Heimskringla - 12.02.1919, Blaðsíða 1

Opið á'kveldin til kl. 8.30
Þ»gar
Tennur
Þurfa
ASgeríSar
SjáitS mig
DR. C. C. JEFFREY
“Hinn varkári tanníæknir”
Cor. Logan Ave. off Muln St.
XXXIII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 12. FEBROAR 1919
NÚMER 21
Hraustur Drengur Hníginn.
Einn af þeim mörgu, sem líf sit létu í her Bandaríkjanna
af völdum spönsku veikinnar, var Sigurjón Benedikt Sigfús-
son, sem dó í Camp Custer 12. október síöastliöinn. Hafði
hann fyrst fundið til lasleika við heræfingar 8. október, en dó
að fjórum dögum liðnum. Var líkið flutt til Mountain, N. D.,
og jarðsungið af séra K. K. Ólafssyni 19. sama mánaöar, og var
mannfjöldinn, sem fylgdi honum til grafar, vottur þess, hve
mikill missir var að fráfalli hans, ekki að eins vandamönnum,
heldur og öllum, sem þektu hann í lifanda lífi.
Benedikt sálugi innritaðist í herinn á síðastliðnu sumri, í
stórskotalið í Camp Custer. Má marka af bréfi því, sem fylg-
ir, frá yfirmanni deildarinnar, í hve miklu áliti hann var hald-
inn meðal herbræðra hans:
"Vér, liðsmenn og yfirmenn deildarinnar, vottum yður hér-
með innilegustu samhygð í þeim mikla missi, sem þér hafið
hlotið við fráfall sonar yðar.
"Meðan hann var í þjónustu þjóðarinnar, reyndist hann
að vera góður hermaður og trúr öllum skyldum. Við fráfall
hans misti deildin einn af sínum beztu mönnum.
Tðar einlægur,
C. S. NICCOND,
Capt. 40th F. A., Com’dg.
I
Benedikt var fæddur á Mountain 31. marz 1893, og var því
að eins 26 ára, er hann lézt.. Var hann sonur hjónanna Sig-
urjóns Sigfússonar (Jónssonar) frá Syðra Krossanesi við Eyja-
fjörð, og Sigríðar Sólrúnar Jónsdóttur, frá Stóra-Núpí í Mið-
firði í Húnavatnssýslu. Ólst hann upp í heimahögum þar til
hann gekk í herinn. — Auk foreldranna lifa til að syrgja hann
þrjú systkini: Sigfús Ingibjörn, nú með hersveitum Banda-
ríkja á Þýzkalandi; Sigurlína, kona Björns S. Björnssonar í
Mountain-bygð; Ingibjörg, yngst systkinanna, og hálfbróðir,
Jón Sigmundsson, bifreiðarstjóri í Reykjavík.
Benedikt sálugi var hið mesta mannsefni, kraftamaður og
hraustmenni, fjölhæfur, hagur á tré og járn, og hafði enda
fengist mikið við að stýra og lagfæra vélar, þar sem hagleiks
og kunnáttu var krafist.
Má með sanni segja, að hinn látni hafi verið hvers manns
hugljúfi, er á vegi hans varð. Eins og vinur hans einn, sem á
hann mintist opinberlega, var hann “stiltur og vingjarnlegur
í allri framkomu, ljúfur og hjartagóður, og tryggur sem tröll
öllum vinum sínum, mjög greiðvikinn við alla, boðinn og bú-
inn til að þóknast öllum, er hann hafði viðskifti við. 1 einu
orði sagt, hið mesta ljúfmennL Sakna hans allir, sem til hans
þektu.”
Víð útförina flutti einn vina hans kvæði það sem fylgir:
Á haustnóttu fölna blómin blíðu,
blikna og falla í jarðar skaut.
Grænu laufin og grösin fríðu
ganga einneigin sömu braut.
Alt, sem að lifir hér í heim,
hlýðir ósjálfrátt lögum þeim.
Nýgræðings eik sem fjólur falla
og fölna margoft á einni nótt.
Þau lög eru fyrir einn og alla,
að eignast líf, sem að hverfur skjótt.
Alt, sem að lifir í heimi hér,
sem hverfandi geisli aftur fer.
Þú varst, Benedikt, bróðir kæri,
blómið eitt fagra í vorri sveit.
