Heimskringla - 02.12.1925, Page 5

WINNIPEG, 2. DESEMBER 1925
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSlÐA
ÞJER SEM NOTIÐ
TIMBUR
KAUPIÐAF
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
Birgðir: Henry Ave. East. Phone A 6356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ . GÆÐI ÁNÆGJA.
i B O O K S.
I My faithful friends of many days and nights,
fi My friends in sorrow, sickness and in health, •'
P That unconipkiining pour your priceless wealth
| Into my iife in streams of dear delight, — |
í VV'hat friends you are. What guides unto the heights
IWhere beauty dwells, and wisdom has her throne;
Where living fountains flow from realms unknown,
| And thought-winds, dream-endowered take their flights! í
IHere are you, silent, yet so eloquent, |
So modest, yet so migthy in your power.
IThe souls of ages. Inspiration’s dower. |
And to the dead a mighty monument. -
IÐear caskets filled with gems divinely wrought, |
And jewelled words on chains of golden thought. 9
| Christopher Johnston. J
ig fyrir neöan sig og lesendur gætu
séö, að þetta. hefði ekki veriö gleypt
efasemdalaust. En það lét á sér
skilja, að því væri ókleift að skera
úr því, hvort Norðntaðurinn hefði
verið að gera gys að blaðamannin-
nm, sem við hann talaði, eða hvort
Island væri í raun og veru svona
gjörólíkt þeim hugmyndunt, sent
menn hefðu gert sér um það.
Það er ekki að kynja, þótt myrkr-
ið sé svart, að því er til Islands
kemur, þegar menn athuga, hvað
kent er í skólunum — að minsta
kosti sumum — um Tsland. Mér
var sögð saga um það, sem ntér þótti
skemtileg, suður i San Diego, syðst
t Californiu. Við gistum þar hjá
enskumælandi manni og íslenzkri
konu, Mr. og Mrs'. Currie, sem sýna
Islendingum einstaka gestrisni. Kon-
an er dóttir Ðaníels, sem lengi var
póstur milli Reykjavikur og Akur-
cyrar. Eignir þeirra eru taldar
skifta miljónum dollara. Dóttir
þeirra var í barnaskóla, og einu sinni
fræðir kennarinn börnin á því, að 'á
Islandi búi Bskimóar. Dóttir
Curries-hjónanna kann ' þessari
fræðslu hið versta, stendur upp og
sPyr kennarann, sem var kona, hvort
kún ætli að halda því fram, að
móðir hennar sé Eskimói. Það kem-
Ul' heldur en ekki fát á kennarann.
Hún vissi, hve auðivga foreldra litla
stúlkan átti. Nei, nei, nei, — henni
gat ekki með nokkru móti komið til
hugar, að Mrs. Currie væri Eski-
mói — það var nú eitthvað annað I
Og nú átti ekki að tala meira um
það — nú átti að halda tilsögninni
áfram. En litla stúlkan lét ekki
slá sig af laginu. “Mamma er Is-
lendingur,” segir hún, og ef hún er
ekki Eskimói, þá eru aðrir Islend-
mga.r það ekki heldur’’. Eg veit
ekki, hvað þeim fór frekar á milli,
barninu og kennaranum. En litla
stúlkan kom heim svo stórreið, að
f>ún neitaði gersamlega að fara aftur
a þann skóla, þar sem kent væri að
^slendingar væru Eskimóar. Og.
við það sat. I>.að reyndist foreldr- j
t^num ófurefli, að koma henni í
þann skóla frá þeim degi.
