Heimskringla - 29.03.1922, Síða 2

Z BLAÐSIÐA.
HEIMðKRINCLA.
WINNIPEG 29. MARZ 1922
Orðabálkur.
Eftir Þórberg ÞórSarsonr
Undir þessari fyrirsögn hefir
ritstjóri Tímans leyft mer að
birta framvegis í hverju tölublaði
orð og orðasambönd úr safni
mínu, ásamt skýringum, sem mér
eru á þeim kunnar. Heimilisfang
þeirra læt eg fylgja, þegar því
verður við komið, en nöfn heim-
ildarmanna tel eg óþarft að birta.
Eg bið nú sem flesta lesendur
blaðsins að veita orðabálk þess-
um gaumgæfilega athygli, skrifa
orðin hjá sér jafnóðum og þeir
lesa þau og leita upp og skrá í
bók allar myndir þær og merk-
ingar, sem þeir geta gert sér í
hugarlund, að orðin hafi imæltu
máli- Aftan við skýringarnar bið
eg þá að tilgreina heimilisfang
þeirra og heimildarmenn.
Innan fárra daga kemur á prent
eftir mig “Leiðarvísir um orða-
söfnun”. Þar er gerð allrækileg
grein fyrir ýmsum meginatriðum,
sem gæta þarf við söfnun orða.
Bezt þætti mér, að þeir, sem veita
þessari málaleitun minni liðsinni
kyntu sér bækling þennan — því
notað af löngu dánum manni, esm sjálfskyldu, þykjast eiga heimtingu1 verk og 63 bíndi hafa verið prent-
þetta með sjálfskyldu. Suðursv-
næsta (-u, vantar flt.), kvk.,
smíðaði slík ílát.)
skýjadeild (-ar, -ir), kvk., rof
á millum skýja. Öræfi (var alg-;
heimildarmaður minn ekki heyrt
það nú)- Suðursv. (alg.).
skríma*) (-u, -ur), kvk., ryttu-
rolla. Suðursv., Öræfi.
skjöpp (-ar, -ir), kvk., pjatla: næstuna. Suðursv.-
það lafir skjöpp við skóginn þinn' i upp: upp á — á (um tíma) :
Öræfi (sjaldg.) Suðursv. það hafa ekki verið seldar hér
skinnskjöpp, skjöpp úr skinni.! jarðir upp á næstuna ............
Öræfi, Suðursv- j á síðustu tímum. Suðursv.
strigaskjöpp, skjöpp úr striga. Upp: upp á — til (um tíma) :
Öræfi, Suðursv- geyma e-ð upp á páskinn, hvíta-
tvístæða (-u, -ur?), kvk-, tvö-1 sunnuna, morgundaginn = geyma
faldur ís (þannig að ófrosið vatn e-ð til....... IVliðf.
er millum íslaganna). Öræfi, j páski, kk., kvað aðeins vera til
Suðsv. í þolf- eint. með greini: geyma e-ð
sjávarskifti, kl. flt.hlið í brim- Upp á páskinn. Miðf.
a e-u, án nokkurrar hliðsjónar af uð.
því, hvort maður á tilkall til þess | I sambandi viS þetta tísaútgáfu
eða ekki: hann (hún) vil hafa fyrirtæki. beifir Maxim Gorki lát-
iS í Ijósi álit sitt á gildi bókment-
Og eru ummæli hans þess
garði, Öræfi. Suðursv.
hlið (—s, hlið), kl., sjávarskifti
Öræfi (alg )
stjóragleypa (-u, flt. ekki til?),
kvk., fiskur (einn), sem dregst
undir eins og rent er færinu, en
léni (-s, -i), kl-, viðarvöndull.
sem stungið er framan undir viðar-
bagga á skógaibrossi, milli bagg-
ans og reiðingsins (utan á klyf-
berafjölina) til þess að ekki liggi
ofan í” á hrossinu, og lurkar, sem
standa út úr bagganum, meiði ekki
Suð-
síðan verður ekki meira vart
þeim áróðrinum. Austf. ! bógana eða hálsinn á því.
voðhæfur: voðh~#* veður, veð; ursv.
ur, sem ekki er hvassara en svo, Iéna (-aði, -að), áls. ? setja léni
að voðum (seglum) má koma við ! á hross. Suðursv.
