Heimskringla - 02.04.1924, Page 6

6. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 2, APRÍL, 1924,
Iþróttamaðurinn.
Ef tir
F. D. MILLET.
Varðmenmrnir voru sjálfir að þrotum kommr
og þolinmæði þeirra var líka á enda. Sólarnir voru
gengmr undan skónum þeirra á fjallagöngunni og
fatadruslur og blautar leðurtætlur voru bundnar um
fæturnar á þeim. Þeir voru 1 slitnum kápum, sem
göt voru brend á víð,a og þær flöksuðust um ökl-
ana á þeim; húfurnar þeirra voru allar úr lagi
gengnar af bleytunni og sátu eins og klessur á höfð-
unum á þeim. Þeir voru voru ekki færir til þess að
hjálpa nokkrum manni til að ganga, því þeir gátu
naumast dregist áfram sjálfir. Þeir Vstóðu kyrrir
nokkra stund skjálfandi litu hver á annan og hristu
höfuðin, eins og þeim lægi við að gefast upp, og
svo fóru þeir að reyn að korna Tyrkjanum aftur
á fætur. Þeir komust áfram fáein skref; þá datt
hann niður enn á ný, og þeir fóru eins að. Eg var
að færast nær þeim meðan á þessu stóð, og þegar
eg átti eft r svo sem sex skref til þeirra, datt Tyrk-
inn enn eiru finni og li aflangur í forinni. Varð-
mennirn r reyndu að koma honum á fætur með því
að hrista hann, en það var árangurslaust nú. Loks-
ins misti annar þeirra alt vald yfir sjálfum sér og
stákk hann ofurlítið í síðuna með byssustignum,
þar sem úlpan hafði fletst upp, er hann datt. Eg
var nú kominn nógu nálægt til þess að taka eitt-
hvað til bragðs, og eg þreif í öxlina á varðmann-
inum, snéri honum við, vatt honuml frá og stóð
sjálfur í hans sporum. Þegar eg laut niður að Tyrj-
anum, reysti hann sig upp aftur hægt, eflaust af
sársaukanum undan byssustingnum. 'og leit á mig
bænaraugum, og það var sem undrunar og gleðisvip-
ur breiddist yfir andlitið á honum í sömu svipan. Svo
hvítnaði hann upp eins og deyjandi maður hneig
út af stynjandi.
Allstór hópur Búlgara hafði safnast saman utan
um okkur. og það var sem þeir hefðu gaman af
að sjá einn óvinanna kveljast. Það var auðséð,
að þeir ætluðu ekki að bjóða neina hjálp, svo eg
tók særða Rússan, sem sat á hestinum mínum af baki
og skipaði þeim að koma Tyrkjanum á bak. Eins
t>g Búlgara var von og vísa, neituðu þeir að hjálpa
Tyrkja, og eg varð að láta þá kenna á svipunm áður
en hægt væri að koma vitinu fyrir þá. Þrír þeirra,
sem ekki höfðu komiist undan höggunum, lyftu upp
meðvitundarlausa manmnum, og báru hann að hest-
inum. . Hermennirnir héldu að eg væri yfirmaður
og stóðu hjá á meðan reiðubúmr að hlyða skipun-
unum. Þegar Búlgararnir báru Tyrkjann að hest-
um, sá eg að fáeinir blóðdropar hrundu niður á
jörðina. Eg sá, að hann hafði bundið skyrtunni
sinni um vinstri öxlina á sér innan undir úlpunni.
Tveir menn ínnlendir studdu hann á hestinum og höf-
uðið á honum hékk niður á bringuna. Svona komst
hann, með því, að farið væri með mestu varkárni,
upp að spítalanum. Eg leit til baka, meðan við
vorum að þokast upp hæðina, og sa varðmennma
tvo sitjandi á forugri gangstéttinni og byssurnar
þeirra hölluðust upp að öxlunum á þeim. Þeir voru
of þreyttir til þess að hreyfa sig áf-am eða til baka.
Eg fann rúm handa sjúklmgni'im í einni stofu
upp á lofti í spítalanumi. "enn var þveginn, færð-
ur úr fötunum og lát nn ofan í heitt rúm. Það kom
í ljós við skoðun, að hann var mikið særður._ Kúla
hafði farið gegnum vir.Rri brjótvöðvann, út úr hon-
um aftur og staðnæmst í rpphandleggshnút-
unni. Læknirinn sagði, að nawðsynlegt væri að gera
uppskurð á handleggnum og taka burt svo sem
f jórða part af beininu.
