Heimskringla - 22.10.1919, Blaðsíða 7

'WINNIPEG 22. OKTÓBER 1919
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
Raddir almennings
II.
I.
Opið bréf.
Foam Lake 2. okt. 1919.
Gunnl. Tr. Jónaeon,
ritstjóri Hewnskringdu.
Kaeri vinur:
og blaSiS, sem eru kinir ágætuetu
men ní alla staSi. En það er nann-
faering mín aS þeir muni aeinna
iðrast þe»s að Kafa Kaft nokkuð
meS 'þaS fyrir tæki aS gera.
Pú minnist á MacKenzie King.
HvaS mundi hann segja, ef hann
Vert er vedgWSa aS
Þegar ‘frjóaa fölnuS strá,
frerar ósa Kiti,
vona rósir vagga á
vafur tjósa gliti.

AlMangt er nú KSiS sí&an r KefSi tækifæri á aS kynna sér þaS, ugt er löndum
spemgóla, líkt og hundar^ ein og
ein út af fyrir sig. MaSur skyidi
Kalda aS þetta væri grátur, og aS
þær væru aS gráta eymd sína og
andvarpa út í myrkriS og upp til
stjarnanna; en svo er ekki, því þær
hafa hvorki neinn átrúnaS, né svo
Staka þessi varS til í meSvitund sem neina hugmynd um nokkuS
mirrni, er eg fór af stöSvum þeim andlegt, svo þetta er aSeins ýlfur
sem eg Kefi í dvaliS um 18 ára út í íoftiS, til að svala einhverjum
, vestan Manitobavatns, T. 20, R. óljósum hvötum. Svo aum og
9, Q 6. Virtist mér þannig er bágborin eru örlög hinnar kín-
Kugsjón mín hvarlaSi um Kjólför versku ambáttar og eiginkonu.
lífs míns á því sviSi. Sem kunn-
I En eftir því sem árin líSa, fer aS
vorum, breytti eg batna í búi Kjá henni. Húh hefir
Baldwinson gerSi okkur kunnuga, | sem stendur í Voröld vikulega? afstöSu minni, vék frá búsýslu og eignast syni og boriS ávöxt aS því
og margt hefir drífiS
síSan. Ánægjuefni var mér þaS
KiS mesta, aS þú skyldir aftur taka
vií ritstjórn Heimskringlu og óska
eg þér og blaSinu góSs gengis í
fiamtíSinni.
Tilgangurinn meS línum þessuxn
er helzt sá, aS þakka þér fyrir
gretnina þína frá 24. september,
sem þú kallar “Voröld, Adamson
& Co.”. Þú tekur þar svo dug-
lega í hirginn á Voraldarmannin-
ur», aS mér var sönn unun aS lesa
þaS. Er þaS annars undravert,
hvaS Voraldarmanninum líSst.
FreisiS er gott eins lengi og þaS
hefir sín takmörk, en takmarka-
laust frelsi getur haft háskalegar
afleiSingar í för meS sér. Þú
dagana Mundi hann verSa sérlega hrifinn
I af skrifum SigurSar?
póststarfi í Beckville um lok apr.
19|9. FærSi eg þá til G.
c- * , , . Kjartanssonar góSkunningja míns
rivort Sigurður er sa poiitiskur , . , ,
verustao mmn og með postaf-
glópaldi, aS hann sjái ekki ógöng- greiSslu lþar tiI i júlí aS hann tók
ur þær, sem hann er aS leiSa menn viS áfgreiSsIunni. Var eg þar í 4
út í meS æsingagreinum sínum og mánuSi eSa til ágústloka. HafSi
kenningum, læt eg ósagt.