í því- Eftir manni í Nesjum í legutagl (-s, -lögl), kl, sa hluti
að ýmislegt má af honum læra — j Hornaf. j reiptagls.'sem næst er silanum (um
og höguðu skýringum sínum líkt voðhæfur: voðhæft band, band Vi—I faðm álengd). Suðursv.
og þar er fyrirmælt, að svo miklu
leyti sem þeir treystast til. Bækl
sem virrna má úr voð- laghorn (-s, -horn. (frb- lakk-
skrfmulegur, ¥) (skrímulegri, horn), kl-, hornflaga innan fótar á
ingurinn verður vafalaust sendur skrímulegastur), 1., ryttulegur | framfótum hross ofan við knjálið-
bókasölum og kostar ekki stórfé.
I trausti þessa fjölyrði eg ekki
frekar um fyrirkomulag skýring-
anna á þessum stað. Það vil eg
aðeins taka fram við þá, sem við
beiðni minni verða, að þeir skulu
ekki láta skýringar mínar á orð-
um þessum villa sér sjónir. Sum-
ar þeirra geta verið rangar, aðr-
ar ónákvæm/r. Því bið eg yður
að miða yðar skýringar alls ekki
við mínar útskýringar á orðunum.
Ennfremur má altaf við því bú-
ast, að þér þekkið orðin og orða-
samböndin i öðrum myndum eða
merkingum en mér eru kunnar-
En þótt þér þektuð þau aðeins í
sömu myndum og merkingum og
skráðar eru í orðabálkinn, bið eg
yður engu að síður að láta mér í
té yðar skýringar á þeim- Með
því eina móti verður fyrir það
grafist hversu víða orðmyndir
þessar og merkingar tíðkast.
Þessi málaleitun mín nær ekki
aðeins til þeirra, sem takast á
hendur fyrir mig reglulega orða-
söfnun, heldur og til seiá flestra.er
Tímann lesa. Skýringar yðar
sendið þér mér síðan, þegar yður
bezt hentar. Kærast væri mér þó,
að þér senduð mér þær um hver
áramót. Reglulegir orðasafnarar
þurfa 'þó ekki að senda mér þær
fyr en með orðasafni sínu.
Ef beiðni þessari verður /el
tekið, sem eg vona, eru 1 miklar
líkur til þess, að unt verði að fá
allrækilegar skýringar á fjölda
orða og orðasambanda, og jafn
framt hinu, hversu víða þau tíðk-
ast og hvað nú má télja lifandi
mál og hvað dautt. Og sú vitn-
eskja verður að því skapi áreið-
anlegri og víðtækari því fleiri sem
leggja rannsókn þessari liðsinni.
Fyriiböfmn er ekki ýkjamikil, ef
lesandinn skrifar orðin hjá sér
jafnóðum og hann les blaðið.
Þannig mun eg birta smám
saman megnið af orðasafni því,
er eg hefi nú undir ’höndum, og
söfnum þeim, sem mér berast í
framtíðinni. Orðabálkurinn hefst
þá með orðum þeim, er hér fara
á eftir-
sálarbelpir (-s, og -jar? -ir),
kk-, hnakktaska, gerð úr hertum
kálfsbelg þannig, að í annan enda
belgsins var festur trébotn, en hinn
dregmn sundur og saman með
bandi. Öræfi (nú dautt) *)
traosti (-a, -ar.) kk. trékyrna
með eyrum. Öræfi (aðeins heyrst
*) “nú dautt” merkir, að orðið
sé ekki Iengur tíðkað í Öræfum.
Þar með er ekki Ioku fyrir það
skotið að það tíðkist einhversstað-
ar annarsstaðar á landinu. Svo er
og um allar aðrar athugasemdir
milli sviganna, að þær gilda að-
eins um notkun orðsins á þeim
stam sem tilgreindur er framan við
svigana.
