Heimskringla - 23.01.1924, Síða 3

WINNIPEG, 23. JANOAR. 1924.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSIÐA
iSd
PILLS
Sv............ "'•“'vr’1''

EF ÞÚ kennir verkja í baki
höfði eða l)ig sviirnar, eða nírun
■eru í ólagi, þá takið inn Gin Pills.
[Þær munu gera þér gott.
Verð 50c.
National Drug & Chemical Co.
of Canada, Limited, Toronto, Can.
(41).
svo hvílfli himininn á hátoppinum
Á fjallinu- Það hlaut þó svo að
ve,ra, þú sást það með þínuin eig-
inn augum.
Svo lagðir þú a£ stað, án þess að
aðrir vissu.
Hámann bar yfir fellið lága fyr-
ir ofan bæinn, þar sem þú áttir
heima.
Það gekk slysalítið fyrir þér upp
á fellið og 4)að næsta. • En þú
manst hvern\ig þú hljóðaðir upp
yfir þig, þegar að hinu megir. við
fellin tvö, hlasti við breiður dalur
með blikandi ám og bæum mörg-
tim- Þá skildist þér að Hlámann
væri langt í burtu, samt gladdi
ferðin huga þinn, þó þú næðir
«kki takmarkinu.
Svo er það með öll há og göfug
takmörk. Þau eru langt í búrtu,
sporin mörg og erfið upp á við,
þú getur ekki stokkið langt upp
á móti, en þú getur fallið óraveg
niður á við.
Reyndu því að stefna ávalt upp
á við, og reyndu að gera sem flest-
nm skiljanlegt hvernig þeir geti
náð í vissastann gróða.
Það er ekki ljótt’ að elska sjálf-
an þig, ef þú skilur hvað þér er
fyrir beztu. Mundu, að ])ú og ail-
ir'aðrir eru Guðs böm-
Konan stóð i'~ dyrunum, þegar
Gestur kom heim.
“Skelfing varstu lengi, góði
minn'. Fórstu að finna einhvern?”
“Nei, elskan mín. Eg gekk bara
lengra en eg ætlaði fyrst, veðrið
var svo fagurt.
Landið hafði öll þau hlunnindi,
sem þingheyrendur gátu ekki án
verið, meðan þeir dvöldu á þing-
völlum. Þar var nægur skógur til
eldsneytis, nógir hestahagar og
gott veiöivatn. Eftir því sem gerð-
ist hér á landi, var skógurinn stór-
vaxinn og gróðursæll. Fornmenn
hafa eflaust orðið að ryðja skógin-
um í burtu, þar sem þeir settu
þingið nipur. Útlit Þingvalla, eins |
og það er nú, ber þess ljósan vott,
að skógur hefir vaxið þar, sem nú
er blásið og bert. Hestahagar hafa
aðallega verið upp á heiði, fyrir of
an A'lmannagjá og norður með Ár-
mannsfelli. Oft kom fyrir, að mörg
þúsund hestar voru geymdir á
Þingvöllum, þá dagana, sem þing-
stóð yfir, hlutu því hestahagarnir
að vera víðáttumiklir og grösugir-
Landnám Ingólfs Arnarsonar
náði að öxará, og er mjög líklegt,
að eitthvað af því, einkum það,
sem lá næst Þingvöllum, hafi ver-.
ið fengið til Alþingisneyslu, og til
j viðbótar allsherjar landeigninni.
I Raunar hefir ekki landnám hans
náð neðan til að öxará, þar sem
j hún fellur nú um Þingvöll, ef það
er rétt, sem ritað er, að fornmenn
hafi veitjt ánni ofan í Almannagjá,
úr farveginum fyrir neðan Brúsa-
1 staði og Kárastaði, eftir að Ai-
þingi var stofnað.
Það vildi svo vel til, að þingstað
1 urinn var valinn í strjálbygðu hér-
aði, þar sem landrými var mikið,
svo að nágrannabændurnir skyldu
ekki verða fyrir átroðningi af
þingheyjendum eða hestum þeirra.