uS
leyti. Þegar synir hennar þrosk-
ast og þeim eflist manndómskraft-
ur, nýtur móSirin góSs af því; og
jafnskjótt og synirnir giftast, vex |
vegur hennar enn meira, því hún
verSur þá tengdamóSir. Nú fær |
*' hún völd í hendur, til aS sýna af
En hitt eg t»ar hross á ‘heygjöf vel í 2 mán-1 sér ótakmarkaSa ilsku, í staS þess
er víst, aS svívirSiIegri ritsmíSar U®'- ^e8ar e£ f°r spurSi eg hvaS , ggjjj þbn áSur var undirlægja. Eftir
hefi eg aldrei séS í nokkru blaSi, bæri aS borga fyrir veru núna. j því sem ellin stígur yfir hana, vex
en snmar af o-rcinnm Kan. í V Var svariS: ekki neitt. KvaS eg j virging hennar. Nú er vöndurinn
en sumar ai srcinum nans i v or — i/| . • 1 1 • 1 •
... .. . .* . . f shkt mættI ekkl Pann*g vera- en 1 geymdur viS rúmgaflinn hennar,
old hafa ver.S, og me.r. oþarfagest þar um ,þýddi ei framar aS ræSa. Qg venjdega er þaS sami vöndur.
hefir gamla Island aldre. sent Þegar eg kvaddi Miss J. Kjartans- Hn s?m hún sjálf var hýdd meS í
hingaS heldur en Dr. Sig. Júl. Jó- son, gaf hún og bræSur hennar, I æghu. f Kína eru menn forn.
hannesson. , J°n og Þorleifur, lindarpenna af ( býlir og geyma vel allar fornmenj-
Eg heyrSi nýlega bónda úr okk- beztu te*und- Var þó Miss Kjart-
ar hóp halda ræSu, þar sem hann ansson bnin aS g^a mer vel vand’
ar.
meSal annars var aS hæla Vestur-
í ror meo ser.
spyrS nú kanske hvort mér sé ekki ■ Islendingum fyrir J>ag aS { þau 40
sawia hvaS VoraldarmaSurinn ár sem hefSu verig
segi, úr því hann láti mig afskifta- landi hefg
lausan. En svo er ekki.
þessu
gengiS svo
reynslunnar,
hvert stefnir.
tíu ár veriS
I ‘aiiui, iieioi enginn afbrotamaSur
Eg hefi tilheyrt fslenzka þjóSbrotinu
morg
aS eg
arin . skóla mættum vig vera upp meg okkur bana,'’ Iel: bnn í lófa
ofur vel d því þag megum vig ag sjáff. dala seSil aS gjöf.
Eg Hefi líka í þrjá- söggu vera £n þvf er ver ef ag þaS fyrgreinda er ekki sú eina og
kunnugur liberala kenningar Voraldar ná til aS festa fyrsta lil mín °« niinna næst-
og
aSan skrautgrip, stólsessu, er hæfa
mundi hærri stéttar manni hverj-
um, rúmábreiSut 2 vesti. Kann
eg ekki slíka muni aS verSleggja.
Mrs. G. Kjartansson, er eg kvaddi
minn fimm
TilfelliS
er.
stefnunni svo nefndu í hinum ýmsu djápar raeturi er haett vig ag þetta
löndum og átta mig því fullvel á breytist. Stjórnleysingjar hafa
því hvaS doktorinn er aS gera, og
hvaS stofna hans er.
Persónulega er mér ekki illa viS
SigurS Júlíus ennlþá sem komiS er,
en framkoma hans sem blaSa-
manns í seinni tíS heifir veriS svo
svívirSiIeg aS dæmafátt er.
Eg skal minnast á, aS þegar Sig-
urSnr hafSi sent betlierindi sitt til
bænda út um allar sveitir, þá voru
rnenn hér hingaS og þangaS á
vegamótum meS vinsamleg til-
maeli um aS styrkja fyrirtækiS
tneS þvi aS kaupa blaSt sem ætti
aS vera svo frjálslynt og skemti-
legt. Eg hefi aldrei veriS fljótari
en þá aS taka tvo dali upp úr vasa
mráum meS þeim orSum, aS mér
væri sama um dálina, ef eg aSeins
gæti hjálpaS SigurSi nokkuS. Þú
sérS því aS persónuleg óvild hefir
ekki veriS milli okkar. Eins
hvatti eg lrtlu stúlkuna mína til
aS senda andvirSi fyrir “Sólöld”.
Eg sagSi henni aS SigurSur væri
undur góSur maSur, og hún mundi
kafa mikla ánægju af aS lesa blaS" | ^
iS. En svo rétt nýlega fór hún aS
múmast á þetta og kendi mér um
aS hún heifSi mist dalinn, því ekki
væri þaS teljandi sem hún hefSi
íengiS fyrir hann. Eg þagSi, en
hugsaSi aS þaS hefSi ekki nein
góS áhrif á börnin, aS narra smá-
^kfldinga út úr þeim. Þú spjrrS
nú máske hvaS mér þyki aS, og
skal eg minnast á þaS í sem fæst-
orSum.
