Heimskringla - 07.11.1918, Blaðsíða 6

6. BLAÐSJÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 7. NóV. 1918
Hetju-Sögur
Norðurlanda.
EFTIR
JACOB A. RIIS.
boSoríSsins, á þeirra tungu, samkvæmt þýSingu miklum blóma; hundraS og fimtíu börn höfSu skírS
Hans, varS: Þú skalt fastna þér eina konu og eigi ^ veriS og tekin í skóla og margir hinna eldri beSist
fleiri, og elska hana og virSa. ’ Þegar meybarn _ skírnar. En er 'fögnuSurinn var sem mestur, kom
II.
HANS FRA EGÐU.
GRÆNLANDS POSTULI.
En alstaSar var hættan. Upp aftur og aftur
braut hann bátinn, þegar hann var á þessum ferSa-
lögum. Einu sinni, um hávetur, fauk húsiS ofan af
höfSum þeirra, í einu voSa ofviSrinu, sem þar kem-
ur svo oft, á þessum norSur-hjara veraldar. Oft
mátti hann setjast út á annan borSstokkinn og hengja
út fæturna ofan í sjóinn, er orSnar voru dofnar af
kulda, svo hann fengi tilkenningu í þær aftur. Á
ferSalögum varS hann oft aS vaSa snjóinn í mitti,
fara yfir fjöll og veglausa dali, og vissi hann þá á
stundum tæplega hvar hann var staddur. Heima
fyrir beiS hin hugrakka kona hans, alein, og baS fyrir
honum, aS ekkert ilt mætti fyrir hann koma, hlust-
aSi eftir hverri rödd er boSaS gæti komu hans heim
aftur. Þráfaldlega nötruSu þau af ótta og efasemi,
eftir því sem honum segist sjálfum frá, en eigi viku
þau, þrátt fyrir þaS, um eina hársbreidd. VerkiS
beiS þeirra, og hvorugt lét sér til hugar koma aS
hverfa frá því. BráSlega urSu Skrælingjar þess var-
ir, aS hann var vinur þeirra, einlægur og fölskvalaus.
Svo aS þegar bátur hans kom inn á firSina, þar sem
þeir voru aS fiska, og ræSararnir hrópuSu aS "prest-
urinn góSi’’ væri kominn, "er fregnir hefSi af GuSi”,
yfirgáfu þeir veiSar sínar og þyrptust upp aS skipi
hans. Þá kendi hann þeim þar á sjónum og talaSi
viS þá eins og væri þaS börn, "og allur lýSurinn
hlýddi fúslega á hann,” eins og áSur aS sagt var um
Meistarann. Flutti hann þeim þannig boSskap hans,
og aS dæmi hans.
Þá vitjuSu þeir hans, til þeirra er sjúkir voru og
báSu aS hann andaSi á þá, og gjörSi hann þaS, til
þess aS þóknast þeim. En eftir aS hann frétti, aS
þetta væri til siSs hjá Angekókum, neitaSi hann aS
gjöra þaS. Einu sinni, er hann hafSi sagt þeim frá
því, hvernig Lazarus var reistur upp frá dauSum,
tóku þeir hann og leiddu meS sér upp aS ný-orpinni
gröf, og báSu hann innilega aS kalla nú hinn fram-
liSna til lífsins aftur. Einnig færSu þeir til hans
blindan mann og báSu, aS hann IæknaSi hann.
HorfSi Hans þá á þá fullur meSaumkvunar og sagSi:
“Til þess megna eg einskis; en trúi hann á Jesúm, þá
hefir hann mátt til aS hjálpa honum.”
"Eg trúi," hrópaSi hinn blindi, "og lát hann þá
lækna mig."
