Heimskringla - 20.08.1919, Síða 2

2 BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 20. ÁGÚST 1919.
Minni íslands
(Ræfta flutt af Gunnarí B. Bjöms-
syni, íslendingadaginn 5. á-
gúst 1919.)
sem bezt geta skilið kveÖjuorS MeÖ Krjóstruga brekku og hress- Og á meðan svo er, deyr hvorki
skáldsins til fósturjarðarinnar: | andi lind, á vörum né í hjarta minning Is-
meÖ hvimleiðar dygðir og geð- lands.
þekka synd, Þetta er hinn fyrsti “Islendinga-
I með æðandi frostbyl og ylríka sól, dagur”, sem haldinn er hér síðan
' með ellinnar grafir og berskunnar ísland varð sjálfstjórnar land, og
jól.
Og ástin er aefinlega skáld, og
það þótt hún yrki ekki, þess vegna Og þegar að Laxáin, gulláin glæts,
| mun mörgum finnast að þeirra í glitskrúði sumars og ísfjctrum
\ pioin frilfinnincrar apn Ipirlrlnr fram læst
"Sittu heil með háan fald við heið-
an boga,
vor og ljós um völl og haga,
vatnahljóð og langa daga.”
Allir Islendingar, hvar sem þeir
eru búsettir, eru ávalt að mæla
fyrir minni íslands.
Islands hefir verið fagurlega
minst, bæði í ræðum og kvæðum ei8in tilfinningar séu leiddar fram
Sögusafn
Heimskringlu.
Listi yfir sögur, sem fást
kcyptar á skrifstofu Heims-
kringlu.—Burðargjald borg-
að af oss.
það er víst enginn sem ekki gleðst
af því að sá stóri sjgur er unninn^
Og við senéum gamla landinu
heilla- og hamingjuóskir — og mig | vegar ............... 75C-
langar til að bæta við þeirri ósk Spellvirkjarnir ............. 50c.
— en fegurst hafa þó verið minnin | 1
sem komið hafa fram í verkinu, í •
virkileikanum — í lífi og starfi
þeirra manna, sem hafa verið
þjóðflokknum frá “landinu kalda”
til sóma og stuðnings.
Að við Vestur-Islendingar elsk-
um Island, er svo oft búið að
segja, já, jafnvel stundum að
sanna, að það væri vissulega að
bereií bakkafullan lækinn að bæta
miklu þar við.
Þó að mér væri gefið að leika á
alla strengi mælskunnar, þó að
skáldgyðjan hefði gefið mér sínar
beztu gjafir, þá væri mér samt ó-
mögulegt að lýsa til fulls þeirri
ins fer.
“Þó hann megi í hörðurrf böndum
, . , eg finn hve sá hljómur er nátengd
hneptur biða,
á hann móðurmálið góða:
máttar-strauminn sinna ljóða.
þangað til að Island verði lýðveldi
óháð ölluny öðrum löndum.
dagsljósið í þessum erindum: ! með söngvum og gráti til fjarðar- að þess verði ekki langt að bíða, Mórauða músin.................... 50c.
-jósvörðurinn............... 50c.
j s.ynjagull................. 45c.
, , ónog Lára .................. 40c.
Og það er min tru að sa timi; [)0]ores 35^
komi að Island verði að öllu leyti ^y]via 35c.
Bróðurdóttir amtmannsins.... 30c.
Ættareinkennið.............. 30c.
Ælfintýrí Jeffs Clayton..... 35e.
NÝ SAGA — Æfintýri Jeffs
Clayton eða Rauða Drekameríldð,
nú fullprentuð og til rölu á skrif-
stofu Heiraskrínglu. Kostar 35c-
send póstfrítt .
Bezt hann trúir bylgjum þeim að
bera og geyma
óminn vona, óminn drauma,
óminn sinna hjartansstrauma.