ÞaS er SigurSar ömurlega vind-
hanapólitík. Hann gefur sig út
fyrir aS vera liberal; en hvaS skeS-
? Eftir aS hafa haldiS svona
n°kkurnveginn í horfinu í 9— 1 0
"“anuSi, gefst honum tækifæri aS
^núa í öfuga átt, og er þá alt í einu
orSinn svæsnasti stjómleysingi.
hlaSurinn, sem var svo mikiS á
m°ti stríSi, gerir ált sem hans ann-
htlu kraft ar orka til ófriSar og
óánægju Eins og hann líka held-
ur því fram í blaSinu aS hanp sé
ennþá liberal, og fáfróS alþýSa
trúir aS srvo sé. Og sárast er af
öMu, honum hefir tekist aS
ginna marga af okkar allra beztu
drengjum til aS vinna fyrir sig, til
«S útbreiSa blaSt sem þegar færi
gef»t er reiSubúiS aS þeyta upp
*v° mikium óþverra aS erfitt er aS
ajá hvar lendir, sérstaklega fyrir þá
sem aSeins láta eér nægja meS
þaS, sem hann SigurSur og blaSiS
hans segdr.
Eg þekki suma af þeim mönn-
utn, lem hafa unniS fyrir SigurS
Stjó.
3jaldan kunnaS aS rata meSalhóf"
iS, og þess vegna h«fir þjóSfélag-
iS taliS þá öruggasta innan fjögra
veggja fangelsisins.
Þá er aS minnast á landiS okk-
stöddu. Væri þaS stór upphæS
alt í einni, og aS því viSbættu er
Björgvin Kjartansson hefir lagt í
þann sjóS síSan eg kyntist fólki
því. Get eg aldrei þakkaS þaS,
því síSur launaS, sem verSugt er.
Vil eg reyna þó vel ei sé: Fyrir
ar hiS nýja, Canada; landiS góSa baS ^111 Þegi8 tel’ t>eirra vinahóta,
og kostaríka. Er þaS ekki sár- endurgjaldiS guSi fel, gangi alt til s,nnar
grætilegt aS vita til þess, aS af bota-
okkar þjóSflokki skuli til vera Flestir, eSa jafnvel allir, gerSu
menn, sem eru til þess eins aS mér greiSa, er eg leitaSi til þeirra.
vekja misklíS og óróa í landinu, og Má t,ar t*1 nefna Jóhannes Bald-
koma af staS hreyfingum, sem vinsson, er var minn góSkunningi.
skaSlegar eru bæSi landi og lýS. Veit eg vel aS eg skulda þeim
Órói og æsingar eru átumein vel- hjónum fjármunalega. Margt og
megunar hvers lands, og ungt mikiS gerSu þau mér til greiSa.
land, sem Canada, má sízt viS Ma vera aS þeir, er nutu samhliSa
slíku. LandiS þarfnast friSar. mer. dragi þar strik yfri mín vegna
Ríki friSur í landi, þá líSur öllum úSur en yfir lýkur. Svo kemur
vel. Þá aSeins verSskuldum viS Sveinn minn FriSbjörnsson til sög-
aS byggja þetta land, þegar hver unnar. Hann hefir veriS og er
um sig hugsar um aS vinna langt emlægur kunningi minn; veriS alla
og þarflegt dagsverk, landi og lýS jafna reiSubúinn aS gera mér
til farsældar; ekki 8 klukkustunda greiSa í stóru sem smáut og aldrei
dagsverk, heldur eins langan dag viljaS endurgjald þiggja. Og nú
kraftar hvers eins leyfa. Eg er eg fór alfari aS vestan, flutti
°g
man þá tíS, aS eg hefi orSiS fyrir hann mig í bifreiS sii.ni til Lang-
ví mótlæti, aS verSa segja ung- ruth> e9 var ófáanlegur aS taka
um mönnum oftar en einu sinni aS borgun fyrir þaS. Met eg þó mest
eg hefSi ekki tækifæri á aS veita °S bezt aS ekki hefir skuggi til
þeim vinnu lengur, og sjá þá sömu breytinga fariS á fnilli okkar utan
fara grátandi frá mér út í stríS og eitt skifti, en sem dreifSist fljótt.
