Heimskringla - 10.12.1919, Qupperneq 1

SKNDXB EFTIR
Okeypis Premíuskrá
yHr VERÐMÆTA Ml/VI
ROYAL CROWN SOAPS, Ltd
654 Main St. Winnipeg
XXXIV. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 10. DESEMBER 1919
CANADA
sjálfur, sem segir sig saklausan. átt uppreisnarvon síðan. Nú er
Málinu hefr veriS frestaS til 2 7. honum boriS þaS á brýn, aS hann
og eru hinir ákærSu látnir hafi stoliS þessum 100 miljónum
úr fjárhirzlu ríkisins. Hvort sönn-
ófriSarbliku hefir brugSiS á loft.
Tildrögin eru aSallega þau, aS
einn f ræSismönnum Bandaríkj- jan.
MiSstjórn liberala flokksins hélt
nýlega fund í Ottawa undir forustu1 3nna’ Jenkins aS nafni- var tekinn lausir ganga, gegn 10 dala trygg
fastur af embættismönnum mexi- ingu.
cönsku stjómarinnar og honum
gefiS þaS aS sök aS han nværi í
samsæri meS uppreistarmönnurr^. I
Þrá'tt fyrir beiSni og hótanir'
Bandaríkjanna, hefir Jenkins ekki I
Hon. MacKenzie King leiStoga
flokksins. Voru helztu áhugamál
flokksins þar rædd og ákvarSanir
teknar viSvíkjandi framtíSinni.
MeSal annars var ákveSiS aS lib-
erala flokkurinn skyldi hafa þing'
mannsefni í hverju einasta kjör-
dæmi viS næstu sambandskosn-
ingar, hver svo sem í móti sækti,
hvort heldur stjórnarsinni, bænda-
flokksmaSur eSa verkamanna.
kandidat. Samvinna skyldi eng-
um boSin. Einnig var þaS á-
kveSiS á þessupi fundi, aS helztu
menn flokksins skyldu ferSast inn-
an skams um landiS og bjóSa
mönnum fagnaSarboSskap liberal-
stefnunnar. Þeirf sem valdir voru
til fararinnar voru fyrst og frem9t
leiStoginn, MacKenzie King, og
*vo Emest Lapointe, franski for-
inginn, Hon. W. S. Fielding ogl
MacMaster ifrá Brome. Búist er
viS aS þeir fari á stúfana úr nýár-
inu.
Kolanámuverkamenn aS Minto
í New Brunswick gerSu verkfall á
mánudaginn.
BRETLAND
veriS slept lausum. Nokkru aSrir
Bandaríkjamenn hafa átt þungum
búsifjum aS sæta af höndum Mex-
icomanna, og er JenkinsmáliS
bættist viS, fanst Bandaríkjunum
sem úr hóífi keyrSi. öldungadeild
sambandsþingsins tók Mexicodeil-
una til meSferSar og nokkrir af
senatorunum vildu aS stjórnin
segi Mexico stríS á hendur án frek-
ari umsvifa. Bar senator FaH frá
New Meico fram þingsályktunar-
tillögu þess efnis. Var henni vís-
aS til utanríkismálanefndarinnar,
sem er undir forustu Lodge senat-
ors, og er sagt aS meirihhiti hennar
sé tillögunni meSmæltur og vilja
stríS. Aftur hefir Wilson forseti
beSiS menn aS rasa ekki um ráS
fram og fara aS öllu gætilega.
MiSstjóm Republikka flokksins
í NorSur-Dakota hélt nýlega fund
Lloyd George hefir lýst því yfir,
aS hann hafi ekki lofaS Wilson
forseta aS gefa Irum viSunanlega
heimastjóm, ef írsku málin væru
ekki tekin til meSferSar á friSar-
þinginu. SöguburSur þar aS lút-
andi hafSi gengiS fjöllunum hærra
og kom síSast til umræSu í brezka
þinginu, og þá gerSi stjómarfor-1
maSurinn þessa yfirlýsingu.
ur sé hægh aS færa á þaS, er vafa-
samt, því Karoly var sjálfur stór
auSugur maSur.