Kom Hans þá til hugar aS þvo augu hans upp
úr brennivíni, eingöngu til þess aS hreinsa þau, hug-
hreysti hann svo og lét hann fara. Svo sá hann hann
eigi aftur fyr en aS þrettán árum liSnum. Kom þá
þessi sami maSur til GóSvonar og fjöldi annara
Skrælingja meS honum, og hafSi þá fulla sjón. Er
hann sá Hans, hrópaSi hann:
“Manstu eftir því, aS þú þvoSir augu mín úr
beisku vatni, og sonur GuSs, sá sem eg trúSi á, gaf
mér sjónina aftur?”
En eins og þessir Skrælingjar voru börn í hjá-
guSadýrkun sinni, svo héldu þeir áfram aS vera
börn, þó kristnir aettu aS kallast. Mikla trú IögSu
þeir á fyrirbænir prests: "BiS þú fyrir okkur,”
sögSu þeir. "GuS heyrir ekki til okkar; hann skil-
ur ekki Skrælingja mál.” GuS nefndu þeir ætíS:
"Hann þarna uppi.” Sálir framliSinna sögSu þeir
aS færi upp friSarbogann og kæmust til tunglsins
fyrsta kvöldiS; þar hvíldu þær sig yfir nóttina, í
Tunglshúsinu, á bekkjum, er breiddir væru meS
hvítum bjamdýrafeldum. Skemtu þær sér þá viS
ýmissa leiki og dans og væri NorSurljósin unglingar
aS knattleikjum. Þar á eftir byggju þær í húsum
fram meS strönd nokkurri, viS afarstórt vatn, en
upp frá vatninu risu hæSar fjöll snævi þakin. Regn
kváSu þeir koma til af því, aS upp úr vatni þessu
skvettist •yfir bakkana og félli þaS þá til jarSar.
Þegar mönnum sýndist tungliS sortna, þá kom þaS
til af því, aS þá hvarf þaS niSur til jarSarinnar aS
sækja sér sel í soSiS. Þrumur kváSu þeir vera
brauk þaS, er tvær kerlingar gjöra, er bráka eru
hert selskinn þar efra, en þá sjáist leiftur, er þær
bregSa holdrosanum út. Hinn mikli "Megin-ás",
en svo nefna Skrælingjar heimskautiS, sögSu þeir
vera afar háan fjallshnjúk fjarst til norSurs, og aS á
honum hvíldi himinkringlan og snerist yfir jörSunni
meS sólu og tungli og stjörnum. Þar efra kváSu
þeir stjörnurnar vera langt um stærri. Og svo væri
"Fjósakonurnar” (stjörnumerkiS) nærgöngular, aS
bera yrSi meS sér svipu til aS reka þær frá sér.
Kjör kvenna voru almenn þrælakjör. Hver
Skrælingi mátti taka sér eins margar konur og hann
vildi; þaS kom engum viS, nema honum sjálfum;
þær voru hans eign. En hórdómur viSgekst eigi
hjá þeim, í vanalegum skilningi. Útlegging sjötta
fæddist, ,voru hafin upp harmakvein og sorgartöl-
ur. Þegar hún eltist, var henni þröngvaS til gjaf-
orSsins. FlýSi hún undan unnustanum og reyndi
aS komast burtu frá honum, var hún tekin og skor-
in í fæturna, strax og henni varS náS, svo hún
skyldi eigi hlaupa burtu annaS sinn. Kerlingar voru
iSulega sakaSar um galdra og um aS fæla burtu
seli , og voru svo téknar og drepnar. Skrælingi
einn, er var aS búa sig á hreindýra veiSar, og fanst
aS móSir sín, er orSin var gömul, myndi verSa sér
til þyngsla, tók hana, fór meS hana afsíSis og hratt
sú frétt úr Danmörku meS skipinu um sumariS, aS
konungur (FriSrik IV.) væri andaSur, og fylgdi
henni sú skipan frá eftirmanni hans (Kristjáni VI.),
aS leggja skyldi niSur trúboSiS og fólk aS hverfa
heim aftur. Þó var Hansi leyft aS vera kyrrum og
halda eftir vistum til eins árs, ef hann óskaSi, ef
svo mikiS yrSi afgangs er búiS væri aS gjöra út
skipiS; en aS því loknu þyrfti hann engrar hjálpar
aS vænta.