(um sauðkind). Suðursv. ina. Nes. Árness. ?
vaðglöggur (vaðglöggvari, vað hófþohi = laghorn. Árness.?
glöggvastur? eða -glöggari, kúla, höfuð, haus: fá kúluna
-glöggastur? eða gleggri, -gelgst- kembda, fá duglega ráðmngu í
ur?) **), 1-, sem er glöggur á að
finna fisk bíta á öngúl. Súgf.
orða.
vaðglöggiir, sem er glöggur að
rekja vað yfir vatnsfall. Ey-
firskt.
veftur (-s eða -ar? flt. ekki
til?), fyrirvaf: vera illur veftur í
vaðmáli, vera til óleiks: þú ert
hér illur veftiir í vaðmáli- Suður-
sv.
orði eða verki: Þýzkaland hefir
oft fengið kúluna kembda hjá
Frökkum- Árness.
þrælka (-u, -ur), kvk., járnpípa
sem fest er gegnum borðstokk á
ráðrarbót og tollarnir leika í. ísf-
koppagata (-u, -ur), kvk., eigin-
lega sú gata, sem koppar, holur eru
í, þar af leiðandi vond, ógreiðfær
gata; þekki það aðeins í orðatil-
tækinu: fara sínar eigin koppa-
lúður: liggja við lúðurinn, sitja götur
— fara eftir
sinum eigin
um að koma vilja sínum fram und-
ir eins og færi gefst: þær (kýrn-
ar) liggja við lúðurinn (þ. e. sitja
liugsunarhætti, þótt ábótavant sé.
Isf.
draga: draga að e-m, draga dár
um að komast í slægjuna ) Suð-! að e_ri>: eg heyrði að þær voru að
draga að honum. Nes.
vösólfur (-s, -ar), kk., sá, sem
lætur mikið á sér bera, er ærsla-
fenginn (einkum eða eingöngu um
stráka)- Suðursv.
bjargiaun, kl- flt., björgunar
laun. Suðursv.
brella (-aði, -að), ás.: brella
e-m, gera e-m gáelur: eg var að
brella homim. Nes, Suðursv.
brúnspónn (-s, vastar flt.), kk-,
tindatré. Suðursv-
bjarghlutur (-ar eða -s?, -ir),
kk., björgunarhlutur. Suðursv.
hnúður (-s, -ar), kk., hryggjar-
liður úr hval. Suðursv-
skakki (-a, -ar), kk', þríhyrna,
sem kvenfólk ber á herðum sér.
Vestf.
glottakjór (-s, vantar flt. ?), kl.
úrysti. Árn-
upsarglenna (u-, -y.r), kvk.,
víddin'milli upsar (þakskeggs á
húsi) og veggs- Dýraf. Arnarf.
krafi (-a, vantar flt.), kk.:
krafinn af e-u, obbinn (meirihlut-
inn) af e-u- V.-Skaftafélls.
ursv. ~ -
launplága (-u, vantar flt.?),
kvk., plága, sem menn haldá að
leynist með sauðkind, er þrífst
illa. Suðursv.
ragla (-aði, -að), áls-, þrasa.
Skagaf. »
fÍjóta: láta fjölina fljóta, láta
“ralla”. Vestf-
flutningar, kk. flt.: fara á flutn
ingum, ferðást með þeim hætti, að
ýmist fari sjóleið (t. d. yfir
fjörðu) eða Iandleið (t. d. yfir nes
milli fjarða) : Við fórurn út Djúp-
ið á flutningum. Isf-
herðalág (-ar eða -ir?), kvk.,
lág milli herðablaðanna- Strákur
af Snæfellsnesi.
svelja (svaldi? svalið?), áls.:
“Nú sveljar að og ekkert í nefið,”
sagði kerlingin. Hún var að fylgja
þriðja manninum sínum til grafar.
Hnífsdalur.
glank (-s, vantar flt.?), kl.:
“Það kynni að brá af henni, ef hún
væri innan um gleði og glank'”
Hnífsdalur.
réttskeið (-ar, -ar?), kvk. eðá
kl ? hornmát (vinkill) með 90°
horni. Suðursv.
þiissar, kk.» flt., samanbarðir
skýjabólstrar til hafs: hann er með
þussa til hafsins. Suðursv.
hafþussar, kk. flt-, = þussar
Suðursv.