Mjólkurbúin á eyjunni Falstur
Danmörku lofast til aS sjá Berlín
arborg fyrir mjólk og rjóma.
Krónprinz Rúpert af Bayern, er
var einn af helztu hershöfSingjum
ÞjóSverja, hefir nú gefiS kost á sér
sem forsetaefni viS lýSveldisfor-
setavaliS í Bayern, sem fer fram í
janúarmánuSi.
1 bænum Mantua á Italíu varS
blóSugt uppþot á laugardaginn,
Rvíkí 28. okt.
Lotterí frumvarpiS hefir veriS 1 “f" k°8taSi '° menn lífið ol,i
felt í þinginu meS miklum at‘
kvæSamun,
CanadamaSurinn Beaverbrook
lávarSur er nú orSinn kvikmynda-
hússeigandi. Keypti hann nýlega
46 mönnum alvarlegra meiSsla.
UppþotiS átti rót sína aS rekja til
verkfallsf sem þar stóS yfir. HöfSu
verkfaJlsmen nreynt aS skera niS-
ur talsímaþræSi og eySileggja
vatnsverk bæjarins, er lögreglan
í Grand Forks, til aS ræSa um for-
Senator Peter Talbot andaSist setakosningu á komandi ári. Til- __
6. þ. m. aS heimili sínu í Lacombe, nefndi fuhdurinn Leonard Ward samv,nnu 8,n a aö*I“ Bamvegis.
Alberta, 64 ára. Hann hafSi átt( hershöfSingja sem forsetaefni, sem 1 *^Stl e ma ur ra a T.
400,000 sterlingspunda virSi af skarst í leikinn meS þeim árangn,
hlutum í langstærsta kvikmynda-j sem aS ofan greinir.
húséikerfi Bretlands. Á þaS um
35 leikhús víSsvegar um England.! Húsask°rtur er mjög tilfinnan-
. j Iegur í Parísarborg um þessar
Irski þingflokkurinn hefir gert'mundir. Fá hús hafa veriS bygS
bandalag viS verkamannaflokkinn síSan stríSinu lauk, en mörg stór-
og actla flokkar þessir aS hafa skemdust svo þau eru ek'ki íbúSar-
fær. Svo streymdi fólkiS af her-
saeti í öldungadeildinni síSan áriS
1904 og þótthinn nýtasti maSur.
Fiskiaflinn viS sjávarstrendur
Canada í síSastlSnum október-
mánuSi nam $3,027,708. 1 sama
mánuSi í fyrra nam verSupphæS
aflans nærfelt miljón meira, eSa^ encfurko8ningar-
miSstjómin léSi fylgi sitt. Fyrir
varaforsetaefni mælti fundurinn
meS Calvin Coolidge ríkisstjóra
í Massachussetts. MiSstjórn Demo-
krata í N. D. kom saman sama dag
og tilnefndi Woodrow Wilsön til
! P. O’Connor, því yfir, aS Irland
i hefSi einkis aS vaenta frá núver-
andi stjórn, nema ills eins, og gerSi
flokkur hans því bandalag viS þá
menn, sem þeir gætu treyst og
væru viljugir aS berjast fyrir rétt-
Alexander Berkman og Emma
Goldman nafnkunnustu Anarkist-
svæSunum til Parísar og hefir
margt ílengst þar og eykur þaS
mjög á vandann. MeSal þeirra
húsviltu er Poincaré forseti franska
lýSveldisins. Tímabil hans er út-
runniS éftir tvo mánuSi, og hann
verSur ek'ki í kjöri aS nýju, og hef'
NGMER 11
skipaSur þriSji kennari viS gagn- 1892, sonur Tómasarf sem lengi
fræSaskólann á Akureyri. j var í Skothúsinu hér sunnan viS
j bæinn. Eyþór var stýrimaSur á
j botnvörpungnum "Vínland”, og
Taugaveiki hefir gert vart viS Var ofnilegur maSur.
sig hér í bænum, en lítiS bre;Sstj . .BráSkvaddur varS í fyrrakvöld
Ut' Steindór Jónsson snikkari, á
í yfirkjörstjóm hér í bænum eru ^ 1"augaveg ^0 Hann var um
kosnir Sighv. Bjarnason bankastj | orSinn ærfelt blindur og
og Eggert Briem yfirdómari, en I3rotinn kröftum. Var mikiS
varamenn eru Ágúst Jósefsson kuinn aS vinna um dagcuui. Gam-
$3,992,907.
