Heimskringla - 18.06.1924, Blaðsíða 2

í. BLAÐSIÐA
HEIMS KRINGLA
WINNIPEG, 18. Jlfflí, 1924.
Einkennisbuningur
Reykvikinga.
GAMANSAGA
Eftlr ARNRCNV FRA FELLI.
Skáldkonan gðtSkunna, Arnrún frá Felll, hefir gert svo vel, ati eftir-
láta “Heimskringlu” tvær smásögur. Tekur blatsits viti beim metS gletSi,
og geldur þakklæti í statSinn. Fer önnur sagan hér á eftlr, rissmynd úr
Reykjavík, mætti máske kalla hana. — Ritstj.
elgi IIafa£fr<5ingur og
Runólfur Reykvíkingur
mættust á Bakarastígn-
um sáluga, og sögðu:
‘Sæll og bless”.
Beir spurðu íhvor annan almælt-
ra tfðinda. Helgi sagði frá veg
leysunni miili höfuðborgarinnar og
HafnaTfjarðar; en Ejunólfur lýsti
velþóknun Yíkverja á stjórninni,
með mörgum fögrum orðum. Svo
luku þeir máli sínu með því að
spyrja um hvernig liði heima hjá
þeim, um leið og þeir gengu fyrir
hornið hjá Pétri Halldórs, öðru
nafni: Bókaverzlun Sigfúsar Ey-
mundssonar.
Þögn og punktur þar til þeir
komu að Prestaskólaskemmunni.
Bar stóð maðxtr lall-vf^amánnleg-
ur; með sjóhatt, í regnkápu og vað
stígvélum, niðursokkinn í djúpar
hugsanir, frammi fyrir sýningar-
gluggum skemmunnar. Runólfur
hnipti í Ihann.
“Nei! sælir og blessaðir! Hvernig
þóknast ykkur að hafa það?”
“Svona takk bærilega, eftir hætti j
mundu konurnar segja,” svaraði
þið hann rigni f dag?”
“3?ú ert auðvitað eins og aðrir
utanborgarmenn, heldur að hér
sé eilíf rigning og ökla bleyta sagði
Runólfur þykkjulega.
“Ja, hvað á maður að halda, þeg-
ar maður les varla svo sögu, sem
igerist í Reykjavík, að ekki tap-
ist meir og minna af skóhlífum í
aurnum — imaðujr hefur |ýfirleitt
á tilfinningunni, að alt sé hér á
floti.”
"fíað sér nú helst á, að þú hafir
fært þér þann fróðleik í nyt, sagði
Kristján kauprilaður — ‘Ifyrirgef-
ið að eg hefi ekki gert ykkur kunn-
unga honum — þú ert í Ijósum
sumarfötum, með linan hatt —
gætir verið kliptur út úr ame-
rísku tízkublaði, eða kliptur upp
úr leynilögreglusögum Doyle. Með
leyfi að spyrja: hvað margar
klukkustundir ætlar þú að dvelja
hér í borginni?”
“Eg hefi hugsað mér að vera hér
til morguns; fái eg einhversstaðar
inni.”
“Hvað hefir þú lengi verið hér
á Suðurlandi, Helgi.”
“f kringum tvö ár í Hafnarfirði,
svo mér er ekki kunnugt um veð-
urlagið hér. En þú hlýtur að bú-
ast við dembum, nema þú sért að
leggja í langferð, Kristján.”
f'Eg veit ekki hvort þú munir
kalla það langferð, Laugaveg 100
og eitthvað yþingað niður að
skemmunni; en mér þykir ætíð
vissast að vera við öllu búinn hér
1 borginn. — Mikið dæmalaust er
smekklega hagað sýningunni
hérna, finst ykkur ekki?”
“Jú,” svaraði Helgi, og horfði á
rigningarblikuna í útsuðri.
“Yið skulum annars ekki standa
hér eins og glópar, komið þið heim
til mín, eg vona að konan búi svo
vel, að hún geti gefið okkur kaffi-
sopa”, sagði Runólfur.
