Heimskringla - 31.12.1924, Side 2

2. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 31. DES., 1924.
Æfisaga
Bj'árns, Ólsens umboásmanns á
Þingeyrum.
Eftir sjálfan hann.
Eg undirskrifa’öur er fæddur* á
Vindhæli á Skagaströnd í Húna.
vatnssýslu áriö 1767, þann 4. ágúst,
af foreldrum bónda Ólafi Guömunds
svni og konu hans Guðrúnu Guð-
mundsdóttur, sem giftust þaö svo
kallaöa Sandár 1766, og byrjuðu bú-
skap á Vindhæli. Þegar faðir minn
giftist var hann á 43. ári, en móðir
mín á 23. Faðir minn var fæddur
á Árbakka á Skagaströnd af ráð-
vöndum bóndamanni Guðmundi
Magnússyni og konu hans Oddnýju
Ólafsdóttur, sem áttu saman 15 börn,
og var faðir minn þeirra fyrsta
barn, en Þorsteinn þeirra seinasta, og
22. ára aldursmunur þeirra bræðra
Þerkell, sem á mínum seinni árum
kallaði sig Bergmann, var með hærri
og gildari mönnum, var álitinn vel
gáfaður, og djákni Hallgrímur, sem
var á Sveinsstöðum, telur hann með
al landsins skálda í sinni fræðibók.
Hann fór með föður mínum að
Vindhæli og bjó hjá honum til árs
ins 1773, að hann sigldi til Kaup
mannahafnar, þá hann og fleiri ís
lenzkir, sem greindir álitust og van
ir við hákarlaveiði á lagvaði, voru
boðaðir út að fara til Grænlands og
vera þar í 3 ár að kenna þar veið
ina, upp á konglegan reikning og
kostnað. Þetta lukkaðist Bergmann
vel, en þá hann kom aftur til Kaup
mannahafnar 1778 var hann fengin
að reisa hér um land með áttúru
lærðum manni, Nikolai Mohr, og
varaði reisan 2 sumur, en veturinn
á milli þeirra var föðurbróðir minn
Bergmann á Vindhæli hjá bróður
sínum, og fór alfarinn til Kaupmanna
hafar frá Austurlandi 1780; en þ;
hann kom heim varð hann directör
við þá dönsku postulínsfabriku, hvar
við hann þjónaði til árs 1787, að
hann var settur yfirmaður klæða
fabrikkunnar i Reykjavík. Þá byrj
aði hann líka með borgara, timbur
manni Eigurði Hjólm aS íhöndla
Reykjavík, og kom inn með vörur
2 skipum.
Móðir mín var dóttir merkis dugn
aðarmanns Guðmundar Björnssonar
Höfnum á Skaga, er þangað flutti
með konu sína Margréti Björnsdótt
ur frá Þorkelshóli í Viðidal árið
1758, og bjuggu þau hjón í Höfnum
til vorsins 1781 að þau fluttu á eign
arjörð sína Auðólfsstaði í Langadal
og dó hann þar holdsveikur. Af
nefndra hjóna 8 börnum náðu 2 bræð
ur aldri: Ólafur, sem átti fyrir fyrri
konu Ósk systur föður mins, og var
þeirra dóttir Gróa, er var kona Ól-
afs Björnssonar, er fyrra ár dó
Liljugiljá, en síðari kona Ólafs var
Guðrún Illugadóttir, og bjuggu þau
á Holtastöðum í Langadal, þangað
til dó úr bólunni; þar eftir átti Guð
rún Erlend Guðmundsson. Annar
bróðirinn hét Björn, sem bjó í Höfn
um eftir dauða föður sinn, og flutti
að Auðólfsstöðum eftir dauða hans.
Systurnar náðu 2 fullorðinsaldri, og
var móðir mín sú eldri, en hin hét
Margrét, sem giftist bóndamannt
Clemens Jónssyni, sem bjó í Höfnum
eftir burtför þaðan Björns bróður
Margrétar konu Clemens.