SatnlbandsþingiS á aS koma
saman fyrstu vikuna,í febrúar, aS arnr * Bandarikjunum, hafa bæSi^ Veg Sinn Feiners.
því er fregnir frá Ottawa segja. veriS KerS landraek- °g verSa Þau
innan skams send til Rússlands,
Stoyko Boyeff, Rússi, var ný- gem er æ^tland þeirra, þó búin séu
lega sekur 'fundinn fyrir rétti í^ag vera í Bandaríkjunum í 30 ár.
Kingston, Ont., um morS á ®am'| Hvorugt þeirra hefir gerst þegnar
landa sínumf John Sorokaty, og Bandaríkjanna allan þann tíma.
dæmdur til lífláts 26. janúar n. k. | Emma Qoldman var bendluS viS
Er þetta fimti morSinginn, sem nú morSið á McKinley forseta, en var
bíSur dauSans á gálganum hér í sýknuð af þeirri ákæru, en í fang'
Canada.
Dr. Wolochow, sveitalæknir
el-si hefir hún oft setiS, og eins
Berkman, vegna skoSana þeirra og
skamt frá Winnipeg, var 5. þ. m. starfa
settur af Nöhle undirréttardómara
Amerískur trúboSi í Koreu,
í 1 000 dala sekt fyrir vínsölu. Var Rey £H Maler Wowrey aS nafni,
kaeran á þá leiS, aS doktorinn seldi
5 til 10 Whiskykassa á dag. Dóm-
arinn gaf honum hámarkssekt.
hefir af yfirréttinum í Seoul í
Koreu veriS dæmdur í 20 daga
fangelsi fyrir aS liSsinna koreönsk-
Stjórnin í Saskatchewan fylki um uppreistarmönnum. Naumast
hefir variS, til mentamála í fylkinu þarf aS taka þaS fram aS dóm-
síSan 190íj, aS fylkisréttindi voru
veitt því, $13,200,000, aS því er
indum Irlands. Irsku þingflokk- jr hann hvergi húsnæSi yfir höfuS'
arnir eru leyfar gamla Redmonds; iS, þegar hann lætur af embætt-
flokksins, og sem vill fara hmnjinu. AS vísu átti forsetinn 4 hús
gullna meSalveg, en ekki ofbeldis- 9ift í hverjum staS, en svo undar-
lega tókst til, aS þau urSu öll fyrir
eirihverjum skemdum. Eitt þeirra
skutu ÞjóSverjar 80 sprengikúlum,
annaS varS fyrir sprengikúlu úr
fjármálaráSgjafinn, Hon. Chas.
Dunning, gaf til kynna í þinginu
á mánudaginn.
Fimm manns biSu bana á bónda
bæ nálægt Duibuc, Sask., á sunnu-
daginn. Sat fólkiS á bænum
kringum stofuofninn, og var aS
oma sér, er hann sprakk til agna
og drap fólkiS. HvaS sprenging-
unni mun hafa valdS er ekki víst,
en grunur manna er aS Dynamit
eSa annaS hættulegt sprengiefni
hafi veri, í eldiviSnum sem kynt
var meS. í
BANDARIKIN
Hon. Josíhua W. Alexander,
kongressmaSur frá Missouri, hefir
veriS útnefndur af Wilson forseta
verzlunarráSgjafi BandaríkjEUina í
staS Hon. William G. Redfield, er
beSist hafSi lausnar. Fjármála'
ráSgjafaembættiS er ennþá óskip--
aS.
Til vandræSa horfir aS nýju
milli Bandaríkjanna og Mexico og
hefir jafnvel svo langt gengiS, aS
GufuskipafélagiS Cunard línan
hefir ákveSiS aS auka skipastól
sirin um /2 miljón tonna, og er til-
efniS aS keppa viS amerískar sigl-
ingar, sem altaf eru aS færast í
vöxt. Skipin eiga aS vera um
2000 tonn og brenna steinolíu.