En eigi mun hafa liðið á löngu áð-
ur en einstakir menn fóru að hola
I^THE OLYMPIA CAFE^
314^-316 Donald st. Winnipeg
Okkar matrelCsla er þekt at5
gæðum.—MiídegisvertJur fyr-
ir “business”-menn frá kl. 12
til kl. 2 eftir hádegi — 50c
Joseph Badali, ráðsmaður.
/
ö r n.
-0-
Landeign rikisins.
Ef tir
Guðmund Davíðsson , 1
Umsjónarmann á Þingvöllum-
Þegar Alþingi var stofnað á
Þingvöllum árið 930, var það eitt
af fyrstu störfum þess, að dæma
sér þar land til eignar og umráða
og gera það að. almenningi. Ari
fróði segir svo frá í íslendingabók,
þar sem hann talar um stofnun Al-
þingið: “Maður hafði sekur orðið
um þrælsmorð eða leysingja, sá er
land átti í Bláskógum. IHann er
nefndur Þórir kroppinskeggi — en
sá hét Kolur er myrtur var; við
hann er kend gjá sú, er þar er köll-
uð siðan Kolsgjá, sem hræin fund-
ust. Land það varð slðan allsherj-
arfé, en það lögðu landsmenn til
Alþingis neySlu. Af því er þar al-
Túcnningur að viða má til Alþingis
í skógum, og á heiðum hagi til
hrossahatnar”.
Þau ummæli lifðu á 18- öld, að
Kolsgjá væri gjá sú, sem liggur
austanverðu við Leirana
áframhaldi af Háugjá, I
Ármannsfalli.
Ef þræismorð þétta hefði ekki
viljað tfl, er sennilegt að Alþingi
hefði orðið að kaupa land af Þóri,
eða að taka það á leigu. En hefði
þingið neyðst til þess að taka
leiguland til afnota, er óvíst að
Þingvellir hefðu átt svo langa og
merka sögu, sem raun varð á.
Enginn veit nú, hve land það vat
víðáttumikið, eða hver takmörk
þess voru, sem dæmt var af Þóri
og gert að ríkiseign. En eftir því
að dæma, hvað menn á þeim dög-
um námu stór lönd, má gera ráð
fyrir, að það hafi ekki verið neinn
smáræðis bleltur, sem Þórir kast-
aði eign sinni á. Eru því allar lik-
úr til, að landnám hans hafi náð
í ,beinu
stefnu að
sér niður með búhokur á allsherj-
arlandi. þjóðarinnar. j SmábýM
munu hafa risig þar upp og tekið
sér afmarkað svæði til afnota.
Sennilega hafa menn þessir reynt
að hafa sem mestar tekjur af
þinghaldinu. örkofra seldi t- d.
þingmönnum öl og gerði sér það að
atvinnu á Alþingi. Aðrir höfðu
hrossageymislu á hendi fyrir þá
sem sátu á þingi. Fengu þeir
drjúgan skilding fyrir það. Sam-
kvæmt lögum áttu þeir að Cá 1 alin
fyrir hvert hross, sem þeir gættu
I um þingtímann. Geymslukaupið
átti að greiðast “miðvikudag í
^iitt j)ing í búanda kirkjugarði”.
| Óbeinlínis er gert ráð fyrir þvf í
hinum fornu lögum, að þingheim-
um þurfi ekki að borga hagatoll-
Og að ætlast er til að hestunum sé
| haldið á landareign ríkisins. Bend-
ir það á að þar hafi verið nóg land-
rými fyrir mörg þúsund hesta, sem
oft varð að geyma þar um þing-
tímlann. Menn sem bjuggu nálægt
l^ingstaðnum og höfðú hesta-
! geymlsluna á hendi, fengu því mikl
ar tekjur. Þingheýjendur höfðu
gagn af nábýli þessara manna, og
því ekkí viljað amast við bústað
þeirra á allsherjarlandinu.
Það var ekki siður’í fornöld, að
menn settu sainan bú, sem ails
engar slægju voru fáanlegar, þó að
iandkostir vagru að öðru leyti góð-
ir, því'að stórhætta var að treysta
eingöngu á útibeitina að vetrinum
þó að hún væri góð. Höfðu meoin
dæmi Hrafnaflóka fyrir sér í þvf
*»
efni. f Þingvallahrauni var ekkert
slægjuland, en skógar miklir; var
því ekkí að slægjast eftir heyskap
að reisa þar bú, heldur hafa hlunn-
indín ráðíð mestu, sem mlenn liöfðu
af þingháídinu- Þau hafa að miklú
leyti bætt upp engjaskortinn.