Foreldrar mínir áttu saman 10
börn, hvar af 2 dóu ung, en 8 náðu
aldri og giftust: 6 bræður og 2 syst-
ur. Bræðranna nöfn voru nefnilega
ég Björn, fæddur 1767, Guðmundur,
fæddur 1771, Helgi 1772, Magnús
1774, Jón 1775 og Árni 1778, og
systranna nöfn: Oddný, fædd 1769 og
Margrét 1781. Öll uppólustum við
hjá foreldrum okkar, og var um það
tímabil örðugt að koma áfram fjöl
skyldum, sem orsakaðist af fjárpest.
inni, er byrjaði sama vor, sem HekJu
sandfallið, og 17 árum síðar, nefni.
lega 1783 móðu- og brennisteinsösku-
fallið, og þar af leiðandi sá mikli
penings og fólksfellir 1783—1784 og
1785.
Snemma vandist ég við; að gera
nokkuð og var álitinn ólatur, þó ég
væri lítill og minstur allra bræðra
minna. En guð gaf mér lempni og
fyrirhyggju að laga mig og þá og
hjálpa þeim til lands og sjávar.
vinnu, og hjálpaði mest þar til, að
altaf var bezta eining á millum okk-
ar, og áleit ég það stóra guðS gjöf,
þá faðir okkar gat oft ei úr rúmi
farið eftir fimtugs aldur til að sjá
um vinnu eða vera fyrir henni, því
hann þvingaðist af brjóstveiki, svo
ég varð að stýra og stjórna ómaga.
hópnum. Á mínu 8. aldursári lét
faðir minn mig fyrst róa á sjó með
sér, og tók eftir mig fullan hlut; þó
Á minum ungdómsárum lærði ég
snemma að" fara með byssu og á
mínu 9. aldursári náði ég fyrst væn-
um sel, og þar eftir talsverðu af sel-
um og álptum, sem búinu varð styrk.
ur að. Eins lika á mínum uppvaxtar.
ég væri léttur á árinni var eg sagð- árum og allan þann tíma, ég var á
ur fiskinn vel, og man ég það, að
mér gekk ei vel að draga stóru fisk.
ana; allir á skipinu voru fúsir á að
Vindhæli, náði ég við skothús heima
við bæinn og við sjóinn 240 tóum, og
voru á þeirri tíð skinn af þeim í góð.
hjálpa mér til þess, og festi ég oft | um prís. Eg fékk þriðjung af verði
á meðan aungla þeirra í fiskum. Sjórþeirra, sem ég skipti til jafnaðar mill
inn og vanaleg verk á honum voru um min og ^TTTL af bræðrum mín_
mér snemma geðfeld og áttu vel við urn) sem komnir voru til
ar, og hreptum sterk veður í henni;
og í því veðri var á orði, að farist
hefðu meir en 200 skip í Norðursjón.
máttu til að sigla vestur fyrir landið.
Og fór skipið Gluckstad, er Hjalte-
sted var á, upp á Hornstrandir, og
um og Kattegatinu. Og varð varla , tilheyrði það gróssera Kyhn. En
siglt um sundið fyrir skipsskrokkum þriðja, sem hét Falken, tilheyrði
og skrani, og lofaði kapteinninn okk. kaupmanni Lynge, er laskaðist við
ar mér og stýrimanninum að taka Strandirnar, en forlísti við Noreg.
mig. Þá ég var á 13. aldursári 1779
skipaði faðir minn mér fyrst að ráða
fyrir öllu á skipi og var orsökin þar
til, að faðir minn var kallaður sjó-
vinnu og
aldurs. Þá við lágnm margan dag og
nokkrum sinnum næturnar með á
sjónum í hákallalegum lagði ég mig
eftir að læra fingrarím og að reikna,
sóknarmaður og hafði ei geðþokka á og kenna þetta þeim af bræðrum
að vera í landi, þó sjórinn var róðr.