Eiga þau aS vera aS öllu leyti sam-
kvæmt nyjustu tízku, t. d. meS
kælirúmum af nýjustu og beztu
gerS.
. Lloyd George hélt á laugardag-
inn ræSu í Manchester, þar sem
hann lýsti því yfir, aS samsteypu-
stjórnin væri ennþá nauSsynlegf
þó ófriSnum væri lokiS, meSan aS
órói væri í löndunum, og svo til
þess aS geta staSiS strauminn af
verkamannahreyfingunni, er gengi
í berhögg viS hagsmuni þjóSarinn-
ar. Sum af helztu blöSum liberal
flokksins eru mjög óánægS meS
þessa ræSu stjómar formannsins,
og Manchester Guardian vill ekk-
ert bandalag móti verkamanna-
hreyfingunni.
bæjarfulltrúi og Jón Ásbjörnsson
yfirdómslögmaSur.
Tímakaup verkamanna hér í
bænum hefir nýlega, meS samn-
ingi milli þeirra og vinnuveitenda,
veriS ákveSiS kr. 1.16, frá 27.
þ. m.
Bankavextir hafa hækkaS hjá
báSum bönkunum upp í 7 %.
Frá ísafirSi. SíSastl. laugardag
fór fram atkvæSagreiSsla um,
hvort stotfnaS skyldi þar í kaup.
staSnum sérstakt borgarstjóraem-
bætti, en þaS var felt.
Fisksala í Engiandi Skallagrím-
ur seldi þar nýlega farm sinn fyrir
2250 pd. sterl.
Erlingur Pálsson sundkennarí
tvaS vera 'ráSinn yfirlögreglu-
>jónn hér í\ bænumf og dvelur
íann nú erlendis til þess aS undir-
búa sig undir þaS starf.
Embættisprófi í læknisfræSi
hafa nýlega lokiS hér giS háskól-
ann, Árni Vilhjálmsson og Snorri
Halldórsson, báSir meS 1. eink.
Einar A) nórsson próf. hefir sagt
af sér embætti frá næstu mánaSa'
all og gildur borgari þessarar borg-
Falcons.
lslenzku skautakapparnir eru
komnir fram á orustuvöllinn ennþá
einu sinni, og segja þeir, sem bezt
til þekkja, aS sjaldan eSa aldrei
muni skautasveit Falcons hafa ver-
iS skipuS fríSara og fræknara liSi.
Næstkomandi mánudag verSur
fyrsta brýnan milli Falcons og Sel-
kirkinga, og fer leikurinn fram «
Amphitheatre skautahringnum á
Colony St. Er búist viS aS þar
verSi 'harSur aSgangur og skemtun
góS. AlKr skautamenn Falcons
eru islendingar og má nefna meífal
annara:
Frank Frederickson.
KonráS Jóhannsson.
Bobby Benson.
Halli Halldórson.
Harvey Benson.
Magnús Goodman.
Walter Byron.
Ed. Stephanson.
J. Goodmannson.
Ohris. FriSfinnson.
Walter FriSfinnson.
1 stjórnarnefnd félagsins eru:
mótum án eftirlauna. Mun þá taka HciSursforseti Hon. T. H. Johnson
flugvél, en hin skemdust á annan
hátt í sambandi viS ófriSinn. Sagt
er aS ÞjóSverjar muni aS verSa
aS greiSa skemdir á húsum forset-
ans meS 40 þúsund sterlingspund-
um.
Stjórnin í Argentínu hefr ákveS-
iS aS lána bandaþjóSunum, Bret-
landi, Frakklandi og Italíu $200,-
000,000 til matvælakaupa í Ar-
gentínu.
ÍSLAND.
-
0NNUR LÖND.
stólana í Koreu skipa Japanar.
Vinnukonuekla er orSin svo til-
tfinnanleg í St. Paul Minn., aS auS-
mannafrúrnar hafa ákveSiS aS
bjóSa vinnukonum sínum hærra
kaup, betra viSurværi og betri
húsakynni en hingaS til hefir veriS
venjan, og lofa þei maS nota bif-
reiSar fjölskyldunnar einu sinni
eSa tvisvar í vikuf til skemtiferSa.