Eftir að kírkja var reist á Þing-
völlum, og staðurinn gerður að
prestssetri, náði hún undir sig
hrauninu og kotunum, með öllum
gögnum og gæðum, nema ein-
hverju af þinghelginni og hesta-
högum. Þegar jni leið fóru prest-
arnir að bruðla skó^inum út og
braska með hann til utansveitar-
manna. Enda var skógur í flestum
nálægum sveitum farinn að ganga
til þurðar, eða jafnvel sumstaðar
horfinn með öllu, þegar fram í
sótti. Mönnum var því nauðugur
einn kostur að sækja raftvið og
viðarkol í Þingvallaskóg. TJm ann-
að eldsneyti var ekki að ræða, sem
notað varð til jámsmlíða. Um
miðja 15- öld fékk Skálholtskirkja
leyfi fyrir skógarhöggi á Þingvöll-
um og lét fyrir reka, en hún átti
Herdísarvík. Á 17. og 18. öld, þeg-
»lt til fjallanna, sem eru umhverf- «r konungsvaldið var i algleymingi
is Þingvelli-
DANS-KENSLA.
Hin miklu viðskifti gera okkur
mögulegt að halda áfram.
$5.00 námskeiðinu
Próf. Scott N 8106
Kenslutímar eftir háðegi og á
kvöldin. Einnig sérkensla á
hvaöa tíma sem er.
290 Portage Ave. (Yfir Lyeeum)
Half Block from Eatons.
á Bessastöðum, var nálega hver
bóndi í Mosfellssveit kvaddur til
að sækja raftvið til Þingvalla og
flytja suður að Bessastöðum. Áttu
þeir að fara 1—2 ferðir á ári, með
2 hesta undir viðinn. Þá fengu og
aðrir utansveitarmenn leyfi til að
sækja raftvið í Þingvallaskóg og
gera þar til kola. Yar kolahestur-
inn jafnmikið- Þetta voru tölu-
verðar tekjur fyrir kirkjuna, eða
þó öiiu heldur fyrir prestinn. Hafi
Alþingi einhverntíma fengig kirkj-
unni afnotarétt á Þingvallaiandi
með lögum, þá má gera ráð fyrir,
að hvorki presti né öðrum þar
eystra hafi verið gefin heimild til
að verzla með skóginn, heldur að
eins fengið hann til eigin afnota.
Með réttu lagi hefði prestur átt
að standa skil á verði fyrir 'sehT við-
arkol og raftvið, til þingsins.
Þannig misti Alþingi smám sam-
an tangarhaldi á landeign sinni,
sem það í fyrstu hafði. dæmt sér til
handa, og hafði full umrág yfir.
Og vegna afskiftaleysis þingsins,
hvemig með landið var farið komst
svo langt, að einn þingvallaprest-
urinn, ’Jón Hálldórsson (1703—39)
gerðist svo djarfur að fara fram á
að fá gjhld fyrir átroðning, er
hann þóttist verða fyrir af Alþingi
þá dagana að sumrinu, sem það
starfaði á Þingvöllum. Hefir hann
líklega helzt viljað bola þinginu al-
veg í burtu. Hann kærði fyrir kon-
ungi, Kristjáni VI-, átroðning af
hestum þingmanna og usla, sem
stafaði af búðagerð á staðnum , og
beiddist bóta fyrir. Vegna þrá-
beiðni prests lét Skálholtsbiskup
honum i té meðmæli. En alt varð
þetta samt árangurslaust. Og var
það aðallega að þakka J. H. Laf-
rentz amltmanni, sem hér var þá.
Hefði prestur komið sínu máli fram
við konung, er líklegt að hann
hefði getað sett Alþingi stólinn
fyrir dyrnar, svo að það hefði orð-
ið að hrökiast burt frá Þingvöll-
um — frá sinni eigin landareign.