Morguninn eftir fór eg í spítalann, til þess að
sjá hvað gert hefði verið við særða manninn, því
atburðirnir frá kvöldinu áður höfðu grafist djúpt
í huga minn. I einum ganginum sá eg nokkra
menn, sem stóðu umhverfis bráðabyrgðarrúm í
horni . Það var auðséð að það átti að skera ein-
hvern upp, því að aðstoðarmaður hqlt við og við
stórri línhettu yfir fölu andliti, sem lá á koddan-
um og megn lykt af klóróformi fylti loftið. Lækn-
irinn snéri sér við, þegar eg kom nær, þekti mig,
kinkaði kolli og brosti: '*Við erum að fást við
kunningja þinn hérna”, mælti hann. Og um Ieið
og hann sagði þetta fletti hann fötunum ofan af
vinstri öxlinni á særða manninum. Eg sá förin eftir
kúluna, þar sem hún hafði farið út úr brjótvöðvan-
um og inn í upphandleggsvöðvann, efst. Læknirinn
hikaði ekki eitt auenablik, heldur skar beinan skurð
ofan frá gegnum upphandleggsvöðvann inn að beini.
Hann reyndi að skera sundur sinarnar og ná Ieggjar-
hrútunni úr liðnum, en mishepnaðist það. Hann
eyddi engum tíma til að reyna það aftur, heldur
skar annan skurð þvert út frá hinum að kúlusárinu
og flettti svo þríhyrnunni, sem þannig myndaðist,
upp á öxxlina. Nú átti hann lafhægt me ðað ná
beiunum úr liðnum, og það var ekki nema augna-
bliksverk að saga af brotna hlutann, binda fyrir æð-
arnar, sem höfðu skorist sundur og koma öllu í sam
lagt aftur.
Það dugði ekki að hiká, því læknirinn var far-
inn að verða hræddur við áhrif klóróformsins á
sjúklinginn. Við flýttum okkur að vekja hann með
öllum ráðum, sem fyrir hendi voru, með því að
skvetta köldu vatni framan í hann og hita honum á
höndunum og fótunum. Þótt áhrifin af klóróform-
inu væru eflaust nóg til þess að hann fyndi ekkert
til sársauka, var samt sem han hefði ekki mist með-
vitund alveg og vissi hvað við værum að gera. Hann
ráknaði samt við seint, mjög seint, meðan læknir-
inn var að sauma sárið. Loksins opnaði hann
r.ugun og hreyfði varirnar. Hann gætti vandlega |
að andlitum allra, sem stóðu umhverfis rúmið. Það j
var eitthvað í augnaráði hans, sem hafði ómót- j
stæðilegt aðdráttarafl fyrir mig og eg laut áfram'
og beið eftir að hann liti á mig. Þegar hann sá j
mig breyttist augnaráð hans eins og ljós hefði alt í i
einu runnið upp fyrir augum hans, hið kalda, star- j
andi augnatillit hvarf og í stað þess sást votta fyrir
skilningi, eins og hann þekti mig. Þá apnuðust
og augu mín skyndilega, og á bak við skeggið, sem
hafði vaxið nokkra mánuði, og grímu fölvans fyrir
framan mig, sá eg íþróttamanninn, sem eg hafði
kynst í Túrin og París. Eg man eftir því, að þetta
olli mér mjög lítiliar undrunar, því að einhver til- i
finninga sljóleiki kom yfir mig og mér fanst þessi ]
undarlegi atburður næstum því náttúrlegur. fíann j
reyndi að tala en gat það ekki, svo hann rétti upp j
hægri hendina og myndaði með tveimur skjálfandi
fingrum eftirlíkingu af bókstafnum, sem hafði haft
svo mikla þýðingu fyrir Iíf hans fram að þessu.