HaldA frúrnar aS úr þessu muni
stúlkan fremur kjósa vinnukonu-
stöSuna, 'þegar hún er orSin svoná
glæsileg, heldur en erfiSa verk-
smiSju eSa búSarvinnu.
SenatiS í Wasihington hefir
frestaS umræSunum um friSar-
samningana þar til aS jólahléinu
afstöSnu, sem verSur 6. jan., en
byrjar þ. 20. þ. m. Eins hefir
þingsályktunartillaga Lodge um aS
gera sérstakan friS viS Þýzkaland
veriS frestaS umysama tíma.
KosningasvikamáliS, sem hefir
veriS höfSaS gegn senator Tru-
man H. Newberry, og helztu hjálp-
armönnum hans, hefir veriS fyrir
rétti í Detroit, Mich., undanfarnaj anum var hrundiS af stóli, en varS
daga. Flestir hinna ákærSu'hafa i svo seinna aS gefa þau í hendur
neitaS aS segja, hvort þeir væru Bela Kun, BolshevikileiStogans.
sekir eSa saklausir, nema Truman! Féll hann þá í ónáS og hefir ekki
ParísarráSstefnan hefir synjaS
kröfum Rúmena um landaukninga
vestur á bóginn, og jafnframt 'hót-
aS þeim því, aS ef þeir ekki und'
irskritfi friSarsamningana viS Ung-
verja fyrir 10. þ. m., þá skuli reiSi
stórveldanna falla á þá. Hvort
Rúmenar lækka seglin sést í dag.
1 kjallaranum undir höll Micha-
els Karolys greifa í Ungverjalandi
íundust nýlega 1 00 miljónir króna
grafnar í jörSu. Karolys var um
langt skeiS einn af helztu stjórn-
málamönnum Ungverja, stóS fyrir
uppreistinni gegn Karli keisara og
tók sér völdin í hendur er keisar-
Rvík 2. nóv.
Kíghósts er á nokkrum stöS
hér í bænuin. *
um
viS ritstjóm MorgunblaSsins.
Mælt er og aS Lárus H Bjarna-
son prófessor muni verSa skipaSur
hæstaréltardómari, og missir þá
lagadeild háskólans tvo elztu
kennarana samtímis.
Forseti Capt. H. Axford.
Vara-forseti Lieut. W, A. Albert
FéhirSir W. FriSfinnson.
MeSstjórnendur:
Col. H. M. Hann^sson.
Major Skúli Hanson.
Capt. Walter Líndal.
Capt. Joseph Thorson.
Lieut. John Davidson.
W. Forrest.
F. Thordarson.
Sikptapi. — ASfaranótt síSast-
liSins fimtudags strandaSi danska
skipiS Activ" fyrir Mýrumt og
fórust allir menn, sem á því voru.
ÞaS var á leiS til Borgarness meS
trjáviSarfaim. Ókunnugt er, hve
margir voru á skipinu, en búist viS
aS þeir hafi varla veriS fleiri en 5
eSa 6, því skipiS var lítiS. '
Nýtt tímarit er í vændum. Á
þaS aS Ifjalla um andleg mál og
heita Morgun. VerSur málgagn
sálarrannsóknarfélagsins og rit-
stjórinn verSur Einar H. Kvaran.
Morgun verSur 1 5 arkir í Skírnis-
troti og kemur út í þrem heftum.
Árgangurinn á aS kosta 1 0. kr. og
kemur fyrsta heftiS út um næsta
nýár.
Innflutningur og sala rúgmjöls
hér á landi er auglýst frjáls, frá og
meS I. þ. m. Þó verSa þeir sem
rúgmjöl flytja hingaS frá Dan-
mörku, aS fa meSmæli forstjóra
skrifstofu stjórnarráSs Islands í
Kaupmannahöfn, til útflutnings
þaSan úr landi.
/
Brynjólfur Tobíasson stúdent er
Grjótmulningsvél hefir nýlega ver-
S komiS fynr ofan viS Laugaveg-
inn, kippkom fyrir innan Mjölni.