Það veit hann, þó höfin lemji
heiftar-vindur:
þegar rísa þínar strendur
þar eru jafnan móðurhendur.”
j Því héraðsins runninn er rótunum írjálst og óhátt.
frá | Islenzka þjóðin er tilfinninga-
mörg ríkasta straumperla’, er á og hugsjónaþjóð. Frá þeim tíma
ber að sjá; að “gullaldar" sólin rann til viðar,
[ svo styrkur og veikleiki eðlis míns hefir Island barist við "ánauð og
er böl". Að það skuli ekki hafa
j i öndverðu sprottinn úr jarðvegi tekist fyrir mörgum öldum síðan
hér. ;;ð drepa allan kjark og alt þor
I .'slenzku þjóðarinnar er eitt, að
The Viking Press,
Limited,
m. Box 3171
Wlnnlprr. Mhn.
Það fjallið, sú jörðin, er mig hefir rnér liggur við a'ö segja, af því
Þeir Islendingar, sem komið mætt, | merkilega í sögunni.
hafa að heiman og sezt hafa hér sú moldin er hefir mig alið og faétt, Að þessi fámenni þjóðflokkur
brennandi ást, þeirri hjartans þrá, að, hafa mjög fáir gleymt Islandi. mér finst þeim sé skyldugt að ?kuli hafa lifað í gegn um allar
til gamla landsins, sem eg hefi I meðvitund, hugskoti, hjarta og hvíla mitt hold bær eldraunir, sem hann hefir
orðið svo þrásinnis var við. I sál þessa fólks hefir Island æfin- og holdinu viddast að frjóvga þá mátt þola, bæði af hendi náttúr-
Það eru víst fáir lslendingar í lega verið föðurlandið. | mold. unnar og útlendra kúgara, sýnir
Mórauða Músin
Þessi saga er bráðum upp-
gengin og ættu þeir, sem vilja
eignast bókina, að senda oss
pöntnn sína sem fyrst. Kost-
ar 50 cent. Send póstfrítt.
þessu landi, sem fæddir eru úti á Það er í eðli allra ærlegra
Islandi, sem ekki eru reiðubúnir manna af öllum þjóðum að elska
að viðurkenna að fósturjörðin sé það land og þann þjóðflokk, af
sífelt í hugum þeirra hið “fríða hvers bergi þeir eru brotnir. Og
og kæra” land, “sem feðra hlúir eg held að það sé alment viður-
beinum”, og allir munu þeir af fús- kent að þessi minni sem þjóð-
um huga taka undir með skáldinu flokkurinn er, og næstum að segja,
og segja:
■ bæði og sannar að hann geymir
Með raunir og baráttu, rústir og ; sér þau öfl, rem eru ódauðleg.
flög, Öflin, sem hafa haldið undirokuðu
með rangsnúin afguðs og menn- bjóðunum við í gegn um allar aun-
ingar lög, irnar, eru ættjarðarástin, frelsis-
með handvísar nætur og svipula bráin og hin stöðuga von um við-
sól.
"Ó, blessuð vertu fagra fold
og fjöldinn þinna barna,
á meðan gróa grös í mold
og glóir nokkur stjarna.
:eisn.
Þetta er það, sem hefir haldið
íslenzku þjóðinni lifandi — þetta
er það, sem knýr hana jafnvel nú
til ennþá stærri framfara.
Og eg vil undirstrika hvötina,
þess örðugri sem verið hafa kjör- þú sveit mér ert kær eins og bam-
in á fósturjörðunni, þess meiri er inu jól.”
elskan til lands og þjóðar. |
Saga fárra þjóðflokka mun Svo kvað þetta skáld um sveit-
sanna þetta betur en saga Islend- ;na sfna og svona kveður hjarta
inSa- 1 Vestur-lslendings, þegar hann vonina og traustið, sem lýsa sér í
Já, það væri sannarlega illa Við fátækt og örðugleika hafa hugsar um átthagana gömlu á -inu fallega kvæðinu eftir eitt ís-
gert að bera Vestur-íslendingum börn fjallkonunnar strítt. Fjall- landinu^ sem aldrei gleymist. lenzka stórskáldið, ort til ung-
á brýn, að þeir elskuðu ekki ls- konan sjálf, með sína fegurð og £jng Qg eg saggj áður erum menna Islands ekki alls fyrir
land. Eg held auk heldur með tign, sitt eldheita hjarta og brenn- vig ag >já fyrir endann á þessari löngu:
sanni mega segja, að fjöldi af þeim andi tár, er samt "faldin jökli ár föSurlandsást til Islands á meðal
Islendingum, sem hingað til lands og síð", og hún á það til að brosa Vestur-lslendinga. ísland verður
hafa komið frá Islandi, og reist köldu brosi, eins og börn bennar ekk; mikig ]engur fogurland Vegt.
