Heimskringla - 05.09.1918, Qupperneq 1

VOLTAIC RAFMAGNS ÍLEPPAR
Opií á kveldin til kl. 8.30
Þegar
Tennur
Þurfa
A'ðgeríSar
Sjáið mig
DR. C. C. JEFFREY
“Hinn varkári tannlæknir”
Cor. Logan Ave. og Maln St.
ok holllr fleppar, er vnrna
kOIfln ok kvefi, lina «!ntarverki i>k
halda fAtunum jafn heltuni Humar ok
vetur, örva l»Iötíríi«lnn. Allir lettu ati
brfika l>fl. ilezta teaundin koatar 50
eent. — Nefnfð atærð.
PEOPLES SPECIALTIES CO.

Dept. 17. 1».0. Box is:i6. IVINNIPEO
XXXII. AR. WINNIPEG, MANITOBA, 5. SEPTEMBER 1918 NÚMER 50
MÓÐVERJAR HOPA Á
ÖLLUM SVÆÐUM
Hver stórorustan rekur nú aSra
á vestur-vígstöðvunum og sókn
bandamanna heldur áfram meS
fullum krafti. SíSasta vika var
þeim hin sigursælasta frá byrjun
til enda og koma yfirburSir þeirra
nú betur og betur í ljós meS hverj-
um deginum. Herinn þýzki, eitt
sinn svo öflugur og lítt fáanlegur
aS hopa um hæl, er nú á undan-
haldi á öllum þeim svæðum þar
sókn bandamanna stendur yfir.
Um miðja síSustu viku höfSu
bandamenn, síðan sókn þeirra
byrjaði 18. júlí s.l., hrakiS ÞjóS-
verja 27 mílur aftur út frá Picardy
svæSinu og tekiS um 120,000 af
liSi þeirra til fanga og á annaS
þúsund stórbyssur. Og þar sem
undanhald ÞjóSverja heldur stöS-
ugt áfram aS heita má, hafa þeir
nú veriS hraktir aS mun lengra aft-
ur á bak og fleiri þúsundir fanga
teknir í viSbót ofannefndrar tölu.
Haig hershöfSngi Breta sagSi frá
því í skýrslu sinni á mánudaginn,
aS hersveitir hans hefSu þá tekiS
10,000 fanga á bara einum degi.
Alla síðustu viku börSust Bret-
ar af mesta harSfengi og tóku
Canadamenn og Ástralíumenn
þátt í hverri stóroustunni af ann-
ari. Frakkar hafa heldur ekki ver-
iS aSgerSalausir Borgirnar Noy-
on og Bapaume, sem ÞjóSverjum
var svo nauSugt aS sleppa, voru
teknar báSar sama daginn og er
ekki ólíklegt aS herforingjunum
þýzku hafi þá veriS fremur órótt
innanbrjósts. Á Arras svæSinu
voru Bretar þá í einum staS komn-
ir 4 mílur aftur fyrir “Hindenburg
línuna” svo nefndu.
Stórkostlegasti slagurinn, er
háSur var síðustu vku, átti sér staS
er bandamenn tóku aS sækja gegn
hinum öflugu varnarvirkjum ÞjóS-
verja á svæSinu á milli Drocourt
og Queant. HöfSu ÞjóSverjar
vandaS til virkja þessara af beztu
föngum og hugSu þau ósigrandi.
Mannafla höfSu þeir þarna nægan
og öll varnartæki, er hugvit þeirra
hefir getaS uppfundiS—eSa stol-
iS frá öSrum. Ekki leiS þó á
löngu eftir aS sókn Breta og Can-
adamanna byrjaSi, aS bæirnir
Drocourt og Queant komust þeim
í höndur og upp frá því varS ÞjóS-
verjum ómögulegt aS halda svæS-
inu þarna á milli. Ósigur þeirra í
þessum stað, þar sem viSbúnaSur
hafSi veriS svo mikill og fullkom-
inn, hefir hlotið aS koma óþægi-
lega viS taugar þýzku herforngj-
anna. Borgin Lens, er Canada-
menn hafa veriS svo mikiS viS-
riSnir, er nú loksins komin alveg
í höndur bandamanna og þar meS
hafa þeir náS til fulls haldi á hin-
um auSugu kolahéruSum þarna í
grendinni.
