Heimskringla - 02.12.1925, Blaðsíða 2

2. BLAÐSlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 2. DESEMBER 1925
Vetur.
Hugleiffingar
eftir..
Ragnar E. Kvaran.
Nú er víst ekkert úndanfæri aS
kannast viö þatS, ag veturinn er geng-
inn í garö. Maður hefir verið að
vona svo lengi, að sumaríð væri ekki
alveg búið að yfirgefa landið. En
nú er víst vonin úti um Indiána-
suma.rið líka.*
Haustið hefir orðið langt og nokk-
uð erfitt að sinni. Eg held að
maður hafi*séð í blöðunum um dag-
inn, að þetta hafi verið kaldasti októ-
ber um hálfann fjórða áratug hér i
borginni. Veturinn er svo strang-
ur hér í Canada, að manni finst ekki
nema réttmætt, þótt maður fái að
njóta þeirra bliðviðra, sem haustin
búa svo oft yfir. En það hefir ekki
átt að takast þetta skifti.
Eg hygg að oss öllum hafi farið
svo, er vér áttuðum oss á því þetta
haustið, eins og endrarnær, að nú
ætlaði veturinn ekki lengur að láta
standa á sér, að það hafi farið eins
og dálítil ónotatilfinning í gegnum
oss. Veturinn er svo langur og
hann er nokkuð kaldur. Annars
hefir það stundum vakið furðu
mína hve mikið er gert úr vetrinum
iiér í landi. Ekki svo að skilja, a.ð
hann sé ekki nógu mikill og erfiður,
heldur vegna þess, að það er svo
margt annað í veðráttu þessa lancfe,
sem alveg eins ætti skilið að vekja
eftirtekt og þess að verða minst.
Eg held að það sé ekki eingöngu
af því að maður kemur úr litlu
sumarlandi að manni finst svo mikið
til um sumarið hér. Nógu mikið
skilur það eftir sig af björg — þegar
hepnin er með — að Canada ætti að
vera eins frægt fyrir það eins og
veturna. En mér • er minnisstæð
kvikmynd, sem eg sá í New-York
síðastliðið vor Það var sérstak-
ur "Canada”-dagur á leikhúsinu,
stór flokkur manna söng þar cana-
diska söngva o. s. frv., en það sem
sýnt var af myndum frá landinu, var
alt á einn veg — af vetrarríki þess.
Eg er ekki kunnur canadiskum
ljóðskáldum mikið, en það litla, sem
kvæði þeirra hafa orðið á vegi min-
um, þá hefir mér virst yrkisefni
þeirra vera tiltölulega mikið a þessa
leið. Þeir yrkja um tign og ó-
sveigjanleik vetrarins, um harðfylgi
það, er hann innræti mönnum, og
hve óljúft honum sé að þola kveifar-
skap og dáðleysi. Vitaskuld er það
góðskáldum sæmandi að yrkja um
þessi efni, en það liggur við, að
manni finnist um of lögð áherzla á
þetta í samanburði við aðra hug-
næma eiginleika landsins. Ef til
vill hefir það þá ekki verið alveg að
ófyrirsynju, að nefndin, sem átti að
sjá um Canada-deildina á VVembley-
sýningunni i Lundúnum, neitaði að
sýna þar nokkuð af vetra.r-íþróttum
landsmanna, né láta loðskinn eða grá-
vöru vera þar til sýnis. Að sumti
leyti er þetta vitanlega barnaleg við-
kvæmni, en hún ber þess að minsta
kosti vott, að ýmsir hafa fundið ti!
þess, að landið hafi verið meira
kynt út á við sem land hörkunnar,
sem hér er um miðsvetrarleytið, en
blíðviðranna um miðsumarsleytið.
Margir merkir og vitrir menn
hafa á það bent, að þetta einkenni
mannlegs eðlis, sem eg hefi hér sýnt
dæmi af, komi fram á margvíslegan
hátt með mönnunum. Prófessor Har-
aldur Nielsson getur um það
i einni 3.f rscíSum sinum,
að ef heilög ritning hefði orð-
ið til með Norðurlandaþjóðum, þá
hefði að líkindum miklu oftar verið
minst þar á vetúr en á sumar,
Sjaldnar á gróanda vorsins en á föln-
an haustsins. Svo mjög finst
honum til um það, hve oss se flest-
um gjarnt að líta fremur á dökku
hliðina á þvi, er fram við oss kemur.