Dráttarvél var höfS til aS hreyfa
hana. Grjótmulningurinn berst á
belti meS hóllfum upp í stórt sívalt
sáld, sem greinir grjótmulninginn í
flokka, eftir stærS. SáldiS ligg-
ur svo hátt, aS hestvögnum má
koma aS þvi a báSa vegu og fell-
ur mulningurinn ofan í þá og er ek-
iS umsvifalaust í veginn. Þessi betra frá því eg skrifaSi síSast.
vegagerS sækist bæSi fljótt og vel. j Um miSjan þennan mánuS brá til
Reykjanesvitinn. Eins og áSurSV° snj,órminkaSi aS
hefir veriS frá sagt, skemdist hannj "" SV° " UU aftUr brCytt 4,1
af jarSskjálfta 21. f. m. Fyrsti.
1 • 1 '1111, Pann I I. p. m. haföi kvenfelag-
kppunnn kom ruml. kl. 1 I um! w ,
,r , , , I 10 Vonm samkomu til aS fagna
morgumnn og voru sifeldar hrær' , .. , 6
..1,10 L * • i ■ I nermonnum bygSannnar og segja
ingar til kl. 2, en harSasti kippur- , , ,, c , ...
U, , , , , j pa velkomna. bamkomustionnn
. I, þa kom þversprunga
í vitastöpulinn, 6 metra frá grunni,
Fréttabr áf.
(Frá fréttaritara Hkr.)
Markervijle 29. nóv. ’19
VeSráttan hefir' lítiS breytt til
en þar eru veggirnir 8 fet á þykt og
vitinn aS ummáli 90 fet, en hæS
alls vitans eru 26 metrar. Vitinn
hefir nú veriS spengdur og gert viS
alt, sem aflaga fór í jarSskjálftan-
um. Veggimir á húsi vitavarS
ar sprungu einnig, og lá fól'k hans
í tjaldi í tvo daga.
Páll Eggert Ólason varSi dokt-
orsritgerS sína um Jón Arason fyr-
ir háskóla Islands 24. þ. m. Var
henni hælt mikiS, og hlaut Páll
doktorstignina. Einnig var Jón
J. ASils sagnfræSingur gerSur aS
heiSursdoktor háskólans í heim-
speki.
Mannalát. — Páll V. Jónsson
verzlunarstjóri frá Akureyri and-
aSist hór á Landakotsspítalanum í
gærkvöldi úr krabbameini. Hann
var um fertugt og myndarmaSur.
Kvæntur var hfmn Vilhelmínu Sig-
urSardóttur járnsmiSs á Akureyri.
Samdægurs andaSist á Landakots-
spítalanum Eyþór Tómasson Kjar-
an stýrimaSur, fæddur 19. júní
var Mr. Daníel B. Mörkeberg,
fýlkisþingmaSur; ennfremur fluttu
fagnaSarerindi þeir Sr. P. Hjálms-
son og hr St. G. Stephanson; fleira
var haft til skemtunar og veitingar
á eftir. SíSast var danz. Því
orSi var á lokiS aS fagnaSarmót
þetta hefSi veriS hiS ánægjuleg-
Eista. Vonin á beztu þökk skiliS%
'fyrir frammistöSuna.
Eins og áSur hatfSi veriS aug-
lýst, kom séra Kjartan prófastur
Helgason hingaS. ÞjóSræknisdeild
in lét mæta honum í Innisfail, þann
1 8. þ. m., til aS fylgja honum til
viStökustaSar hjá St. G. Stephan-
syni. AS kvöldi næsta dags (19.)
flutti séra Kjartan fyrirlestur f
Tensala Hall í Markerville, fyrir
um 70 áheyrendum. NiSdimt var
og ferSatfæri hiS versta, sem mjög
dróg úr aSsókninni. Vel ætla eg
aS fólki hafi hugnaS erindi séra
Kjartans, margt var líka vel sagt
og rökstuSningur ágætur.
Séra Kjartan er hinn ljúftnanrj-
legasti í allri framkomu, en eg hygg
aS meira þurfi en stúndár dvöl til
aS kynnast honum.