Maríuveður (-s, vantar flt. ?),
kf, blíðviðri. Eyfirzk (aðeins
eldra fólk).
hæsingur (-s, vantar flt.) kk.t
mjög hrakið og lélegt hey. Suð-
ursv
Mikið hefir veriS ritað og rætt
í heimmum hin síSustu ár um at-
burSu !þá, er gerst hafa austur í
Rússlandi síðan 1917, Heimurinn
hefir staðið undrandi yfir þeim.
Og, enn á ný hafa augu manna
beinst í austurátt, til Rússlands.
En í þetta sinn vegna stórfeldrar
Barabasveður (-s, vantar flt ?) bókaútgáfu, sem þar er verið aS
(að-
kl., aftaka rokviðri. Suðursv,
eins gamalt fólk).
hæll: hafa hratt á hæli, hafa
hraðan á, flýta sér: hefir þú mjög
hratt á hæli? eg hefi hratt á hæli.
Suðursv.
hanki, hængur, fyrirstaða: það
getur orðið hanki á því. Suðursv.
sjálfskylda: vilja hafa e-ð með
*) eða skrýma?
*) eða skrýmulegur?
**) Athuga vel öll myndbrigði
anna.
næstu, siðustu timar: það hafa j verð að koma fyrir augu íslenkra
ekki verið seldar hér jarðir upp á lesenda,
Gorki farast orð eitthvað á
þessa leiS:
1 baráttu okkar er þaS ekki
nauSsynlegast, aS viS getum satt
hungur okkar, heldur hitt, aS viS
getum frætt landsIýSinn. ViS þurf
um nú framar öllu öSru á pappír
aS halda. Hann er bezta vopniS
ckkar.
Bókmentirnar eru hjarta heims-
ins, hjarta sem fær vængi af þraut
um og gleSi mannanna, þróun
þeirra og vonum og aSdáun yfir
fegurS náttúrunnar. ÓdauSlegt en
eirSarlaust slær þetta hjarta í ei-
Iífri þrá aS læra aS þekkja sjálft
sig. ÞaS er eins oig allir kraftar
náttúrunnar reyni í hjartsíl'ætti
þess aS skilja sitt eigiS eSli og
markmiS'.
iHvaS er bók? Ákaflega ein-
faldur hlutur, sem allirþekkja vel.
Og þó er hún samkvæmt eSIi sínu
eitt af mestu og merkilegustu undr
un jarSarínnar.
EinhversstaSar Iangt frá manni
situr maSur, sem maSur þekkir
ekki, hann talar pf til vill fram-
andi tungumál og er þúsundir
mílna í burtu. Hann skrifar niS-
ur á pappír ýmisleg tákn, sem viS
köllum ibókstafi. Og Iþó viS sé-
tffh honum gersamlega ókunnug.
þá þurfum viS ekki annaS en aS
sjá þessi tákn til þess aS skilja á
lenydardómsfullan hátt hugsanir
hans og skoSanir, tilfinningar og
myndir. Og meSan þær vekja oss
til gráts eSa gleSi, sameinumst viS
annari sál, sem viS höfum annaS-
hvort samúS meS eSa hiS gagn-
stæSa.
ÞaS eru ekki til sameiginlegar
bókmentir vegna þess, &S ekki
er til sameiginlegt mál. En allar
bókmentir, bæSi á bundnu máli
og óbundnu, eru gegnsýrSar af
sameiginlegum kjama mannlegra
tilfinninga og hugsana, sameígin-
legri viSleitni manna ti 1 and-
legs frelsis, sameiginlegri baráttu
og ’miótspyrnu mannanna gegn
hinu iHa í lífinu, og sameiginlegri
von þeirra um aS finna giftusam-
lega tilhögun á þýSingarmestu
málefnunum.