Það huga vorn og hjörtu særir,
að hulinn ert þú f grafarreit.
Alt eins og blómstrið eina vér
umí augnablik nokkur dveljum hér.
Við kveðjum þig, Ben, með beiskum
tárum;
burtn þig leiddi æðri hönd;
harmþrungin við með hjartasárum
horfum í trú á aðra strönd,
þar sem að vonum þig að sjá,
og þér um eilffð að vera hjá.
SIGURJÓN BENEDIKT SIGFUSSON
Almennar frjettir.
Hinir árlegu Bonspiel leikir eru
nú fcyrjaSir hér í Winnipeg og atS
vanda er búist viS imikiS verSi um
dýrSir á meðan þeir standa yfir.
Fólk er þegar tekiS aS þyrpast aS
úr öllum áttum og á mánudags-
kvöldiS var sérstök viShöfn í
Orpíheum leikhúsinu hér til þess
aS bjóSa Bonspiel gesti alla vel-
komna, sem þá voru komnir. Til-
tölulega fáir eru þó enn komnir af
öllum þeim fjölda, sem vafalaust
mun nú/ heimsaekja Winnipeg.
Bonspiel leikirnir standa yfir frá
10. til 21. þ.m.
Hon. T. H. Johnson, dómsmála
ráSherra Manitoba fylkis, lagSi af
staS vestur aS hafi á laugardag-
inn var. För þessa fer hann sér til
heilsubótar og samikvaamt laeknis-
ráSi. Er ferS hans heitiS til Vict-
oria og dvelur hann vestra um sex
vikna tíma.
VopnaSir þjófar brutust inn í
stórbanka einn í Minneapolis þann
10. þ.m. og klófestu þar um
$25,000 í peningum og ríkis-
skuldabréfum. SkeSi þetta ulm
hábjartan daginn, um morguninn
skömmu áSur en bankinn var opn-
aSur og gegnir mestu furSu, aS
þjófum þessum skyldi hepnast aS
sleppa. Ekki hafa þeir náSst e •
síSast fréttist.
Nýkomnar skýrslur segja verk-
legar umibfaetur miklar í vændum á
stjórnarbrautunum — Canadian
National Railways—og muni þær
veita atvinnu frá fimtán til tuttugu
þúsund starfsmönnum. Fyrir'hug-
aS er aS lagSir verSi nýir brauta-
kaflar hér og þar og ýmsar endur-
bætur gerSar á gömlu brautunum.
AUsherjar verkfall hófst í borg-
inni Seattle þann 6. þ.m. orsökin
til þess var sú, aS um 30,000
skipasmiSir og verkamenn gerSu
verkfall og sem þegar leiddi til ó-
tal samhygSar verkfalla. ÁSur
langt leiS var allur iSnaSur borg-
arinnar teptur aS heita mátti, spor
vagnar hættir aS ganga og frétta-
blöSin, aS meStöldum vefka-
manna blöSunum, urSu aS hætta
aS koma út. Rafljósa starfsmenn
og gcisstöSva tóku þátt í verkfall-
inu og var borgin því í myrkri —
öll vanaleg þægindi horfin veg
allrar veraldar. Borgarstjórinn,
Hanson aS nafni, hefir gengiS
mjög rösklega fram í aS viShalda
lögum og reglu í borginni og segja
fréttimar hann þegar hafa stórum
aukiS lögregluliS borgarinnar til
þess aS vera viS öllu búinn. ISn-
félögunum virSist einnig hafa ver-
iS hugleikiS aS alt gæti fariS friS-
samlega fram og mynduSu sjálf
lögregluliS meS því markmiSi.
Einnig gengust iSnfélögin fyrir
matsölu hér og þar í borginni og
bar sú fyrirhyggjusemi þeirra hinn
bezta árangur. — Þegar þetta er
ritaS segja fréttirnar fult útlit þess
aS verkfalla ófögnuSur þessi sé
bráSum á enda. Fjöldi verkfalls-
manna hafa þegar tekiS til starfa
aftur og slíkt haft þær afleiSingar,
aS leiStogar 1 30 iSnfélaga í borg-
inni hafa samþykt aS segja alls-
herjar verkfalli slitiS.
