Heimskringla - 27.10.1920, Síða 2

2- BLAÐSIÐA
HEIMSKRIMGLA
WINNIPEG 27. OKTÓBER 1920
Bréf
tíl Iesenda Heimskringlu.
Hinn 6. sept. 1886, fyrir rétt-
um 34 árum síðan, birtist fyrsta
töiu'blaS blaSsins Heimskringla,
þá ein örk aS staerS, og eina frétta
blaSiS, sem þá var gefiS út á ís-
lenzku vestan hafs. Eg sem þetta
ón króna á ári — eldsneyti og Ijós-
metíi kosti landiS 6 miljónir króna
á ári, en leir og steinn og trjáviSur
margar miljónir króna á ári. Fyrir
munaSarvörur af ýmsu tæi og gjá-
lífi hafa landsmenn fleygt 6—8
miljónum kr. á síSustu árum (sbr.
5. hefti Fylkis, og hagskýrslur Is-
lands 1916). En ef þér viljiS
tryggja landi þessu verulegt og
síSan var mér samtíSa í 5 ár á! Vírgirt alt heimálandiS norSur aS
Grund í Skorradal. Mér sýndist: Kjarará.
rita var stofnari og ábyrgSarmaS- | varanlegt frelsi, þá sýniS oss Fróns
ur blaSsins, Einar Hjörleifsson Var búum gott fordæmi í ráSvendni og
meSriJstjóri viS iþaS og Eggert Jó- dugnaSi, sparsemi og trúmensku,
hannsson sá um útsendingu (þess, þv; þeir kostir eru meira verSir en
innheimtu og prentun. j gull 0g silfur, skrautklæSi og
Öþarfi er aS minna lesendur kr0ssar.
Ef Hedmskringla er enn viS lýSi
þá vona eg aS ofanritaSar línur
fái aS birtast í henni sem fyrst og
aS eg fái aS sjá fáedn orS um leiS
frá gömlum og nýjum vinum.
Akureyri 7. sept. 1920.
Frímann B. Amgrímsson.
alt ganga þar vel. Jón á Kolslæk menn,
var meS mér og héldum viS tafar-
laust til Húsafells. Þar býr nú
Þorsteinn Þorsteinsson, giftur dótt-
ur Kristleifs á Kroppi, sem ÁstríS-
ur móSir hans hafSi aliS upp. Ást-
Þara talka viS Krók-
KolsstaSir, HallkelsstaSir,
Heimskringlu á þátttöku blaSsins \
í þjóSmálum Canadaveldis og
Manitobafylkis, né á sundrung Is- J
lendinga út af stjórnmálum, smá-
atriSum og mannvirSingum þsur
vestra. BlaSiS Lögberg, sem
faeddist áriS 1888, sýnir aSra hliS
þeirra þráttana, Heimskrrngla
hina; og afleiSingamar af þeirri
sundTung þekkja lesendur líka og
truflunina og tjóniS, sem af henni
hlauzt. Á aSra hönd stóS fast-
heldni viS fornar venjur og ýmis-
kónar hjátrú, hinsvegar reynslu-
vísindin og kröfur nútímans.
Eg tek þetta tækifæri til aS
senda Heimskringlu og lesendum
Bjöm
Ferðapistlar.
Eftir
Jónsson frá Churchbridge.
Frh.
Á Uppsölum í Hálsahreppi er
tví'býli. Býr eigandi jarSannnar á
hennar heillaóskir mínar, vonandi tveiim pörtunum, Andrés og Halla
aS blaSiS lifi enn og haldi því á þriSja partinum. Halla er dótt-
starfi áfram sem hún átti aS vinna, ir Jóns Erlingssonar frá Kirkjubóli
nefnilega aS leiSbeina íslending- og Þóiunnar Hannesdóttur af
um austan hafs og vestan án þess Akranesi. Halla er náskyld konu
aS blanda sér mikiS í flokkaþræt- minni, og því kom eg þar og stóS
viS næturlangt. Andrés og Halla
er nýbyrjuS búskap; og er hægt
ur og trúardeilur, en vinna alþýSu
þaS gagn sem framast var unt, i
einkum meS því aS vekja athygli
hennar á verkvísindum og sameina
hugi manna í öllu, sem stefndi aS
almennings heill og velmegun
(sbr. ritgerS: ‘‘Þraut Islendinga”)
Fyrir
stein yngri, aS hann hefSi fengiS
góSan arf, bæSi aS manngæSum
og efnum, því alt bar meS sér, ut-
an húss og innan, aS þar hefSi ríkt
til samans dygS og dáS. TúniS er
stækkaS og bætt. Steinhús bygt
og hlöSur og önnur útihús úr jámi.