Hve mikill. semi hinn innri mun
ur kann aS sýnast á þjóSum, kyn-
stofnum éSa einstaklingum, hve
mismunandi, sem hin ytri tilhögun
kann aS vera áþjóSskipulagi, trú-
arsiSum og almennum háttum
þjóSanna, hve gífurlega sem mót-
setningarnar milli ýmsra\stétta
þjóSfélagsins eru — yfir öllum
þessum mismun, sem viS höfum
veriS aS skapa í þúsundir ára,
svífur þó sú sameiginlega tilfínn-
ing a'llra manna , sem sprettur af
harmleikum mannlegrar tilveru.
Öllum er ef til vill ekki ljós þessi
einmana tilfinning vor. En hún
seytlar um sálu hvers einasta
manns og spillir lífi hans. Og
þeir verSa eins varir viS hana,
sem íbúa viS hin glæsi'legust lífs-
kjör. ViS finnum bana alstaSar—
I jafn hjá lEnglendingnum Byron
og ítalanum Leopardi. eins slkýra
og hjá höfundi Salomons-orSs-
kviSa og Asíuspekingnum Lao_
Tse. Þegar sú tíS kemur, aS maS-
urinn getur rekiS þessa tilfinn-
ingu lá burt, þá mun þaS verSa
fyrir hjálp andlegra, skapandi
afla — aSeins meS sameinaSri
hjálp vísinda og bókmenta.
Um jörS vora lykur ekki aSeins
andrúmsIoftiS, heldur líka andlegt
skapandi afl, margbrotin útgeisl-
un mannlegs kraftar, sem alt á
jörSinni, ódauðlegt og fagurt, er
ofiS, brætt og steypt úr: undur-
samleg gerS allra vorra véla.
geislaskeytt musterin, koldimm
járnbrautargöngin í gegnum fjöll-
m, allar bækur, myndir og ljóS,
allar þær miljónir punda af járni
sem 'brúrbogar eru myndaSir úr
og kastaS yfir ibreiSar elfur og
sýnast svífa svo undur léttilega í
loftinu. En af öllu andlegu starfi
ber þó mestan ljóma af bók-
menta og vísindastarfínu.
Mesti kostur bókmentanna er
sá, aS þær skýra oss frá því, aS
allar skoSanir og öll verk, yfir
höfuS a'lt andlegt Ií,f, er skapaS
af blóSi og taugum mannanna.
Þær sýna oss. aS Kinverjinn
Chen-Tay finnur jafnlitla full-
naegju í ást sinni og Spanverjinn
Don Juan, aS AbessinumaSurinn
syngur sömu IjoS um sorgir og
gleSi ástarinnar og Frakkinn, aS
hjartasorg hins japanska Geishas
er jafn djúp og Monan Lescauts,
aS þrá karlmannsins aS finna í
konunni fyllingu lífs síns hefir
veriS jafn eldheit í öllum mönnum
á öllum tímum í öllum löndum
og mun halda áfram aS verSa
þaS.
MorSingi í Asíu er jafn viS-
bjóSslegur og í Evrópu. Geizhals
Pljushkins hrópar jafnheitt á meS-
aumkun vora og franski maSur-
inn Grandet. ^
AS lolkum tala allir menn, hvaSa
mál sem íþeir tala, aSeins um eitt
og hiS sama — um sjálfa sig og
örlög sín. AltsaSar eru ihinar lægri
hvatir mannanna þær sömu, en á
gáfnasviSinu ser maSur-geisimik-
inn mismun. Og fagurfræSislegar
bókmentir sýna oss allan þennan
mismun og alt iþetta samrsemi.
Einmitt vegna þess, aS listfeng
meSferS efnis í ljóSum og ó-
bundnu máli lyftir sér yfir vernd-
unina meS skáldmætti/snillings-
ins,, verSa Ibókmentirnar hinn
mikli verndarl mannkynsins en
ekki ásakandi. Þær vita aS enginn
er sekur vegna þess aS alt býr í
sjálfum manninum. sprettur upp
af verkum hans. HræSilegasta
mótsetning lífsins, hatriS og
fjandskapurinn milli stétta, milli
einstaklinga, verSa í bókm'ntun-
um aSens aS aldagömlum mis-
slkilningi, og þær hafa þá bjarg-
föstu trú, aS göfgaSur vilji mann-
anna geti þurkaS þennan mis-
skilning burtu. því hinn voldugi
straumur skapandi afla, sem birt-
ist í máli og myndum, hefir sett
sér þaS mark aS skola burtu um
alla eilífS öllum mismun á kyn-
stofnum, þjóSum og stéttum, aS
frelsa mennina undan því oki, sém
.stafar af hinni innri baráttu þeirra
I
til þess, aS þeir geti beitt saman-
söfnuSum kröftum sínum gegn
lenydardómsfullum öflum náttúr-
unnar.Þessvegna fullyrSum viS aS
máls og myndlistin sé og erSi
hin eina sanna trú mannkynsins,
trú, sem inihaldi alt, sem geymd
er í ihinum gömlu bókum Indverja
í Zend-Avesta, gamla og nýja-
testamentinu og kóraninum.