baráttu af vinnuskorti. Mikill er Sem fyr er sagt fór eg til Langruth
munurinn. Og fyrir mitt leyti, þá aS kveSja mína góSu og gömlu
hefir ávalt þaS veriS einar af mín- kunningja og frændsystur, Mrs.
um beztu ánægjustundum, þegar' Önnu Baker, Mr. Jóhann Jóhanns-
eg hefi aS kvöldi náS aS gera a°n, Mrs. S. Jóhannsson og prest-
langt og þarft dagsverk; og ennþá inn, Sig. S. Christopherson ásamt
Þannig er nú hringrásinni lokiS,
og niSurstaSan er þessi sárþjáSa,
gamla, ógeSslegat torskilda norn,
kínverska kerlingin, sem viS mæt-
um á götunni, og sem viS göngum
úr vegi fyrir, hálifsmeykir um, aS
hún muni narta í okkur meS tann"
lausum skoltinum.
Eg hefi lesiS um kínverska móS-
sem drap dóttur sína, er vildi ekki
hlýSnast henni. Hún drap hana
meS því, aS murka sundur og af
henni hendur og fætur um hné og
olnboga meS bitlitlum skærum.
ÞaS er sagt um hina orSlögSu
keisaraekkju, sem dó 1908, aS
hún hafi veriS sannköIIuS barn
þjóSar, harSlyndari og
grimmari en nokkur önnur k.n-
versk kona, sem sögur fara af.
MeSan hún stóS í blóma veldis
síns, var hún vön aS skipa þeim
hirSmeyjum sínum, er höfSu
móSgaS hana, aS ráSa sér óSara
bana. En af því þær voru flestar
konungbornar, þótt i eig i sæma
annar dauSdagi handa þeim en sá,
aS láta þær anda aS sér gullryki,
og dóu þær meS þeim hætti aS
gullduftiS kæfSi þær.
Ætli aS þessi keisaradrotning
hafi ekki átt sér einhvern leyni-
klefa, eitthvert lystihús, úti í aldin-
garSi, eSa kjallaréiholu, sem hún
gat gengiS niSur í viS og viS, til
aS vera í einrúmi og spangóla?
MeS keisaraekkjunni hefir nokk-
uS af fyrri alda forherSing kin-
veraku kvenþjóSarinnar gengiS til
grafar. Hún var síSasti meiri-
háttar kvendjöfullinn. Nú skipar
sæti hennar mannúSlegri kven-
vera, sem á framtíSina fyrir sér.
ÞaS eru kínversku frelsiskonurnar,
sem hafa tekiS áhrifum frá Evrópu
og eru á leiS til frelsis og sjálf-
stæSis. ÞaS hefir þegar myndast
flokkur þeirra í Kína, og þær eru
farnar aS láta á sér bera í sumum
hefi eg krafta og góSan vilja á aS frú hans.
vinna langan dag, ját alla sem guS Öllum þeim ofan nefndu þakka stórbæjum eystra, þar sem vestur
mér gefur; er þó bráSum 60 ára. eS alla velvild og greiSa, er eg hefi
En eg hefi nú líka haft þá skoSun
á tilverunni aS eg og aörir lifSum
til aS vinna og OorSuSum til aS
liifa; en ekki þvert á móti.
HeldurSu ekki annars, aS sumir
af bændunum hrökkvi upp afj
dvala, þegar vinnumaSurinn læturj
bóndann vita aS hann vinni ekki;
nema 8 stu.ndir á dag og kaup-
gjaldiíj sé $100 um mánuSinn. Og
svo mælist ritstjóri Voraldar til
þóknunar . fyrir aS hafa útvegaS
þeim báSum svona góS kjör í
nafni frelsisins.
Jæja, eg hefi nú minst á viS þig,
hvaS eg hugsa u|n þessar rnundir,
en eg býst viS ao þér þykj þaS litlu
skifta.
Og vertu nú sæll og hugsaSu
um aS vinna langt og þarflegt
dagsverk, eins og aSrir góSir
drengir.