arfær, þá nokkurs bjargræðis var af
honum að vænta. Hann hafði ver-
ið mestani sinn aldur hreppstjóri í
Vindhælishrepp, og voru hreppaskil
vanalega haldin á laugardag sein-
asta í sumri. F.n hann áleit sjóveður
mundi verða á laugardaginn seinasta
i sumri 1779, og skipaði mér þá að
róa og vera fyrir á skipinu, sem ég
strax gerði. En þennan dag var upp
gangsveður á norðaustan, svo að
brast á stormur og kafald með full-
birtu, þá við vorum nýkomnir á fisk
mið, og höfðum dregið 3 í hlut af
fiski og væna flyðru. Fór ég þá þar
eftir að halda til lands og náðum því
'lukkulega um nónbil. En þá faðir
minn sá uppgangsveðrið, lagðist? hann
minum, sem vildu læra það; og varð
Helgi og Magnús vel skiljandi A
hvorutveggja.
Eftir að föðurbróðir minn Berg-
mann var innkominn til Reykjavíkur
og seztur þar niður við höndlun
sina, skrifaði hann föður mínum til
og bauð honum að taka einn sona
hans, að venja hann við höndlunar.
verk hjá sér, og nefndi hann mig
helzt til þess. En faðir minn vildi ei
missa mig, og sendi hann Helga, sem
síðar varð faktor hjá honum. Þá
ég fékk ei að fara til föðurbróður
mins, hét ég að skilja ei við foreldra
mína á meðan þau þættust þurfa
minnar þjónustu og væru við búskap,
og þetta enti eg, og var eg seinast
væna jullu, er við seldum í Kaup.
mannahöfn fyrir 70 rd. Um þetta
tímabil var farið að koma orð á, að
strið mundi brjótast út millum Rússa
og Engelskra og var um það kent ó..
rímilegheitum keisara Páls, sem
hafði látið talca nokkur höndlunar.
skip fyrir Engelskum, og hafði keis.
arinn skorað á Dani að standa móti
Engelskum, svo ei kæmist gegnum
sundið. Og þar af orsakaðist Skír-
dagsslagurinn
hugðu að inntaka Kaupmannahöfn,
sem ég var áhorfandi og viðverandi.
Þegar mágur minn fór af Eyjafirð
óskaði hann af mér að sjá um bú
sitt og búfólk, sem var tals með konu
hans og börnum 12, auk þeirra, er
þjónuðu við höndlunina. Eftir að
mágur minn var heim kominn og far
ið var að líta yfir höndlunarsakir
hans, fanst á mörgu of tnikil óregla,
sem mig og fleiri grunaði mundi fyr.
irkoma, svo hann áleizt að vera orð.
inn stórskuldugur, jafnvel þó hann
1801’ þá ...Engfír uPPg*fh *ð hann hefði fengið mér
meira af vörum og peningum, en ég
tók á móti, og þar á meðal peninga
Og þá kostaði ég miklu upp á mig bevis upp á 3000 rd., og var þar 'und
að læra stríðsaðferðina, svo ég mætti ir mitt nafn og hj4sett signet> alt
: f
eiga sama árangur, sem Kaupmanna
hafnar borgarar, hefði komið til al.
varlegs stríðs á landi. Annars hefði
ég verið tekinn sem margir aðrir og
látinn út á blokskipin, hvar fólkið var
drepið og sært í þúsundatali. Slag.
urinn þótti Engelskum erfiður, þar
þeir mistu fjölda margt fólk, og
nokkur. skip voru komin hjá þeim
upp í miðgrunnið í sundinu, svo farið
var að semja um vopnahlé seinni
partinn skírdagsins, sem vara átti
14 daga. En um það tímabil dó keis
ari Páll, og kom í hans stað miklu
einn bræðra minna og Guðmundur, \ betri maður. Alexander sonur hans,
sem fatlaður var til heilsu. Jón bróð svo þá fór heldur að stillast ófriður
upp í rúm og breiddi upp fyrir höf-
uð og reis ei á fætur fyr en vissi mig' ir minn var 2 árum fyrri, nefnilega ! inn. En alt fyrir
að landi kominn. og gerði hann
þann dag þar eftir ánægður sín
hreppstjóraverk. Eftir þenna dag lét
faðir minn mig öllu ráða á skipi, þá
róið var, og það eins þó hann væri
sjálfur með. Guð gaf mér góða
heppni í sjóverkum, svo ég fiskaði
öðrum nálægt mér betur, þorskfisk,
heilagfiski og hákalla. Eg vandaði
mig með það að hafa góð skip og
alt sterkt á þeim. og líka gagnlega
háseta, einkum eftir það, að bræður
mínir fengu aldur, og sóttum við sjó
mörgum betur. Frá Vindhæli rer..