haft af afskiftum sínum af Irlandi.
Enska valdiS í Irlandi hefir aldrei
veriS annaS en kúgunarvald, og
af því hefir engin þjóS haft heiS-
ur. Saga Irlands er samfeld keSja
af ofbeldisverkum, uppreisnum og
^allskonar vandræSum. Irar hafa
^aldrei gefist upp, og af því aS rétt
|Urinn var í upphafi á þeirra hliS,
hafa þeir notiS samúSar flestra
þjóSa og Englendingar haft á-
miæli af meSferS sinni á Irum.
,Irska máliS er ein sönnun þess, aS
kúgunin getur alldrei unniS vaian-
,legan sigur, og þó hœgt sé aS
ræna þann, sem minnimáttar er„
frelsi og rétti um sinn, þá kemur
hefndin ávalt um síSir.
Eftir frönsku stjórnarbyltinguna
reyndu lrar aS mynda ftíriki, en
þaS mistókst meS öllu. Næstu
tímamót í sögu írsku baráttunnar
urSu áriS 1860, þegar Fenía-fé-
lögin í Ameríku voru stofnuS og
fóru aS vinna aS málefnum ír-
lands. TiITranna.í Ameríku má
rekja tildrögin til þess, hvernig
málum Irlands er. nú komiS. ÞaS
er styrkurinn frá írum vestan hafs
sem hefir reynst Irum happadrýgst
ur í 'baráttu síSari tíma.
Englendingar hafa samþykt
stefnu, hinna frjálslyndari stjórn-
málamanna í Irlandsmálunum og
sáttmálinn nýi gengur l'engra en
heimastjórnarfrumvörprn, sem
frjálslyndi flokkurinn enski barS-
ist fyrir frá dögum Gladstone, en
hir^ vegar -hefir þaS tekist aS
halda Irlandi ínnan endimarka
Tsrezka alríkisins. Þessi Iausn mál-
anna má heita viSunandi fyrir allá
aSila og má fullyrS, aS hún hafi
fyrst og fremst náSst fyrir vitur-
lega og hyggiliega framgþngu
Lloyd George í málinu.
Lögr.
750 ára stríðið.
Gildi bókmentanna.
Ummæli M. Gorkis-
stofna til, fyrir forgöngu rússneska
skáldsins Maxim Gorki og fjölda
annara andans manna, alls86. Eru
í þeim hóp jitihöfundar, vísinda-
menn, blaSamenn, listdómarar,
bókmentafræSingar, málfræSing-
ar og trúarbragSafræSingar.
Tilætlunin er, aS þýSa á rúss-
nesku úrval úr heimsbókmentun-
um og gefa þaS út í geisistórum
upplögum. Og er þegar kominn
allmikill skriSur á máliS á þann
hátt, aS búiS er aS þýSa um 800
MéS írska sáttmálanum er loks
fenginn friSur í deilunni milli Ira
og Englendinga, deilu, sem ihefir
^aSiS yfir aS kalla lát'laust í 750
ár. Irska þingiS Dail Eireann og
enska parlamentiS hafa staSfest
sáttmálann, sem gerSur var í Lon-
don 6. desemiber. I ensika þinginu
var sáttmálinn samjþyktur meS
miklum meirhluta, en í írska þing-
inu var aSeins tveggja atkvæSa
meirihluti. AS munurinn varS
ekki meiri en þetta í Dail Eireann
gefur ástæSu til aS óttast, aS Irar
muni ekki una viS sáttmálann og
aS nýjar kröfur og deilur komi
fram von bráSar. HiS eina, sem
afstýrt getur þessu, er þaS, aS Ir-
ar finni, þegar þeir fara aS reyna
hvernig sáttmálinn gefst í fram-
kvæmdinni, aS hann er landinu
til góSs, og aS honum aukist fylgi
fyrir þá sök. ESa aS friSi verSi
haldiS á þann hátt, aS Englending
ar slaki enn meira til viS Ira en
þeir hafa þegar gert.