“Þakka þér fyrir boðið, vinur, en
mér er ekki um að gera frúnni
ónæði svona árla dags”, Kristján
leit á úrið. “Kiukkan er ekki tólf,
við skulum koma niður á “Land”,
kvöldstraumurinn þangað er ekki
Ibyrjaður; eg vona við getum feng-
ið básinn út að Austurstræti”.
"Auðheyrt að hann er nýbúinn að
lesa “Sambýli”, hvíslaði Helgi að
Runólfi, á leiðinni til “Lands".
I>að var rétt til getið: “kvöld-
ptraumujrinn var ekki {býrjaður”.
Inn á “Landi” var ekki annað
manna en tveir bifreiðarstjórar;
þeir sátu innarlega í salnum, rjál-
uðu greníjulega við tóma bollana,
og spýttu mórauðu yfir óstundvísi
fólks.
“I>etta er í raun og veru merk-
ur sögustaður”, sagði Kristján
kaupmaður, um leið og hann hag-
ræddi sér í stólnum.
“Svo”? sögðu Helgi og Runólfur
kýmandi um leið í laumi.
“Angan af dýru ylmvatni”, sagði
Kristján, og toorfði dreymandi fram
fyrir sig.
“Mér finst nú frekar hráslagalykt
en toöfuðvatnslykt”, sagði Runólf-
ur.
“Stólarnir mýkri og hlýrri en
venjulega — ”
‘Hvað þá! heldurðu að bifreið-
arstjórarnir hafi setið hérna áðan?”
skaut Helgi inn í.
“Bræður! verið eins og börn í
skilningi, en verið fullorðnir í
hrekkvísi”, sagði séra Jón heitinn
Poki. — Vei yður þér ^kilnings-
lausir, vitið þið ekki að frú Pinn-
dal, Siggi litli og Jósafat sátu
hérna nýverið, og drukku súkku-
laði og kaffi; það var héma áreið-
anlega sem Jósafafc byrjaði að
verða hrifinn af henni. Frúin hef-
ur setið þar sem þú situr Helgi,
Siggi þar sem Runólfur er, já, og
Runólfur lagðist fram á borðið,
setti upp stór augu og sagði í
j 'bamalegum spurningarróm: “Ert
þú hákarl?”
I>ó undarlegt megi virðast, hafði
Kristján ekki búist við þessari
spurningu. Hann roðnaði rétt sem
snöggvast, það brá fyrir þykkju-
svipnum í kringum munninn, en
eins og elding flaug það í gegnum
huga hans, að hann’mætti ekki
láta þá sjá þeir hefðu hæft. Hann
hló dálítið hærra en venjulega, og
sagði:
“Já, eg býst við eg sé einn af þess-
um bölvuðu toákörlum, sem ætíð
eru með galopin ginin eftir gróða”
og selja mönnum mat og föt Og
annan fjárans óþarfa”. Kristján
herti á hlátrinum.
“Pið megið nú vara ykkur “há-
karlamir” að samvinnufélögin taki
ykkur ekki í beitu”, ihló Helgi.
“Hákarlaveiðar hafa átt sér stað
um langan aldur, og samt virðist
nóg af “Háka” þeir verða að eyða
upp úr 'nokkrum byttum til að
drekkja þeim dýrum, toa! ha! ha!
Nú fór Runólfi ekki að verða um
sel, honum duldist ekki að hálf-
kæringur var í Kristjáni út úr
þessu hákarlstali; betra að snúa
við blaðinu — Eftir á að hyggja:
Ætlar þú ekki að verða einn af
fram/ara mönnum sem taka
skemmugluggana á leigu til sýn-
ingar á varningi sínum?”