um við á svokallaðar Fjarðarbrúnir,
sem eru á miðjum Húnaflóa og frá
Hiafnabúðum á Skaga; hver vertíð
var haldin frá fardögum til sláttar
árlega, þá ei bannaði hafísar; sóttum
rið þar oft lengra en aðrir, og 3 mín
seinustu ár þar á svo kallað Sptorða-
grunn, sem er norðaustur af Fljóta.
manna leingstu hákarlamiðum. og
brást þar aldrei þorskfiskur og heilag
fiski, er þangað var komist, og mitt
seinasta róðrarvor á Skaga, fékk ég
þar til hlutar rúm 400 af vænum
fiski og 160 lima hlut af vænu
heilagfiski. Orsökin til þess, að eg
fann nefnt grunn fyrst, var sú, að ég
sá að hollenskar duggur héldu sig
þar, og kom ein þeirra vestur á okk-
ar vanalegu fiskimið, sem ég sá hjá
stóran og mikinn fisk á dekkinu, en
>eir sögðust hafa fengið þar okkur
síðar reyndist Sporðagrunn; en til að
finna það leiðbeindi mér vísa frá
gamalli forntíð svo látandi:
það komust
1795, giftur og búandi á Árbakka, en t höndlunarskipin burtu fyr en
Árni giftist vorið 1797 og byrjaði bú gúst til Norðurlandsins, og þá fanst
skap á Blálandi. Sumarið 1797, seint mér ég hafa nóg að gera að þjóna
í ágúst, burtkallaðist faðir minn sæll, að innkaupi, litfærslu varanna til
og stóð búið saman til vordaga þeirra skipa, sem justizráðið hafði
1798, að það þá alt var selt á: undir höndum. Þetta sumar vildi
auction, og voru á þvi miklar skuld- [ justizráðið halda mér eftir hjá sér,
ir, og var sú stærsta til erfingja kaup en ég fékk fyrir innilega og auð-
manns sáluga Jóhanns Freywaldt mjúka bón að fara til íslands.
800 rd. Þessi skuld féll á föður minn j Eg hafði talsvert af klæðnaðar- og
í afleiðingum móðurharðindanna, og, vörurusli, sem ég áleit mér best að
voru allir fjármunir foreldra minna í ^ selja sjálfum, og láta það ganga til
pant fyrir skuldinni. Móðir mín, minna góðu kunningja og kaupu-
vildi ekki lengur vera við búskap, og [ nauta fyrir þolanlegt verð. Og voru
kom ég henni fyrir hjá Jóni bróður þar á meðal mínir trúustu vinir bræð-
mínum á Árbakka með 2 ungum, urnir dannebrogsmennirnir Bjön í
stúlkubörnum, og var önnur þeirra Lundi og Kristján á Illugastöðum,
systurdóttir mín, sem nú er frú Guð- bóndi Jón í Fjósatungu, og Madame
rún Blöndahl í Hvammi, en hin ’fár
barn, sem foreldrar mínir höfðu tek-
Björg á Hálsi. Haustið 1801 var
mín seinasta sigling til Kaupmanna.
ið af hreppnum. Á Árbakka var , hafnar, og gekk reisa sú allsæmilega.
móðir mín sæl, þangað til hún burt- j Þann næsta vetur lærði ég stýrimanns
kallaðist héðan frá lífi veturinn 1800. j konstina, og eins Magnús bróðir
Frá fardögum 1798 átti ég sjálfur , minn, er þá var í Kaupmannahöfn.
með mig, og það vor reri eg seinast, í*á var mikill skortur á fólki til skipa,
eftir sem viða í Norðurálfunni var
Mið veit ég mörg:
Matklett á Björg;
KirpinsfjaJI i Leynidali.