Félag heimkominna hermanna
(Veterans’ Association) í Van-
couver hefir stigiS öflugt spor aS
bæla niSur hreyfingar “Bolshe-
vista” þar í borg. Á fjölmennum
fundi þessa félags, sem haldinn
var síSustu viku, var eftirfylgjandi
yfirlýsrng samþykt í einu hljóSi:
“Félag vort krefst aS sam-
bandstjórn Canada gangist tafar-
laust fyrir burtflutningi allra út-
lendinga hér í Canada, sem Bol-
sheviki hreyfingunni fylgja, og aS
þeir séu sem fyrst sendir til heima-
landa sinna; en þeir áhangendur
slíkar hreyfingar, sem brezkri þjóS
tilheyra, séu settir í varShald og
borgara réttindi af þeim tekin.”
Mörgum mun finnast all-djúpt
tekiS í árinni meS yfirlýsingu þess-
ari. En taka verSur til greina, aS
eina úrræSiS í mörgum tilfellum
er aS hart mæti hörSu. Áhang-
endur Bolsheviki kenninganna svo
nefndu viShafa víSast hvar, þar
þeir ögn komast á laggir, alt þaS
ofbeldi er þeir sjá sér fært. Þann-
ig er saga 'þeirra á Rússlandi og|
mun saga sú endurtaka sig hér í
Canada, nái þeir hér nokkrum
uppgangi. — Sannir umbótamenn,
er umbætur allar vilja byggja á á-
byggilegum gTundvelli, gætilegum
rökum og viti, eru ekki áhangend-
ur slíkra öfga--- og ofbeldiskenn-
inga.
Kvartanir hafa borist 9tjóminni
í Ottawa lim þaS, aS óhlutvandir
menn í austur Canada, sérstaklega
í Quebec, reyni aS leiSa heimkom-
andi hermenn á glapstigu bæSi
meS veitingu óhollra vínfanga og
á annan hátt.
------o-----
Friðarþingið.
Engin alvarleg sundrung hefir aS
svo komnu gert vart viS sig á friS-
arþinginu, því þótt ágreiningur
hafi átt sér staS í sambandi viS
ýms þau mál, er þingiS hefir úm
fjallaS, hefir slíkt ekki leitt til
neinnar gremju eSa ósamkomu-
lags. Einna örSugast mun ganga
aS semja um landamærakröfur
hinna ýmsu ríkja. SíSustu viku
var kosin nefnd til þess aS athuga
ifrá öllum hliSum kröfur Grikk-
lands, eSa eSa “Grikklands hins
nýja" eins og þaS land er nú nefnt
í fréttunum, og var Sir Robert
Borden einn af brezku fulltrúun-
um í þeirri nefnd. Svo virSist,
sem Grikkland sé all-heimtufrekt,
vill fá allan suSurhluta Albaníu,
sem nú tilheyrir Bulgaríu og einnig
stóra sneiS af Litlu-Asíu. Sömu-
leiSis á sér staS ágreiningur milli
Grikklands og ltalíu út af “Epirus
og Dodocamese” eyjunum, en
haldiS er aS milligöngunefndin fái
þó leitt ágreining þann til heppi-
legra lykta fyrir báSa málsparta.
Engan veginn er slíkt þó fullvíst
aS svo komnu.
AlþjóSa-bandalags nefndin, er
skipuS var af friSarþinginu fyrir
nokkru síSan, hefir nú aflokiS
starfi sínu og verSa tillögur henn-
ar lagSar fyrir aSalþingiS innan
skamms. Útdráttur úr nefndar til-
lögum þessum í sambandi viS
stofnun alþjóSa-bandalags hefir
veriS birtur í blöSunum og hljóS-
ar í stuttu máli sem fylgir: Tvens-
konar stofnunar fyrirkomulag er
tekiS fram, hvorttveggja bygt á
tillögum hinna ýmsu þjóSa,
Bandaríkjanna, Brezka ríkisins,
Frakklands og ltalíu. Fyrra fyrir-
komulagiS er, aS alþjóSa sam-
bandiS saman standi af tveimur
aSal-deildum: Lögjafar-deild, þar
allar þjóSir eigi jafn-marga full-
trúa, viS sameiginleg ákvæSi og
réttindi, og framkvæmdar-deild,
þar stórveldin, Bandaríkin, Brezka
ríkiS, Frakkland, ltalía og Japan,
eigi tvo fulkrúa hveTt, en smærri
þjóSir níu fulltrúa allar til samans. j
VerSa í þeirri deild I 9 meSIimir í
alt, tíu fulltrúar stórveldanna og
níu frá hinum smærri þjóSum.