Rétt í því dó bjarminn í augum hans út, og það
var sem mióðu drægi yfir þau. Við hertum okkur
alt sem við gátum við að vekja sjúklinginn til með-
vitundar aftur, knúðir áfram af þeirri ósjálfráðu
hvöt til að biarga mannslífi, sem hver maður hefir
sé þess annars nökkur kóstur. En á meðan við vor-
um af ölium. kröftum að revna að glæða aftur lífs-
neistang með einhverjum hluta af okkar lífskrafti,
kulnaði hann út; og skildi ekkert eftír nema öskuna
bar, sem hinn bjarti eldur lífsins hafði brunnið. —
Hjartað í honum var orðið afllaust.
Um leið og eg snéri mér við til þess að ganga
' burt, varð mér htið ,á skurðinn, sem Iæknirinn hafði
> gert; hann sást mjög greinilega á vinstri öxlinni.
Skurðurinn var í laginu eins og bókstafurinn Y.
*
i
Ekki má sköpum
renna.
SIGMUNDUR M. LONG, þýddi.
Það var í júnímánuði. Klukkan var hált-
fimm eftir hádegi. Loftið í skólaherberginu í þorp-
inu Summerleigb, var þungt og deyfðarþrungið.
Skóla var Iokið þann daginn, og kennarinn, ung-
frú Angelica Todd, týndi saman blöð sín og bækur
á skrifborðinu sínu; glöð að sumu feyti, þó ekki á-
nægð. Aðal dagsverkinu var að sönnu lokið, þó
gat hún ekki farið, hún varð að líta eftir einni
skólastúlkunni, sem var Iátin sitja inni í hegningaí-
skyni fyrir ósæmilega breytni.
Stúlkan sat í sæti sínu og skrifaði kappsamlega,
hún var firntán ára göroul, há og grönn, og talin
erfiðust viðfangs af öllum nemendum un^frú Angel-
ieu.
En hver semi hefði gefið henni gætur, þar sem
hún sat nú, myndi naumast hafa trúað því. Þegar
Cynthia Ðrayles hélt kyrru fyrir hvíldi yfir henni
engilsaklaus, alvörugefinn svipur, sem maður sqr að-
eins á gömluiri ítölskum altaristöflum, ennið undir
hinni lokkríka háári, var sviphreint og fallegt.
Munnurinn vel lagaður og augun aðdáanlega björt
og falleg. Hún virtist vinna af alúð og skyldurækni.
Af og til féll hárlokkur, sem hafði losnað undan
ennisreiminni, niður fyrir augun og þá ýtti hún hon-
um með blekugum fingrunum, aftur á sinn stað.
Endrum og sinnum leit hún til gluggans, þar sem
sólin skein iiln í allri sinn dýrð en á sama
vetfangi sá hún að ungfrú Told sendi henni alvar-
legt augnatillit, og voru augun á skrifbókinni. Það
var eitthvað í hreyfingum stúlkunnar, sem ungfrú
Todd gramdist; hún stq niður af kennarastólnum,
og gekk með allmiklum hraða til Cynthia og hofði
yfir öxlina á henni, þar sem hún skrifaði af kappi.
“Það er Ijótt og ókvenlegt að reka út úr ser
tunguna, Cynthia,” sagði hún hörkulega, “þetta er
ekki 0”.
“Er það svo?” sagði Cynthia, með undrun og
gremju. “Mér finnst það vera hérumbil það sama”.
“Það kemur ekki þessu máli við, hvað þér finst”,
svaraði ungfrú Angelia myndug, “gerðu svo vel,
og skrifaðu orðið eins og það er stafað”, bætti hún
við. Svo fór hún frá Cynthia inn í næsta lestrarsai,
þar sem einn af kennurunum var að taka saman
plögg sín.
“Eruð þér ekki á heimleið, ungfrú Todd?”
spurði hann, og virtist mest hhugsa um, að komast
af stað sjálfur.
“Veðrið er yndælt og eg hlakka til að- fá lung-
un fylt af hreinu lofti.”
“Já, það geri eg líka„ sagði ungfrú Todd og
stundi við, “en eg get ekki farið strax, ein af stúlk-
unum verður að sitja inni”.
“Að líkindum er það Cynthia Drayle”, sagði
kennarinn.
“Það er alvenja að hún sitji inni. Mér þykir
vænt um að eg hefi ekki mikið saman við hana að
sælda. Eg ræð ekkert við bana. Eg á við, að mér
er óskiljanlegt hvernig hún er.”