Þegar nú Skrælingjum bárust þessar fréttir,
, söfnuSu þeir saman börnum sínum og fóru meS þau
henni ofan í djúpa gryfju. Þegar hann kom til; • . ,.i L ..K . ... * , . r .....*
. . . _ ; . . i neim til hans. Þessi vilja ekki, aS þu tarir sogSu
baka aftur aS þrem dögum liSnum, heyrSi hann
stunur til hennar, kastaSi hann þá á hana grjóti svo'
þær skyldu þagna. Hann reyndi aS réttlæta þess-
ar gjörSir sínar viS Hans meS því aS segja, “aS
hún hefSi átt svo ervitt meS aS deyja, aS þaS hefSi
veriS gustuka verk aS flýta fyrir 'henni.” Þegar aS
barn dó, grófu þeir meS því hundshaus, svo aS
hundurinn, sem jafnan er ratviss, skyldi hlaupa á
undan því og vísa því svo veginn til himna.
Eigi gátu þeir taliS nema upp aS fimm; en meS
mestu herkjum tuttugu — ferna fimm — á fingrum
sér bg tám, en lengra komust þeir ekki. En þeir
höfSu þá allskonar önnur úrræSi og voru eigi ráSa-
lausir þess vegna. Á þeim tímum tíSkuSust mjög
langar messugjörSir, en einkum voru ræSurnar
hafSar langar. En Skrælingjar eru kvikul þjóS og
undu illa aS sitja kyrrir undir löngum lestri. Þegar
þeir og bentu á þau; svo hann sat kyr. Og kona
hans, er nú var aS þrotum komin aS heilsu, eftir ó-
teljandi þrautir og áreynslu, er hún hafSi liSiS
möglunarlaust í öll þessi ár, og áhyggjur og vökur,
um hin löngu og einmana vetrarkvöld, er hún sat
uppi og beiS eftir manni sínum, er þá var á ferSa-
lögum, aS hann kæmi 'heim aftur, afsagSi aS fara
frá honum, þó hvíldar og læknishjálpar þyrfti hún
vissulega meS. Nokkrir af skipshöfninni létu og til-
leiSast aS verSa eftir.
“Svo þá er eg nú orSinn einn eftir meS konu
minni og þremur börnum okkar og nokkrum af
skipsmönnunum og átta Skrælingja drengjum og
stúlkum, er hjá okkur hafa veriS, alt af síSan viS
komum hingaS,” skrifaSi hann í dagbók sína hinn
síSasta júlí 1731, er hann hafSi kvatt skipiS, er
úr æSunni teygSist, höfSu þeir þaS til siSs, aS 8'gld* nú burtu Ine8 allar hane framtíSarvonir.
fara upp til prests og láta hann mæla á handleggj-
um þeirra hvaS langt væri nú eftir. ÞrömmuSu
þeir svo til baka aftur til sæta sinna og hlustuSu nú an<
um stund, meS mikilli athygli, en mældu þó alt af
GuS gefi, aS eg fái lifaS þaS, aS eg sjái aftur þann
sæla dag, er mér færi gleSiríkar fregnir aS heim-
Og bæn hans var heyrS. HiS næsta sumar
var honum flutt sú orSsending, aS ákveSiö hefS:
á meSan niSur handlegginn, meS hinni hendinni, j verið aS halda afram með kristniboSiS. En aS
hvaS langt væri nú komiS. Ef nú prestur hafSi enn einhverju leyti mun þaS hafa veriS því aS þakka
ekki lokiS máli sínu um þaS, aS þeir voru komnir! líka- aS Hans hafSi sjört sitt ítrasta til aS fá sent
fram á fingurgóma, hristu þeir höfuSin gremjulega, sem mest heim af sPiki °g selskinnum sumariS áS-
og fóru upp til hans aftur og létu hann mæla aS ur- En taS var aS eins stundarlangt, aS fyrir sólu
nýju. ÞaS var því eigi aS furSa, þó Hans bygSi rofaSi Segn um skýmökkvann dökkva. Rauna- og
allar sínar vonir fremur á bömunum, er hann safn- reynslutíSin mesta fór nú í hönd og tróS fast á
aSi aS sér í stórhópum, heldur en hinum eldri. j haela þessum gleSifréttum.