1 Lys dalnum, fyrir suSvestan
Ypres, hefir Bretum einnig gengiS
upp á þaS ákjósanlegasta. Eftir
aS þeir höfðu tekiS "Mont Kem-
mel” án mikillar fyrirhafnar, sem
svo stórkostlegar orustur voru þó
háSar um hér áSur fyrrum, veitti
þeim tiltölulega létt aS hrekja þá
þýzku þarna í grend og á mánu-
daginn voru þeir komnir alla leiS
til “Estaires-La Basse” brautarinn-
ar, sem er um sjö mílur suSvestur
af Armentieres. Eftir aS banda-
menn hafa komiS svo ár sinni fyrir
borS í þessum staS, virSist öll
hætta, aS hafnarborgirnar viS
sundiS komist í höndur óvinanna,
vera um garS gengin.
Fyrir norSan Soissons hafa
Frakkar og Bandaríkjamenn veriS
aS brjótast áfram, þrátt fyrir hina
öflugu vörn þeirra þýzku, þorpin
Leury og Crecy-au-Mont hafa ver-
iS tekin og meS því aS komast yf-
ir ána Ailette og ná haldi þar á
stóru svæSi eru bandam. komnir í
námunda viS járnbrautina á milli
Chauny og Laon. Fjölda fanga
tóku Bandaríkjamenn og Frakk-
ar í þessum orustum.
Peronne, eitthvert öflugasta
virkiS, er ÞjóSverjar héldu viS
ána Somme, er nú í höndum
Breta. Hafa Bretar sótt þama í
suSur og norSur átt, brotiS alt viS-
nám á bak aftur og tekiS á sitt
vald mörg öflug og þýSingarmikil
vígi. Um bæinn Bullecourt voru
háðir hörSustu slagir og héldu
Bretar og ÞjóSverjar honum til
skiftis, þangaS til loksins aS þeir
síSarnefndu neyddust aS hörfa
þarna undan og aS sleppa öllum
tilraunum aS ná bæ þessum á sitt
vald. Canada- og Ástralíumenn
tóku stóran þát í orustum á þessum
svæSum og gátu sér aS vanda
hinn bezta orSstír.
-----O-----
íslendingur fær heiSursmerki.
Skeyti barst nýlega G. A. Ax-
ford, lögmanni hér í bænum, aS
bróSir hans, Lieut. Herbert Ax-
ford hefSi nýlega veriS sæmdur
flugmanna krossinum (Distingu-
ished Flying Cross). Herra Ax-
ford fór yfir hafiS meS 223. her-
deildinni, en gekk síSar í flugliSiS.
AS hann nú er sæmdur þessu heiS
ursmerki sýnir aS hann hefir getiS
sér ágætan orSstír sem flugmaSur.
———o-------
Frá Rússlandi.
Sókn bandamanna norSanvert
á Rússandi virSist aS svo komnu
ganga eftir beztu vonum. Nýlega
tóku þeir helztu vígstöSvar óvin-
anna í grend viS Obozerskaya, um
75 mílur suSur af Archangel, og á
þessu svæSi virSist nú sem þeim
gangi upp á þaS ákjósanlegasta.
Stjórn Bandaríkjanna hefir viSur-
kent Czeco-Slovaka sem eina af
bandaþjóSunum, en Frakkar, It-
alir og Bretar voru búnir aS þessu
áSur og þar sem Japanar hafa
sent liSstyrk þessum mönnum til
aSstoSar, mun slík viSurkenning
auSfengin frá þeirra hálfu.