Þegar Alþingi hætti að koma
saman á Þingvöllum, afsalaði það
sér á engan hátt tilkalli til þíng-
staðarins framvegis. Staðurinn
hélt áfram að vera allsherjareign
eftir sem áður, og er það enn f
dag. Samia gildir um alt umhverfi
hans, sem upphaflega var lagt til
Alþingisnoyslu, þegar þingið var
stofnað.
Ef engin önnur stofnun en Al-
þingi hefði haft afnot af Þingvöll-
una( á liðnum öldum, væri staður-
inn nú gróðursælasti bletturinn á
fslandi. Hvort úr því verður eða
ekki, að Alþingi verði aftur flutt
til ÞingValla, þá er hitt vfst, að það
er eina stofnunin, sem á skýlausan
rétt tií aðseturs þar.
Allmikil breyting hefir orðið á
Þingvöllum síðan Alþingi stóð þar
í blóma. Seinni tíma jarðrask og
húsagerð hefir spilt mjög sögu-
staðnum- Skógareyðingin og anni-
að gróðurspell hefir lfka hjálpað
til að breyta útliti hans. Eyðing
ekógarins byrjaði strax og bygð var
fest í Bláskógum, en jarðraskið
aðallega laust fyrir aldamótin síð-
ustu. Þá varð mönnum sú skyssa
á að leggja akbraut eftir Almanna-
gjá og umturna þar fornum slóð-
um og sögumenjumt. Af þessu ó-
haþpi stafar svo öll önnur niður-
niðsla á staðnum. Ótal vega-
(Framh- á bls. 7.)
Madame Breton
HEMSTITCHING
Embroidery, Pleating,
Braiding, Buttons covered
and Button Holes
Blouses and Men’s Shirts
made to order.
Phone A 3752
258 Fort St., Winnipeg
PINNID MADAMG REE
mestu spákonu veraldarinnar — hún
segir yt5ur einmitt þat5? sem þér vilj
it5 vita í öllum málum lífsins, ást,
giftingu, fjáísýslu, vandræt5um.
Suite 1 Hample Block, 273% Portage
Ave., nálægt Smith St. Vit5talstímar:
11 f. h. til 9 e. h,
Komit5 met5 þessa auglýsingu— þat5
gefur yt5ur rétt til at5 fá lesin forlög
yt5ar fyrir hálfvirt5i.
ÍSLENZKA BAKARÍIÐ
selur bestar vömr fyrir lægsta
verð.
Pantanir afgreiddar fljótt og
vel.
— Pjölbreyttast úrval —
— Hrein viðskifti. —
BJARNASON BAKING CO.
Sargent & McGee
— Sími: A 5638 —
DR. C- H. VROMAN
Tannlœknir
Tennur ySar dregnar eða lag-|
aðar án allra kvala- e
Talsími A 4171
505 Boyd Bldg. Winnipeg'

Talsímar: N 6215 og A 7127
Bonnar, Hollands & Philp.
lögfræðingar.
503-4 Electric Railway Chambers
WINNIPEG
Aral Anderion
B. P. Garlniá
GARLAND & ANDERSON
LðGFRÆÐIN GAR
Phone t A-2X0T
8*1 Electrlc Ralln.j Chanbcra
A Arborg 1. og 3. þriðjudag h. ■
BETRI GLERAUGU GEFA
SKARPARI SJÓN
Augnlæloiar.
204 ENDERTON BUILDING
Portage anu Haigrave. — A 6645
ARNI G. EGGERTSON
íslenzkur lögfraeSingux-
hefir heimild til þess aS flytja
mál bæSi í Manitoba og Sask-
atchevsan.
Skrifstofa: Wynyard, Sask.
R ALP H A. C O O P BR
Registered Optometrist 6r Optici*m
762 Mulvey Ave., Ft Rouge.
WINNIPEG
Talsími Ft. R. 3876.
övanalega aákvæm augnaskoðun,
og gleraugu fyrir minna verð ea
vanalega gerisC.
S. LENOFF
Klæðskurður og Fatasaumur eingöngn
710 MAIN STR. PHONE A 8357
Föt og yfirhafnir handsaumacS eftir mælingu. — Frábær
vörugæði og frágangur. Snið og tízka ábyrgst. — Sérstök
umönnun veitt lesendum Heimskringlu.