sér bygðir og bú, hafi þó altaf munu öll kannast við. ur-Islendings.
lifað á lslandi, í óeiginlegri merk- En í meðlæti og mótlæti, í sorg , , , , , ,
I okkar íslenzka felagshfi er nu
"Frjáls og djarfur stattu’ í stafni,
stýrðu beint og sveigðu’ ei af,
svo þeir kenni’, að kónga jafni
knerri þínum sigli’ á haf!
ingu. Island hefir verið þeim alt og gleði, í blíðu og stríðu, í gegn
í öllu — andlega talað. Árnar um bros og tár, hafa börn Fjall-
fossarnir, fjöllin, dalirnir, alt hef- konunnar unnað henni, og hvar
ir þetta staðið sem lifandi mynd sem þau kunna að hafa verið bú-
fyrir hugskotssjónum íslenzka 3ett, hvort heldur heima eða er-
landnemans, á meðan hann ruddi lendis, þá hafa þau hvarflað í
land og og reisti bú hérna megan huga að móðurknjánum til þess að
hafsins. ! biðja um móðurblessun yfir starf
En íslenzki landneminn er óð- og vonir, hana, “sem í skauti sínu
um að kveðja. Á hverjum Islend- geymir sögu vora og frægð”.
farið að láta til sín taka fólk af
- , , , . , . , . . :_attu aldrei fanann falla!
íslenzku bergi brotið, sem ekki eij^
að eins innfætt hér, heldur eru for
eldrar
þess einnig hér fæddir.
Af þessu fólki væri óeðlilegt að
búast við “föðurlandsást” til Is-
Iands.
Vér höfum engan rétt til þess
að heimta að börnin okkar láti
sér þykja eins vænt um Island eins
'Fram til heiðurs stigið er.
Hver sem vill má hrópa’ og kalla
hæðnis-orð að baki þér.
Seinna’ á þínum herðum hvíla
heill og forráð þessa lands,
þegar grónar grafir skýla
^ráum hærum nútímans.”
lendingadegi drekkur einhver Það er til, svo hundruðum skift-
gamli landnámsmaðurinn skál Is- ir af íslenzkum kvæðum, sem lýsa og °bkur þykir, sem erum þar
fædd.
Ef
Já, “heil og forráð” Islands
lands í síðasta sinn. Bráðum ættjarðarást, þau eru öll, yfirleitt, ræaŒ 1 nvi]a sannarlega á herðum hins
verður enginn eftir til að lyfta hvert öðru fallegra. En það er ^lf hinar komandi kynslóðir unga ls]ands. Það er langt síðan
horninu og bergja skál hinnar eitt kvæði þessarar tegundar, sem Vestur-lslendinga geyma hjá sér ag sál gU]laldarinnar hneig í haf-
fornu Fjallkonu, — enginn af son- er svo þrungið af tilfinning, og minningu Islands, þá verður það jg_ Nóttin hefir verið dimm og
unum, sem fluttu vestur um haf til svo alþýðlega, að manni finst að sökum þess að tekist hefir að 3tjörnurnar fáar. En nú er kom-
að leita gæfunnar í landinu nýja. i það ekki að eins túlka mál alþýðu- innræta virðingu fyrir íslenzku inn dagUr. Bjartu* dagur. Island
Og hvað verður þá um "minni mannsins, heldur líka að í því bær- þjóðerni og íslenzkub bókment- er framtíðarinnar land. Hin sanna
Islands”? Hvað lengi verður Is- ist hjarta fólksins. um. En föðurlandsást afkomenda gu]]0]d Islands er í framtíðinni.
lands minst eftir að gamla fólkið Kvæði þetta er eftir Indriða vorra í þessu Iandi er og verður og ]-]in blóði roðna gamla gullöld
er fallið frá — eftir að þeir sem Þorkelsson og heitir “Sveitin mín” a a® vera ást á þessu landi og þess- -nissir sinn töfraglampa, þegar
fæddir hafa verið heima eru dotn-
irúrsögunni? -
Um þetta eru skiftar skoðanir.