Alt vel um gengiS. Og mikill er
sá munur aS taka viS svona fall-
egu búi, eSa byrja aS nýju meS
alt.
ÞaSan héldum viS í
tungu. Á leiSinni þangaS sá eg
Húsafellsskóg, mjö'g fallegan. —
AS Kalmanstungu kom eg aS
miSjum aftni. Tók Ólafur mág-
ur minn og þau hjónin mjög vel á
móti mér, og sýndu mér alla þá
alúS sem mögulegt var í té aS
láta. MikiS var þar breytt frá
því sem áSur var, túniS alt sléttaS
og stækkaS um þriSjung. Móinn
um æfina, og þar af leiSandi
eymdarástandi. Hann hafSi lííka
heyrt aS læknar bættu mönnum
marga sjúkdóma ogþó hann hefSi
aldrei leitaS til læknis, þá hafSi
hann þó mikla trú á meSölum frá
lunds gamla. I rúminu lá Jens
gam'li og blés þungan í sumarhit-
an. Hann var nærri áttræSur aS
ÞorvaldsstaSir og Jensá, frá Kjar- aldri og þess vegna var þaS ekki
ará til Hólmavatns; svo Fljóts. undarlegt, þó honum fyndist á
tunga til NorSlingafljóts. MeS stundum aS hann vera þrteyttur og
þessu fríjast þeir algerlega viS all- m^gidítill. Annars hafSi Ihann
an afréttarágang Reykdælinga. ___ aldrei veriS veikur á æfi sinni —
ríSur hætti búskap í vor og skifti j Séra Magnús er nú 75 ára; mikiS einn einasta dag. Þess vegna
jörSunum milli barnanna, sem mig, farinn aS tapa sjón, svo hann get- var '^ann hræddur viS veikindi.
minnir aS séu 5 aS tölu. Ástrí5-| ur hvorki lesiS né skrifaS, og bæt- ^ann hafSi séS svo mikiS af þeim
ur var og er sómakona, eins og >st það ofan á missi ástríkrar konu
maSur hennar var, Þorsteinn Magn j °S sona. En hann telur þaS sem
ússon frá VilmundarstöSum, dáinn j handleiSslu drottins alt sér til
fyrir löngu. Svo leizt mér á Þor- j góSs. Hann er svo kristinn maS-
ur, ber sig vel og treystir á góSa
heimkomu og samíundi' Séra
Magnús er sérlega vel skemtinn og t>ieirn- °g t>ví var þaS, aS ef þaS
fróSur, stálminnugur á alt sem k°m fyT'r> honum varS misdæg
hann les; og var fljótt liSinn hálf- urt' sem eicic* var oft/varhann
ur dagur, sem eg dvaldi þar. Hann ^ræddur viS meiri vikinldi og fór
er sæmdar maSur og býr góSu búi lil nagranna sinna og kumningja, og
meS dætrum sínum þremur _________ fékk ^já Þ6’111 allar þ*r meSala-
SigríSur heitÍT ráSskonan ____‘ og leifar, sem þeir höfSu í fórum sín-
drífa þær búsíkapinn meS forsjá um; helti sv,° °^u þessu í eina
og dugnaSi, því vinnufólk og fl08ku- SíSan tók ihann þetta inn
Kalmans- hciupcifólk er dýrt, og aS sjá alt me$ þeirri fbstu sannfæringu aS
meS annara auguta er aldrei eins mundi bæta sér. “ÞaS er
gott. — Séra Magnús er margt í kjarngoitt,” sagSi hann í hvert sinn
senn. Hefir veriS fátækur smala-, °S fann samsturtdis til bata, sem
drengur, svo vinnumaSur og sjó-
maSur; fór fuIIorSinn í latínuskól-
ann nokkra vetur og svo á presta-
skólann; útskrifaSist þaSan og
vígSur til prests aS Gilsbakka ár-
iS 1881. Hefir þjónaS prests-
emlbætti í 36 ár, og vél helming
allur, ofan aS Lambhyl, kominn í þess tíma veriS prófastur; gegnt
