Heimskringla - 01.01.1919, Blaðsíða 1

Qpið á kveWin til kl. 8.30
I «<rar
Xenuui
1- arf a
Ad{í<;rðar
Sjái'ð mifc
ÐR. C. C JEFFREY
“Hiiin víii'kári tanfnlæknir”
í'or. Loean Ave. Hfnin Sit.
LJÓMANDI FALLEGAR
SILKIPJÖTLUR
fil að >•'■<!» H1 flr rúmátirelttur —>
“Or.-.v.j- t'ut—« m-k". — Stórt. úrval
at ít'.mn. ^iliy-Htktippwn. hentugr-
ar < ábreiðtjr. ki>«fcia, sessur og: Ö.
—fcítór á z'n\, fimiu fyrir $L
PEOPLE’S SPECIALTIES CO.
Dept. 17. P.O. Box^l836
WJNNIPEG
XXXIII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 1. JANÚAR 1919
NOMER 15
Almennar fréttir.
i ———•
Spanska veikin heldur Winni-
peg borg enn þá í heljarklóm sín-
um og virSist í seinni tíS ófús aS
lina nokkuS til muna á tökum. Á
laugardaginn var skýrSu blöSin
frá 131 nýjum tilfellum og 13
dauSsföllum, er heilbrigSisdeildin
hafSi fengiS fréttir um á næstliSn-
um 24 kl.stundum. Af 'þessu má
sjá aS veikin er hér til staSar
enn þá og ekki í neinni bráSri rén-
un aS svo komnu.
Frá 8. ágúst og til þess dags aS
vopnahléssamningarnir voru und-
irskrifaSir (11. nóv.) tók Canada
herinn á Frakklandi 34,000 þýzka
fanga, náSi á sitt vald 750 stór-
skotabyssum af öllum tegundum,
3,500 vélbyssum og mörg hundr
uS fallbyssum af öllu tagi, ásamt
feikna birgSum af skotfærum og
öSru. Sýnir þetta ljóslega, aS
Canada hermennimir hafi ekki
veriS aSgerSalausir eftir a<S sókn
bandamanna 'hófst og er skýr vott-
ur þess, hve mikinn árangur þátt-
táka þeirra hafi boriS. — Á síS
ustu þremur mánuSum stríSsins
komust Canada hersveitirnar á-
fram um 95 mílur og komust 'þá í
alt yfir um 450 fermílna svæSi.
ASal borgimar, sem Canadamenn
tóku á þessu tímabili, vom: Cam-
brai, Le Cateau, Denam, Valenci
ennes og Mons. Allar þessar borg-
ir voru ramgerS vígi og varSar í
seinustu lög af ÞjóSverjum. Einn-
ig tóku Canadamenn um 150
smærri borgir á ,ofnangrendum
tíma og fengu leyst uim 300,000
frakkneska íbúa undan ánauSar-
oki hinna þýzku yfirvalda.
Frederick C. Howe, innflutn-
inga umboSsmaSur í New York,
hefir látiS þá skoSun í ljós, aS eft-
ir stríSiS muni innflutningur fólks
til Bandarfkjanna stórum minka,
en útflutningur aftur á móti auk-
ast. Þessu til sönnunar tilfærir
hann, aS skýrslur eimskipafélag-
anna sýni, aS á næstliSnum fjór-
um árum hafi 1,250,000 útlend-
ingar í Bandaríkjunum beSiS um
far til heimalanda sinna undir eins
og stríSinu væri lokiS. — Ef til
vill er ekki ólíklegt, aS eitthvaS
svipaS þessu Imuni eiga sér staS í
Canada, en ekki ætti þaS aS vera
þjóSinni tilefni mikils kvíSa. Þeir
útlendu þjóSflokkar, sem ekki
geta samrýmst neinu hér og alt
hafa stöSugt á hornum sér, eru
langt um betur settir í heimalönd-
um sínum.
Tilkynt hefir veriS aS sam-
bandsstjómin muni ef til vill auka
eftirlaun til aSstandenda fallinna
hermanna, slíkt hafi veriS tekiS
til rækilegrar yfirvegunar. Sam-
kvæmt núverandi eJtirlauna reglu-
gjörS faer ekkja fallins hermanns
$40 á mánuSi og þar aS aúki $8
á imán. fyrir hvert bam, sem hún á
—fyrir stúlkur þangaS til þær eru
1 7 ára og fyrir drengi þangaS til
þeir eru 16 ára. — Á hinni miklu
dýrtíS nú á dögum reynast eftir-
laun þessi ónóg í mörgum tilfell-
um og er engin vaniþörf á aS úr
alíku sé bætt.