Og á því getur heldur naumast
nokkur vafi leikið, að um flesta
menn er svo, að áhrifin að minsta
kosti á yfirborði hugarins eru miklu
augljósari af því, sem hart er og ó-
þægilegt, en a'f þvt, sem ljúft er og
Skáldið yrkir um að
I lifið verður grátt fyrir augum henn-
ar.
osið er augnabliks glampandi glit,
er ritað í nóvemberbyrjun.
tr fór rættist betur úr veðr-
miðbik mánaðarins en á-
en gráturinn skuggi þess liðna.”
tj-íc v* , ■ . . ! ar- Hún er skólastjóri á kvenna-
Htð hðna yftrgefur manntnn ald- ...
, . , , , skola, en hun getur ekkt að þvt gert,
ret og þvt hvtltr skuggt þess ávalt. .. , , , ., 8 ’
...... að hun hlýtur að sja ofsjonum yftr
yftr honum. Glampandt glitin etga , .
- ... . ,, ,... ® hverium hlatrt er kveður vtð t skol-
ser etgt lengrt aldur en augnabltktð. \ r ,...
T , . . . „ , 1 anum. Ltftð er svo alvarlegt t
Jafn skuggalegur boðskapur | „
. .. , , , , hennar augum, að það er naumast
og þetta er, þa á hann 8
, . „ „ . ... ,1 áðhlatursefni. Aðalatriðið er að
svo hægt með að na tokum ái
I vera viðbutnn vetri lifsms'og fyrtr
því er skylt að varast aJt, sem gæti
gert örðugra að standast þann vetur.
oss, að enginn á hann hægari. Gyðja
sorgarinnar talar til vor i þeim róm
er langsamlega nær betur eyrum
ntanna en gyðja gleðinnar. Það er
jafnvel mjög algengur eiginleiki með
mönnum að ala þunglyndi sitt og
sorgartilfinningu, eins og dýrmætan
gróður og fagurt blóm. Það er
nautn í jafnvel rikari mæli en sú að
njóta ánægju og gleði. Það er
jafnvel eins og einhver ótrú á gleð-
inni í brjóstum margra. Þeim finst
að hún sé einhvernveginn aukatriði
eitt i lifinu, og jafnvel ekki með
Sérstaklega er hættulegt, að gefa
neitt tilefni til .þess er gæti sætt á-
! virðingum hjá öðrum mönnum, því
þeir eru sjálfir eins og hluti af
frostbruna vetrarins. Þeir særa
menn og frysta ef einhver hefir
j ratað út af velsæmisgötu lifsins.
Þessi tilhneiging til að sjá mannlífið
i þessu ljósi, sem haust og vetrar-,
Og hún j
. | tíma, er afar algengur.
lýsir sér með mjög mismunandi
„ . móti. Það er ekki eingöngu hjá
ollu ovtðsjarverð. Þetm finst að I , . . ,
, . I fornum pietistum,, sem litu a hvert l
hun hljott að vera motsetmng ai- , . , , , ,
■ brot sem nærri þvt syndsamlegt, sem
vorunnar. Mark Twatn hefur .. , „ „ 7, ,, j
, , , , , , . , , monnum er þess varnað að sja ltftð
vafalaust onytt helmrng ahrrf.a.nna,' , , . ,. ,
, , ; • . frekar t ntynd vorstns og htns kapp-
er hann hefðt getað haft, með sínum i 8
, , , , . . , 1 santa groðttrs og lifsnautnar. Mtg
haalvarlegu rrtum —þvt flest hans1 , ., „ 8 , , .. ,, ,
, , . . , langar trl að benda a orfa dæmt
rrt eru það — ef hann hefði ekki\ , ,. , ... ,
,, , . , , ! þess, sem nter fmst augljosust.