fyrir alla meSalgreinda menn »S
hugsa sér, hvaSa saeldarkjör þaS
muni vera, aS byrja búskap í ann-
ari eins dýrtíS og nú á sér staS á
lslandi meS alt undantekningar-
laust. Sem dæmi vil eg nefna
s'létt, skrúSgrænt tún, og móinn
austur aS Hransnefinu allur brot-
inn og plægSur. En sökum vönt-
unar á áburSi var ekkert fariS aS
spretta þar; því, eins og víSar á Is-
landi, er gróSurmoldin léleg og
þarfnast áburSar. Túnin eru stór
og góS. Bjóst Ólafur viS aS fá
um 400 hestburSi af túninu, enda
hugsa eg aS túniS sé orSiS fast aS
40 dagsláttum. Öll hús eru fyrir
nokkru bygS úr steini meS járn-
þökum; heyhlaSa meS fjárhúsi.n á
eina hliS, fjósin á aSra og hest-
húsin á þá þriSju. Tekur hlaSan
11---12 hundruS hestburSi. 1-
20 árum síSan endurtók
eg þá uppörfun í ritgerS, sem eg þaS^ aS hjá einum bónda sá eg kú,
sendi Heimslkringlu frá París meS gem keypt var á 800 kr., og sem
fyrirsögninni "Island frjálst”. — mjólkaSi 8 merkur í mál. Og
Seinni þáttur þeirrar greinar kom einnig heyrSi eg aS kýr hefSu ver-
aldrei á prent. | iS seldar á 1 000 kr. og ær á 1 00
Nú vildi eg mega vara lslendinga kr. Svo eg færi sönnur á mál
viS yfirvofandi áþján, sem ófor- mitt, þá var þaS Páll Soffoníasson
sjállni og tómlæti alþýSu, æðri sem £ Kletti, en flutti þaSan í vor. Og
lægri, geta af sér leitt, nema aS sé foann áttj ærnar, sem voru seldar á búSarhúsiS er úr steini, meS stór-
gert í tíma, — ef þaS er nú mögu- þessu verSi. Hann er giftur GuS- um kjallar og lofti og skúr meS
liegt. Fávizlkan og sérplægnin rúnu dóttur Hannesar í Deildar- a’Hri austurhliSinni. VatnsleiSsla
rySja sér til rúms. Eg vildi mega tungu. j er » o11 þusin- svo ekki þurfti annaS
minna á orS Salomons: Afla £n svo eg komist aS efninu aft-^ en aS snúa hana, og þá bunaSi
þér vizku. Ótti drottins er upp- ur. þá þótti mér bújörSin smá. Og vatniS álstaSar. Girt er frá Hvítá
haf vizkunnar”. ÞaS er ótti fyrir þegar eg fór aS hugsa til ungu pilt- viS HraunnefiS, fyrir ofan túniS
því aS brjótahiS eilífa lögmál lífs anna { Ameríku, sem álíta ekki
sanninda; því ráSvendnin er byrjandi meS minna en tveimur og
helzt góSum löndum, þá fanst mér
þaS ganga kraftaverki næst aS
hugsa sér aS framfleyta konu og
börnum (2 voru fædd) á slíkri
sneiS, sem Andrés og Halla eru aS
byrja búskapinn á. En guS hjálp-
ar þeim sem honum treysta. GuSs
sveitarstörfum mestan tírnann, og
veriS sýslunefndarmaSur í mörg
ár; einnig alþingismaSur um mörg
ár; neSri deildar forseti um nokk-
urár ogí millilþinganefnd fátækra-
mála; og þá var hann gerSur aS
riddara af Dannebrog. Ennfreim-
ur ihefir hann stundaS um mörg ár
homopatiskar lækningar meS góS-
um árangri. Og síSast hefir séra
Magnús haft lærisveina til kenslu
undir skóla í marga vetur. öll
hans vinna er samvizkusamlega af
’hendi leyst. En nú er starfinu hann.
lokiS, en minningin um þaS lifir. I spurSi
gerSi hann glaSan og ánægSan
eins og hann hafSi áSur veriS.