Frá Síberíu berast þær fréttir,
aS orustur miklar hafi átt sér staS
á Ussuri svæSinu og herscveitir
Bolsheviki stjórnarinnar hafi fariS
halloka í öllum viSureignum aS
svo komnu. •
-------o------
Lenine veitt banatilræði
Fyrir nokrkum dögum síSan var
gerS tilraun aS ráSa af dögum
Nikolai Lenine, æSsta ráSherra
Bolsheviki stjórnarinnar á Rúss-
landi. Tvær konur komu á skrif-
stofu hans og eftir aS hann hafSi
haft tal af þeim um stund, dróg
önnur þeýrra upp skammbyssu og
skaut á hann tveimur skotum. Svo
skildu þær viS hann, en náSust
skömmu síSar. Um líSan Lenines
eftir aS hann fékk þenna áverka,
ber fréttunum ekki sem bezt sam-
an. Ein fréttin segir hann liggja
og vera þungt haldinn; önnur segir
hann hafa látist á sunnudaginn var.
Rétt á eftir var þó frétt sú borin til
baka svo öll líkindi eru til, aS
hann sé enn á lífi.
Spánverjar að reiðast
ÚtlitiS virSist haldast frekar ó-
friSlegt á milli Spánverja og ÞjóS-
■••erja. Stjórn Spánar tók nýlega
undir sig eitt af skipum ÞjóSverja,
er liggja þar viS hafnir á meSan
stríSiS stendur yfir. Tiltæki þetta
Allsherjar þing sameinaSra iSn-
félaga í Canada á aS haldast í
Montreal um miSjan þenna mán-
uS, byrjar 15. þ.m. VerSa þrír
fulltrúar sendir héSan frá Winni-
peg á þing þetta, þau Ernest Rob-
inson, Mrs. Armstrong og R. B.
Russel. Á fundi sameinaSra iSnfé-
laga hér, sem haldinn var á fimtu-
dagskveldiS var, voru eftirfylgj-
andi yfirlýsingar samþyktar, er
fulltrúunum héSan skyldi falið aS
leggja fyrir þingiS eystra:
“Þar sem endalok styrjaldarinn-
ar, uppleysing hersins og aS allar
skotfæra verksmiSjur hætta starfi
hlýtur aS raska atvinnu markaS-
inum og baka atvinnuleysi, og þar
sem engar ráSstafanir hafa aS svo
komnu veriS gerSar slíku viSkom-
andi, lýsum vér hér meS yfir, aS
vér væntum eftir aS næsta þing
sameinaSra iSnfélaga í Canada
taki vandamál þetta vandlega til
yfirvegunar og stígi tafarlaust spor
f þá átt að koma á 6 klukkutíma
degi og fimm verkadögum á viku
fyrir alla verkamenn í Canada
meS því markmiSi aS nota sem
bezt hina miklu vinnumanna-
mergS og koma í veg fyrir at-
vinnuleysi.”
Einnig var samþykt sú tillaga,
aS öllum mótmælendum herskyld-
unnar trúar sinnar vegna væri
slept úr varShaldi gegn dreng-
skaparorSi sínu, svo þeim gæfist
kostur á aS aSstoSa viS uppsker-
una. Sú tillaga var og samþykt,
aS komiS væri á skyldunámi barna
unz þau ná 1 8 ára aldri, og aS þau
gangi í kvöldskóla aS 20 ára aldri.
Tillaga þessi mætti töluverSri mót-
spyrnu á fundinum og fanst sum-
um, aS þetta vera aS leggja all-
þunga byrSi á herSar fátækra for-
eldra. ASrar tillögur voru einnig
samþyktar, er allar miSuSu aS
eflingu verkamanna sambandsins í
Canada.
Nýbirtar skýrslur skrásetningar-
er sagt aS orsakist af hinni miklu
óánægju Spánverja í seinni tíS
gegn kafbátahernaSinum þýzka.
TaliS er líklegt, aS stjórn Þýzka-
landsm uni nú hóta öllu hörSu og
aS þetta leiSi ef til vill til þess, aS
sambandi á milli þessara landa
verSi slitiS.
stjórnarráSsins, er hafði æðstu
umsjón meS skrásetningunni hér í
Canada 22. júní síðast liSinn,
sýna, aS þenna dag voru skrásettir
5,044,034 fbúar landsins, karlar
og konur. ViS þetta hafa svo
bæzt fjöldamargir síSan, er hafa
veriS skrásettir á pósthúsum sam-
kvæmt ákvæSum skrásetningar-
laganna.
------o------
BANDARÍKIN.