Föt og yfirhafnir $40.00 og þar yfir.
Abyggileg ljós og
Aflgjafi.
Vér ábyrgjumst yður varanlega og óslitna
ÞJ0NUSTU
vér æskjum virðingarfylst viðskifta jafnt fyrir VERK-
SMIÐJUR sem HEIMILI. Tale. N 4670 OONTRACT
DE.PT. Umlboðsmaður vor er reiðubúinn að finna yður
að máli og gefa yður kostnaðaráætlun.
Winnipeg Electric Railway Co.
A. W. McLimont, Geril Manager.
KOL!- - KOL!
HREINASTA og BESTA TEGUND KOLA.
bæði til HEIMANOTKUNAR og fyrir STÓRHÝSI.
Allur flutningnr með BIFREIÐ.
Empire Coal Co. Limited
603 Electric Ry. Btdf.
Simi: N 6357—6358.
Nýjar vörubirgðir
Tunbur, Fjalviður af ölun
tegunchao, geirettur og dk-
konar aðrir strikaðir tigiar. hurðir og giuggar.
Komið og sjáií vörur. Vér emm ætíí fúsir að lýna,
ekkert sé keypt
The Empire Sash & Door Co.
L I ■ I t • á
HENRY AVL EA15T
WINNIPEG
H. J. Palmason.
Chartered Accountant
307 Confederation Life Bldg.
Phone: A 1173.
Audits, Accounting and Income
Tax Sertnce.
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd Bld*.
Skrifstofuslml: A 3674.
Stundar sérstaklega lungnasjúk-
dóma.
Er atl flnn^ 4 skrlfstofu kl. 11_1S
f k. or 2- 6 e. h.
/ Heimlll: 46 Alloway Ayc.
Talsíml: Sh. 3168.
Tal.la
Dr.J. O. Snidat
rANNLŒKNIR
014 Someraet Blwck
Portagt Ave. WINNIPBUI
TaJsími: A 3521
Dr. J. Olson
Tannlæknir
216 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy St
Winnipeg
Daintry's DrugStore
Meðala sérfræðingur.
Vörugæði og fljót afgreiðsla”
eru einkunnaorrð vor.
Horni Sargent og Lipton.
Phone: Sherb. 1166.
A. S. BARDAL
selur Hkklstur og annast um út-
farir. Allur útbúnatiur sá bcztl
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarba og legstelna_:_:
843 SHERBROOKE ST.
Phonei Jí 6607 WINNIPBQ
W. J. Lindal J, H. Lind
B. Stefámson
Islenzkir lögfrasSingar
3 Heme Investment Building,
(468 Main St.)
Tal«mi A4963
Þeir hafa einnig skrifstofur j
Lundar, Riverton, Gimli og Piney (
eru þar að hitta á eftirfylgjan
tímum: *
Lundar: Annanhvern miðvikuda
Riverton: Fyrsta fimtudag í hver
un? mánuBL
Gimli: Fyrsta MiBvikudag hve
mánaðar.
Piney: Þriðja föstudag í mánu
hverjum.
t-------------------— -------—,
MRS. SWAINSON
627 Sargent Ave.
hefir ávalt fyrírliggjandi úrvala-
birgðir af nýtírku kvenhöttum.
Hún er eina íslenzka konan tem
allka verzlun rekur í Winnlpo*.
Islendingar, láti<5 Mrs. Swam-
son njóta viðskifta yðar.
Heimasími: B. 3075.
TH. JOHNSON,
Ormakari og GuIUmiBuí
Selur riftlngaleyflabrAL
Sérstakt athygll valtt pöntuaum
og vlflgjörúum útan af Iandt.
264 Main St. Phone A 4637
J. J. SWAN30N & CO.
Talsími A 6340.
808 Paris Building, Winnipeg.
Eldsábyr gð arumboB smenp
Selja og annast fasteignir, ét-
vega peningalán o. s. írv.
KING GE0RGE HOTEL
(Á homi King og Alexandra).
Eina íslenzka hótelið í beentoft,
RáBsmaBur
Tk. Bjuaun \