Kynjar ei þó Kaldbak kafi,
komi þar enginn kolmúlugur úr
hafi
kallast mun ördeyða á öllu norður.
hafi.
á Hafnabúðum, og lagði það mesta
af afla minum með móður minni og
litlu stúlkunum að Árbakka. En þá j
sláttur byrjaði tók ég mig upp og
búist við striðum, svo að bágt var að
fá fólk til höndlunarskipanna. Just-
[ izráðið varð seinast að fá unglings-
mann frá Holstein til að færa slátur.
Guðmund bróður minn með mér, og,
flutti norður i Eyjafjarðarkaupstað skiPið t!I Islands> sem aIdrei hafSi
Otskýring yfir visuna:
Matklettur er í heiðinni upp und-
an Selveri, sem er insti bær á Skag-
anum austan til. Björg eru Ketu-
björg og há þúfa á þeim þar þau eru
hæst og þar yfir á nefndi klettur að
bera. Kirpinsfjall i Leynidali. Kirp
ingsfjall kallast fjallbungan, sem er
fyrir ofan bæinn Tjörn, sem er insti
af bæjum vestan til á Skaganum,
og kallast það öðru nafni Tjarnar.
fjall, og á það að bera í Leynidali,
sem svo kallast, og eru þeir upp undir
klettum norðan til, sem eru ofan á
Spákonufellsborg. Kynjar ei þó Kal.
bak kali. Kaldbak kallast fjallbung
an, sem er fyrir ofan bæina í Refa.
sveit, Enni, Kúskerpi, Síðu og Vatna
hverfi, og á það að vaka aðeins ut-
an til við taglið á Spákonufellsborg.
Á þessu miði fann ég 12 faðma
djúp. Enginn hefi ég heyrt, að ró-
ið hafi á þetta mið, síðan ég fór af
Skaga, og líkt er um Fjarðarbrún.
irnar á Húnaflóa, og þykir mér það
furðanlegt.
til mágs mins, kaupmanns Þórðar
Helgasonar, er þar hafði ári fyrri
niðursest sem höndlari, og búinn að
byggja þar hús, og var i félagi með
justizráð Hartvið Frisch í Kaup.
mannahöfn. Mágur minn tók mig
strax sem assistent og sigldi ég til
Kaupmannahafnar með sláturskipi þá
næsta haust í Októbermánuði, og
þjónaði við að selja islenzkar vörur,
sem heim komu á 2 skipum, og fé1I
mér það verk vel, og komst ég fljótt
í kunningsskap við margan góðan
mann, þar ég var búinn að komast
nokkuð niður i málinu fyrr en ég fór
frá Vindhæli. Og þar til hafði ég
mikið að gera hjá minum principal
justizráð Frisch, sem var umboðs-
maður fyrir Grænlands, Finnmerk-
ur og Færeyja höndlunum, upp á
konglegan reikning, og mátti ég kalla
að hann væri mér góður og trúfastur.
Vorið 1799 fór ég til íslands, og
haustið þar eftir með sláturskipi til
Kaupmannahafnar, og var conferenz.
ráð amtmaður Thorarensen með syni
sinum Vigfúsi og mágur minn með
sama skipi, og áttum við útivist harða
séð landið, en þá vantaði stýrimann,
og gaf ég mig til þess. En ei urðu
reikningar okkar samróma þá í
norðurhöfin kom, og misvisningurinn
fór að vaxa á kompásinum, er við
komum norður fyrir og austur með
landinu, en altaf ■ var myrkursþoka,
svo ei sást land. Samt héldum við
altaf áfram þangað til mitt bestikk
var utan fyrir Eyjafirði, en þá var
skipsherrans utan fyrir Tindastól.