Alveg rétt til igetið vinuk, þú
ert efni í sendiherra; skal hafa þig
bak við eyrað, þegar eg verð ráð-
| herra! — Jú, eg er toúinn að leggja
I drög fyrfr skemmugluggana, ekki
verða þó þar til sýnis hákarlahníf-
ar eða “diplomatar” þó ykkur
mundi koma þeir gripir vel, mað-
ur verður að taka tillit til al-
mennings. ^lg ætla að sýna ein-
kennisbúning Reykvíkinga.
"Einkennisbúning Reykvíkinga!”
át Runólfur upp eftlr honum.
“Eg ætla að sýna sjóhatta, regn-
kápur, regnhlífar og rosabullur!”
‘Ha! ha! ha!”
“Svei mér ef það /eru ekki að
koma dropar,” sagði Helgi, og leit
langistaraugum út á götuna.
“Eg verð líklega að gera gustuk
á þér Helgi minn: lána þér “ein-
kennisbúning”, eg vil ekki að fari
fyrir þér líkt og honum Jóni Jóns-
syni, héma um árið — þó eg sé há-
karl.
“Iívaða Jón úr Flóanum var það
nú?”
“Eftir því sem eg hefi komist
næst, var toann nefndur Jón, að-
eins réttur og sléttur Reykvíking-
ur Um ætt toans er mér ókunnugt
má vel vera að hann hafi verið
kominn í beinan karllegg frá
Skallagrími, ólöfu ríku, og Guð-
brandi biskup — án þess eg viti
það, en það haggar ekki gagni
þessara sögu.
Svo bar til einn góðan veðurdag,
í venjulegu Reykjavíkur-veðri, að
umgetinn Jón Jónsson, og yngis-
mey Kristín Guðmundsdóttir, i
græna húsinu í Gluggaluggalú-
götu í Skuggahverfi, ætluðu — eft-
ir lögboðnar auglýsingar — að
ganga f toeilagt tojónaband. Við-
■búnaður var mikill. Sigga gamla
í Grýtu, fyrrum vinnukona hjá
Abigael, fyrrum kokkapíu hjá
Amtmanninum; hafði steikt steik-
ina, soðið vínsúpuna og bakað
lummumar, en Jón hafði keypt á
kútinn klára-brennivín, — ja, mað-
ur! mundu Strandamenn segja —
og svo einhvern slatta a£ messu-
víni, og mjöð handa kvenþjóðinni”.
Alt var á ferð og flugi, úi og
stúi, í græna húsinu, eins og þið
gizkið nærri, og ekki þarf að lýsa.
Brúðguminn var altilbúinn, f
kantabandstoryddum klæðisfötum,
og hvítt um hálsinn, — ekki svo
að skilja að eg sé að fetta fingur
út f hvítt hálslín á Guðmundar
Friðjónssonar Sands-vísu; gat um
það til að gefa ýkkur hugmynd um
búnað brúðgumans sem okkar á
milli sagt, gat í hvorugan fótinn
stigið — ekki af monti þó, þó vel
mætti hann drjúgur vera, því brúð
urin var fögur á að líta, og — held-
ur af skókreppu, hann var óvan-
ur “dönskum skóm”.
Hann gekk óþolinmóðlega fyrir
framan brúðar herbergið, þar sem
múgur af nágranna konum voru
að aðstoða og tefja fyrir að skauta
brúðurina.
Alt í einu rauk hurðin upp, og
út hentist húskonan í Skugga.
“Blessuð vertu nú fljót!” var
kallað á eftir henni.
‘Hvað er að?” spurði Jón með
öndina í háLsinu.
“Títuprjónar! —vantar títuprjóna.
Eg ætla að skreppa út og fá þá
lánaða.
Karlmannslundin og ábyrgðartil-
finningin risu upp við olnboga hjá
Jóni.
"Heldur þú, að eg láti konuefn-
ið mitt hafa lánaða títuprjóna f
brúðarfaldinn á sínum heiðurs-
degi? Eg fer og kaupi þá”.
Hann þaut út.
ÍÞað átti að gifta klukkan sex.
Kirkjan var uppljómuð, troðfull af
veizlugestum og áhorfendum.