klætt hugsantr stnar t þennan gaman-1 , r- , ,•. „
, , . „ , .. ° Eg heft þegar getrð htrllega um
sama buntng. Englendtngar gátu , , . * , , • ■*■ , • .■
, , . I truariðkanir eða helgistðt kristinna
ekkt arum saman viðurkent, að! , ~
_ , ] manna. Þetr eru vitaskuld með
Bernard Shaw vært skald með al-1 . , , ..„
, ........ | margvislegu moti hja ýmsum þjoð-
varlegt ertndt, þvt það var svo erf-
Mér er minnisstæð saga, sem gamall þess að láta fjölda tnanns átta sig
ntaður sagði mér eitt sinn af æsktt a lífinu. Stundutn virðist ekkert
sinni. Drengur af næsta bæ kom annað geta kipt þeim út úr áhuga-
á heintili hans. Drengurinn sting- leysinu og andvaraleysinu, heldur en
ur upp á því við hann, að hann komi a® þeim sé eins og rutt út úr værð- :
með sér heim um daginn og gisti hjá 'nn* e®a skilnin'gsleysinu á þvi, j
sér um nóttina. Þetta var að sjálf- hvert þeir séu að halda, og aug-j
sögðu afarmerkileg og skemtileg þeirra opnuð nteð átaki, sem svíðtir j
uppástunga fyrir barn, sem aldrei nndan. Un^i maðurinn í dæmisög- ^
hafði verið að heiman næturlangt. unn', sem va.rð að neyta matar
Tilhlökkunin var meiri en svo, a.ð nie® svinum, áður en hann “gekk í!
með orðum yrði lýst. En leyfið sl&”> elns og þa® er þar orðað, verð-
fékst ekki. Faðir hans, sem var ur ævarandi ljósmynd þess sannleika.
ágætur og mikill prestur, sýndi hon- Sumir lestir og stórgallar á sálarlífi
um fram á, að hann væri kominn á • mannsins virðast ekki verða læknað- j
þann aJdur, að hann yrði að fara að lr nema með því að brenna þá út
venja sig á að neita sér um það, me® bruna þjáninganna.
sem hann langaði til. Lífið væri hl;öin . m41inu er mikilJ,
vonbrigði og aldrei væri of snemma verð_ En þ, er önnur> sem ekk- ef j
byrjað á því, að venja sig á að sætta minna um vert_ Qg ^ er (á> að
sig við þau. Viö það sat. Dreng- ,kkert er s4I)arlifi mannsinseinp
urinn fékk ekki að fara. Honum __, •„„ * -..•, , . • •
nættulegt, etns og að utiloka þjan-
Var neitað um þessa gleði vegna •____________ • ,
y & & tnguna og sorgtna ur dæmt lifstns
itt að átta sig á, að saman gæti far-
ið skop og lifsfjör með alvöru og
mikilsverðu erindi. Eða lítum á guðs
þjónustur kristinna manna. Þeir
kalla sjálfir kristindóminn fagnaðar-
erindi, en þó hefir það þótt ganga
um og flokkum. Þeir eru skáld-
legri og viðhafnarmeiri hjá kaþólsk-
um mönnum en mótmælendum. En
i raun og veru er allri kristninni það
sameiginlegt, að það vantar þá gleði,
þá lyfting í helgiathafnirnar, sem
, samsvarar þó ekki væri nema. að
guðlasti næst, ef prestar töluðu ekki ,.ir , , . *
. . ! htlu leyti þetrrt dasamlegu bjart-
þanntg vtð guðsþjonustur, eins og , . ,.. v. ,. ,,,.