Heimkomnir hermenn, sem ný-
lega komu frá Englandi meS skip-
inu Northland, klaga mjög illan
aSbúnaS á skipi þessu og kenna
um lélegu eftirliti frá 'hálfu þeirra.
SENDIÐ EFTIR
Okeypis Premíuskrá
yfir VERÐMÆTA MUNI
ROYAL CROWN SOAPS, Ltd.
654 Main St. Winnipeg
sem falin var þar æSsta umsjón.
Matur var bæSi lélegur og ónóg-
ur of illa fraim reiddur og drykkju-
skapur á meSal ‘klefa farþeganna’
keyrSi fram úr hófi. Afskaplegt ó-
hreinlæti urSu hermennirnir einn-
ig viS aS búa á leiSinni yfir hafiS
og segjast aldrei hafa komist í
kynni viS annaS eins.—Sir Thom-
as White, sem forsætisráSherra-
stöSunni gegnir í fjarveru Bor-
dens, hefir fyrirskipaS bráSa
rannsókn í þessu og vafalaust
verSur þaS sanna og rétta 'leitt í
ljós áSur langt líSur. VerSa
sökudólgarnir vonandi látnir
verSa fyrir stórum útlátum og
þannig komiS í veg fyrir aS annaS
eins sé'látiS viSgangast.
Tvær gas sprengingar í póstaf-
greiSslustöS Lebanon bæjar, N.
J., orsökuSu dauSa 12 manns og
eignatjón eigi all-IítiS. SkeSi þetta
þann 30. f.m. Fyrri sprengingin
lyfti þakinu af byggingunni og
sundraSi þvi til agna, og sú seinni
velti veggjúm hennar um. Allir, er
þarna voru inni, fórust, og fólkiS
úti á götunni meiddist meir og
minna af grjóthruni.
Wilson forseti og frú hans hafa
í nokkra daga dvaliS í Lundúna-
borg á Englandi í hinu bezta yfir-
læt. Hefir Wilson setiS þar ráS-
stefnur meS Lloyd George, og
virSist alt benda til, aS sam-
komulag þeirra muni verSa hiS
bezta. Á gamlársdag leggur Wil-
son á staS til Frakklands aftur og
mun aS líkindum halda þar um
kyrt unz friSarþingiS kemur sam-
Nýtt þing í vændum
á írlandi.
Um alt Irland var tilkynt þann
28. f.m., aS írsk lýSveldisstjórn
væri nú í vændum og yrSi fyrsta
sérþing Ira sett í höfuSborg lands-
ins innan fárra daga. “Sinn Fein-
ers” eru nú öflugri en nokkurn
tílma áSur og ráSa nú aS heita má
lögum og lofum á Irlandi. Stefna
þeirra er algert sjálfstæSi fyrir
írska þjóS og aS öllu sambandi
viS England sé slitiS, og eru þeir
lítt fúsir aS miSla málum. Efni
þeir þær hótanir sínar, aS mynda
nýja stjóm án samkomulags viS
aSra flokka í landinu eSa brezku
stjórnina, getur þaS tiltæki þeirra
haft alvarlegar afleSingar. Of-
beldiS er aldrei 'heppilegt til úr-
ræSa, hvorki í lífi þjóSa né ein-
staklinga.
Fyrverandi Rússakeisari
sagður á lífi.
Fyrir skömmu kom sú frétt frá
Warsaw á Rússlandi, aS fyrver-
andi Rússlands keisari væri enn á
lífi og liSi vel. Er þetta haft eftir
strokumanni frá Ukrainiu, sem ný-
lega hefir ferSast til Petrograd,
Ðvinsk, Vilna ög fleiri staSa.
KveSst hann fullviss aS fréttirnar
um aftöku keisarans hafi veriS til-
búnar af þeim Lenine og Trotzky
ImeS því markmiSi aS auglýsa
stjórn þeirra út á viS, en þykist
ekki mega uppljósta hvar keisar-
inn nú dvelji. Segir hann konu
hans og dætur einnig bráSlifandi
og núverandi kjör allrar fjölskyld-
unnar hin viSunanlegustu.