“Það er víst enginn, sem skilur hana verulega;
í það miinsta ekki eg,” sagði ungfrú Angelica.
“Maður er tilneyddur að hegna henni, en hlýtur
þó annarsvegar að þykja vænt um hana”.
“Það er lagleg stúlka”.
“Já”, sagði kenslukonan samþykkjandi, “með
aldrinum verður hún afbragðs falleg. En eg var
ekki að hugsa um það, heldur um breytni hennar.
Hún hefur gaman af ýmsum siriáhrekkjum, og þó
er eg sannfærð um, að hún er best gefin af börn-
unum, og öllum þykir vænt um hana”.
“Já, og ekki sízt drengjunum, þeir nærri tilbiðja
hana, og myndu með glöðu geði vaða eld og vatn
hennar vegna, það er leiðinlegt að hún skuli vera
slíkur vandræðagripur. Haldið þér ekki, ungfrú
Todd, að það sé að einhverju leyti uppeldinu að
kenna, hvernig hún er, hún hefir verið móðurlaus,
eg á við móður, sem hefði séð um hana á upp-
vaxtarárunum. Hún er alin upp með föður sínum,
þessum einkenmlega manni, sem býr í kofanum á
Lyngbakkanum, það er mín skoðun, ungfrú Angelia,
að þessar óheppilegur ástæður, valdi því að meiru
eða minna Ieyti, hvernig Cynthia er”.
“Það getur vel verið”, svaraði ungfrú Angelica,
“en eitt er Vist; hún er vorkunarverð aumingja
barnið”, sagði hún og Ieit til dyranna, þar sem
Cynth-’a var inni. “Eg ætla að sleppa henni”.
Hún gekk til hins littla syndara.
“Láttu mig nú sjá hvað margar línur þú hefir
skrifað”. sagði hún alvarleg.
Cyntia réttí að henni skrifbókina og teygði
] úr sér, eftir að hafa setið svona Iengi hálfborgin.
“Það er vonandi Cynthia, að þú látir nú þessi
víti verða þér að varnaði framvegis, og munir þessa
viðvörun, sem' bú hefir nú setið að og margskrifað”,
sagði ungfrú Angelia hörkulega. “Viltu lofa mér
því, að láta þig aldrei framár henda slíka ósvífni.
Cynthia þagði um stund, svo leit hún á kenslu-
; konuna, sínum skarplegu og fallegu augum og svar-
aði í lágum róm.
“Eg veit ekki ungfrú Todd, hvað miklu eg má
lofa. því ef Lucy Gimes skælir sig aftur framan í
mig, þá er eg viss að gleyma hverju eg hef lofað,
og rqtti út úr mqr tunguna á móti henni aftur, það
er eríitt að stilla sig um að reka út úr sqr tung-
una, og þess vegna er hikandi að íc ta því sem
eg veit ekki hvort eg get efnt”, sagði hún stillilega.
“t>að er vana viðkvæðið hjá föður mínum, að það
eq að freista forsjónarinnar að lofa einhverju. Eg
veit ekki verulega 'hvað hann meinar með því,
**
en —
“Við rkulum láta okkur standá á sama”, tók
ungfrú Angelika fram framí, með embættis mynd-
ugleika. “Svo miáttu gjarnan fara!”
Cynthia spratt frjálslega á fætur, og teygði
handleggina. En er hún sá, að ungfrú Todd líkaði
það ekki, hætti hún því, og stóð frammi fyrir henni
með krosslagða arma, eins og hæfði vel siðaðri
skólastúlku. En svo gætti hún að því, að hálsfesti
ungfrú Todd fór ekki vel. Með snöggri og að-
dáanlegri hreyfingu lagfærði hún það, með léttu
og lipru handtaki. Það var eitthvað svo einart og
samiúðarfult í þessu litJa atviki að ungfrú Todd
komst við og sagði: “Þakka þér fyrir litla vina
mín,” og kysti hana á ennið.
Á næsta augnahliki vafði Cynthia handleggjun-
um um háls kenslunkonunnar, semi þrýsti henni að
sér og með léttum en litlum hlátri, hljóp erfiðasti
lærlingur skólans út úr bekknum, þreif hattinn sinn
af snaga.í ganginum, tók stigann í þremur skref-
um og hljóp sem örskot heimleiðis.