,, , . . & synt og fognuðt yftr ltftnu, sem svo i
alLar hetmstns syndtr lægju á herð-
um þeim, og þeir væru þegar hálf- I
sligaðir af þeim. Okkur vantar
þess, að gleðin átti eiginlega hvergt
heima í lífskoðun föðursins . En
samfara þessu gleðilausa áliti á líf-
inu, fer oft beinlínis geigur við
fyrir sér — að ætla sér ekki að sjá
hana, að láta eins og hún sé ekki
til. Það er virðingin fyrir sorg-
inni og samúðin með henni, sem hefir
gleðina. Menn semja leikrit og orSið (ú hreinsandi> tæra lind> er
skáldsögur til þess að sýna hve lzuga8 hefir margan Qg
skamt sé bilið milli gleði og spill- nlarga konuna Qg fært þau nær hei].
ingar. V.tanlega er það líka oft agleikanum. 1>a8 er þessi endur.
satt, en það er v.ssulega ekk. gleð- lausn> sem prédikun Krists fyrst Qg
inni a* kenna, heldur þvi, að mönn- fremst hyetur ti] ^ er ag h<jrf.
um hefir ekki verið kent, að leita ^ j augu við bölis og ganga • hólm
hennar í réttar áttir. Og vissu- vig þaS> uppræta- orsakir þess og
lega er ekki hægt að færa manni dreifa ynd; Qg ^ umhverfis sig
rök fyrir því að spillingin siglir eigi Þessvegna er þaö> ag þag
síður í kjölfar gleðileysisins og lífs-1 ómögulegt að vera ^Jstinn maður, án
drungans. Það vakt. athygl. . þess ag hafa einhverja tilhneiging,
Danmörku um það leyti er he.ma- einhverja viðleitni til þess að verða
trúboðsstefnan geysaöi þar um í al- siðbótarmaður> að gera einhverja
gleyming, að syn.rmr frá presta^ tilfaun t;] þes$ ag bæta -r einhverju
heimilunum væru í mikið meiri
{ víða sést í Nýja testamentinu, að
þá æsku iun í trúarbrögð okkar, er
vér höfum sögur af hjá fornum ung-
um þjóðum, sem létu trúarlíf
sitt fyrst og fi^emst birtast í gleði
og fögnuði. Ungir menn og stúlk-
ur dönsuðu skrautklædd um grænar
igrundir, og léku alla þá leiki, sem
mest gátu sýnt lifsgleðina og lífs-
þrána. Það vantar eitthvað inn
í okkar trúarlegu siði og iðkanir,
sem samsvarar hugmyndinni um Pan',
hinn dansandi Pan, leikandi á hljóð-
pípu sina ástarljóg til náttúrunnar og
Jesú. Og það er vissulega nokk-
uð til í þeirri athugasemd Bertrand
Russells, að það sé furðulegt, að
boðorðið um að vinna ekki á laug-
ardögum, skuli hafa verið tekið svo,
að menn mættu ekki skemta sér á
sunnudögum. Skemtun, fögnuð-
ur, lífsgleði hefir yfirleitt ekki át:
neitt athvarf í trúarbrögðum hinna
síðari tíma. Mönnum hefir fund-
ist, að í trúarbrögðum ættu þeir að
standa andspænis veruleika lífsins,
og sú hugsun hefir einhvern veginn
hættu við að missa taumhaldið á
lífi sínu og lenda í alvarlegri spill-
böli, og einhverri hörmung og, um-
fram alt, að komast fyrir upptökin,
cg orsakirnar, sem þeim valda, og
ingU’ heldur en aðr.r ung.r ,menn. uppræta þær ag einhverju leyti>
Lífsgleðin og fjör.ð hafði ver.ð Qg þar kompm yið að þyi> sem
kæft í æsku þeirra, og hlaut að vitaskuld er aða]efni þessa má]s> og
lokum a.ð leita út um barfdyrnar, er
það fékk ekki að fara þá leiðina er
ir og fögnuður býr í.
Vér vitum öll, að það vantar mik-
ið á, að þetta sé að ryðja. sér braut í
trúárlífi okkar og yfirleitt lífsskoð-
ur.’allri. Nokkuð stafar það vafa-
laust af þvi, a.ð efnishyggjan hefir
gen|;ið svo langt inn í sálarlif okkar.