Lofaði hann mér þá að ráða, svo við
héldum seint um kvöld að leita lands
og sáum fyrst Hjrólfssker, sem er
fyrir norðan Hrísey, austar en á
miðjum firðinum. — Þá ég nú kom
inn i kaupstaðinn litlu eftir sumar-
mál 1802, fór mógur minn að hafa
á orði, að sér mundi gagnlegt og ráð.
var falskt og komst grunsemd á það
þá allir þektu, að mágur minn var fri
geðja, og hafði ei stórar peninga.
summur undir höndum eða við höndl
un sína hér á landi. Skipherrann
vissi líka til, að eftir það ég var bú-
inn að taka á móti höndlaninni lán.
aði ég hjá viðkomandi amtmanni
400 rd. í peningum til að halda vel
áfram sauðakaupunum, svo nóg feng
ist í skipið. Vorið 1803 átti höndl-
unarskipið fyrst að koma til Eyja.
fjarðar um sumarmál, og var mágur
minn þar á, en fjörðurinn var þak-
inn með hafis, svo að skipið hélt
vestur fyrir inn á Skagaströnd, en
strax þar á eftir fyltist allur Húna-
flói með grófan hafis, sem lá fast-
ur fyrir Norðurlandi fram í septem.
bermánuð. Þá fór skipið frá Skaga-
strönd, en það hafði talsvert höndl.
að, til Eyjafjarðar, en mágur minn
kom landveg, og líkt sem vakt með
honum, er var yfirfaktor Thygsen, er
setjast átti að á Eyjafirði, 2 menn
danskir og íslenzkur fylgdarmaður.
Daginn eftir að nefndir menn komu
til Eyjafjarðar var sent eftir
málsfærslumanni til amtmanns að
taka upp mál á móti mági mínum, og
á eftir að taka alt út af mér, sem
ég hafði móti tekið, höndluninni og
búi mágs míns viðkomandi. Og þá
var mér uppsagt faktorsþjónustu
og kaupi eftir útgang febrúar 1804.
Amtmaður setti Snorrasen til að
sækja málið, og var fyrst byrjað á á.
standi mágs míns, að sýna hvað mik
ið hann var skuldugur til justiráðs
Frisch, og að álíta þau bevís, mágur
minn hafði fram lagt móti skuld.
um sinum. Og álitust peningabevís-
in að vera fölsk, sem hann þá fyrir
réttinum meðgekk. Þar eftir fór ég
að afhenda frá mér það ég hafði
móti tekið, og fanst í harðara lagi að
flestu gengið, sérdeilis það sem bú-
inu var viðkomandi. Allur rúm.
fatnaður og talsvert af vinnufatnaði
systur minnar var tekið. Þegar þess.
ar forréttingar byrjuðust, neyddist ég
til að taka systur mína frá manni
sínum, og ílytja hana um nótt fram
að Möðrufelli til vinar míns (þá ég
á daginn varð að vera við höndlun-
ina) og koma henni þar fyrir hjá
presti síra Jóni. Þegar ég var búinn
að afhenda alt frá mér, var auction
haldin á öllu búinu og nokkru af
höndlunarvörum. Þá fann ég mig í
stórum vanda meg systur mína alls.
lausa, dætur hennar Guðrún og Júlí.
önu Soffíu á 5. og 3. ári, bróður
okkar Guðmund, sem akkorderaður
var matvinnungur hjá mági mínum,
og Margréti systur mína, er lika
legt að sigla það næsta haust með var akkorderuð sem þjónustustúlka
sláturskipinu til Kaupmannahafnar.
En ég og margir fleiri, er vel þektu
ástand hans álitum honum eins nota
gott að láta mig fara. En hann réði
af að fara sjálfur, og fóru þá þann
2. október 3 höndlunarskip frá Eyja.
