurinn bar, er liSu svo draumrótt í nóttina’ og blæinn. þín minning, þitt bros, þaS er bundiS viS voriS, þaS bendir mér fram og mér léttir um sporiS, er vorblærinn, fullur af kliSi og kvaki, nú klappar mér, strýkur mér ljúft sem þín mund, því hálfdauSar vonir hann hrífur af blund’, í huga mér vekur hann móSur—aS baki og hjarta míns drotning — á hverfandi stund, og heimili — í framtíSar von-drauma-blaki. Og hver myndi voga þann draum minn aS dæma sem daglega synd og í útlegS hann flæma? því hann á sér vonir og voriS aS móSur — var vakinn viS herhvöt, er lífsþráin söng. Þá voru’ ekki kvöldin né vornóttin löng , eg vissi’ ekki’ um frostin á gróSursins vegi, og fór ekki langt til aS leita’ upp mín föng, en lifSi sem fífill, er beiS eftir degi. ViS þurftum ei liSsinni lánaSra fjaSra og leiS okkar var ekki bundin viS aSra, þar var vornætur-þögn—og hvert þegjandi tillit var þitt gegn um andvarans lífgandi mál: Og bládjúpa hvelfingin, kvöldroSans bál— vor kirkja og altarsins heilaga glæSa. Mér fanst sem þá vígSist sála viS sál, því sumarsins rödd var mér prestsins ræSa. Eg finn þaS er vor yfir legi og láSi, alt lifnar, sem haustfrostiS andláti spáSi. Nú líf mitt er snortiS af lífsins eldi— og ljóS mitt er óp, sem aS vorinu ber; því geng eg þar helzt, sem aS umferS ei er: um urSir og skóga og fjarláega haga. Eg kyrSina vel mér—því vorbylgja hver er veröld af minningum liSinna daga. En farSu nú, náSug, nafnlausa alda til norSursins heima, um fjalldali kalda, og þíddu þar harSspor í hjarninu frosna, frá húmsins og vetrarins köldu tíS. Þó djúpt sé aS jörSu, þú sjá munt um síS þinn sigur: aS kærleikinn leysir úr dróma, er roSnandi kransa þar rétta þér blíS mun rósin og drotningin fegurstu blóma. PálmL alt enn vera í óskapnaði. Enda ekki mikil furða, þar sein þar væri um að ræða stóríeldustu byltingu. sem mannkynssagan kann frú að segja. Vinnulýður Rússlands, sem um leið er hinn mikli fátæklinga hópur landsins gerir svo mörg glappaskot nú sakir þess, hve afar mikilli kúg- an ihann hefir orðið fyrir um marg- ar aldir. óskapnaðuirinn á Rúsw- landi er bein og óhjákvæmileg af- leiðing þeirrar afskaplegu óstjórn- ar, isemjandið Ihefiir átt við að búa. Ein afleiðing þeirrar óstjórnar er sú feikna vaniþekking, sein þar á sér stað með alþýðu. í þeiin vanþekk- ingarfjötrum hefir keisarastjórnin rússneska kepst við að ihalda- þjóð- inni, ein.s lengi og heúni var unt. Henni var um það kunnugt, að þekkingin er bezta vopnið til að kenna mönnum að meta mannrétt- indin og veiba þrek og fylgi til að krefjast þeirra. Þessa ailmiennu upplýsingu, seim er skilyrði þess að alþýða fái notið sfn, brestur rússneska alþýðu þann dag í dag. Og þvf miður eru litlar likur til, að úr þeim bresti verði bætt nema með löngum tíma. Það virðist vera fullnóg æblunarverk heillar aldar að koina skipulagi á alþýðufræðslu iandsins og komast að raun um, hverju hún fengi til leiðar komið fyrir rússneska þjóð. Fyrst þegar þekking og almenn upplýsing hefir samlagast hugsan atþýðu, fer hún að þekkja köllun sína. Þá vaknar hún til vitundar i/m að hún er íædd til alinennra /nannréttinda ekkert síður en þeir, sem hingað til hafa ráðið löguin og lofum í iheiminum. Flnda eru þau orð oft ihöfð eftir jafnaðarmanna