Ekki efnishyggja í heimspekilegri
merkingu — þ. e. skoðunin að efnið
sé undirrót alls — heldur sú efnis-
hyggja, sem sér ekkert gagn í öðru
tn því, sem er áþreifanlegt og not-
hæft í ytri merkingu. Þaði sem
við höfum ekki getað Lagt okkur til
niunns, eða klætt okkur í eða bygt
hús úr o. s. frv. hefir verið álitið aft
glingur eitt, sem fullorðnum mönn-
um væri vart sæmandi að veita of-
mikla athygli. Eg held að það sé
það er, að gleði og sorg eru hvorugt
í eðli sínu neitt, þetta eru að eins
bak
eðlilegri er. En enn er það vetr- merki .<sýmptoms- þess> sem á
ar-hugsunin sem hér s.tur að vold-' yjð er_ Sorgjn> s4rsaukin> mUK,
um.
grafiö um sig í þeim, að sá verh-
gróandans og alls, _ sem létt er yf- j yæri ka](]ur og bliðuLaus. Með
öðrum hætti er ekki hægt að skýra,
•hvers vegna þess er svo vandlega
varist, að gefa gleðitilfinningunni
lausan taum eða, einhvera útrás í
sambandi við hin háleitustu málefni
mannsandans. Ef fil vill hafa fá-
ar þjóðir gætt þess eins vandlega og
vor þjóð. Þ.að má leita með lóg-
andi Ijósi í öllum prédikunabókum, |
sem út hafa verið gefnar með þjóð-
inni, og einginn mun finna þar
gamanyrði. Enginn mun finna
þar setningu, sem hefir keim af
fyndni. Allir finna þai nóg af
drunga og þeirri alvöru, sem er í
ætt við bölsýni.
Sama verður uppi á teningnnum
með sálma vora. Að undanskildum
nokkrum, sálmum Matthiasar, þá er
sannanlegt, að lifsgleðin hafi þorrið €kki mikjð um jifsg]eði eða {(>gnuð
mjög mikið á síðustu öldum. Fyr á
tímum fóru íbúar úr heilum þorpum
út á fridögu sinum og léku leiki á
víðavangi. A mannþingum tók
þingheimur sjálfur þátt í þeim
út á frídögum sínum og léku leiki á
skotbakka, glímdu o. s. frv. Nú eru
menn leigffir til þess að fremja þessa
Ieiki fyrir mönnum. Það er orð-
in atvinna að leika sér, og þar með
vitaskuld fallið úr leiknum það verð-
mæti, sem í honum felst. Tilgang-
urinn með að endurstofna hina
fornu Olympisku leiki hefir brugðist
að miklu leyti. Tilgangurinn var
sá, að kenna þjóðunum að meta gildi
■leikjanna og iþróttanna fyrir þær
sjálfar. Arangurinn hefir orðið
allur annar; hann hefir orðið metn-
aður milli þjóðanna að eiga sem
hraustasta íþróttamenn, en ekki að
vera hraustust þjóð.
En þótt litið sé í burtu frá þeim
áhrifum, sem efnishyggjan og ein-
strengingsleg nytsemisstefna hefi;
haft á fólkið, þá er hitt greinilegt, að
mikill hluti manna býr yfir þvt, sem
í einni íslenzkri skáldsögu er nefnt
“haustsálir”. Það er drungi og
þoka yfir sálarlifinu, sem á skylt við
haust og vetur. Það er ein teg-
yfir því að vera til og njóta unaðs-
semda tilvet'unnar.
Annað einkenni, sem eg vildi
benda á i þessu sambandi, eru sjálf-
ar trúarskoðanimar. Hinar arf-
þegnu skoðanir kristninnar eiga
miklu meira skylt við haust og vet-
ur, en nokkra aðra árstið. Alt
hefir gengið út að forðast veturinn,
þessa heims og annars. Spurning
Lúters: “hvernig verð eg hólpinn?”
er mjög í þess^ átt. Hvernig á eg
að varast vetur ófarsÉe-ldarinnar,-
glötunarinnar ? Um hitt er ekki
spurt, hvernig á eg að lifa lífinu svo,
að eg geti dregið út úr því það, sem
það getur dýrast gefið mér nú og
um alla eilífð? Hvernig á eg að
beita mínum eigin kröftum við við-
fangsefni lífsins þannig, að eitthvað
spretti undan höndum mínum, eitt-
hvað vaxi og njóti lífsins? Eg!