Veizlugestirnir sátu í instu sætun-
um tveimur, og hvísluðu sín á milli
einskonar spaugi:
“Hvað dvelur Grminn langa”? þeg-
ar klukkan sló sjö og enginn brúð-
gumi eða brúður komin, en þegar
|kjlukkan sló hálfátta, voru tveir
efldir menn sendir út úr kirkjunni,
til að leysa úr spurningunni:
“Hvað veldur því?”
Annar týndi skónum í aurnum,
og er hann úr sögunni, en hinn
þaut svo sem leið liggur yfir mýr
og móa, inn í Skuggahverfi, og
rakleitt inn í eldhús til Siggu, sem
sat grátandi við hlóðasteininn og
hrærði í eintoverju sinnuleysi í
sætsúpu pottinum og f brúðarher-
berginu var grátur og gnístran
tanna. Brúðurin lá uppi í rúmi í
skautfötunum, mínus skaut. Jón
var ókominn með títuprjónana.
3>á var hafin leit mikil að Jóni.
Leitað í öllum búðum sem seldu
títuprjóna, þá hjá vínsölum og öðr-
um sem eitthvað seldu; faríð um
allar fjörur, þvf það átti að finna
Jón í fjöru, ef hann á annað borö
tfindist — leitað að honum, eins
og saumnál, en engin tætla af Jóni
fanst.
3>ið getið nærri hver toarmur var
kveðinn að veizlugestunum, sem
ekkert fengu af vínsúpunni, steik-
'inni eða brennivíninu, brúðurin
var alvcg óhuggandi; hún leigði
húsið, flutti til Kafnarfjarðar — í
lognið og giftist þar síðar öðrum
Jóni, en ekki kom hún til Reykja-
víkur í tuttugu og fimm ár, og æ-
tíð varð henni órótt, iþegar ein-
hver nefndi rigningu á nafn.
Líkan dag tuttugu og fimm árum
síðar — miðað við hvarf Jóns —
ætlaði Jón Sigurðsson, JónssOn
(fæddur 17. júní), að kvongast
Kristínu TjOvísu Theofilusdóttur frá
Súðanesi. Kristín móðir hans var
þá orðin ekkja, hafði gefið hon-
heimanmund, og eftir mikið dekst-
Helgi hlægjandi. En hvað eg vildi, líklega að Jósafat hafi einmitt set-
segja meðal annara orða: haldiö ið á stólnum þessum.
ur og eftirgöngu, farið með hjóna-
efnunum í toifreið til Reykjavík-
ur, tengdadóttirin tilvonandi hafði
ekki viljað heyra það nofnt, að
verða gift annarsstaðar en í höfuð-
stað ríkisins.
Dýrtíðin og breyttir siðir sáu
um að engin veizla var toöfð. Brúð-
guminn gekk óþreyjufullur um gólf
inni hjá brúðurinni, fullvissandi sig
hverjar fimm mfnútur að hann
hefði leyfisbréfið og skjalið með
nafni svaramannsins, á meðan i
“krullaði” brúðurin sig, nældi á sig
slifsið, etcetera, og að lokum var
ekkert eftir annað en setja á sig
svuntuna, og næla á sig sjalið.
Hafið þið ekki séð svuntupörin
mfn, spurði brúðUrin óþolinmóð-
lega, og sneri öllu við í stofunni.
en fann ekki pörin.
Kristín toauð henni lásnælu; en ]
fékk það svar, að lásnælur væri |
trassa-merki. Jón íbauðst til að j
fara til næsta gullsmiðs og fá1
svuntupör, en móðir hans aftók það.!
“Eg skal skreppa yfir til löllu
Siggu heitinnar f Grýtu og fá lán-
uð svuntupör”, sagði Krístín
eldri og fleygði á sig sjali. Alt í
einu varð henni litið til dyranna,
þar stóð maður með skegg ofan á
toringu, í grænleitum kantabands
toryddum fötum; gulur yfirlitum,
eins og gamalt skírnarvottorð.