Vestur-Islendingar taka sér stund-
iitii fyrir hendur að leiðrétta vitleys-
^rnar, þegar þær koma út á prenti
°g ganga fram úr öllu hófi. Til
ti*mis að taka svaraði Baldwin Bald-
'vtnson, sem kunnur var hér á landi
fyir nokkuð mörgum árum sent
vesturferðaagent, en var siðar um
ntörg ár aðstoðarráðherra í Mani-
tobafylki, lýsisþvottar-greininni með
fytirtaks ritgerð um Isla.nd og ís-
'enzka menning, og ritstjóri blaðsins
ðað afsökunar á frumhlaupinu. Erf
1 oðru eins úthafi vanþekkingarinn-
ar sér ekki högg á vatni, þó að ein-
stóku sinnum ^onti leiðréttingar á
ofræinguni og staðleysum.
Vestur-Islendingum er það hin
n'esta skapraun, þegar þessum smán-
argusum er helt yfir þjóðerni þeirra,
ðæði í prentuðu máli og daglegu
fali. ps auðvitað sjá þeir það,
að
enginn getur giskað á. hvenær
þetta ástand getur valdið stórtjóni
eða jafnvel hættum fyrir þjóð vora
hér heima. Þeim finst nokkuð
mikið hirðuleysi sýnt héðan að heim-
an áhrærandi þetta efni. Þeir hafa
ákveðnar hugmyndir um það, hvern-
ig við eigurn úr þ!essu að bæta. Eg
mun með einhverjum hætti gera
grein fyrir þeim hugmyndum síðar.
En að þessu sinni ætla eg ekki út í
það að fara.
Svo að eg víki þá ofurlítið ná-
kvæmara að ferðalagi mínu, þá kotn-
um við til Winnipeg viku fyrir jól i
grimdar-frosti,, — eitthvað yfir 30
stig á Celsius. Eg skal skjóta þvi
hér inn í, að mér gekk illa a.ð þola
vetrarkuldann í Canada. Hann
oili lasleik, sem meðal anrta.rs varð
þess valdandi, að eg varð að hverfa
heim tit Winnipeg úr einni fyrir-
lestrarferðinni, að hálfloknu verki.
Síðar lögðumst við hjónin bæði i
inflúensu. Veikin tók mig all-
sterkum tökurn, meðan eg var að
tala á stúdentaféldgsfundþ í Winni-
peg, svo mér varð ókleift að ljúlca
máli mínu a.ð fullu. Eg náði mér
ekki fyr en langt var komið frant á
surnar, og konan min hefir ekki náð
sér alveg enn. H'itarnir voru mér
mikið ljúfari, þó a.ð nóg væri okkur
boðið i Sacramentos-dalnum í Cali-
forniu, þegar við vorum á ferðinni
í 44 stiga hita á Celsius. Yfirleitt
fanst mér ferðin nokkuð örðug. En
ástúð landa ptinna vestra hefir hald-
ið uppi ska.pinu og aukið lífsþrótt-
inn. Og heim erum við komin
full af þakklæti út af þvt, hvað alt
hefir í raun og veru gengið vel.
A járnbrautarstöðinni í Winnipeg
voru nokkrir landar saman komnir
til þess að fagna okkur, þar á meðal
Ragnar sonur okkaí og kona hans
og dr. Magnús B. HalldArsson, for-
seti Sambandssafnaðar i Winnipeg.
Læknirinn flutti okkur heint til
Ragnars á þeirri fleygiferð, sem
lög framast Ieyfa, enda þótti okkur
miklu skifta að komast sem fyrst inn
í hita, þó að við værttm i hlýjum
fötum.
Þa.ð ræður að líkindum að þar
sent sonur#minn er prestur Sambands-
safnaðarins í Winnipeg og forseti
þess kirkjufélags, sem sá söfnuðut
er einn liðurinn í, þá átti eg meiri
kost á a.ð vera með þejm mönnutn,
sent í þeint félagsskap eru, en með
hinum, sem heyra til hintt lúterska
kirkjufélagi. Og aldreivætti ntér
að gleymast sú góðvild og það ást-
ríki, sem eg vhrð fyrir hjá mönnum
Sambajidssafnaðanna. Þeim, og þá
vafalaust sérstaklega séra Rögnv.