GerSardómi í þrætulmálum þjóSa
á miHi sé þannig hagaS, aS þær
tvær þjóSir, sem ágreiningsefniS
er mitli, kjósi hvor um sig einn
gerSar-fulltrúa, og fulltrúar þeir
kjósi svo þann 'þriSja. Þessir full-
trúar myndi svo þann dómstól, er
þrætumáliS eSa málin, leiSi til
lykta.
SíSara fyrirkomulagiS er fyrra
'fyrirkomulagiS, breytt samkvæmt
tillögum og tilmælum úr ýmsum
áttum. Löggj afar-deildin er sú
sama, en 'framkvæmdar-deildinni
hefir veriS þannig breytt, aS meS-
limir hennar samanstandi aSallega
afulltrúum stórveldanna; smærri
þjóSirnar eigi þar aS eins fulltrúa,
þegar sérstök þörf slíks ber und-
ir. GerSar-dómstól fyrra fyrir-
komulagsins er algerlega breytt og
í hans staS lagt til, aS stórveldin
ein tilskipi umboSsnefndir, er
ráSi til lykta þrætumáliím öllum
þjóSa á milli. Ekki eru talin lík-
indi til, aS síSara fyrirkomulagiS
nái mik'lum vinsœldum frá hálfu
hinna smærri þjóSa og þar af leiS-
andi haldiS þaS muni felt verSa •
á þinginu.
------o------
Um ávarpið.
Þrjátíu manna nefndin, kosin
meSal annars, eins og ísl. blöSin
hér hafa skýrt 'frá, til þess aS
semja ávarp til íslenzku bygS-
anna og gangast fyrir útsendingu
þess, hefir starfaS all-kappsam-
lega og reynt af fremsta megni aS
hrinda í fraimkvæmd þeim verk-
um er henni voru falin. VerSuT
vonandi svo frá henni sagt í hér-
lendum ísl. annálum, aS hún
hafi veriS bæSi stór vexti og stór-
virk. ÁvarpiS ofangreinda hefir
nú veriS samiS, prentaS og sent
út — er nú á leiSinni til allra ís-
lenzkra bygSa og annara staSa
þar Islendingar búa, bæSi í Can-
ada og Bandaríkjunum. Sömu-
leiSis er þaS birt í íslenzku Winni-
peg blöSunum þessa viku og gefst
öllum lesendum þessara blaSa
þar kostur á aS sjá þaS og kynnast
efni 'þess.
Nú er áríSandi, aS undirtektir
bygSarmanna verSi góSar Og þeir
geri sitt ítrasta aS verSa viS þeim
tilrpælum, sem hreyft er í ávarp-
inu. VelferS þessa þýSingax-
mikla fyrirtaekis er í veSi, sé ekki
aS því unniS meS óþreytandi
kappi og áhuga. Margar höndur
vinna létt verk og hallist Vestur-
Islendingar allir á sömu sveif, geta
þeir afkastaS miklu og þar af leiS-
andi engin ástæSa til aS halda, aS
stofnun hins fyrirhugaSa allsherj-
ar þjóSræknisfélags muni reynast
þeim ofurefli. SanniS slíkt í verk-
inu, lslendingar!
Skýringar allar felast í ávarp-
inu sjál'fu og væri aS eins óþarfa
málalenging aS reyna hér nokkru
viS þær aS bæta. — Úrslit funda
þeirra, sem nú verSur vonandi
stofnaS til af lslendmgum víSs-
vegar hér í álfu, og aSrar tilkynn-
ingar sendist skrifara ofangreindr-
ar nefndar, séra GuSmundi Áma-
syni, 671 Maryland st., Winni-
pæg, Man.
Á síSasta fundi nefndarinnar
var samþýkt, aS hinn almenni
fundur hér í Winnipeg, sem um
ræSir í ávarpinu, skuli haldinn á
þriSjudaginn 25. marz næstkom-
andi. Var haldiS, aS dagur þessi
myndi alment skoSast heppilega
valinn, þar sem vorannir bænda
eru þá ekki byrjaSar og þeim þar
af leiSandi auSveldara um aS
sækja fundinn en síSar, þegar þeir
eru önnum kafnir.