leiðtoganum mikla, Lassalle: Bandalag milli þekkingar og vinnulýðs, þessarra andstæðu skauta mannfélagsins, sem eyða munu öllum þröskuldum menning- arinnar, — það er markmiðið. II. Raunir Rússlands. Suinfr stjórnmiálainenn eru þegar, eftir því. sem onsk blöð segja, ef til vill með tilliti til næstu kosninga, teknir að ihrópa: “Varið yður á verkalýðnum; munið eftir Rúss> landi!” Búast iná við, að það verði látið klyngja í eyrum lengi um allan iheim, ekki sízt á kosningatímum, FlokkiSfylgið er mönnum svo tamt. En það hefir ávalt gmnnfærni í hngsan og skoðunum í för með sér. Þeim, sem hugsa meira en að eins á yfirborði, er það full-ljóst, að við- 'burðirnÍT á Rússlandi eru býsna hávær aðvörun gegn einveldi og skriffinskustjóm, en aills ekki gegn vinnulýðnum. Þegar er vinnulýðurinn rís upp gegn marga alda harðstjórn og grimdar kúgan, má okki við því bú- ast, að sú uppreist verði ifivalt mjuk- Ihend. Hann beitir þá otfur eðilega þeim brögðum, sem hann hefir sjálfur verið beittur. Einn af mikilsmetnum vinum og nfálsvöimm vinnulýðsins hefir ný- lega sagtf “Það eru ekki þær jafn- aðarmensku hugmyndir, sem auð- ugur maður fær í höfuðið sökum þess hann er kristinn maður, sem reynast hættulegar. Miklu fremur eru það þær jafnaðarmensku hug- myndir, sem fátækur maður tileink- ar sér, sökum þess að aðrir hafa hætt að vera kristnir sem reynast hættulegar.” Þær atfarir vinnulýðsins á Rúss- iandi.'^sem geigvænlegastar eru, eru beinar afleiðingar blóðúgu sunnu- daganna og Gyðing'a moirðanna, sem framin hafa verið unnvörpum af völdtim stjórnarinnar. Hvar sem slík harðstjórn fær að vinna voða verk sibt, nná eiga von á slfkum at- föruin einhvern tíma. Það er hverri þjóð býsna mikið á- hættuspil, að aia eintóma hertoga og þræla. Þeir sem sviftir hafa verið ö.llum mannréttindum svo og svo lengi, rísa upp á sínum tfmia og hrinda okinu af sér. Fær þá margur að falda rauðu, sem lengi hefir þózt öruggur f sessi. Margir leitast við að sýna fram á, að lýðvaldið sé óalandi og óferjandi sökuim þess að einihvers staðar tekst það raiður heppilega. Á hernaðar- bímum eins og iþessum nota þeir tækifærið tfl að sýna fram á, hve einvaidið sé miklu happasælla og orkudrýgra. Rússum hefir tekist að halda við einvaldsstjórn sinni ifram á þenna dag ineð því að sýna fram á, ihve hrapallega lýðvaldshugmynd- irn-ar reynist á Frakklandi. Samt sem áður befir nú prúss- neska einveldið svo mikið til saka unnið, að flestir myndi fremur kjósa að heyra til 'hinni rússnesku þjóð, með öllu moldviðrinu, sem þar á sér stað, og öllum þeim feikna vonbrigðum, som þar ihafa orðið, heldur en að eiga við þýzka þjóð- skipulagið að búa, sem frá sjónar- miði alþýðunnar er öldungis von- iaust. Raunir Rússlands cru því alls ekki nein aðvörun gegn aúknu al- þýðuveldi. Miklu fremur eru þær hörmungar, sein heimurinn hefir lent út í, hin sterkasta aðvörun við auðvaldi, hervaidi og einveldi og hinni göinlu stjórnerindmcnsku. Slærsti lærdóinurinn, sem draga má af atferli Rússa, felur í sér hina alvarlegusbu aðvörun gegn liinum feikna misski'ftu kjörum, sem lýðir landanna eiga við að búa. Svona ihlýtur harðstjórn og ranglæti á- vait að enda. Þessar og þvílíkar af- leiðfngar hefir það í för með sér, að rýja blásnauðan vinnulýð