En samt held eg, ef vér leggjum
allan heim eigi að taka saman
.röndum, hver öðrum til hjálpar
og stuðnings, þá er það víst engin
'goðgá” að örfa Vestur-íslend-
'nga til að leggja fram sitt ítrasta
ef tækifæri gefst, til þess að styðja
framfaramál gamla fósturlandsins.
Eg veit ekki hvort vér getum mik-
ið gert — býst hreint ekki við að
svo sé — en ef vér höfum vilja á
að verða að liði^ þá er ekki ólík-
legt að tíminn leiði fram tækifær-
ið.
Wilson forseti segir á þriðjudag-
'nn var, að "árin sem liggja beint
framundan okkur, eru þrungin af
óútreiknanlegum möguleikum.”
Það dylst víst engum að þetta
er satt. Framtíðin geymir í i
skauti sér miklar og stórar breyt- i
'ngar á kjörum þjóða og einstak-
linga. Hin nálæga fortíð hefir
verið tímabil auðsins. Auðurinn
refir verið dýrkaður og hefir auð-
vitað drotnað. Að það verði
breyting á þessu, er einn af
"möguleikum” framtíðarinnar.
Það er veðurbreyting í loftinu.
Hinn ógurlegi fellibylur, sem
syðilagt hefir lönd og lýði í Ev-
rópu, er nú afstaðinn. Guð hefir
sett boga sinn í skýin—merki sátt-
málans er litað á himinhvolfið.
Morgunstund hins nýja tíma er
að renna upp. Vér trúum því
loforði, sem framtíðin færir oss,
að það góða og göfuga eigi að
ríkja á hinum komandi tímum í
ennþá fullkomnari merking en
nokkru sinni áður.
Og öll þessi breyting og öll þessi
íramför fer ekki framhjá gömlu
fósturjörðinni.
En hvað getum vér — Islend-
ngar í Ameríku — gert til þess að
hjálpa Islandi til þess að ná enn
hærra takmarki,
Eg held lítið, og kannske ekk-
ert. En eitt dettur mér í hug, og
það er að okkar mentuðu menn
G. A. AXFORD
LögfræSingur
413 PorlM Hhlg;.’ Porlage •>* (iarry
Tal«fml: Maln 3142
MINNIPEG
J. K. Sigur dsoD, L.L.B.
Lögfræðingor
214 ENBERTON BLBG.
Phone : M. 4992.
Arnl AndernoB.
E.
P. Garland
GARLAND & ANDERSON
lögfrœðingar
Phonei Mato 1S61
801 Electrfc Rallway Chambera
RES. ’PHONE: P. R. 3756
Dr. GEO. H. CARLISLE
Stundar Eingöngu Eyrna, Augna
Nef og Kverka-sjúkdóma
ROOM 710 STERLING BANK
Phone: Main 1284
Dr.M. B.\Halldorson
401 BOVD BCILDIXG
Tals.s Maln 3088. Cor. Port og Edm.
Stjjndar einvörtiungu berklasýkl
og aíra lungnasjúkdöma. Er aö
rinna á skrifstofu sinni kl. 11 til 12
f.m. og kl. 2 til 4 e. m.—Heimili aS
46 Alloway Ave.
Talnfml: Maln 5307.
Dr.y. G. Snidal
TANNLŒKNIR
614 SomerNet Blook
Portage Ave. WINNIPEG
Dr. J. Stefánsson
401 BOYD BUILDING
Hornl PortaKe Ave. ojf Edmonton St.
Stundar eingöngu augna, eyrna,
nef og kverka-sjúkdóma. AC hitt’li
frá kl. 10 til 12 f.h. og: kl. 2 til 6. e.h.