Bolshevistar friðaœlast
Bolsheviki stjóm Rússlands hóf
nýlega friSarumleitanir viS stjóm-
ir bandaþjóSanna og lét mjög í
veSri vaka hve umhugaS henni
væri aS geta sem fyrst fengiS aS
vita skilmála þeirra. Ekki var
þessu þó neinn gaumur gefinn af
bandaþjóSunum, því enn eru þær
ekki farnar aS viSurkenna núver-
andi stjórn Rússlands. Vilji rúss-
neska þjóSin komast aftur í sam-
band viS Umheiminn, verSur hún
aS setja til valda ábyggilegri og
betri stjóm — sem minna fæst viS
loftkastalassmíSar og reynir í þess
staS aS stuSla aS verklegum fram-
kvæmdum í þágu lands og þjóS-
Kosningaúrslitin á
Englandi.
Flestir imunu hafa 'búist viS sigTÍ
Lloyd George og bandalagsstjórn-
ar hans viS hinar nýafstöSnu kosn-
ingar á Englandi, en fáir munu
hafa haldiS aS sigurinn myndi
verSa viS jafn stórkostlegan meiri
hluta og nú er komiS í ljós. Ekki
eingöngu Lloyd George sjálfur,
heldur hver einn og einasti ráS-
herra bandalagsstjórnarinnar voru
endurkosnir og sumir viS feikilega
mikinn meiri hluta. Mun því ó-
hætt aS fullyrSa, aS stjómin hafi
hlotiS fylgi allra stétta landsins
jafnt, verkamanna stéttarinnar
engir síSur en hinría. öfgapostul-
ar í verkamanna flokknum urSu í
stórum minni hluta og Arthur
Henderson,- um langt skeiS leiS-
togi verkamanna flokksins, náSi
ekki kosningu. Herbert Asquith,
fyrverandi stjórnarformaSur Eng-
lands, tapaSi gegn mótsækjanda
sínum og mun ósigur hans hafa
komiS mör'gum á óvart. Um Lib-
eral og Irish Nationalista flokkana
má nú segja, aS þeir séu báSir úr
sögunni — í bráSina aS minsta
kosti. “Sinn Feiners” unnu stór-
kostlegan sigur á Irlandi og aS
þeir eru þar nú í svo stórum meiri
hluta, merkir aS sjálfsögSu nýtt
tímabil í Sögu Irlands. Af 1 4 kon-
um, sem sóttu í þessum kosning-l
um, náSi aS eins ein kosningcu.
Markievicz greifafrú, er sótti um
St. Patrick kjördæmiS í borginni
Dublin á Irlandi. C'hristobel Pank-
hurst, se(m víSfræg er fyrir kven-
réttinda baráttu sna, var sigruS af
þingmannsefni verkamanna viS
sárlítinn meiri hluta.-Örslit kosn-
inganna yfir heila tékiS eru sem
fylgir:
* —
Coaliton Unionists...... 334
Coalition Liberals...... 127
Coalition Laborites ..
Nationalsts ....
Asquith Liberals
Laborites.... ....
National Party ..
Independents ....
Socialist .......
Sinn Feiners ....
Irish Nationalists
10
46
37
65
2
5
I
73
7
&
3?
\
Á gamlárskvöld
Ský kafar hálfmáni haekkandi,
hfarnfannir glitra og snær;
skyggir og birtir til skíftis;
skolbrúnn er melur, ljósgrár snær.
Náttúran öll er svo hijóð eins og hél.
Hátt upp til skýja fer brúnaþungt él.
' En niðri í bænum er blysför og kæti; ,
bjart leiftra kyndlar, og gleðiþys heyrist um stræti.
Málmklukkna hljóðbylgjur hrópandi
hrópa um bæjarins torg,
kalla í kirkjunnar sali
konur og sveina úr lýstri borg.
Einn stend eg í hálfdimmri herbergis þröng.
hlusta viS gluggann á klukknanna söng,
'horfi á fólksstraum fram hjá mér líSa.
Menn finnast og heilsast og ræSa og ganga til tíSa.
Einn stend eg hljóSur og hlustandi,
hugsa um lýSskarans 'fró,
afhendur æskunnar vonum, __
eilinnar fráskila dofa—ró.
Minningar streyma um hugsana hliS,
holundir snerta og hvífelast þar viS.
ViSburSir liSnir í auSnardjúp alda
af alefli tregans mig heimta í náttmyrkriS kalda.
Finst mér þá ljúflega líSandi
leika' um mig kynlegur blær.
Horfi’ eg í hyldýpiS auSa;
heyrist sem ómi viS dularsær.