En engu aS síSur, þá elskuSu þeir hann allir, f Til þess aS glæSa áhuga fyrir trúboSinu, hafSi
þrátt fyrir þetta. Og einn dag var komiS meS boS Hans viS og viS sent nokkra unga Skrælingja pilta
til hans aS NorSan: SegiS tölumanni, aS hann til Danmerkur. Þrír þessara pilta höfSu dáiS þar
komi og búi meS oss, því þeir gestir, er hingaS úr bóluveikinni. Sá fjórSi var sendur heim aftur
koma, geta eigi um annaS viS oss talaS, en selspik, 0g flutti hann nú meS sér pestina, sér og öllum öSr
og selspik, og selspik, en vér vildum gjarna fá eitt- um óafvitandi, til hinna, sem fyrir voru. Þetta var
hvaS aS heyra líka um hinn mikla Skapara. Hans Um hásumar, meSan stóS á fiskiveiSunum, þegar
fór, og eins langt og hann komst, en neyddist til aS Skrælingjar eru sem mest á ferSalögum upp og
snúa aftur vegna ísa og ofviSra, eftir margra vikna niSur meS ströndinni. Hvert sem hann fór, flykt-
erviSa og stranga útivist. UrSu þaS honum hin ust þeir aS honum til þess aS heyra frásögur hans
mestu vonbrigSi, því eigi hafSi hann slept allri.um “Land hins mikla konungs”, þar sem hús eru
von um aS sér auSnaSist einhvern tima aS finna Svo há, aS eigi verSur ör yfir þau skotiS; og svo til
einhverjar leifar hinna fornu norrænu bygSa. AS, þess aS fræSast af honum og spyrja hann fjölda
hinar fornu sagnir geta um Vestri-bygS og Eystri-} spUrninga: Var kóngurinn afskaplega stór?
bygS á Grænlandi kom mörgum til aS trúa því, aS HafSi hann drepiS marga hvali? Var hann mikill
hin gróSurlausa austurströnd landsins hafi áSurj og voldugur Angekók?” Og margt fleira þessu
fyrrum bygS veriS. Og þaS er eigi fyrr en nú á síS- líkt spurSu þeir hann.
ari árum, aS sannaS hefir veriS, aS slíkt var ímynd-
ur ein og eigi annaS, aS sú trú hefir horfiS, eftir aS
danskir landkönnunarmenn rannsökuSu ströndina.
Eftir rúma viku braust veikin út, fyrst á meSal
barnanna viS skólann. En svo leiS eigi á löngu, aS
, , * ,, , .c_. , * £i. orS kæmi af drepsóttnni úr hverjum firSi, frá annesi
svo hundruSum milna skirti, þar norSur ettir, og r .
fundu eigi annaS, er bent gæti á aS þar hefSi manna
vist veriS, en tóma bjórflösku, er Nordenskjold
norSurfari hafSi skiliS þar eftir.