Ljúfar raddir.
VII.
ÞaS sem sagt var í “Röddun-
um” í vikunni sem leiS, um af-
stöSu ísl. Goodtemplara viS þjóS-
ræknis-máliS, og sem “röddin”
frá "Heklu” gaf efni til, á aS sjálf-
sögSu engu sáSur viS stúkuna
"Skuld”, sem nú lætur frá sér
heyra. Á síðasta Skuldarfundi,
þann 1 5. þ.m., var efdrfarandi yf-
irlýsing ufn þjóSræknismáliS og
tillaga um fjárstyrk samþyktar í
einu hljóSi:
“Stúkan Skuld, No. 34, I.O.
G.T., lýsir hérmeS ánægju sinni
yfir þjóSræknis hreyfingu þeirri,
sem nú hefir hafin veriS á meSal
Vestur-íslendinga, og heitir mál-
inu emdregnum stuSningi”; og
“1 tilefni af nauSsynlegum og
óhjákvæmilegum útgjöldum viS
undirbúning hins væntanlega
þjóSemis - félags Vestur - lslend-
inga, ákveSur stúkan Skuld, aS
veita $10.00 sem gjöf til þess fyr-
irtækis.” S. Thorkelsson, ritari.
Þessarar einlægu “raddar" var
aS vasnta frá stúk. Skuld, sem
aldrei hefir látiS sinn hlut eftir
liggja, þegar um velferSarmál ls-
lendinganna hér var aS ræSa.
Hefir hún í mörg ár haldist í hend-
ur viS systur sína Heklu til stuSn-
ings áhugamálum þeim, er þær
hafa barist fyrir, enda er hún önn-
ur öflugasta stúkan hér og nálega
ja'fngömul Héklu. Stúkur þessar
hafa um langt skeiS veriS nokk-
urs konar miSstöS Goodtemplaira-
starfsins hér í vesturlandi Canada,
og er þaS því skiljanlega stór-
gróSi hverju máli, sem er, aS
hljóta eindregiS fylgi þeirra. AS
þjóSræknismáliS sé nú komiS fyr-
ir alvöru á dagskrá hjá þessum
þróttmiklu félögum, bera yfirlýe-
mgamar og fjárframlög þeirra því
til styrktar ótvíræSastan vottinn.
— Og þá er nú aS heyra frá hin-
um yngri systrunum, þeim er t
dreifingunni búa.
MeS hverri “röddinni”, se*n
berst og birtist, styrkist von og
vissa þeirra, er máli þessu unna—
vonin um, aS nú muni takast aS
tengja saman hina óteljandi þjóS-
ræknis-neista, er í vestur-íslenzk-
um hjörtum lífa. Og þá er þraut-
in unnin. Sé vonin um sigur ein-
hvers góSs málefnis, nógu einlæg
og hrein, má eflaust um hana segja
meS Steingrimi:
"Hrein og heilög von ei verSur
tál,
viS þaS skaltu hugga þig mín sál.
Vonin sjálf er vonarfylling nóg,
von uppfyllir sá, er von til bjó.”
Vonin þessi um þaS, aS osa,
Vestur-lslendingum, takist meB
samúS og góSum vilja aS vemda
um langt skeiS enn alt hiS fagra
og þjóSlegcL, er meS oss býr, raá
óhikaS teljasit hrein og heilög. Og
uppfylling slíkrar vonar mun ekkt
láta sér til skammar verSa, þegar
eigendur hennar vilja láta hinni
nýju fósturjörS sinni í té þaS sene
henni ber og þeir eiga bezt í forSa-
búri íslenzku sálarinnar. -ÞaS er
því skylda vor aS safna þjóSleg-
um fjársjóSum I forSabúriS, ekki
aS eins sjálfra vor vegna, heldur
og þjóSfélaginu, sem vér nú erum
hluti af, til andlegs auSs og frama.
HvaS finst ySur, frændur!
ÞjóSrækinn.
SENDIÐ EFTIR
Okeypis Premíuskrá
yflr VERÐMÆTA MUNI
ROYAL CROWN SOAPS, Ud.
664 Main St. Wlnnipeg