Kristín greip stólbak, og stundi
upp beiðni um vatn.
“Eg get ekki farið svuntulaus,
sagði brúðurin, með grátstaf í
kverkunum.
“Geturðu ekki notað títuprjón,
Jgúfan mín, komumaður rétti að
henni ryðgað títuprjónabréf.
“Almáttugur! — Jón! hvar hefur
þú verið allan þennan tíma, stundi
Kristín upp.
“Eig bara stóð af mér skúr, af
því eg vildi ekki eyðileggja ný
klæðisföt, var þér farið að leið-
ast, Stína mín.”
Regnið dundi á gluggunum, og
bifreiðarstjóramir báðu aftur um
kaffi.
“Hvernig á maður að taka þessa
sögu, Kristján; dularfult fyrir-
brigði, eða hvað?” sagði Helgi.
“3>ið ráðið því”, sagði Kristján.
“Eg ætla að leyfa mér að taka
]það sem volgerða auglýsingu á
“einkennisbúningi Reykvíkinga”,
sagði Runólfur tolæjandi.
------------0------------
Þrætan um Grænland.
Eftir Einar Benediktsson.
'
Eg hefi áður með ýmsurn blaða- i
greinum, og nú síðast 1 “Eimreið-
inni”, leitast við að skýra fyrir al-
menningi nokkur meginatriði úr
sögu Grænlands, í þá átt, að sýna
framá rétt íslands yfir toinni fornu i
nýlendu vorri, og hefi eg sérstak-j
lega haldið því fram, að enginn efi
muni geta talist um þá réttarstöðu
hinnar miklu Vestureyjar, alt frá
landnámi íslendinga á Grænlandi
og til þessa tíma, er þeir voru;
liðnir undir lok, að dómi allra merk j
ustu höfunda vegna þeirrar aðal-
orsakar, að konungar þeir, er tóku j
við skyldum gamla sáttmála, van-j
ræktu þær, en toönnuðu jöfnum,
höndum siglingar og verzlun við
landið. Efalaust hafa drepsóttir, á-
rásir Skrælingja, ef til vill ásamt \
ránskap annara þjóða, og loks kyn- ]
blöndun við frumlbyggendur lands
ins valdið miklu um hinn hryggi-
lega þjóðardauða vestra. En allar
þessar orsakir gátu einmitt vegna1
þess orðið banvænar að samlband-
inu var slitið við Noreg. Sú spurn-
ing, sem eg því vildi setja hér fram
og leitast við að svara að nokkru,
er þessi: Hafa hinir erlendu kon-!
ungar numið Grænland að nýju,
með endurstofnun einokunarinnar
yfir Skrælingjum, á rústum is-
lenzkra bygða þar í landi, sem eyði
lagðar voru fyrir samningsrof og
einhliða vanrækslu þeirrar umboðs-
legu valdstjórnar, er nýlenda ís-i
lands, með móðurlandinu, tók yfir
sig að frjálsum sáttmála?