öld fram af öld og kynslóð eftir kynsilóð, jafn- óbt og stritandi hendur fátækling- anna framleiða. Að síðustu brýzt meðfædd frelsis- ]n á miannsins yfir allar stíflur og drekkir ranglátum höfðingjum og réttiátum. Vopnin em þrifin úr hönduin fjandmanna lýðfrelsisins og réttlætiskröfumar hrinda öilum hömlum úr vegi. ráð við þessu með vátrygging gegn sjúknaði og elli, eins og til dæmis á Þýzkalandi og Englandi. En ið*- gjöldin, sem hver einstaklingur verður að greiða, eru byrði svo þung, að kjörin verða enn meira kreistingslíf en áður, af því svo litlu er til að dreifa. III. Aívaranir gegn vinnulýðs-voða. Mikið af l>efm aðvömnum, sem nú eru töluð út af hættunni, sem stafi af kröfum verkaiýðs og jafnað- annanna, eiga í rauninni að eins að vera eims konar herhvöt og lögegg- jan til þeirra stétta mannfélagsins, sein hingað til hafa setið inni með öll einkaréttindi, að halda nú dauðahaldi í þessi einkaréttindi, láta þau með engu móti renna úr höndum sér og sjá um að afla þeim nýrrar og öruggari verndunar en nokkuru sinni áður. Að öðrum kosti komi vinnulýður- inn voðajegi í bandalagi við jafn- aðannenn og hrifsi þefm þessi einka- réttindi úr höndum, til l>ess að skila i þeim aldrei aftur. En það er ein-| initt vissasti vegur til að leiða voð-| ann yfir sig, ef annars nokkur voði er á ferðum. &vo fremi þær stéttir, sem hingað til hafa allra hfunninda notið, sé hræddar víð einhverja yfirvofandi hæbtu af hálfu vinnulýðs og jafnað- »n;:manna, er að eins ein leið fær til að koma í veg fyrir þenna voða, og það er réttlætisleiðin. Þessi hlunnindi eiga einmitt ekki að vera séreign neinna stétta mann- félagsins. Alment réttlæti heimtar, að öill slfk hlunnindi eigi að re.nna inn til allra jafnt, svo enginn sé fyr- ir borð borinn. Eini vegurinn til að afstýra voðanum, sem menn þyk- jast sjá framundan, er að hætta ranglætinu, hætta að hafa alþýðu landanna, verkaiýð og fátæklinga að öinbogabörnum. Það er ekkert réttlæti í þvf skipu- lagi mannfólagsins, sem nú er, þar seiri einstökuin mönnum og félögum er gefið tækifæri til að raka saman feikna auðlegð, án l>ess sjáffir nokk- uru sinni að drepa hendi f kalt vatn. Án þess nokkijiru sinni að leggja á sig harða erfiðisvinnu, fá þcir að njóta allra þæginda lífsins, og vinna J)ó mannfélaginu ekki nokkurt verulegt gagn-, nema það ó- gagn, að vera blóðsugur þess. Verkalýður landanna vinnur baki brotnu hvern virkan dag ársins, ár eftir ár, og fær eigi meira kaup en svo, að þeir fá að eins haldið líf- tórunni í sér og sínum. Verði þeÍT einn dag veikir, hvað þá viku eða mánuð, er fjölskyldan í voða. Sums staðar þafa stjórnir land- anna verið að leitast við að finna IV. Vinnulýðurinn sviftur árangri iðju sinnar. Því verður ekki neitað, að þörfin fyrir meira jöfnuði á kjörum mann- anna er afar-brýn. Sá voðalegi ó- jöfnuður, sem á sér stað, á þeim kjörum, er alþýðumenn og vinnu- lýður á við að búa, sem stöðugt er að inna af hendi stærstu nauð- synjaverk mannfélagsins, og hinna mörgu, sem lifa á eintómu gróða- bralli og fyrirtækjum, er til er stofn- að að eins f því skyni að féfletta al- þýðu, er himinihópandi ranglæti. Meðan það á sér stað, verður mannfélagið eins og eldfjall, þar sem stöðug eldsum'brot eiga sér sbað, og eldgos hljóta út að brjótast við og við, sem leggja bygðir og ból, mannsJíf og menningu í rústir. Eitt slfkt ógnar eldgos er gtríðið, som nú geisar og enginn rennir enn grun í, ihve nær muni enda. Ólgan í mannfélöguftuin út af ranglæti og óstjórn verður að síðustu svo mikil, að dómsdagur kemur. Margir ihalda því fram og leiða gild rök að, að keisara stjórnin þýzka hafi Jagt út í stríð þetta af ótta fyrir, að jafnað- armannalireyfingÍT) þar í landi ætl- aði að ríða hana úr söðli. 