Ljósglampar hrökkva um herbergis þil,
hverfa og myndast viS ýmisleg skil,
unz aS á gólfinú í getslahjúp stendur
glófögur kvenvera’ og þegjandi réttir mér hendur.
FögnuS á svanvængjum svífandi »
sál minni lyfta eg finn.
Kemur þú handan um ha’fiS?
HugsarSu enn þá um drenginn þinn?
LaSandi kveSur viS klukkanna ljóS.
Kystu nú barniS þitt, móSir mín góS I
VefSu þaS mjúklega ástríkum armi:
alt kann aS læknast, sem verkjar í drengsins þíns
barmi.
1 ský kafar hálfmáni hækkandi,
I hverfur hin dulræna sýn.
HeyrSu mig, lausnarinn ljúfil
ljúktu nú dyrunum upp til þínl
“GefSu mér aftur ihinn gullegu tár,
gefSu aS þau verSi’ ekki hagl eSa snjár.”
GefSu mér epliS þitt glitrandi rauSa.
GefSu mér sýn yfir landamörk trega og dauSa.
a. b. (í óSni.)
f
X
X
Þingsæti í alt .... 707
Flestir þessir flokkar fylgja Lloyd
George aS málum, aS meStöld-
um Unionistum og Nationalistum.
ASal mótspyrnan verSur frá hálfu
Asquith Liberals, Laborites og In-
dependents.
Heimskringía
óskar öllum
lesendum ::
sínum allr-
ar farsœldar á
þessu ári, er byrj-
ar í dag.
Eiga að sendast burtu.
HaldiS er þeir þegnar óvina-
þjóSanna, sem settir hafa verS í
vörS hér í Canada síSan stríSiS
hófst, verSi sendir til heimalanda
sinna eftir aS friSur er fenginn.
Ekki er þó full vissa fyrir þessu
aS svo komnu, en tekiS mun þaS
verSa til alvarlegrar íhugunar. Nú
sem stendur eru í haldi 3,000 út-
lendingar í hinum ýmsu varS-
stöSvum hér og þar utm landiS.
ASallega eru þetta ÞjóSverjar, en
þó ekki svo fáir Ausíúrríkismenn
og slæðingur einnig af Búlgörum
og Tyrkjum. Allir voru meiin
þessir skoSaSir hér hættulegir á
meSan stríSiS stóS yfir, sönnuS-
ust aS vera sterk þýzksinanSir í
anda og ákveSnir mótstöSumenn
þess málstaSar, er bandaþjóSim-
ar voru aS berjast fyrir.’ Og lítil
ástæSa er til aS halda, aS slíkir
menn verSi hér nokkum tfma
ánægSir eSa þegnhollir þessa
lands borgarar.
Islands fréttir.
Reykjavik, 16. okt. 1918.
Bóndi norður A Siéttu, Sigurtbjðnn
Markússon að nafni, tanst nýlega
dauður, skotinn til 'balnia; hafði ver-
ið á rjúpnaveiðum og skot af eiií-
hverjiu slysi Ihlaupið úr byssunni og
í sjálfan hann.
Á Siglufirði urðu skemdir af stór-
viðri 5.—6. þ.m. Skipin “Gunnvör”
og “Njáll” lentu í stmnd, .sömuleiðLs
sænskt sfldarflutningaskip og vél-
bátiarniir “Georg” og “Dranigey”. Og
auk þessa urðu skeandir A bryggj-
um.
Sýslumannsembættið í Húna-
vatnssýslu hefir verið veitt cand.
jur. Boga Brynjólfssyni. 5. kennara-
eimíbætti Mentaskólans eT veitt Jóni
kennara ófeigssyni.
Nýlega var stolið póstpokia i
Sterling, sem í totu penimgar, Avís-
anir o. ÍL Fanst síðan alt, sem i
pokanum var, í auðu húsi hér i
hænum, nema peningairnir, en þeir
vorú yflr 2000 kr. ÖJlu hinu var skil-
iiað óskemdu.
Dáin er hér í bænum, 8. þ.m., Ingi-
björg BJörnsdóttir Ólafssonar sál.
augnalækniis, á 11. ári.
Maður varð úti fyrir skömmu á
Fjarðarheiði eystra, Sigurður Run-
óllfsson fná Viíðiaistöðum. Var með
fjárrekstur yfir fjaliMð.