Hans hafSi gjört sér vonir um, aS Grænland
gæti aftur bygst aS nýju af kristnu fólki. En svo,
þegar aS nokkrum árum liSnum, aS stjórhinni í
Danmörku þóknaSist aS senda þangaS nokkra her-
menn og einn liSsforingja, er tók sér landstjóra-
nafn, svo sem til aS gefa nýbygSinni einskonar em-
bættislega viSurkenningu sem verzlunarstöS, þá
sendi hún þangaS líka tuttugu manns meS þeim,
er “kristnir” áttu aS kallast- er mynda skyldi vís-
irinn aS hinu nýja "kristna landnámi”, — tíu
glæpamenn, er leystir höifSu veriS út úr fangelsum,
og jafnmargar lauslátar og fordrukknar kvensniptir
og eyjum, þar sem Skrælingjar voru til fiskjar, og
fylgdu því frásögur um ósegjanlega eymd og vol-
æSi og dauSa. Þetta var hennar fyrsta innrás á
landiS og greip hún jafnt unga sem gamla í hverju
tjaldi og hverjum kyma, alt hvaS af spurSist og
drap fólk unnvörpum. Framt aS þrem þúsundum
Skrælingja — eSa fullur fjórSungur bygSarmanna
— dóu þá um sumariS. Af rúmum tvö hundruS
fjölskyldum, er heima áttu í grendinni viS trúboSs-
stöSvarnar, voru einungis þrjátíu eftir lifandi um
haustiS. öllum féllust ráS og enginn vissi hvaS
gjöra skyldi. Til ónýtis margbaS Hans þá aS aS-
skilja þá sjúku frá hinum heilbrigSu. I sjúkdóms-
æSinu hlupu þeir út á ísbreiSurnar eSa þeir köst-
uSu sér í sjóinn. Ótti og skelfing gagntók þá, sem
eftir lifSu og flýSq, þeir norSur til hinna, sem fjarstir
frá betrunaíhúsinu, og fyrir siSasakir “hjónaSi” svo , , , , .
r.. , , j .. , c bjuggu, útbreiddu þannig veikina og fluttu hana
heila hopmn, ertir hlutkesti, aSur en lagt var ar “ *" . ® ®
. « h « c ii l j ci i- * meS sér hvert sem þeir fóru. Heil þorp lögSust i
stao. Pao var rullgott handa okræhngjunum, eoa .
. . . , . , c l * - v , .. £ r- eySi, en íbúarnir lágu dauSir í hrönnum, ofanjarS-
svo virtust þeir hara hugsaS i K.aupmannahotn. En .
.. , £l. * * i i ,,, •* ar> »em þeir aS lokum höfSu látiS fyrir berast.
veturmn næsti a eftir varö voSalegur, og helt viS „ . . .... . . ....
Svipleg eySilegging lagSist nú eins og náhjúpur yfir
þetta hamingjusnauSa land.
I gegn um allan þenna mótgang og volæSi
lýsti aS eins einn geisli vonar og huggunar. En þaS
var ávöxtur trúarinnar, sem Hans hafSi prédikaS þar
í öll þessi ár, og lífsins, sem hann hafSi lifaS á
meSal þeirra. Kom nú í ljós, aS trú hans og líferni
samsæri, morSum og spellvirkjum. "ÞaS er sorg-
legt,” skrifar Hans í dagbók sína, “aS þegar maSur
getur öruggur lagt sig til svefns mitt á meSal villi-
manna, aS þá skuli maSur aldrei mega óhultur vera
um líf sitt, fyrir svokölluSu kristnu fólki.” Og í
raun og veru voru þeir þaS ekki, því hermennirnir
gengu nú í samsærisflokkinn meS hinum, og kendu
Hansi um aS þeir væri tilknúSir aS vera þarna á höfSu haft víStækari áhrif, en hann hafSi hugsaS.
öSrum eins staS og þessum, svo aS hefSi eigi drep- 1 neySinni þyrptist nú fólkiS til hans — allir, sem
sótt og dauSi slegiS suma þessa illvirkja í hel, gátu—, sem hins tryggasta og einasta vinar. Deyj-
hefSi Hans og landstjórinn aldrei komist lífs af um andi mæSur réttu honum brjóstbörn sín, hölluSu
veturinn. En þetta, er heita átti ávöxtur hinna^ sér svo út af og dóu rólegar. 1 einni fiskibúSinni á
kristnu trúarlærdóma, hafSi áhrif á hugarfar Skræl- eySieyju, er allir höfSu yfirgefiS, fanst unglings-
ingja eigi lítil. Þegar þeir sáu einni konunni refsaS stúlka alein og þrjú ungbörn. FaSir þeirra var dá-
fyrir óknitti og illan lifnaS, fram á skipinu, komu inn. Þegar hann fann, aS sér myndi framar engrar
þeir í mesta sakleysi til Hans og leituSu máls á því hjálpar aS vænta og yngsta barninu, tók hann þaS,
viS hann, hvort eigi myndi ráSlegt aS velja nokkura fór meS þaS meS sér í hellir þar skamt frá, lagSist
hina fróSustu Angekóka þeirra og senda þá suSur niSur meS þaS í fanginu, vafSi utan um sig sels-
til Danmerkur til þess aS kenna mönnum þar hóf-
semi og betri lifnaS.