1 stríðinu, þessu strfði og öllum stríðum, er það vinnulýðuruin, sem stærstar fórnir verður að færa. Hann stendur í skotgröfunum, hann legg- ur til líf og limu. Honum er ekki hJíft. Mannslífin eru nú á dögum ekki mikils virði. Það gerir ekkert þó fáeinum miijónum alþýðu- manna fækki. Ef til vilil verða þeir Lagaákvarðanir viðvíkj- andi fréttablöðum 1.) Hver maður, sem tekur reglulega á móti blaði írá pósthúsinu, stendur í ábyrgð fyrir borgun- inni, hvort sem nain hans eða annars er skrifað utan á blað- i«, og hvort sem hann er áskrif- andi eða ekki. 2) Ef einhver segir blaði upp, verð- ur hann aö borga alt sem hann skuldar því, annars getur útgef- andinn haldið áfram að senda honum blaðið, þangað til hann hefir geitt skuld sína, og útgef- andinn á heimting á borgun fyrir öll þau blöð, er hann hefir sent, hvort sem hinn tekur þau af pósthúsinu eða ekki. 3) Að neita að taka við fréttablöðum eða tímaritum frá pósthúsum, eða að flytja í burtu án þess að tilkynna slíkt, meðan slík blöð eru óborguð, er fyrir lögum skoðað sem . tilraun til svika (prima facie of intentional fraud). Á Lungnabólgu Tímum. Það er nauðsynlegt að vara al- varlega við þeim hættum, sem eru á ferðum nú á þessum tímum, þá hættast er við lungnabólgu. Ef þú hreinsar líkama þinn af eitri því, sem safnast hefir saman í maga og þörmum, og ef þú kemur þörmunum til að vmna verk sín ó- sleitilega, þá muntu geta staðist gegn árásum lungnasjúkdóma, í stað þess að verða undir í viður- eign við þá. Triner’s American El- ixir of Bitter Wine verkar út mag- ann án tilkenningar eða nokkurra ónota. — Þetta bragðgóða meðal á ekki sinn líka við lækningu á harðlífi, meltingarleysi, höfuðverk, taugaóstyrk o.sfrv. Kostar $1.50 og fæst í lyfjabúðum. — Triner’s Liniment læknar fljótt gigt og fluggigt, bakverk, tognun, mar, bólgu o.s.frv. Sannfærðu sjálfan þig með því að rayna það eins og svo margir aðrir hafa gert. Það kostar 70 cts.. — Joseph Triner Manufacturing Chemists, 1333-— 1343 S. Ashland Ave., Chicago, Illinois. Ókeypis til þeirra sem Þjást af Brjóstþyngslum Nýtt HeimlllHmeDal, Sem Mfi Ilrfika An Þeaa aft Teppant Frá Vlnnu. Triners meðul fást öll hjá Alvin Sales Co., Dept. 15, P.O. Box 56 Winnipeg, Man. Vér höfum nýjan vejc aö lækna and- arteppu (asthma) og viljum aö þér reyniá þat5 á okkar kostnaö. Hvort sem þú hefir þjást lenxur eöa skem- ur af þessari veiki, þá ættir þú aö senda eftir fríum skömtum af meöall voru. Gjörir ekkert til í hvsrnig lofts- lagi þú býrð, eða hver aldur þinn er eta atvinna, ef þú þjáist af andar- teppu, mun þetta meðal vort bæta þér fljótlega. Oss vantar sérseaklega aö senda meðalið til þeirra, sem áöur hafa brúka® eöa reynt ýmsar aörar aö- feröir eöa meðul án þess aö fá bata. Vér vlljum sýna öllum þeim, sem