Fyrir nokkrum vikum hafSi Jens
gamli orSiS Iasinn, fengiS svima
og ógleSi. Hann fylgdi sínum
gamla vana og sendi Grétu, sem
var frændstúlka hans, ung aS aldri
og foreldrálaus og hirti fyrir hann
húsiS. Hún fór til nágrannanna
hringinn í kring til aS safna meS-
álaleifum. Alt þetta samsull fylti
stóra flösku, og var óhætt, aS þar
var sitit af hverju saman komiS,
svo sem Sedahiovatn, Kínadropar,
JoS, Mixture og margt annaS góS-
gæti. Elöskuna tæmdi hann
smám saman, en nú dugSi þaS.
Og þá var ekki um annaS aS gera
fyrir Jens gamla en aS leggjast í
rúmiS og senda eftir lækninum.
Þegar læknirinn hafSi skoSaS
hristi hann hö'fuSiS og
'gremjulega þvlí sín hefSi
Eg kom viS á KolsstöSum í ekki veriS vitjaS fyr. Hann sá
bakaleiSinni. Þar býr SigurSur strax, íivaS rgelkk "aT'gam'Ia Jéhsi
GuSmundsson. Hann hefir búiS var ekki annaS en elli, sem
þar allan sinn búskap góSu búi.
Kona hans er SigríSur Þorláks-
dóttir úr Reykjavík. Þau eru hin
svo óvænt og hastarlega heimsótti
hina gömllu hetju, og lét hann
verSa þess vísari, aS nú ihjálpuSu
°g
jafn þýSingarmikil sem víStæk og
nytsöm þekking.
Hinn ýafstaSni heimsofriSur var
bein afleiSing víStækrar siSspill-
ingar, sem hafSi gegnsýrt og eitr-
aS flestar EvrópuþjóSirnar, eink-
um í stórborgunum. Meinsæri,
þjófnaSur, morS, saurlifnaSur,; blessun er 0ft meS litlum efnum.
svail, peningasvik og ósegjanlegt jyjé,. ie;g þar vel um nottina. Þau
óhóf, voru daglegir viSburSir. En eru ung og gervileg og lifa í von-
syndin leiSir dauSann sér viS ’hliS. ;nm um goga framtíS. Eg leit svo
Styrjöldin kom til aS brenna bófa-^ j.;] ag sambýliS væri gott og friS-
bælin, og hreinsa pestarlbæli stór- j ur og samvinnúhlýindi ríktu þar á
jvo þar yrSi líft
borganna, ^
Vér Islendingar og frændur
vorir Skandinavar, verSum aS
-gæta vor ibetur, svo aS samskonar
hörmungar og niSurlæging komi
ekki yfir oss, sem lostiS hefir miS-
veldi Evrópu og
meSal allra.
Frá Uppsölum lagSi eg aS Kols-
laek þann 2 1. Þar eru frændur
og fornir vinir, foreldrar Höllu,
sem áSur er getiS. Hitti eg þar
illa á, aS Þórunn var veik og Jón
grannþjóSir talsvert lasinn líka. Eru þau
þeirra; því hér á lslandi og í j jón'n nú f r:n aS heilsu. Hafa
Skandinaviu hafa samákonar lestir £aft nog fyr;r s;g a5 leggja'þau 30
og áfglöp, sem eytt hafa MiS-Ev-
TÓpu, náS furSu mikilli útbreiSslu.
Ofnautn víns og áfengis, tóbaks-
brúkun og sælgætisát, fordild, fals 1
cg tildur--- og hvíta mansaliS —
og saurlifnaSur, hafa útbreiSst
einnig hér svo aS til hættu horfir.
En hugur unga fólksins hnegist
fremur aS skemtunum en verklegí
ár, sem þau hafa haft bústjom á
hendi, þó oft hafi no'kkuS þungur
andróSur veriS, hafa þau samt
varist skuldum til þessa. Þar var
eg nótt, og var alt í té látiS viS mig
sem eg gat þegiS. Þau hjón eru
væn og geta sér góSan orSstír.
Frá Kolslæk lagSi eg 22. júlí.