3>ær sagnir, sem byggjandi er á,
um bólfestu eða tilvist islenzkra
mann á Grænlandi, ná ekki lengra
fram en nálægt miðri 16. öld. En á
hinn bóginn er ekki hægt að neita
því, að íslenzk bygð kunni að hafa
haldist þar miklu lengur. f páfa-'
(bréfi einu (1448) er þannig skírt
frá ,að þá séu níu kirkjusóknir enn
til í landinu. En yfir það tímabil,
sem Grænland síðan hefur verið ó-
íbygt og ónumið af siðuðum mönn-
um, nær réttur fslands óskertur til
nýlendunnar, samkvæmt þeirri eðii
legu meginsetning, að t teignarrétt-
ur, sem eitt sinn er stofnaður fyrir
ríki yfir landi, iglatast ekki nema
með stofnum réttar yfir því fyrú
aðra, sem gildur sér að þjóðalögumj
Svo kallaður endurfundur Græn-
lands frá Noregi, að tilhlutan
Danakonunga (og Norðmanna) er
alment þakkaður og talinn til heið
urs Hans Egede, norskum klerki,
sem .sagði af séir prestkalli sínu
1 Noregi með þeim ásetningi, að
gefa sig allan við boðum kristinn-
ar trúar meðal heiðingja á Græn-
landi. Hann stofnaði í þessu skyni
félag í Björgyn (1721) oig komst
með 2 skipum í júlímánuði sama
ár til Vestuibygðar, nálægt þar sem
nú heitir Godthaab. Rannsóknir á
landinu umhverfis, veiðiskapur til
þess að standast fcostnaðinn og
loks skipun frá konungi, um að leita
Auisturbygðar (1723) urðu (þó að
sameinast við megintilgang hans,
trúiboðunina, og gætir hans því
meira, um endurupptöku sam-
bandsins við Norðurlönd, heldur en
leiðir af stöðu hans á Grænlandi í
sjálfu sér. I>ess verður einnig að
gæta, er dæma skal um mierking
þessarar starfsemdar klerksins, að
félag toans hafði fengið 25 ára einka-
leyfi til verzlunar við landið, og
hafði jafnvel þegið allmikinn styrk
af ríkinu, til þess að halda henni
uppi, en samt leystist félag þetta
upp (1726) og stjómin tók sigling-
arnar að sér (1727—1733). Hafnar-
kaupmaður einn, Jakob Severin tók
síðan við einkaleyfi konungs 1734
—>1750, en þá komust réttindin í
hendur toins “almenna verzlunarfé-
lags”, sem toélt þeim. þangaö til
1774 er hin “Konunglega græn-
lenska verslun” hóf einokun sína
að nýju.
Vegna þess, hve mikið er sinatt
gert úr gildi þessarar Grænlands-
ferðar Egede prests, þogar rætt er
um ríkisstöðu landsins, einkanlega
meðal almennings í Noregi, er á-
stæða til að liða þetta atriði sund-
ur til skýringar. Hér er þrent sem
virðist fcoma aðallega til greina —
hvort það verður mleð réttu sagt,
að hann hafi endurfundið landið
hver tilgangur hans var og hvert
gildi framkvæmdir hans þar vestra'
gátu haft um réttarstöðu landslns.
Um hið fyrsta atriði er það fljót-
sagt, að enginn sem kynnir sér sögu
siglinga og uppgötvana við Græn-
land, getur eignað honum það, að
hafa “fundið landið að nýju”. Fyrst
og fremst verður það ekki sagt með
sönnu að þekking sú, er Norðmenn
öðluðust frá gömlu íslendingum
um leiðir til Grænlands, hafi nokk-
urntfma glatast. Að vlsu hlutu sigl
ingar milli íslands og nýlendunnar
að verða fátíðari og loks að leggj-
ast niður, eftir konungssamning-
inn, svo að upp frá því var aðeins
um norskar kaupfarir að ræða, að-
allega frá Björgvin. Ennfremur er
það haft fyrir satt, að nokkrir tug-
ir sjómanna, sem vanir voru Græn-
landsföruml, Ihafi verið myrtir »f
bjóðverjum í Björgyn 1484, og hafi
siglingar þaðan lagst niður fyrir þó
sök. En um sama leyti tókst all-
mikil verzlun við ísland frá Ham-
borg og gat þá ekki hjá því far-
ið, að þekking um Grænlandsleið-