En nú kom stundar hvíld, eftir hiS uppihalds-
húSum og dó þar. KveSjuorS hans til dóttur sinn-
ar voru þessi: "ÁSur en þú og systkini þín verSiS
búin meS báSa selina og fiskinn, sem eg hefi veitt
1 hverjum krók og kyma, heima á trúboSsstöS-
inni, lágu sjúkir og dauSvona. Hans og kona hans
hjúkruSu þeim dag og nótt. Þegar þeir fundu
dauSann nálgast, heimtuSu þeir í barnalegri ein-
feldni, aS vera klæddir í sinn bezta búning, eSa
helzt aS fá nýjan, svo þeir mættu þóknast GuSi,
meS því aS vera sem bezt til fara, þegar þeir kæmu
fram fyrir hann. Þegar þeir dóu, lokaSi Hans aug-
um þeirra, tók þá í fang sér og bar þá fram í for-
dyriS en þangaS sóktu þeir líkin á morgnana, sem
tóku grafirnar. ViS þaS aS horfa upp á allar þess-
ar þjáningar hans, þögnuSu aS lokum þeir, er sýnt
höfSu mesta þrjózku og mótþróa og dregiS dár aS
verkum hans. ÞaS sem ræSur hans höfSu ekki á-
unniS, ávann nú hryggSin og söknuSurinn. Loks-
ins voru þeir þá allir sameinaSir—allir eitt.
En þetta voSa og skelfingar ár fór meS þaS
sem eftir var af heilsu hans bæSi til sálar og líkama.
Á þunglyndisstundunum ásakaSi hann sjálfan sig
fyrir aS hafa eigi orSiS til annars en aS steypa yfir
fólk þetta volæSi og glötun, er hann hafSi ætlaS aS
verSa til hjálpar og liSsinnis. Og svo bættist enn
þá viS eitt, er margur myndi ætla, aS hann hefSi
eigi átt aS þurfa aS reyna, er olli honum sársauka
og sviSa. TrúboSar nokkrir, frá öSrum kyrkjuflokk
— en Hans var Lútherskur — komu þangaS út um
sumariS meS bóluveikisskipinu, og efndu nú til trú-
boSs, í kappi viS hann. MaSur sá, sem fyrir þessu
stóS og fullur var af ofsa og ofstopa, en öllu síSur
af hógværS eSa skynsemi, dróg nú Hans út í lang-
ar deilur viS sig út af kenningunni um “réttlætingu
af trú,” og lýsti fordæmingu sinni á öllum hans
verkum, og svo á honum sjálfum, meS mjög óvæg-
um orSum. Bar hann og miklar hrigSur á, aS Hana
myndi vera "réttilega umvendur maSur."
En deila þessi féll brátt um sjálfa sig, þegar þeir
forkólfarnir tóku sóttina og lögSust veikir. HöfSu
nú Hans og kona hans síSasta orSiS, á sína vísu.
HjúkruSu þau nú þessum "kristnu” bræSrum meS
alúS og kærleika og reistu þá aS lokum á fætur aft-
ur, en vonandi réttsýnni og betri menn en þeir voru
áSur.