Kom viS á Giljum og hitti þar
um og vísindalegum störfum; en gamlan kunningja, Hinrik Jónsson
þær skemtenir leiSa af sér ötbirgS. frá RauSagili, sem alinn var upp
“öreigi verSur sá, sem sólginn er í Halldóri Magnússyni í Fljóts-
skemtanir . tungU> bróSur ólafar, konu Stefáns
GleymiS »því ekki, Vestur-
lrlsndingar, sem vitjiS Islands, aS
færa því nytsama þekking. Kenn-
fS fólkinu hér á landi, kalkbrensllu,
cementsgerS, múrsteínsvinslu og
jarSyrkju; ednnig aS byggja hlý og
trat st hús, og aS hita þau meS
ork inni, sem ár Islands og fossar mik;g i,ætt tún og stækkuS. Stein-
veyma, bví ekkert af þessu kunna £,;g er þar og góS gripáhus. RáSs-
lslands lærSu verkfræSingar og magur ekkjunnar var sonur Jó-
laerifeSur ennþá, þo skolar og þannesar Ásmundssonar fra Múla-
kirkjur lcositi Islendinga hálfa milj- 1 sem fyrir kringum 40 árum
í Kalmannstungu. Einnig hitti eg
þar Jóhannes Hannesson frá Ási,
nú 87 ára. BáSir voru þeir mjög
ernir og voru viS heyskap uti £
túni. Á jörSinni býr ekkja Jó-
hannesar, sonar Jóhannesar þess,
sem áSur er getiS. Á Giljum eru
beint í NorSlingafljót viS Skeljalá.
— Ólafur Stefánsson í Kalmans-
tungu, ibróSir konu minnar,
myndar og dugnaSarmaSur. eins
og jörSin öll ber meS sér. Kona
Ólafs er Sesselja dóttir Jóns
Galtaholti og Þórunnar Kristófers-
dóttur frá Fjalli. Hélga kona
Kristófers var systir önnu, ömmu
Ólafs. Sesselja er ágætis kona og
kemur alstaSar þa mtil góSs. Börn
þeirra eru 3, 1 stúlka og 2 dreng-
ir. Eru þaS myndarleg og mann-
vænleg börn. ÞaS er erfitt aS búa
til fjalla og verSa aS sækja alt á
hestúm. En heldur er þaS samt
bót í máli, aS nú eru komnar tví-
hjólaSar kerrur, sem einn hestur
gefcur dregiS, og hægt er aS hafa
á 600 pund. Og nú er veriS aS
geta akbraut ofan Hálssrveit aS
Reykholti, en þangaS nær ak-
brautin úr Borgarnesi. Vikuna,
mestu myndarhjón. Þótt stutt engar hrossalækningar. Læknir-
dvölin minti SigurSur mig inn sagSi Jens gamla hvers kyns
væri
fljótt á ReykjavíkurferSina okkar
Króksmanna meS rjúpu haustiS
1 880. Hann var einn þeirra sem
fór meS mér á áttæring Ólafs sál. í
Litlateigi; og samskipa okkur suS-
ur varS Jón Jónasson frá Bakka á
Bakka-áttæringnum. Jón GuS-
mundsson frá MúlastöSum var
meS mér suSur; og hinir aSrir, er
meS mér voru, voru alt tómir
sveitamenn, en meS Jóni Akurnes-
ingar, alt góSir sjómenn og Kristj-
án Jónsson frá Sveinaturtgu. Alt
gekk vel suSur; en til baka hTept-
um viS stórviSri. Jón frá Múla-
stöSum var ekki tilbúinn þegar viS
fórum; tók Jón hann en Kristján
fór meS mér. FariS var aS
skyggja en byr var góSur. Þegar
ViS vorum aS losa, fóru hinir aS
setja fram. Þegar fyrir skagann
kom var orSiS ,dimt( en ljósin
komin upp á BakkavörSunum sem
sýndu leiSina inn LamibhússundiS.
sem eg dvaldij Kalmanstungu, var ^ gekk afe yej en Jón gá] drukn
aSi á Flöginni. Þessu mundi GuS-
mundur vel eftir og fleiru sem bar
á góma frá gömlum tímum. GuS-
mundur er mjög viSfeldinn maS-
altaf kalsaveSur, hvorki hiti ne
kuldi; á mæli 8 stiga mestur hiti.
Tvo morgna var fent ofan aS túni,
og þótti mér tignarlegt aS sjá
Strítinn alhvítan um þennan tíma.
Mér brá svo mifciS viS kuldann aS
eg skalf eins og hrísla. MikiS
millibil er þaS og þegar hér vestra
eru komin 90—100 stig í skugga.