ir breiddist út aftur, enda er þess
getið að þá var tekin upp verzl-
tin og siglingiar til nýlendunnar
frá Island, þegaT Pining réði þar
lögum og lofum, undir lok 15. ald-
ar. 1 þessu sambandi er og óhjá-
kvæmilegt að tala fullkomlega til
greinar skýrslur þær og upplýsing-
ar sem finna9t í tíðavísum Lyce-
handers. Haann segir meðal ann-
ars, á þá leið, um Walchendorf erki-
ibiskup, sem safnaði öllu sem unt
var, munnlegu og skriflegu, lút-
jandi að Grænlandssiglingum, í
endilöngum Noregi: “Svo lét hann
fyrirspyrja um ríkið, hjá lærðum
og leikum, um alt, sem einhver
kynni að vita um Grænland — og
hann fiann mieðal ibænda og far-
manna góða þekking, sem honum
var látin í té — ”. í>að er mjög
líklegt, að þær skýrslur sem Walc-
hendorf aflaði sér með þessúm
hætti hafi að mifclu leyti stuðst
við leiðarvísi grænlenska prestsins
Ivars Bárðarsonar (14. öld). En rétt
er að minnast þess með, að margt
virðist .bencfca há, að m|ikilsverðar
skjallegar, upplýsingar um Mnar
fornu siglingar til Grænlands hafi
glatast í skjalasöfnum konung-
anna, eða hafi jafnvel til vorra
tíma verið haldið leyndum. Og í
sambandi við þetta er og tilefni
til að geta þess, að því fer fjarrL
að hinir 'dönSku fconungiír hþífi
gert sjálfstæðar uppgötvanir um
Grænland, frá þeim tíma, er sigl-
ingar þangað frá Noregi lögðust
niður og til þess er Egede kom tii
sögunnar. I>að voru rannsóknir
Breta um ‘fflorðvesturleiðina” til
Kyrrahafs, sem urðu fyrst til þess
að bregða nýju ljósi yfir liið mikla
eyland sem geymdi grafir land-
námsmanna vorra, til frá sagna
um ein þau híryjlilegustu lög^of,
er orðið hafa milli framkvæmdar-
valds og þegna.
Dað vhr fy)rst 1579, ,að Friðrik
konungur 2. fébk enskan skipstjóra
James Allday, til þess að sigla til
Grænlands og þannig leitast við,
þótt seint væri, að fullnægja skyld-
um konungs samkvæmt sáttmálan-
um. Allday þess kvaðst vera kunn-
ugur leiðinni og má því ætla að
hann hafi í förum verið með Fro-
ibisher (1576—1578), sem sá Græn-
land á öllum þrem ferðum sín-
um í norðurhöfin. Allday kom að
vísu svobúin aftur og vita menn
ekki með vissu hvort sigling han9
var endurtekin næsta ár. En senni-
legast er að tilraunir Alldays hafi
þó orðið til þess að Færeyingur-
inn Magnus Heinesen toauð kon-
ungi að leita Grænlands, eftir að
hafa kynst Allday í Björgyn, þar
sem Heinesen átti þá heima (1579)-
Hann fór þöm^leiðis (sem' Allday
(1581) norður fyrir ísland oig stefndl
sfðan isfcystu leið til iGræhHandiS,
og fékk hann sjón af landinu, en
varð þó að hverfa aftur án þess
að ná höfn.
Dessu næst fcemur Hollendingur-
inn Oliver Brunell fram og býðst
ásaint með Norðmanni einum í
Björgyn til þess að fara til Græn-
lands. Er auðséð á skipunarbréfi
konungs (1583) að Brunell þessi
hefur skýrt konungi svo frá, að
honum væri sérstakega kunnugt
um leiðir til landsins, enda er það
í öllu mjög sennilegt að í Hollandí
hafi verið sjálfstæð þekking í þessu
efni, og sést það einnig, að þeir
hafa verið vel ratvtfsir á hafnir í
Grænlandi í Egedes tíð. óvíst er
hvort nokkuð hefur orðið úr ferða
lagi þeirra félaga; en líkur virðast
vera tilt þoss, að Peder Hvitfel
(danskur aðalsmaður d. 1610)
Chrisfcopher Walchendorph hafi 8*
einhverju leyti bygt á upplýsingu111
Brunells, þair sem þeir gera ráð
fyrir að finna Grænland að fengnú
einkaleyfi konungs til þess að rcka
þar verzlun.