Þinn einlægur vinur.
Sveinn Eiríkssoa.
notiS um tímabil þaS, er leiSir
okkar voru samhliSa.
Og aS sáSustu óska eg þeim
hamingjusamlegrar framtíSar.
BiS eg alla ef aS má
á þó finnist galli,
hart þiS takiS ekki á \
átta og sjötugs karli.
Gimli 14. okt. 1919.
L. F. Beck.
KONUR í KÍNA.
(Framh. frá 2. bls.)
þrælkunarinnar, og þannig eySir
hún aldri sínum sem bamsmóSir
og eiginkona.
1 ferSabók <e ftir amerískan rit-
höfund, Ross, hefi eg lesiS frásögn
frá Kína, sem eg reyndar þori ei
aS ábyrgjast aS sé sönn. Hann
segir aS konur í kínverskum þorp-
irm fari á næturþeli út, helzt upp á
hóla í grendinni; þar segir hann,
aS þær rvemi staSar, til þeas aS
landamenningin rySur sér t.l rúms
í Sanghai. Þar er kvenfrelsis-
hreyfing, kvennaskolar og samtök
gegn því, aS láta reifa og af-
skræma fæturna. Þær eru farnar
aS stofna félög, sem hafa þá
stefnuskrá, aS ungar stúlkur skuli
heldur ráSa sér banat en láta
neySa sig til hjonabands, eins og
áSur var algengt.
Gömlu kerlingahróin eru aS
hverfa ofan í moldina. Þær eru
aS safnast til sinna óteljandi frum-
mæSra, sem langt fram í horfinni
öld ólu afkvæmi og gáfu mann-
j kyninu líf, alt frá apamóSurinni,
sem var þunguS vegna grimdar"
hvata karldýrsins, og sem ungarnir
nöguSu brjóstin á til blóSst um
leiS og þeir sugu, og til Ástralíu-
konunnar o gallra villimanna-
mæSra jarSarinnar; þær rotnuSu
allar í moldinni og mynduSu jarS-
lög, líkt og kalkhýSi skeldýranna
Til kaupenda
Heimskringlu.
Árgangamót blaSsins voru 1 október síSastliSinn. Og
eí? fV-íj ÍOrUm • a?, áskrifendaskrána, verSum vér þess varir
að fjolda marg.r askrrfendur skulda blaSinu, ekki einasta fyrir síSastl
argang, heldur lengra til baka. En til þess aS blaSiS fái staSiS í
skilum v.S viSskiftamenn ana og kaupendur, þarf þaS aS fá þaS sen
þaS a utistandandi hjá öSrum, og þá eSlilega hjá kaupendunum
Vonumst ver þv. t.I aS ekk. þurfi nema minna menn á skyldur sína,
i þessu efn. til þess aS þe.r standi skil á skuldum sínum viS blaSiS.
He.mskr.ngla er ekk. í hverri viku aS minna menn á aS þeir hafi
ekk, borgaS asknftargjald sitt. Telur hún aS virSingu kaupenda
smna se m,sboS.S meS því. En hún ætlast þá líka til, aS þegar hún
kalíar eft.r sin^, meti menn orS sín og eigin virSingu svo mikils, aS
þe,r lafa ekk, þurfa aS gera þaS oft. ÞaS eru því tilmæli vor, aS sem
D.eSl'r* L í"1 aS Sýna ht á bor8un úr þessu, á því er þeir skulda.
Blað.S þarf pen.nganna, en þér þurfiS blaSsins. Til leiSbeiningar
setjum ver hér skrá innheimtumanna blaSsins yfir Canada og Banda-
nkin. v
InnköllunarmennHeimskringlu:
ÍCANADA:
GuSm. Magnússon ......................Árborg.
F. Finnbogason .......................Árnes.
Magnús Tait .......................... Antler
Sigtr. Sigvaldason ............... Baltiur. .
Bjöm Thordarson .................. Beckville.
Eiríkur BárSarson ...................Bifrost.
Hjalmar O. Loftson ...............Bredenbury.
Thorst. J. Gislason ........._..............._........Brown.
Óskar Olson ................... Churchbridge.
Páll Anderson ................. Cypress River.