Sprenging mikil átti sér staS
þann 28. f. m. í kolanámum ná-
lægt bænum Tacoma í Washing-
ton ríki. Tólf verkamenn fórust
og fjórir meiddust. Um 180
verkamenn voru viS vinnu í nám-
unni þegar þetta kom fyrir.
Fellibylur gerSi nýlega mikiS
tjón í bænum Tyler, Minn., og
suSaustanvert í Minnesota ríki.'
Um 20 manns biSu bana í Tyler,
100 manns meiddust meira og
minna. Fellibylur þessi fór um
aSalhluta bæjarins og feykti um
koll mörgum húsum, stærri og
smærri.
Wilson forseti hefir sent út yfir-
lýsingu þess efnis, aS lágmark
hveitiverSs í Bandaríkjunum, fyrir
uppskeruna 1919 verSi $2.20 bus.
Nefnd verSur kosin af stjórninni
til þess aS athuga kringumstæSur
allar næsta vor og komast eftir
hvort verShækkun allra nauS-
synja bænda og kauphækkun
verkamanna réttlæti aS hveiti-
verSiS sé fært hærra en nú hefir
veriS ákveSiS.
Herbert Hoover yfir vistastjóri
Bandaríkjanna, er fyrir skömmu
síSan heim kominn úr Evrópuför
sinni. SagSi hann aS bandaþjóS-
irnar myndu eiga viS minni örðug-
leika aS etja þetta ár hvaS vista-
stjórn alla snertir í löndum þeirra,
en átt hefSi sér staS á næstliSnum
árum. Bandaríkja herinn kvaS
hann vel út búinn aS bæSi vopn-
um og vistum og þyrfti því enginn
heima fyrir aS vera kvíSandi hvaS
þetta snerti.
-----—o-------
Lögregluþjóna verkfall í London.
Lögregluþjónar gerSu nýlega
verkfall í Lundúnaborg á Eng-
landi. KröfSust þeir launahækk-
unar og ýmsra hlunninda, er þeir
áSur hafa orSiS aS fara varhluta
af. Ekki tóku allir lögregluþjónar
borgarinnar þátt í verkfalli þessu
til aS byrja meS, en þegar frá
leiS jókst tala þeirra óSum, sem
starfi hættu, og tók útlitiS aS
verSa hiS ískyggilegasta. Stórir
hópar af þjófum léku nú lausum
hala á hverri nóttu og rændu og
rupluSu. — AS lokum kom Lloyd
George til sögunnar og beitti á-
•hrifum til þess aS kröfum lögreglu
þjónanna væri öllum fullnægt, og
er hann bafSi komiS þessu til leiS-
ar var verkfallnu lokiS.
o-
(Etir Vfsi 'frá 1,—20. ág.)
1 morgun (1. óg.) var 15.6 stiga hiti
hér í hœmum, 18 st. á LsafirSi, 16 ó
Akureyri, 17.5 á Grímsstöðum, 9.9 á
Seyðisfirði, 11.3 ií Vestman neyjum.—
Um Ihádegi í gær komst hitinn upp
f 23 st. í forsælu hér í bænum.
16,000 tunnur af síld voru komnar
á land ó Vestfjörðum í gærmorgun
og eru sumir bátarnir í ]>ann veginn
að hætta veiðum, vegna þess að ó-
víst er um verð á meiri afla, on þeir
þegar hafa fengið. Nyrðra er minna
kotmið á land af sfld, að því er sagt
er, en ekki verður með vissu sagt,
hve mikið.
Blaðið Vestri segir fró því, að
norskt selveiðaskip hafi nýlega
fundist mannlaust á reiki skamt
undan Ströndum. Hafði ;skip þetta
mtkla veiði innan borðs og virtist
sem skipshöfnin hefði nýloga yfirgef-
ið það því að allmikið var af ný-
flegnum sel á þillarinu. En annars
með öllu ókunnugt um, hvar eða af
h/vaða ástæöum skipshöfnin hefir
yfirgofið skipið. Skipið var dregið
inn til Aðalvfkur.
Vélbáturinn Leó rakst á grunn
við Horn á laugardagsmorguninn.