I’hone: Maln 30NN
627 McMillan Ave. Winnipeg
(Famh. á 3. bls.)
og munu margir kannast við það, an bÍóS. Og svo bezt mælum vér þessi nýja gullöld, gullöld starfs °g X r i .. 1
en samt ætla eg að leyfa mér að °S syngjum minni Islands, að vér menningar, kemur fram á leiksvið- ilfSttUr CF Ot 1, ættUlegUF
fara með það, og biðja þá, sem leggjum af drengskap og dáð vort iS> j Magakvillar eru of Kættulegir
til þess að skeyta þeim engu.
hafa heyrt það og jafnvel kunna iag 1 þann þjóðernis-grunnmúr, Jsland á fagra framtíð! Frjáls
ekki of þröngan skilning í orðið j það, að minnast gamla íslenzka sem enn er verið að byggja í þessu stjorn, frjáls verzlun, nýir kraftar, Margir hættulegar sjúkdómar hafa
* *— ‘‘ _ _1_1 a.1 1_____' — 1 _L i aa * _ * * _ 1 J • f AC nvia lanni » c • i . ,. r . •
ny fynrtæki, nyir starfsmenn, nyj- byrjað út frá magaóreglu og hefði
að okkur geti komið málsháttarins, að “aldrei er góð nýja landi
mmning
saman um að minning Islands
muni breytast en alls ekki hverfa,
meðal þeirra, sem af íslenzku bergi
eru brotnir í Ameríku.
Elskan til Islands, sem sprottin
er af því ða maður er þar fæddur
og hefir að mestu eða öllu leyti
eytt þar æskuárum sfnum, hún
deyr út hér, af þeirri eðlilegu a-
stæðu, að þar verður bráðum eng-
inn eftir — svona yfirleitt talað —
sem fæddur er heima.
Vér megum til með að játa það
að þetta er heitasta ástin, kærasta
minningin, og að þegar að gamla
fólkið, sem að heiman kom, leggur
árar í bát fyrir fult og alt, þá deyr
þessi ást.
Þessi föðurlandsást, sem hér er
um að ræða er sú, sem skáldin
túlka í hinum fögru kvæðum sín-
um — og það má með sanni segja
að hún á marga túlka meðal Is-
lendinga beggja megin hafsins.
Það eru gömlu mennirnir og
gömlu konurnar, sem eytt hafa
æskuárunum á Islandi, en borið
hita og þunga dagsins í Ameríku,
er
Kvæðið er Minni Islands, minni allra ar hugsjónir — þeita alt skipar nú
j gömlu landanna fyrir handan höf- öndvegi á gamla sögulandinu.
! in, verða svo bezt kveðin að það
eð raunir og baráttu, rústir og úr sögunni hverfi hvert “Nýja
flög, England”, “Nýja Skotland”, ‘Nýja
með rangsnúin afguðs og menning- Frakkland” og “Nýja Island”.
vísa of oft kveðin’
þá svona:
“Me
Islenzka þjóðin hefir æfinlega
geymt göfugar hugsjónir. Hún
hefir ætíð átt fagra drauma —
drauma um viðreisn .drauma um
næglega mátt sporna við þeim
með viðeigandi meðölum. Nafn
eins slíks meðals er alþekt. Þao
er oft á tungum þúsunda kvenna
og karla, er fengið hafa heilsu sína
aftur með notkun þess. _».»rrylgj-
andi er eitt af nýjustu meðmæl
Vér höfum fullar birgöir hrein- f
meö lyfseöia yöar hingatS, vér A
ustu lyfja og meöala. Komitl v
gerum meSuiin nákvœmiega eftir g
ávísunum lknanna. Vér sinnum f
utansveita pöntunum og seljum A
giftingaleyfi. f
COLCLEUGH & CO. *
Nnín' Dame og: Sherhrooke Sta. f
Phone Garry 2690—2691 A
A. S. BARDAL
selur likklstur og annast um út-
farlr. Allur útbúnaBur sá bestl.