Kaup-
mannahafnar fyrir sjálf jólin. Á
þessari ferð komst ég í góðan kunn.
ingsskap við amtmanninn, þá ég á
meðan reisan varaði þjónaði honum
talsvert og syni hans. Sumarið 1800
fórum við allir á stóru skipi til Is.
lands, sem hélt 145 lestir, hafði ver.
ið ameríkanskt stríðsskip með tveim.
ur dekkum, og hét Ceres, sem júst-
izráðið hafði keypt fyrir lítið verð.
Þessa sumars haust fór ég frá Evja.
firði á sama skipi og vorum við 6
daga á leiðinni til Kaupmannahafn-
alt þetta bjargþrota lit af húsi vísað
undir vetur þann 29. september.
Nokkrir af mínum góðu kunningjum
buðu mér húsaskjól og okkurn styrk
fyrir þessa aumingja til næstu far.
daga, hvar á meðal var amtmaður
Thorarensen, er bauðst til að taka
firði. Vorinu fyrir, nefnilega 1802,
eftir að ég var innkominn, tók ég á j Soffíu, og sagði hún væri fædd í sín.
móti höndlun hjá mági mínum, og [ um húsum og skyldi hún eiga að.
og langa, vorujn þrisvar smnum öl]u> ^ henni ti]heyrSi’ og justizr4i5
inm í Noregi og komum til Kaup- Frisch viCkomandi. Þa8 skip> sem
mágur minn sigldi á, var þrímastrað,
gott skip, og hét Jubelfesten, sama er
ég færði sem stýrimaður, en nú
varð skipherrann að hjálpast með yf-
irbátsmann frá öðru skipi fyrir stýri.
mann. Og sagði hann mér nokkrum
árum síðar, er hann kom til Skaga-
strandar, að sér hefði orðið heim.
reisan erfið, er hann hafði neyðst til Norðurlandinu, nema
að vaka nótt og dag. Þegar nefnd skipin. Samt herti
skip komust út af Eyjafirði braut upp hans að fara suður til Reykjavíkur
á með eitt það sterkasta norðaustan. til bræðra minna Helga og Magnús.
veður og stórkafald, syo öll skipin ar og föðurbróður Bergmanns, og
hjúkrun með sínum börnum; en or-
sökin að Soffía fæddist að Möðru-
völlum var sú, að mágur minn kom
konu sinni þar fyrir, þá hann sigldi
1799. Enn var eitt, er ei lagðist létt-
ast á mig, sem var það, að sjá mág
minn hrakinn og hrjáðan allslausan
og geta ei lið veitt honum að komast
undan manna höndum, en þetta var
ei auðgert, þar öll skip voru sigld frá
Eyjafjarðar.
ég upp huga
Ieita sér Iiðs til þeirra. Að þessr
styrktu með mér þeir höndlandi í
Eyjafjarðarkaupstað, og lögðum við
saman að gefa honum nokkuð til far
arinnar, en hesta til hennar tók hana
af sínum hestum, og fór svo nóttina
fyrir þann dag auction var haldin á
húsi hans. Ferðin gekk lukkulega
suður, og var eitt skip eftir ferðbúið
í Reykjavík, og fór hann þar með, og
hleypti honum upp í Skáney, þá hann
mátti ei koma til Kaupmannahafnar.
Eg fékk leyfi til að vera i höndl-
unarhúsunum til 1. marz; þangað tif
varaði mitt faktorskaup, og tók ég
til mín systur mína Madömu Helga-
sen, dóttur hennar Soffíu og bróður
minn Guðmunid. . Margrétu tsystur
minni kom ég fyrir hjá skipherra
vetrarlangt að halda hús fyrir hann.
og tók hann af mér litlu Guðrúnu,
Vel komst ég út af mínum höndlun-
arreikningum, sem ég afhenti yfir.
faktor Thygesen seint í febrúar
1804. Þá framvísaði yfirfaktor
inn mér skjal frá mínum principal
justizráð Frisch, hvar í hann skipar
honum að antaka mig, ef ég stæðí
mig vel í mínum höndlunarreikning.
um, að verða sinn faktor á Skaga-
strönd, þá þar lágu óseldir næstum
því tveir vörufarmar. Eg hafði á-
sett mér að sigla til Kaupmanna.