Allir karlmenn voru líka í kápum
sínum viS sláttinn, eins og menn
eru búnir hér aS vetrarlagi. —
12 geitur eru mjólkaSar hjá ólafi
ÞaSan fór eg aS HallkelsstöS-
um. Þar býr Jóhannes Benja-
mínsson, eins og áSur. Kona
hans er Halldóra SigurSardóttir
frá ÞorvaldsstöSum. \ Háttatími
var kominn og því ekki numiS
staSar og hélt eg aftur í Kalmans-
tungu, eftir skemtilegan dag, þótt
og mjólka þær eins mikiS og 24; fremuf yæri ka,t
ær. Fjárhúsin eru 36x84 og geta
hýst 30 fjár. Tungan eru öllu j
betri aS skógi til en áSur var. 1
Þann 2 5. fór eg ofan aS Gils- [
bakka. Var margt þar breytt fráj
því sem áSur var. Tún mikiS j
stækkuS og sléttum og grasgefin.
IveruhúsiS er nýlegt, átórt og vel
frá gengiS; kirkja nýleg lí'ka,
hvorttveggja bygt af séra Magnúsi
Andréssyni. Einnig hefÍT hann
(Framh.)
--------x-------—
DýravimirinB.
(Smásaga.)
Sigmundur M. Long þýddi.
HiS ljósibláa rúmtjald skygSi
vel fyirr sólina, sem sendi geisla
sína inn í svefnherbergi Jens Borg-
var, og ráSlagSi honum aS ráS-
stafa húsi sínu viS fyrsta tækifæri.
ÞaS var nú máske ekki sem
bezt viSeigandi, aS hafa þess kynf
orS viS veikan mann. En Jens
gamli hlustaSi á orS læknisins ró-
legur, og sagSi, aS hvaS erfSaskrá
sína snerti, þá væri þaS alt í röS
og reglu fyrir löngu síSan. Dyr-
lund málafærslumaSur geymdi
erfSaskrána, sem hann hafSi sam-
iS fyrir meira en ári síSan. Þar
væri þessum hreitum, sem hann
ætti, skift rétvíslega milli h'lutaS-
eigandi erfingja, sem dkki væru
margir. Grétu væri útborgaS lít-
ilræSi, eiginlega eikki vegna þess
aS hún hefSi lagalegan erfSarétt,
heldur sem þakk'lætisvott fyrir hve
dýggilega hún hefSi annast sig og
eigur sínar, og veriS hjá sér, og
fyrir þaS neitaS mörgum álitleg-
um biSlum. Orsöki^til þess var
dálítiS önnur en Jens gamli í-
myndaSi sér. ÞaS var nokkuS
langt síSan aS Gréta hafSi gefiS
ungum manni, vænum og vel metn
um, hjarta siitt. Hann var ráSs-
maSur á jörS þar í nágrenninu.
Níls var foreldralaus eins og Gréta
og fátækur eins og hún. Þess
vegna gátu þau ekki gi'ft sig, en
urSu a<S vinna fyrir sínu daglega
viSurværi. En þau vonuSu aS
meS tíS og tíma gætu þau máske
dregiS svo peninga saman, aS þaul
gætu keypt sér heimili. Þetta
vissi enginn og því skildu menn
ekki í / því, aS hún la^lega Gréta
skyldi vísa frá sér öllum biSlum.
Grétu þótti sanarlega vænt um
Jans gamla frænda sinn, sem þrátt
fyrir öll sín sérkenni, var vænn
maSur. Hann var afar undarleg-
ur í hátturn og vandræSi viS hann
aS eiga um sumt, og þaS lá Ijósast
fyrir, aS um æfina hafSi ihann orS.
iS fyrir margvísliegu ranglæti af
meSbræSrum sínum og syistrum.
Hann hrósaSi dýrunum á 'kostnaS
mannanna. Hélt fram hinni miklu
og stS'föstu trygS þeirra og dygS,.
í samanburSi viS trúleysi og van-
þakklæti mannanna. Hann hafSi
ætíS veriS sérstakur dýravinur, og
unni þeim sem slínum meSibræSr-
um, Og ganvart þeim komu hans
beztu eiginleikar í ljós og ósér-
plægnustu tilfinningar í hjarta
hans. 1 fjósinu eSa garSinum
hafSi hann vanalega einhverjaR
skepnur, sem einhverra orsaka
vegna voru ekki til notkunar..
Hann lét annast um þær á bezta
og fúllkomnasta hátt, þar til þær
voru orSnar jafngóSar. Ef þaS
voru gripir, sem höfSu unniS hon-
um dyggilega, en voru nú þrotnir
aS kröftum, þá lifSu þeir aS sínu
leyti á eftirlaunum; þaS er aS
pegja, Jens gamli sá þeim fyrir
fóSri og húsaskjóli á meSan þeir
IjfSu.