þjást—á vorn eigin kostnaö—, aö aö- ferö vor læknar strax alla andarteppu og brjóstþrengsli. Þetta tilboö vort er of mikils viröi tll aö sinna því ekki strax í dag. Skrifiö nú og byrjiö strax aö læknast. SenditS enga penlnga. Að eins fult nafn yöar og utanáskrift — gjöriö þaö i dag. FREE ASTHMA COUPOJÍ PIRONTIER ASTHMA CO„ Room 582T, Niagara and Hudson Sts., Buf- faio, N. Y. 4 Send free triál of your method to Gigtveiki Vér læknum öll tllelli, l>ar eem llðirnir er ekki allareiðu eydd- Ir; með vorum sameinuðu að- ferðum. Taugaveiklun. Vér höfum verið sérlega hepn- ir að lækna ýmsa taugaveiklr un; mörg tilfelli voru álitin vonlarus, sem oss hepnaðist að bæta og þar með bæta mörg- um ámm við æfi þeirra setm þjáðust af glgtinnl. Gylliniæð. Vér ábyrgjumst að lækna t'l fullnustu öll tilfellll af Gyllini- æð, án hnifs eða svæfingar. Vér bjóðum öllum gestum, sem til bæjarins koma, að heimsækja MINERAL SPRINGS SANJTARIUM WINNIPEG ,MAN. Ef >ú getur eskki komið, þá skrífa eftir myndabæklingi og öllum upplýsingum *' G. THOMAS Bardal Blocfe, Sherbroofec 51„ WtnnipeK. Man. Gjörlr vlB úr, klukkur og allskonar gull og sllfur stáss. — Utanbæjar vlögeröum fljétt sint. Úr. M. B. Halldorsson 401 BOYD BUILDIJVG Tala. Matn 30X8. Cor Port. A »a— Stundar elnvöröungu berklasýkl og aöra lungnajsúkdóma. Er aö tinna á skrlfstofu stnnl kl. IX U1 12 kh 2 tU 4 •■“»■—Helmlll atl 46 Alloway ave. TH. JOHNSON, Ormakari og GullsmiSur Selur giftingaleyfisbréf. Sérstakt at,hyg; 11 veltt pöntunum og viögjoróum útan af landi. 248 Main St. - Phone M. 660« J. J. Swanstn H. Q. Hinrlkason J. J. SWANS0N & C0. FiSTBIGflASALAB 08 pcalHKa mlDlar. Talsíml Maln 2697 Cor. Portage and Garry. WlnntpH* MARKET HOTEL 14U I*rlnr Mrrrt á. nótl markaölnum B««tu vfnfön*. vindlar og a«- hlyning grótS. íslenkur veltfnaa- maöur N. H&lldórsson. lelQbaln- tr islendingrum. P. O’CONNRL, Eisandl Wlnalpe* Arnl Anderson E. P. Garland GARLAND & ANDERSON LðGFHÆÐINGAR. Phona Maln 1681 Elactric R&ilway Oh&mbtrs Talsíml: Maln 6302. Dr. J. Q. Snidal TANNLÆKNIB. 614 SOMERSET BLK. Portage Avenue. WINNIPEG Dr. G. J. G/slason PhjNlctna aid Surfeoa Athygll veltt Augna, Eyrna oc Kverka SJúkdómum. As&mt lnnvortls sjúkdómum og upp- skurtti. 18 Sonth 3rd St., Graad Forta, BÍ.D. Dr. J. Stefánsson 401 DOVB BUII.DINO Horni Portag. Av». og Edmonton 8t. Stundar elugöngu augna, .yrna, n.f ok k verka-sjúkdóma. Er aU Mtta fré kl. 10 tll 13 f.h. og kL 2 tll 6 *.k. Fhone: Main 3688. H.tmlll: 106 Ollrla St. Tais. Q. 2116 Vér höfum fuilar btrgölr hr.ln- Á ustn lyfja o* metjala. KomlB ~ meö lyfseöla yllar htnraö, vér á lerum meBultn nákvæmlega eftlr ~ ávísan læknlslns. Vér stnnum § utansvelta pöntunum oi s.ljum v gifttngaleyfl. : : : : J COLCLEUGH & CO. f Notrc Dnmc A Sherbrooke Sta ^ Phon. Garry 2690—2*91 -• 4 4 A. S. BARDAL selur líkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaXur sé bestl. Ennfremur s.lur hann allskonar mSnnlsvarha og legstelna. : • 813 SHERBKOOKE ST. Phonc G. 2162 WLNNIPBQ G. A. AXFORD LÖGFRÆÐINGUR 503 Paris Bldg., Portage & Garry Talsími: Tain 3142 Winnlpeg. GISLI G00DMAN TIINSMIÐUR. Verkstœöi:—Hornl Toronto 8t. o* Notre Dame Ave. Phone Garry 2»HH lletanllla tiarrjr

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.