hafnár, þá ég kláraðist frá mínum
höndlunarreikningum, en þá mér
bauðst faktorsþjónustan, þótti mér
vissast að taka hana, svo yfirfaktor
Thygesen og ég tókum okkur upp 12.
marz 1804 að fara til Skagastrandar,
hann að afhenda mér löglega húsin
og vörurnar, en ég að taka á mótí
þessu, og tók ég bróður minn Guð-
mund með mér að þjóna að höndlun-
arverkum. Fyr en ég fór frá Eyja_
firði kom ég systur minni madömti
Helgasen fyrir hjá yfirfaktor Thyge
sen með dóttur hennar Soffíu aiS
halda hús fyrir hann, og átti ég að
gefa árlega með mæðgunum 50 rd.
Umtöluð meðgjöf minkað noklcuð,
þá yfirfaktornum líkaði vel öll verk
og spilan systur minnar. Honum var
það líka það á að koma einu sinní
nógu nærri henni. Hrún var hjá hon_
um til vordaga 1807, að ég flu'tt
mæðgurnar hingað að Þingeyrum, ert
yfirfaktorinn fór heim, þar jústizráð-
ið var búið að selja hér alla sina
höndlan. Fáutn dögum fyrri en ég
fór frá Eyjafirði skrifaði amtmað-
ur Thorarensen mér bréf, eftir að
heyrzt hafði, ég mundi fara til
Skagastrandar, og Itauð mér admini-
stration Þingeyraklausturs. Þessu
tók ég á móti, en þó hálfnauðugur,
þá hart var í ári, Þingeyrar að öllu t
mörg ár hraklega níddar, og á orðt
var, að slæm hefði verið útreið
margra þaðan, síðan liigmaður Laur.
us Gottrup burtkallaðist. Höndlanirj
gekk mér eftir vonum á Skagaströnd,
þá matur var talsverður, en enginn
matur hafði þar verið hjá kaupmanni
Schram eða í Hofsós frá höndlunar.
tíð sumrinu fyrir. Engin íveruhíis
voru við justizráðs Frischs höndlun á
Skagaströnd, svo ég neyddist til að
I'yg'gja niér íveruhús upp á minn eig-
inn reikning, og eg hafði tekið mér
til bústýru Margréti systur mína frá
Eyjafirði og litlu Guðrúnu með
henni. Vorið 1805 gifti ég mig ráð-
vandri og guðhræddri ekkju Hjalte.
steds sáluga, Guðrúnu Runólfsdóttur,
fæddri 21. febrúar 1771, sem þá var
í Auðbrekktt hjá mági sínum, presti
síra Jóni og konu hans Þorgerði, er
var systir konu minnar. Brúðlkjaup
okkar var haldið í Eyjafjarðarkattp.
stað 6. mai. Og eftir það flutti ég
konu mína til Skagastrandar með
syni hennar ungum, Georg Pétri, en
Ölafi, er var á 3. ári kom ég fyrir,
og mönnuðust báðir hér upp síðar.
Minn höndlunartími á Skagaströnd
varaði þangað til justizráð Frisch
seldi alla sína íslenzku höndlan kaup-
mönnunum Buck og Schram, svo ég
afhenti hús og allar vörur frá mér
vorið 1807. Þetta ár flutti ég mig og
alt mitt að Þingeyrum, og þótti mér
þangað dauf aðkoma, þá hús voru
fallin og fallferðug. Þó var kirkjan
aumkvunarverðust, er ei var hættu.
Iaust að ganga inn í hana. Nauðugur
flutti ég mig að Þingeyrum, og
vildi heldur hafa flutt á aðra jörð,
og helzt að Höfnum; eg þelcti þar sjó
og Iand. En að skipun rentukamm.
ersins átti ég að flytja hingað, og get
ég ei annað sagt, en að mér hafi hér
framar vonum liðið vel, og vist er
hér nú tnunur á kirkju, bæ og túni.
frá því sem það var þá ég hingað