Botnvörpuskipin afia vel. Nýlega
soldi “Snorri goði” afla sinn i Eng-
liandi fyrir 8,005 pund sterl. og er
það sagt hæsta verð, sem fengist
hefir þar fyrir skipsfarm af fiski
héðan.
Dáin er í Hafnarfirði 30. f.m. frú
Kristjana Snæliand, kona Péturs
Snæiland, 29 Ara gömul. •
Nýlega var getið hér f blaðinu
um íslenzkian flugmiann ó vesturvfg-
stöðvunum, sem fengið ihafði heið-
ursmerki fyrir dugnað í starfi sínu.
Nú ihefir Lögr. 'heyrt nefndan annan
fslenzkan flugmanin þar sem verne
(Vernhiarður) Sveinsson heitir og er
l'autinant í enska hernum. Hann er
systursonur séra Jóhanns Þorkells-
sonar dómkirkjuprests. Klemens
Jónssoini, fyrv. landritaTÍ, hitti hann
f Lundúnum í vor isem leið og sagð-
ist hann .aldrei kunna eins vel við
sig og þá, er hann svifi um Qoftið- f
flugvél sinni. Ilann ihafði þá mest-
an hug á að ikomast til ítölsku víg-
stöðvanna, því þar kvað 'hanin
mesta þörf flugmanna.
í verzlunarráðið eru nýlega komn-
ir Jes Zimsen konsúll, Jón Brynjþlfs-
son kaupm. og Jensen-Bjerg kaupm.
Endurskoðapdi kosinn Pétur Þ. J.
Gunnarsson kaupanaður.
Þann 5. f.íti. brann bærinn Illuga-
staðir tf Fljótum niður í rústir og
var þar al't óvátrygt. Bónd inm heit-
ir Páli Jónsison og hefir orðið fyrir
tilfinnankgu tjóni.
Reykjavík, 25. okt. 1918. *
Tíðin hefir verið góð síðastl. viku,
sunnanátt og ihlýindi um alt l'and.
18. iþ.mjVildi iþ-að sorglega slys til
á Skerjafirði, að bátur, sem var á
heimleið úr beitifjöru fórst með fjór-
um mönnum, og druknuðu allir.
Mennimiir voru: Þorsteinn Gamalí-
elsson frá Kvöldroðanum á Grfmis-
staðahoM; Sveinn Jóinisson tengdia-
sonur hans; Þorkell Þorkelsson,
kvæntur roaður héðan úr bænum,
og Jólhannes Sveinssani.
Vélbátur fórst ifrá Óilafsvfk 17. þ.m.
sökk 3—4 mílur undan Lóndröng-
um, en bátsmönmum var bjargað af
öðram vélbAti. Báturinn, sem sökk,
hét “Vísir.”
Reykjavík, 21. okt. 1918.
Veðrið er ágætt um alt land. Hér
í bænum var 7,6 st. .hiti i morgun, 9
á ísa.fiTði, 10.5 á Akureyri, 12.7 ó
Seyðisfirði, 4 á Grímsstöðum, og 8,5
í Vestmianniaeyjum.
Það var sagt frá þvf í símskeyti
til Vísiis, að spanska veikin væri
mjög að miagniaist í Khöfn, og nú
koma þær fréttir með Botníu, að á-
kveðið hafi ^verið að lokia barna-
skól'um íþar vegna veiki'nirHar.
Ný reglugerð er komin út frá
stjórnairráðmu um verðfmmfærshi
á vöram í iheildsölu. Er þar ákveð-
ið, að ihámark Verðframlfærsliu heild-
salia skuli vera 12%%, og þó að eins
5, 7% og 10% á sumum vörutegund-
um. 1 fljótu bmgði getur Vísir ekki
Attað sig á 'því ofbir (hverju befir
verið fairið við fflokkunina.
Sú fregm barst hlutafél. “Nirði” í
gqer í sírrnskcyti frá Englandi; að
botnvörpuiskip féiagsins “Njörður”,
sem var á leið ihéðan til Englands,
hafi verið sk'otiinn í kaf af þýzkum
kafbáti f nánd við Irland á föstu-
daginn. Skipshöfnin komst a/ og
er komin heilu og 'höldnu til Lon-
dondeirry A írlandi.
.1
Miljónirnar, sem bærinn ætlaði
að taka til láns 1 Danmörku til
ihafniarinniar, eru enn ófengnar. Er
þess getið, að það muni dragast
þangað tll séð verður hvemig af-
greiðslunini um sambandslögin lýk-
ur, en J®eim getur tafið en það.
—Vísir.
X
V