Á jólum áriS 1735, lokaSi GeitþrúSur, hin
stöSuglynda og ástríka eiginkona Hans frá EgSu,
hinum of-þreyttu og vöku-lúnu augum sínum í
dauSasvefninum langa og væra. Hún hafSi yfir-
gefiS alt hans vegna, heimili og ættjörS, vini og
ættingja, til þess aS fara meS honum út til þessa
kalda, harSneskjufulla og heiSna lands, og veriS
hans trygga og trausta önnur hönd, gegn um allar
þjáningar og þrautir. En nú var því öllu lokiS.
"Meiri elsku hefir enginn en þá, aS hann leggi líf
sitt í sölurnar fyrir vini sína”. — Og um veturinn,
skömmu þar á eftir, lagSi skyrbjúgur hann í rúmiS,
svo aS hann lág lengi á milli heims og helju. Leit-
aSi þá hinn magnþrota andi hans heim aftur, til
baka á fornar slóSir. Sonur hans var kominn til
baka aftur frá Kaupmannahöfn, og til allrar ham-
ingju var kominn áSur en móSir hans andaSist.
Honum vildi hann nú fela aS halda verki sínu á-
fram. Var nú og því erviSasta lokiS. HéSan af,
er hann var nú orSinn einn, gat hann orSiS því bet-
ur aS liSi heima í Danmörku en úti á Grænlandi.
Þann 29. júlí 1 736 prédikaSi hann í síSasta skifti
yfir þessum einföldu en útvöldu sóknarbörnum
sínum og skírSi þá eitt ungbarn — örlítinn Skræl-
ingjadreng, er látinn var heita Hans, í höfuSiS á
honum. Og þá í vikunni sigldi hann af staS heim-
leiSis og tók um borS meS sér móSurlausu börnin
sín og lík sinnar elskuSu eiginkonu. ÞaS var allur
hans jarSneski auSur. AnnaS hafSi hann ekki meS
sér þaSan.
Um leiS og skipiS létti akkerum, er nú flutti vin
þeirra alfarinn á burt, söfnuSust Skrælingjar wman
í fjörunni og grétu hástöfum. Þeir sáu hann aldrei
framar.
Bjó hann nú þaS sem eftir var, í átján ár, í Dan-
mörku og bjó unga menn undir þetta trúboSsstarf
meSal Skrælingja, er hann sjálfur hafSi lagt grund-
völlinn aS og fórnaS öllu fyrir. Stjórnin veitti hon-
um biskupsnafn, en laun svo lítil, aS siSustu árin
varS hann tilneyddur aS flytja frá Kaupmanna-
höfn og í smáþorp nokkurt þar í grendinni, svo
hann gæti dregiS fram lífiS. Og þar andaSist
hann. En áSur en næsta kynslóS, sem á eftir hon-
um kom, var horfin, var gröfin hans týnd. Og veit
nú enginn hvar hún er. En úti á hinu ísiþakta
Grænlandi, þar sem norSurljósin um hverja vetrar-
nótt bera hinum einföldu íbúum boS og kveSjur
þeirra, sem komnir eru heim, mun minning hans
lifa, löngu eftir aS minning heimskautafaranna, sem
heimurinn hefir í mestum hávegum nú, er horfin og
gleymd.
Hans frá EgSu er mikilmenni — hetja —, sem
þeir dýrka. En svo var hann meira en þaS. Hann
var vinur þeirra, sá göfugasti og sannasti, er þeir
hafa nokkuru sinni átt^
lausa tíu ára erviSi á þessari, — eftir því sem Hansi handa ykkur, verSur Pelesse kominn; og hann mun
virtist á stundum — engu síSur helfrosnu andlegu taka ykkur heim til sín og annast um ykkur, því
en líkamlegu eySimörk. StóS nú trúboSiS meS hann elskar ykkur.”
HEIMSKRINGLA þart að
fá fleiri góða kaupendur:
Allir sannir íslendingar, sem
ant er um að viðhalda ís-
lenzku þjóðerni og íalenzkri
menning — eettu að kaupa
Heimskrínghr.