J. H. Goodmundson ................... Elfros.
GuSm. Magnússon ......1............. Framnes.
John Januson ............................... Foam Lake
Borgþór Thordarson ............... Gimli.
G. J. Oleson .................... Glenboro.
Einkur BarSarson ............_............._...__ Geysfr.
Jóh. K. Johnson ..................... Hecla.
F. Finnbogason ..................... Hnausa.
Jón Runólfsson ................'..... Hove.
Jón Jóhannsson ....................... Hólar
Sig. SigurSsson ................... Husawick.
Sveinn Thorwaldson ......... Icelandic River.
Árni Jónsson ...................... Isafold.
JónasJ. HúnfjörS .................. Innisfaik
Miss A.Thorsteinson ............. Kandahar.
Jónas Samson ...................... Kristnes.
Ólafur Thorleifson ............... Langruth.
Stefán Anderson ................... Lillisve.
Oskar Olson ........................ Lögberg.
Bjarni Thordarson ................... Leslie. i
Daníel Lindal ................... Lundar.
Jón Runólfsson .................... Markland.
Eiríkur GuSmunds9on .. .... Mary Hill.
John S. Laxdal .................... Mozart.
Jónas J. HúnfjörS .............. Markerville.
Páll E. Isfeld .............................t. Nes.
St. O. Eiríkson .................. Oak View.
Stefán Anderson ....................... Otto.
John Johnson ....................... Piney.
Jónas J. HúnfjörS .......................... Red Deer.
Ingim. Erlendsson ............... Reykjavík.
Halldór Egilsson ...........................Swan River
Stefán Anderson ............................. Stony Hill.
Gunnl. Sölvason .................... Selkirk.
GuSm. Jónsson ..................... Siglunes.
Thorst. J. Gíslason .............. Thornh.ll.
Jón SigurSsson ....................... Vidir.
Jón Runólfsson .................... Vestfold.
Ágúst Johnson ..................Winnipegosis.
SigurSur SigurSsson ........ Winnipeg Beach.
Ólafur Thorleifsson ........... Westbourne.
H. J. Halldórsson...................Wynyard.
GuSm. Jónsson .......!............... Vogar.
Mrs. ValgerSur Jósephson, 146(3 Argyle Place
South-Vancouver ............... Vancouver.
t
í I3ANDARÍKJUNUM:
Jóhann Jóhannsson ...................— Akra.
Mrs. M. J. Benedictson .............. Blaine.
SigurSur Jónsson .................. Bantry. •
Jóhann Jóhannsson ................. Cavalier.
S. M. BreiSfjörS .................. Edinborg.
S. M. BreiSfjörS .....................Gardar.
Elís Austmann ..:.................... Grafton.
Ámi Magnússon ................-...... Hallson.
Jóhann Jóhannsson ................... Hensel.
G. A. Dalmann ..................... Ivanhoe.
Gunnar Kristjánsson ........................ Milton, N. D.
Col. Paul Johnson ................. Mountain.
G. A. Dalmann ..................... Minneota.
G. Karvelson .................. Point Roberts.
Einar H. Johnson ...........................Spanish Fork.
SigurSur Jónsson ................... Upham.
SendiS áskriftargjöldin til:
The Viking Press,
Limited £
Box 3171 Winnipeg, Man.
orsmau
og óteljandi, sem hafa
myndaS Krítarfjöllin. Eftir af
þeim varS aSeins óveSursýlfur,
hvinurinn í gættinni á næturþeli, |
líkt og væru sálir aS kjökra og
kveina.
Eitt jarSsögutímabiliS er aS j
verSa á enda kljáS. Einnig kín-
verska konan hefir byrjaS nýjan
jarSsögukafla. Og eftir næstu
10,000 ár, munu jarSfræSingar
geta rótaS í jarSlögunum, sem ero
mismunandi á litinn og sýna tíma-
skiftin, þegar kvenfrelsiskonurnar
komu til sögunnar. En í jarSlög-
um þeirra munu finnast steingjörv-
ingar af hárkömbum, lífstykkjum
og krínólínum og öSmm nýtízku
kventildurstækjum, krókapörum^
kappmellum, blúndum og bróder-
ingum.
Stgr. Matthíasson þýddi.
EímreiSin.