held að þegar hin nýja. siðbót kem-
ur í trúarbrögðunum, þá verði hún
ekki sízt í þessu fólgin, að taka að ,
dýrka birtuna, sólina, lífið með:
magnmeiri hætti, en verið hefir um I
■laiigt skeið. Og trú mín er sú, að
það verði líka lífsskilningur Jesú,
sem oss opnar nýja.r leiðir í þessum
efnum. ötlitið mun eg víkja að
Það er þetta kalda, frosna þjáningin er ekki annað en merki
viðhorf við tilverunm, sem ísleggur þegs> ag eitthvað fer aflaga j ]ifinu.
lindir sálarlífsins og lætur breste, þá D*etti eg Qg meiði mig> þ4 finn eg ti,
strengi, sem Ie,ða t,I æðra lífs og s4rsauka sem er tilkynning iikamans
göfugra. um að eitthvað sé dr skorðum gengið,
Og þá verð eg a.ð lokum að benda sem eg yerði hafa gætur 4> SVQ
á enn eitt dæmi þess, hvernig lífs- ekki h]jótist meinsemd af. 0g
skoðunin kemur fram sem vetrar- þetta , vjg a,]an s4rsauka. Hann
t™ eSa aíneitun sumarsins mann- ej a]taf yottur um einhvern árekst.
lifinu. Með fjölda. mönnum er uf> ^ gjaJda verður varhuga við.
su hulda hjátrú falm i hugskot, yi]f* horfum á mann ]iSa neyS>
þeirra og kemur ef til vill ekk, fram ,hungur‘ klæðleysi 0. s. frv. Við
i dagsljósið í orðum, að hverja gleð, finnum til s4rsauka af þvi. Vegna
lifsins verði að gjalda með sorg. hver(? Vegna þess. að þarna Cr
Það er eins og lífiö væri afbrýöis- ]ifiö j baráUu og þarfnast hj41pa.r.
samt við ánægjuna. Eg fór með Þag £r . ran*grJ afstöSu yið (itt um„
hendingu eft.r danska skáld.ð J. P. hyerfi við verðum að kippa þvi ;
Jakobsen, um að “brosið er augna- ]ag> eða mjnka sj41f 4 þvi að hafa.
bliks glampandi glit, en gráturmn ^ ag yettugi hróp ]ifsins ti] vor.
skuggi þess liðna”. Hann endar yéf horfum á eftir einhverjum, sem
kvæði sitt með þessu. við unnum hann er tekinn frá oss,
“drýpur sorg, drýpur hrygð af 0nnaShvort j fjarlægan stað eða ef
rauðum rósum.” Hammgjan ve.t tj] vi]] . aJ5ra tilveru. Við þj4umst.
að þetta er stundum sannmæli. Gleð, Ufjð með honum ef orðis hur af
og sorg skiftast á og fylgjast að okkar ]i{. Qg yis verSum aS þola að
°ft eins dagur fylgir nóttu og þau tengs] séu s]itin> er samgr6in
nótt fylgir degi. Og sumra manna ^ oröjn yið þjáumst af þvi
lif tekst svo ógiftusamlega að það ]ifið er að segja okkur> að nú
er eins <>g alt verSi l>eim ti] ófar' verSum við að gæta varúðar, vér
sældar, 1ánið snýst í ólán og gleðm i verSum að græga s4rið og leita
sorg. En það eg samt sem áður þeírrar Jifsnæringar annarsstaðar,
með öllu tilhæfulaus lífsskoðun sen.
sem vér þöfum frá þessum samvist-
heldur, að þetta sé að nokkru leyti ^ Hyar sem yis verSum
sjálfsagt lögmál i tilverunni. Rósir varir vig s4rsauka og ^ þ4 hefir
hafa þyna og geta sært, en það er ^ einkenni> Hún er altaf
mjög óhönduglega meðfar.ð ef ekk, yottur um eitthvert s4r> sem græða
gætir meira ilmsins af þe.m og un- þarf_ En þag er &{ þyl> ag bol„
aðsins við að horfa á fegurð þeirra, sýnis.upplagiS> vetrarhugsi,nin, er
en þess, hve þær særa. l.oftast merki þess, að ntóðurinn sé
“Drýpur sorg, drýpur hrygð af a]. af ag stara j s4rin> og þar með
ratiðum rósum” er stundum satt, en draga úf gér þróttinn til þess að
það er bölsýnisskoðunin, vetrarlifs- Jækna þau> ^ hún ef ska5leg hugar.