Heimili Cynthia var gamall en rúmgóður kofi,
er stóð neðan við brekku, en skilinn frá þorpinu
af fallegu dalverpi. I raun og veru var þar alstað-
ar fallegt, víðáttumikið heiðarland, stórvaxinn
greniskógur, græn og grösug engi, og kæmi maður
upp á brekkuna, sá út á sjóinn í fjarlægð.
Það er vanalegt, að unglingar gefi sér ekki
mikið við fegurð nátt; runnar. En Cynthica var að
þessu leyti undantékning, jafnvel án þess henni væri
það full ljóst, skemti hún sér við yndæli náttúrunn-
ar. Á heimleiðinni frá skólanum þenna umtalaða
dag, fann hún að sólarhitinn vermdi í henni blóð-
ið, hún dansaði við fót, raulaði og söng, glaðværð
og áhyggjulaus, sem henni var eiginlegt. En er
hún nálgaðist brúna, sem lá yfir lækiftn, hætti hún
að syngja. Hiún hafði séð mann, sem stóð á
brúnni, og hallaði sér upp við handriðið. Það var
unglingur, sem Cynthia hafði óbeit á —án þess þó
að hún væri hrædd við hann.
Líkt var umi aldur þeirra, hann var stór og
klunnalegur með kringlótt höfuð og ónetta and-
litsdrætti. Nafn hans var Sampson Burridge.
Faðir hans var fasteignasali ogi hafði fyr átt heima
í þorpi þar í grendinni. En 'hafði svo flutt til
Summerleigh, og bygt sér þar stórt hús — en ekki
að sama skapi vandað eða fallegt. Að öðrum
Ieyti hét svo, að hann væri hættur sinni fyrri at-
vinnu, en samt var hann umboðsmaður Sir Anson
Frayne á Summerleigh Court. Svo var það á orði
að hann lánaði peninga með okurrentum, og græddi
stórfé á þeirri atvinnu.
Ekki var Burridge vinsæll í Summerleigh og litl-
ar líkur til að hann væri þar ánægður. Heldra
fólkið vildi ekkert við hann eiga. En sjálfur var
hann of stoltur til að umgangast almúgann. Samp-
son, sonur hans, var afar illa liðinn á skólanum.
Hann áleit sjálfan sig mikinn mann, og var fullur
af hroka yfir auð föður síns. Fráhrindandi var
hann í umgengni, og lék aldrei við jafnaldra sína.
Aðalskemtun hans var, að egna til reiði, þá sem
voru honum mlinni máttar, og svo hrekja þá og
hrjá á eftir. Strax og hann kom til Summerleigh,
veitti hann Cynthiu sqrstaka aðdáun og athygli, en
sýndi þvi svo níikla frekju og ókurteysi, að henni
var nærvera hans verulega ógeðsleg, og forðaðist
hann eins mikið og henni var mögulegt, og er hún
nú sá hann á brúnni, leit hún í kringum síg, hvort
enginn vegur væri til að komast fram hjá honum,
enda þó hún vissi, að hún hlyti að fara þessa leið,
og það vissi Sampson líka.
Ógeðslegt bros lék um þykku varirnar og litlu
augun lýstu af sigurgleði. Cynthia var ekki hrædd
við hann, en gekk í hægðum sínum með saman kipr-
um vörum út á brúna.
“Góðan daginn, Cynthia!”' kallaði hann, “Enn-
þá hefurðu verið látinn sitja inni? Altaf gerurðu eítt-
hvað af þér,^og sannaðu til, þegar minnst varir
verðurðu rekinn úr skólanum. Samt sem áður lík-
ar mér vel við þig, þú ert alt öðruvísi en hinar
stelpurnar, eg ber virðingu fyrir þér, komdu hérna
og eg skal bera bækumar þínar”.
Cynthia hristi höfuðið neitandi, og hélt enn
fastara um bckatöskuna.
“Nei, þ^kka þér fyrir Sampson,” sagði hún. “Eg
get sjálf borið bækurnar mínar”.
Brúin var svo þröng, að tveir gátu ekki geng-
ið samhliða: Cynthia stcjnsaði á brúnni, og beið
þess, að hann rýmdi til svo hún gæti haldið áfram.
En Sampson rétti frá sér lappirnar og lokaði
brúnni með því móti.