Hann var í flutningsferð norður um
land með salt o. fl., en hrepti svarta-
þoku á leiðinni fyrir Horn. Bátur-
inn brotnaði eitthvað, en vörurnar
nóöust þó lítið skemdar úr honum,
nema saltið. Motorbátur var feng-
inn á ísafirði til að draga Leó til
fsafjarðar eöa Siglufjarðar.
Þorst. Kjarval hefir verið á lunda-
veiöum í Andrésarey í mánaðartíma
og veiddi þar 11. þús. lunda frá 5.
júlí til 3. ágúst.
ísafjarðar blaðið “Njörður” hefir
risið gegn samibandslaga frumvarp-
inu, en sagt er að blaðið fari í þvf
sinna eigin ferða og að Magnús
Torfason, sem talinn er þó aðal-
styrktarmaður þess, vilji ekki gera
þess orð að sínum.
Ólafur Einarsson frá Bitru í
FljótShlíð andaðist á Vffilsstaöa-
hæli í fyrradag (4.). Líkið var flutt
austur og jaröað þar.
Af túnbletti einum hér f bænum,
sem f venjulegu órferði fást af 40
hestburðir af töðu í fyrsta slætti,
fengust nú í sumar að eins 13 hest-
burðir.
Síldarveiðarnar ganga að sögn
mjög tregt enn þá nyrðra, frá Siglu-
firði og Eyjafirði. Einkum hafa
botnvörpungarnir orðið illa úti og
hafa þeir fengið minni afla en vél-
bátarnir. Nokkrir bátar frá Siglu-
firði ihafa aflaö sæmilega.
Menn búast við breytingu á tíðar-
farinu nú um tunglkomuna (7. ág.),
rigningum og þurkatíð. í morgun
var aftur orðið með kaldasta móti;
mestur hiti á landinu hér 1 hænum,
11 st., 9.5 á ísafirði, 11 á Akureyri, 6.5
á Grímsstöðum, 7.2 ó Seyðisfirði og
8.7 í Vestmannaeyjum.
Samsæti á að halda Árna Eggerts-
syni, umboðsmanni stjórnarinnar í
i Ameríku á þriðjudaginn. En Arni
mun halda aftur vestur um haf með
Gullfossi næst.
Erá Sauðárkróki var það nýlega
sagt, að þar hefði í surnar fengist
einir 6 ihestburðir af töðu af túni
•sem í venjulegu árferði fást 60 hest-
burðir af, og 10 hestburðir af öðru
túni, sem venjulega fást 120 hestb..
af.
Undanfarna þrjá daga hofir engin
síld veiðst, hvorki vestra né nyrðra.
Hefir verið uorðanveður, svo að
ekki hefir verið hægt að stunda
veiðar. — Mestur síldamfli á bát á
íafirði er nú orðinn um 1500 tunnur
og er það véllbáturinn “fsleifur” sem
er ihæstur. Margir bátar hafa aflað
þetta um 1,000 tunnur. — Piskafli er
góður þar vestra; stunda sumir vél-
bátarnir handfæraveiðar og afla vel.
Svo virðist, sem eldsneytisskortur
muni ekki verða hér mikill næsta
vetur. Mór hefir verið tekinn upp
miklu meiri en í fyrra og hrís rifið,
og imá nú heita að gengið sé eftir
mönnum að birgja sig upp til vetrar-
ins af báðum þessum eldsneytum,
en undirtektirnar eru daufar.
Eiskiskipin afla einlægt ágætlega.
Tvö Hafnarifjarðarskipin ru nýkom-
inn, Acorn með 30 þús. og Surprise
með uim 23 þús. Af Reykjavíikur-
skipum eru þessi nýkomin: Sigríður
með 33 þús., Sæborg með 25 þús.,
Saugull með 24 þús. og Sigurfari
með 18 þús.
Björgunarbátsfélag hefir verið
stofnað 1 Vestmannaeyjum. Hafði
sýslumaður eyjanna forgöngu þess
máls og hafa þegar verið lagðar
fraim 30 þús. króna til bátsins þar í
eyjum, en 40 þús. kr. leggur lands-
sjóður til.