Af þesum dýrum voru um þess-
ar mundir þrjú, sem hann hafSi
l'agt sérstaka rækt viS. ÞaS var
“Trúfastur”, lítill, gamall og
grimmur hundur; “Bob”, gamall
og lleiSinlegur köttur, og páfagauk-
urinn Jakob. Hann var Ijótur í
sjón, en gat veriS hlægilegur..
Hann hjó og beit hvar sem hann:
náSi til; bullaSi ýms óviSurkvæmi
leg orS, og veltist um af 'hlátri yfir
þeim, sem reiddust rugllnu úr hon-
um. Jens hafSi keypt Ihann á upp-
boSi ef'tir amtmanninn sáluga sem
orS 'fór áf aS veriS héfSi Imeinert-
I inn og lundillur, og af honum hafSi
I Jakob lært kúnstir sínar. Á upp-
boSinu vildi enginn bjóSa í hann,
því þaS var orSiS fleygt hvaS
! hann væri illyrtur. Jens gamli
keypti hann, svo hann yrSi ekki
I drepinn.
ÞaS var ekkert launungarmál aS'
j Jens gamli væri vel efnaSur. Hann
; átti peninga hér og þar á bönkum-
En hvaS mikiS hann átti, vissu
J menn idkki. Sá eini, sem vissi um
i éfnahag hans til hlítar, var hinn
gamli og heiSvirSi lögmaSur r
þorpinu, Ove Dyrlund, sem um
fjölda mörg ár hafSi séS um pen-
ingasakir Jens gamla, og sem hann
hafSi óbilandi traust á. Þessir
j tveir menn höfSu mikiS aS tala
—í ^-inni tíS, eftir samningu arf-
leiSsluskrárinnar, sem Jens gamli
lét éftir sig. Stundum virtist sam-
taliS mjög alvarlegt, en aS alt
hefSi ekki veriS af þeirri tegund
var auSheyrt á hinu glaSv^era
samtali og háu hlátrum, sem heyra
mátti frá skrifstofu lögmannsins,
seinasta daginn, sem þeir voru
saman, og luku viS seinustu atriS-
in viSvíkjandi eignum Jensar, yfir
glasi af gömlu portvíni. Seinustu
orSiin, sem Jens sagSi viS hinrt
gamla vin sinn, er þeir skildu, voru
þessi:
“ÞaS einasta, sem eg öfunda
ySur af, vinur minn, er aS þér fáiS
tækifæri til aS sjá framan í erf-
ingjana, þegar þér eruS búinn aíó
lesa upp fyrir þeim erfSaskrána.”
Nú lá hinn gamli maSur í rúmi
sínu. Læknirinn hafSi sagt hon-
um aS hann ætti skamt eftir ólif-
aS, og honum fanst sjálfum sem
þaS hlyti aS rætast.
AS ál'iSnum degi íkallaSi hann
á Grétu, og sagSi henni aS koma
meS Bob og setja ibúriS hans Ja-
kobs viS rúmgaflinn; en Trúfastur
lá jafnan við stokkinn. Hann
sagSist ætla aS kveSja þessa vini
sína, því dauSastundin væri óviss.
Nú var um aS gera hvernig þeim
liSi. þegar hann væri fallinn frá;
hvort noklkur vildi hlynna aS þeim,
eins og hann háfSi gert, eSa þeir
yrSiu vanhirtir og lifSu viS sult og
seiru. ÞaS hafSi svo mikil áhrif.
á Grétu aS heyra gamla marininn
tala þannig, aS hún kom engu orSi
upp fyrir gráti, en hún gerSi eins
og gamli maSurinn baS hana. Svo
lá hann þaS slem eftir var dagsins.
Ymist strauk hann hausinn á Jakob
sam reyndi aS bíta hann í fing-
urna og grenjaSi: “HvaS er þetta?
HvaS er þetta?” ESa aS hann
klappaSi þeim Boib og Trúfast og
tautaSi: "Þessar fallegu skepnui’,
þessar góSu skepnur.”
Um nóttina dó Jens gamli.
Gréta var aleip hjá honum, er hann
lézt. Hún veitti ihonum nábjarg-
iraar, og lagSi aS því búnu sálma-