skoðunin, gleðiaineitunin em, sem þv, j gtefna> En hyaS er þá gleðin’?
hfeldur fram, að þetta sé eðli og ein- j Svq mætti yirðast af þvi> sem
kenn, rosanna. þegar hefir verið sagt, að ef sorgin
* * * { sé tákn þess, sem aflaga fer í líf-
T- . ,. . . . . . ' inu og þurfi aðgæslu og hjálpa.r, þá
Eg get ekk, horfið svo fra þess- 6 v ,, .
. 8rsc , , . . . * ... sé gleðin að sjalfsogðu vottur þess,
ari hl,ð umtalsefms m,ns, að eg ekki & ...... „ ...
falið aS maiSur se a rettrl ,elS meS ,f
sitt' og stefni í hagkvæma átt. Þetta
und af vetrardýrkun — þ. e. augun \ þvi siðar
eru sifelt höfð á vetrinum í mann-
lífinu. Manneskjan, sem lýst er i
þessari sraásögu, og hefir augsýni-
lega haustsál, er grá yfirlitum og
Þriðji ótviræði vottur þess, hve
mikið er af haustrikinu í sálum okk-
ar, er sú ótrú og hræðsla, sem menn
oft og tíðum hafa við saklausa. gleöi.
drepi á, hvað er rétt og satt
undir þessari vetrar eða sorgarlífs-
skoðun. Þvi a.ð við nokkura at-
hugun veitum við því jafnan at-
hygli, að engin er sú skoðun, setn
haft hefir alment fylgi, og náð al-
mennri tiltrú manna, að ekki sé
eitthvað i henni, er verðmætt sé.
Menn lifa ekki á heimskunni, heldur
er stundum rétt, og stundum ekki.
Menn geta fundið til gleði, þegar
þeir eru einungis að taka þá stefnu,
er mótspyrnan er minst fyrir og eng.-’
áreynslu kostar. Ungi maðurinn
í dæmisögunni hefir vafalaust fund-
ið til nokkurrar ánægju fyrsta sprett-
inn, meðan hann var að eyða föður
þvi viti sem með henni kann að ..... r>
r, . , r. u , , . , v arfi sínum og lata alt eftir ser. En
blandast. Og þess er þa fyrst að & ... , „. .
* * . •• , * allir vita, að sl,k gleð, er dægur-
minnast, að omogulegt er að ganga ’ °. ..
, . .. . . . .. * • fluga ein. Su gleð, sem nokkurt
fram hja þeim sannleika, að sorgin . „ ,, „ ,
.... .. ... . , hald er í, kostar jafnan nokkuð, a-
og omjukar hendur atvrkanna hafa ...... -
frá öndverSit reyns. bezta mebaliS *«> 'l"'rhofn-
er leitin að gleði út af fyrir sig líka.
einskis virði. Enda. held eg að'
það sé líka rangt sem ýmsir rithöf-
undar haldá frarh, að mennirnir séu
að leita að gleðinni. sælunni.
G’eÖin og sælan er eitt einkenni þess
ástands, sem mannkynið er að leita
aö, en það, sem a1t er að feta í átt-
ina til, er meira líf, vitrara, stæiTa,
voldugra, innilegra líf, heldur en
þeir nú hafa. Maður sem leitar að
gæfu sinni út af fyrir sig, kemst
ekkert; það er ekki eyrisvirði gef-
andi fyrir hamingju, gæfu, ef hún.
færir manni ekkert annað en sjálfa
sig. Fíflið getur verið hamingju-
samt, og er það oft. Enginn mað-
ur með heilum sönsum vill Jcaupa.
hamingjuna því verði að verða
heimskari og lítilsigldari yfirleitt
fyrir hana. Gleðin sjálf er eink-
isvirði nema að því leyti, að -húp er
oft tákn um það, að maður er að
auðga líf sitt, og af því að hún
hjálpar manni oft til að auðga það.