Lík séra Jónasar Jónassonar frá
Hrafnagili verður flutt norður á Ak-
ureyri með Villemose og jarðað þar,
en sorgarathöfn verður haldin hér
í dóinkirkjunni í dag (9. ág.) og
kistan borin þaðan út í skipið.
Loftskeytastöð á að reisa í Flatey
á Breiðafirði og er verið að höggva
til mastur stöðvarinnar hérna nið-
ur við höfnina. Mastrið verður 150
fet á hæð, í þrennu lagi, en möstur
stöðvarinnar á Melunum er um 250
fet.
Sænsk króna kostar nú hér í bönk-
unum og á pósthúsinu <í ávísun-
um) 16 aura, en í Kaupmannahöfn
kosta hundrað krónurnar kr. 113.40.
Annars hefir öll erlend mynt lækk-
að töluvert í verði í Kaupmanna-
mannahöfn.
15. óg. — Engin síld veiðist enn;
stöðugt gæftaleysi. Botnvörpungur-
inn Njörður er 'kominn á leið hing-
að suður, og búast má við að fleiri
skip erði lótin hætta.
Kuldaveður mó heita nú um alt
land. í morgun var 1.2 st. hiti á
Grímsstöðum, 5.5 á Akureyri, 3 ó
ísafirði, 6.7 hér í bænum og í Vest-
mannaeyjum og 4.9 ó Seyðisfirði. í
gær hafði snjóað niður undir sjó í
Eyjafirði.
Nýtt blað er Erasmus Gíslason far-
Inn að gefa út hér í bænum. Það
heitir Kóri og ó að því er Lögrétta
segir, aðalega að fjalla um mólaferli
Erasmusar og rangindi þau, er hann
hafi orðið fyrir af yfirvaldanna
hálfu.
Ásta Helgadóttir, kona Helga
Arnasonar bónda í Vogi á Mýrum,
er nýiótin. Hún var systir Kjartans
Gunnlauigsonar kaupmanns hér í
bænum. Ekki vita menn með vissu
hvert dauðameiin hennar var, en
Uklegast talið, að það hafi verið
lungnabólga, er að lokum varð
henni að bana.
Síðari ihluta dagsins í gær var
ekkert sfmasamband við Seyðisfjörð
og við svobúið sat enn í morgun
(16.) kl. 10, en eftir það tókst að nota
ytri símalínurnar (meðfram strand-
lengjunni). — Það veldur símabilun-
inmi að ísing hefir lagt svo mikla á
símaþræðina á heiðunum milli
Grímisstaða og Vopnafjarðar, að
þræðirnir voru orðnir eins gildir og
símastaurarnir, að sögn, og lvafa þvf
slitnað undan þunganum.
Veðrið er nú aftur að skána og er
hlýrra 1 dag (17.) en ígær um alt
land og logn var fyrir norðan í
morgun. Er þá ekki vonlaust um,
að rætist úr síldveiðunum. Telja
má vfst, að skipin hafi farið út f
morgun.
Mynd þessi er af sonum Mr. og Mrs. M. Magnússon,
er heima eiga aS 650 Home str., hér í bænum, og hafa þeir
báSir veriS í Canada hernum í rúm þrjú ár. I nóvember
mánuSi síSastl. haust var Jóhann, sá yngri, sæmdur silfur-
medalíu fyrir hreystilega framgöngu á vígvellinum og baS
hann þá aS medalía þessi væri send móSur hans. Þann
27. síSastl. mán. var henni afhent þessi mcdalía af land-
stjóra Canada, hertoganum af Devonshire, er þá var hér
staddur. SkeSi þetta í stjórnarhöllinn hér aS viSstöddu
fjölmenni. 9. öSrum mönnum var veitt sama medalía viS
þetta tækifæri, sem allir voru liSsforingjar ---- Jóhann var
sá eini óbreytti hermaSur, er slíkt heiSursmerki nú hlaut.
— Þeir bræSur báSir innrituSust í 43. herdeildina og er
Jóhann í henni enn þá, en Einar hefir veriS færSur í First
Canadian Machine Gun deildina.
•------ ------------------------------------------------------ i
Almennár frjettir.
CANADA.