Ennfremur selur bann allskonar
mlnnlsvarfla og legsteina. : :
818 SHBRBROOKE ST.
Phone G. 3153 WINNIPBG
ar lög, Þegar sá tími kemur aí^þetta verð- sjálfstæði, drauma um það að hin
með handvísar nætur og svipula ur að veruleika, þá myndast hér ir bundnu kraftar landsins leysist ingarbréfum er oss hafa borist.
S®L | bjóð með einni tungu og einum úr dróma og að Grettistök menn- j “New York, 20. júlí 1919. Eg
þú sveit ert mér kær eins og barn- anda — ósigrandi þjóð, því að í ingar og framfara ryðji braut að er mjög ánægður með Triner’s
lnu Íói- hennar eðli verður saman runnið hinum stærri og stærri takmörk- American Elixir of Bitter Wine,
I alt það bezta úr öllum þjóðum. um. og myndi ekki brúka annaS meSa]
Á grundum, í þvermó, í grjótinu Eg segi það bezta úr öllum þjóð- Og nú eru þessar hugsjónir Og allir, sem hafa brúkað það
ker um- af t>vl a* e8 trúi því að við ag verða að virkileika og draum- eftir minni ráðleggingu, bera því
eg gengið hef bernskunnar ilskó öll leikslok verði ætíð það bezta arnir að rætast. sama orS: Triner’s American EI-
af mer’ | oíana. f3a§ er okkur Vestur-lslending- ixir of Bitter Wine er bezta meðal-
og hérna í fyrstu þá ljósdís eg leit, £n þetta ánú samt all-Iangt í um sannarlegt gleðiefni að sjá og iS. Vinsamlegast, Mary Mulad.”
er lagði minn anda á brjóstin sér land. Ennþá eru bræðraböndin vita alla þá framför og alla þá — Þér getið ei fengið neitt annað
^eit’ milli ættingjanna heima og frænd- hagsæld.^sem ættjörðin kæra er betra meðal við lystarleysi. höfuð-
anna hér, óslitin. Enn er íslenzk- nú að njóta. Vér samgleðjumst verk, harðlífi, taugaveiklun o. s.
Og alt sem að mest hefir glatt mig an móðurmál á mörgu heimili í þjóðinni íslenzku, og okkur langar frv.. Biðjið lyfsala að eins um
og grætt, nýlendunum “Vestanhafs”. Enn til að geta orðið að einhverjum Triner’s American Elixir of Bitter
og grafið mig, hafið mig, skemt nýtur flest af okkar eldra fólki notum — að geta sýnt að hinir Wine og ekkert annað. Kaupið
mig og bætt, bezt þeirr^r andlegu fæðu, sem fjarlægu synir og dætur hafi ekki einnig flösku af Triner’s Liniment, !
eg naut þess, eg þoldi það, þáði fram borin eftir reglum og sið- gleyrnt hinni tignu Fjallkonu. : sem er ágætis meðal við gigt, flug-
það hér, venju feðranna — enn er hjartanu Og nú. þegar svo mikið er talað gigt, tognun, bólgu o. s-. frv. —
~>g þess vegna er sveitin svo hjart- kærast það málið sem tungunni er um að þjóðirnar eigi að bindast Joseph Triner Company, 1333—
fólgin mér. tamast.
TH. JOHNSON, >
Úrmakari og Gullsmiður
Selur giftingaleyflsbréf.
Sérstakt athygli veltt pöntunum
og viögjöröum útan af landi.
248 Main St. Phone M. 6606
GISLI G00DMAN
TINSMIÐIJR.
rkstœTJI:—Hornl Toronto Bt.
Notre Dáme Av«.
Phouf
Garry 2f)N8
Relinllli
Garry 8M
J. J. Snanxon
H. G. llInrlkNMoa
NOK
J. J. SWANS0N & C0.
FASTEIGNASALAR OG .. ..
penlnga mllWnr.
Talxfmi Main 27»07
1'iirlN lliiililinK AVlunlpejc
Skoðfð Iltla mifjann t.
' bræðraböndum og að menn um 43 S. Ashland Ave., Chicago, 111. I yðar — hunn segir tU.
HAFIÐ ÞÉR B0RGAÐ
HEIMSKRINGLU?
Maðmu