“Þú ert býsna hreykinn Cynthia”, sagði hann
ertandi’ “það er von þú sért í slæmu skapi, eftir
innisetuna. Komdu nú hingað með töskuna, svo
verðum við samferða, þú kemur alt of seint heim,
þið hafið ekkert vinnufólk, og þú átt að búa til
teið”, bætti hann við með háðssvip.
“Já, eg kem of seint heiml”, sagði Cynthia stilli-
lega. En eldur brann úr gráu augunum hennar.
“Þokaðu þér, svo eg géti komist”.
“Hvað viltu gefa mér til að eg færi mig?”
sagði hann og hló hrottalega. “Við skulum eiga
kaup saman, — þú kyssir mig og eg lofa þér að
fara”.
Cynthia stokkroðnaði og beit á jaxlann í
gremju.
“Eg vildi heldur deyja”, sagði hún lágt, “eða
standa hér til dómdags, en að láta Sampson
Burridge snerta mig”.
“Við sjáum nú til,” sagði hann hann, rauður í
andliti af gremju og reiði, “yfir því, sem hún sagði
“Eg kyssi þig nú, hvort sem þér er það ljúft eða
leitt, skilurðu það?”
Hann þokaðist nær henni með hægð, Cynthia
hafði ekki önnur úrræði en að flýja, sem þó var ekki
árennilegt, því hann var svo nærri henni, að lítið
vantaði á að hann gæti gripið hana, en hún var
viðbragð'fljótari og liðugri en hann, og því líkur
til, að hún hefði sloppið, ef hún hefði ekki verið
svo óheppin að detta. Hún datt þó ekki alveg, en
Sampson náði henni þó, og vafði handleggjunum
utan um hana, áður en hún gat kallað á hjálp.
Á þessu vandræða augnabliki kom hjálpin í ljós,
Það var hálfvaxinn piltur, ríðandi á smáhesti, hann
kom alveg mátulega á brekku hallið hinu megin á-
arinnar, til að sjá viðureign þeirra Cynthia og Samp
sons, og heyra neýðaróp stúlkunnar, hann lét ekki
á sér bera en flýttti sér sem mest ofan að ánni og
yfir hana, og áður en þau gættu að honum, var
Fann kominn til þeirra, Iaut áfram og gaf Sampson
þéttings svipuhögg yfir hdfuðið.
Sarripson slepti Cynthia og sneri sér við. Dreng-
urinn var stokkinn af baki og sýndist albúinn í hvað
sem vera skyldi.
“Komdu hingað. sfcúlka, kallaði hann til
til Cynthia, “og haltu hestinum mínum, meðan eg
jafna um þennan þorpara”.
Skipunuin var í svo myndarlegum róm, að ein-
sætt var að hlýða, og eins og í leiðslu tók Cynthia
tauminn með annan hendi, og með hinni strauk
hún hárið frá enninu, og beið svo með áhyggjusvip
hvað verða vildi.
Drengirnir einblíndu hver á annan. Aðkomni
riddarinn var djarfmannlegur og stiltur, en Samp-
son lymlskulegur og reiður á svip. Hann sá, að þessi
drengur, sem hafði skemt fyrir honum, þetta sem
hann kallaði gamanleik, var líkur honuirt á hæð. En
miklu grennri og Iéttari. En það hafði reynslan
kent honum, að afl og lík^msþyngsli voru mikils
virði í áflogum, því hætti hann að nudda á sér
hnakkann; fór úr treyjunni og tautað:
“Eg skal jafna um þig, hvolpurinn þinn”.
“ó-já, þig langar til að berjaslt” ’ sagði hinn
háðslega. “Mér þþykir vænt um, að þú vilt taka
það frá þeirri hliðinni, annars hafði eg einsett mér
að gefa þér nokkur svipuhögg, óþokkinn þinn”.
Hann fleygði svipunni og fór úr treyjunni. Svo
var eins og hann myndi eftir Cynthia, og snéri sér
til hennar. .
“Teymdu hestinn upp á bakkann,” sagði hann,
“það er ótilhlýðilegt að þú horfir á viðureign okk'
ar. Eg kem til þín, þegar þessi kauði er búinn að
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU!
BORGIÐ HEIMSKRINGLU!
AUGLÝSIÐ í HEIMSKRINGLU!