Hún er vottur um auðgað og vax-
andi líf vegna þess, að engin gleði
er ákafari og dýpri heldur en sý, ér
menn finna til þegar að andi þeirra
er að þenjast út, leita að farvegum
og finna þá. Sköpunargleðin er
ákafasta nautn mannsálarinnar. Þeg-
ar hugsanir eru að verða til, eru að
leita sér að búningi og finna stakk,
sem fellur að þeim, þá er fögnuður
í huganum. Hvar sem maður
er að láta eitthvað vaxa undan hönd-
um sér, er að móta barnshuga eða
manna “ í sina eigin mynd eða
það, sem hann vildi
helzt að væri hans mynd,
reisa mannvirki, koma skipulagi á,
í einu orði leggja hönd á sköput,
mannlífsins, þar hlýtur hann að
fagna. Og fögnuðurinn sjálfur,
gleðin, bjartsýnin hjálpar honum til
*
þess að skapa. Þess vegna er svo
mikill sannleikur í kenningum
Christian Scientistanna — þrátt fyrir
alla þokuna sem virðist hvíla yfir
hugsun þeirra — um að öll mein sé'.t
yfirstíganleg, ef menn hafi þor til
þess að trúa á það. Sálaröflim
gefast upp að leysa viðfangsefnin
nema að rekið sé á eftir með þeirri
trú, þvi trausti, því bjartsýni, þeirri
gleði, sem segir að tilveran sé góð
og máttug og geti' hjálpað manni til
þess að brjótast yfir örðugleikana.
Þess vegna er það, að Jesús fylgir
svo fast á eftir boðorði sinu: veriff
ekki áhyggjufuUir. Ahyggjan er
vetrarhugsunin. Hún hleður upp-
þröskuldum í vegi fyrir manninn;
ifiún leysir ekkert, hún getun ekkí
bætt lifandi ögn við -hæð mannsins,
ekkert hjálpað honum til þess að
yfirvinna áhyggjuefnin. Hún ræn-
Tr hann þrótti, sviftir- hann mætti,
bindur lif hans.
Veturinn er að koma. Hiann á
mikið erindi. Hann hvilir jörðina
frá iðju hennar og gerir hana magn-
meiri til gróðurs hið næsta vor.
Hann á erindi til vor. Han«
minnir okkur á, sem búum í
skjólgóðum húsum með gnægð
fanga, að margur á bágt og þarf
liðsinnis. Hann biður oss að
verða þeim dálítill vorglampi í löngu
skammdegi. Hann minnir okkur
á með hörku sinni og biturleik, með
því einmitt hve undan honum svið-
ur, að vér erum ekki vetrarins börn,
að vér eigum að vinna að því í ölltl
okkar lifi að eyða hörkunni og bit-
urleikanum og veita vorinu yfir
mannlífið.. Með því hugarfari
skulum vér ganga gegn honum.
Það er hann Steingr.
(Frh. frá 1. bls.
Þetta stingur ennþá meira í augu,
er ntenn minnast föður -héraðslækn-
isins, — mannsins, sen, sat við dýrð-
legasta vefstól Islands, þar sem uppi-
staðan var hámentun og 'kyngikraft-
ur, og ívafið tvinnað af göfug-
mensku og andagift, Ijómaði á
skyttunni þegar hann sló vefinn svo
kvað við í hverju íslenzku hjarta.
Og ósjálfrátt verður manni að minn-
•ast paradoks norska skáldsins:
“Store mænd skulde ikke avlebörn)”.
(Miklir menn ættu ekki að geta börn)
Þetta er sagt illkvitnislaust, og alls
ekki í þein, tilgangi, að ófrægja hér-
aðslæknirinn, —• að minsta kosti á-
reiðanlega ekki frekar, en þa.ð er til-
gangur hans sjálfs, að ófrægja Aust-
ur Islendinga með áminstri Lög-
bersgrein.