Irland hefir mætt mörgu mót-
drægu síSastliSin þúsund ár. Fyrst
komu norrœnu víikingarnir, NorS-
menn og Danír og spiltu friSi í
landinu og áriS 1 111 byrjuSu á-
rásir Englendinga á Irland meS
því, aS Hinrik konungur II. réSist
inn í landiSi og þar meS hófst
veldi Englendinga í Irlandí. SíS-
an eru liSin rétt 750 ár, ogþess
eru fá dæmi, aS nokkur þjóS hafi
jafn lengi getaS barist gegn er-
lendu valdi og fyrir frelsi sínu.
EnglendÍngar hafa engan heiSur
Svart ský.
1 janúarblaSi Sameiningarinnar-
birtist ritgerS meS fyrirsögninn.
í'Dagrenning”, sem er aS mörgu
leytí góS. og mikill sannleikur er
í henni. Samt findi'st mér aS höf.
hefSi átt aS sýna fram á bót á
meinunum, “sem hann télur þar”,
sem viS gætum lært af aS afstýra
þeirn og notaS' kraft guSs til aS
hjálpa okkur til þess. Mér finst,
aS höfundur sé áS tala of langt
frá ok'kur um vegi til aS bæta úr
því, sem aflaga fór á stríSsárunum
og feftir þau. Einmitt nú þarf
þjóSin á hugsty^kjandi ritum aS
hallda og hressandi orSum, en ekki;
sí-veinandi yfir því, sem fer miS-
ur. Og mér finst, aS þaS ættií
prestarnir aS gera í og utan kirkju.
Ef til vill' er eg einn, sem.ætlaSist
til of mikils af prestunum og
kirkjunni. En hvaS er hennar hlut
verk, ef ekki aS sýna okkur. hvern
ig viS getum hagnýtt okkur hjálp
guSs til aS standa í mannfélaginu
sem hans börn ? Og hvaS ætti aS
vera ánægjulegra fyrir prestana,
en aS geta sýnt okkur, hvaS viS
getum gert í okkar daglega lífi,
sem væri til aS færa okkur nær
guSs vilja. Mér hefir stundum
fundist sem prestarnir væru aS
fara of mikiS í kringum sannleik-
ann, eins og þeir væru hræddir aS
koma meS hann í skýrum orSum,
sem er aSal einkenni Krists.
HvaS er þaS, sem talaS er um
sem sand? ÞaS er steinn í sand-
kornunum, en hann er í smámol-
um, og er þaS sem svíikur. og eins.
er meS sannl'eikann, þegar hann
er í molum, þá er hann ekki á-
byggilegur. Þess vegna er svo>
mikiS' í þaS variS, aS fá sannleik-
ann allan í einu og ekkert annaS.
Ef til vil'l álíta sumir, aS sannleik-
ur sé betri ósagSur, en svo er þaSl
ekki. Sannleikurinn er nú búinn
aS vera of lengi í felum; og meS
því er búiS aS gera marga aS ó-
bótamönnum og koma heiminum1
í þaS ástamd, sem hann er nú í. Og
mér finst aS höfundur ritgerSar-
innar sé of svartsýnn í allri rit-
gerS sinni. AS þaS skuli prestur
‘þjónandi í stærsta söfnuSi Kirkjir
félagsins” sjá ástand svo hörmu-
legt, þaS finst mér illa viSeigandi,
og brúka þau hörmungar veinandi
og vandræSaorS. ®e.m hann byrj-
ar meS. Og svo lítur út sem hann