Péturssyni, átti eg að þakka þá
miklu ánægju að vera. boðinn til
Boston #á 100 ára afntæli Únítara-
félagsskaparins í Ameríku, og njóta
þeirrar miklu gestrisni og góðvildar,
sem mér var þar sýnd. En sann-
leikurinn er sá, að eg gat engan
mun gert á þvi httgarfari í garð okk-
ar hjónanna, sem kom frant í þessum
tveim aðalflokkum Vestur-Islend-
inga. Og nú hefi eg ekki orðað
þetta alveg rétt. Mér var það ljóst,
að það gat ekki verið, að a.ðallega
væri verið að fagna okkuK Það var
verið að fagna nokkurskonar full-
trúum frá íslenzku þjóðlíífi, mönn-
um frá Islandi, sem þetta fólk hefir
svo ntiklu meiri mætur á og ber svo
miklu meiri kærleika til en við hér
heia höfum enn lært að meta og
þa kka.
Uni hríð, eftir að við vorum
komin til Winnipeg, rak hver veizl-
an aðra. Flestar voru haldnar i
heimahúsum, i hinum fögru híbýlum
Winnipeg-íslendinga, en tvær í
tveimur af veglegustu hótelum borg-
arinnar. Aðra, þeirra hélt Hann-
es Pétursson, sem hér var á ferð í
fyrrasumar, einn af bræðrunt séra
Rögnv. Péturssonar. Þar var skenii
sér aðallega við söng og santræður.
Hina veizluna sátu mestmegnis
gantlir og nýjir starfsmenn Lög-
bergs. Hjálmar Bergmann lög-
ntaður var forsetinn og hann gerði I
mig hálfsmeykan í
því a.ð setja þenna mannfagnað nteð
því að minnast konungsv Mér
fanst þetta of hátíðlegur inngangur
ag veizlu, sem haldin var mín vegna.
En þetta mun mjög tíðkast hjá
Canadamönnum í veglegunt sam-
kvæum, sem að einhverju Ieyti -eru
almenns eðlis. Og ekki þurfti eg
að kvíða því, að þetta yrði leiðin-
legt. Aðalræðuna hélt dr. Björn
B. Jónsson, prestur lúterska safnað-
arins í Winnipeg og fyrv. forseti
kirkjufélagsins. Auk hans og for-
’seta samkvpemisins töluðln Thonias
H. Johnson fyrv. ráðherra, Dr.
B. J. Brandson, einn af ágætustu
Iæknum i Canada og Jón J. Bíldfell
ritstj. Lögbergs. Alt eru þetta
þaulvanir og snjallir ræðuntenn.
Annars er eins og vel máli farnir
menn séu á hverju strái meöa!
Vestur-Islendinga. Sá hæfileiki
hefir bersýnilega þroskást nteira
vestra en hér heima. Menn krydda
þar ræður sína.r ntjög nteð fyndni
og gamanyrðum. , Mér var sagt, að
Thontas Johnson væri viðurkendur
einn af allra snjöllustu og skemti-
legustu samkvæntisræðumönnum f
Canada, og Hjálmar Bergmann er
einn beirra ræðumanna, sem mér
hefir þótt mest gaman að hlusta á.
Þeir eru félagar sent lögntenn. F.g
hefi, eins og þið getið nærri, hlust-
að á mikið a.f ræðum í þessu ferða-
lagi mínu. Eg minnist þess ekki
að hafa oftar en einu sinni heyrt
nokkurn ræðuntann vera í neinum
vandræðum nteð efni né orðaval. Sá
ræðumaður var ekki Islendingur,
he'ldur enskumælandi ráðherra.
Framh.
ingu séra Halldór Kolbeins í Flatey
með 133 atkv. Séra Helgi Arnasott
fékk 33.
‘‘Vestrænir cmar”.
Og
Eru
At'
Frá íslandi.
Frá Islandi.
Kappteflið ntilli Islendinga
Norðmanna er nú hafið.
Jaflborðin tvö nr. 1 og ntv 2.
Islendingunt eru það þessir sent
tefla: Við^borð nr. 1, Brynjólfur
Stefánsson stud. polyt, Guðntundur
Bergsson póstm. og Sig. Jónsson öl-
gerðarmaður. Við borð nr. 2
Eggert Gilfer pianoleikari, Erlendur
Guðmundsson gjaldkeri og Pétur
Zophoníasson aðstoðarm. Fyrsti
leikurinn var sendur héðan frá tafl-
borði nr. 1, á laugardag og eru bæði
töflin kontin í gang nú. Bæjarntettn
fylgjast vel með þessu kapptefli.
Atján sönglög eftir Þórarinn
Jónsson kaupmann í Seattle, Wash., I
með undirspili eftir próf. Sv. Svein- !
björnsson, prentuð hjá Zimpterman !
Print, Cincinnati. Bókaverzlun i
Finns Jónssonar, 566 Sargent Ave.
Það er ekki svo títt að við Vestur-
Islendingar gefurn út frumsamdar
] sönglagabækur að ósMingjarnt sé að
ætlast til að blöðin geti þeirra að
nokkru.
Þessi bók, sem hér er um a.ð
ræða, er nýkomin á markaðinn og
kostar $2,50. Er það fyrsta söng-
bók, sem mér vitanlega hefir verið
prentuð 1 þessari álfu með íslenzk-
unt texta og eru það út af fyrir sig
byrjuninni með . óijejn meðmæli með gildi hennar, fyr-
ir þá, sem hugsa. lengra en nefið
nær. Þó verður ekki komist hjá
að 'geta þess, að ytri frágangur, sent
er það eina ameriskt, af einkennum
bókarinnar, er langt um Iakari en j
innihaJdið, að vísu er góður pappír i!
bókinni og prentun sæmileg, en viö I
fyrirkomulagið hefi eg tvent að at- I
huga. Vantar sem sé titilblaðið |
og lögin ekki númeruð nema í efnis- !
yfirlitinu. Hvort það er höfund- I
ir.urn eða þeim þar t Cincinnati að ,
kenna, læt eg ósagt, en mér finst ]
innihaldið ejga faJlegri í untbúðir ,
skilið og þá er að snúa sér að því. j
Um undirspilin þarf ekki að fjöl- j
yrða, þau bera ótvírætt merki höf- <
undarins, sem a. m. k. í þeirri teg-
und raddfærslu, mun vera snjallasti
Islendingur, sem enn er kominn á
sjóanrsviðið. Lögin (melodíurnar)
aftur á móti eru eftir óþektan
ntann, sent nú kemur fram í fyrsta
sinni, og dylst ekki að hann er hæfi-
leikum gæddur.
Hér og þar má finna setningar,
sem ótvírætt bera vott um andagift,
og sem margir lærðari vildu fegniý
geta framleitt, vil eg því til sönnun-
ar benda á nr. 3. “Sumar á förum”,
seinni partinn af nr. 4. “Dís gró-
andans.” itr. 13 “Dísarhöll” nr. 14
‘‘Sumarlok,” nr. 15 “Þorri” og nr.
17 “Um undrageint.” Og eru enda
öll þessi ofangreindu lög að mínum
dónti verulega falleg sem heild hvert
fyrir sig. Þá er og nr. 5 “Htvín i
hnúk og gili”, myndarlegt og lag-
legt. Sumstaðar hefi eg mér tii
leiðinda rekist A óþarfiega óeðlileg-
an fallanda, t. d. í nr. 1 “Brim”, nr.
11 “A aldamótum’’ og jafnvel í nr.
3/ sent er þó ljóntandi fallegt Jag o.
v. Fæ eg ekki áttað mig á hvað
hcfundinunt hefir gengið til þess.
Slíkir hortittir eru lítt afsakanlegir,
nema þvj að eins að melodían frikki
við notkun þeirra, en a. m. k. í nr.
3 fer því fjarri að svo sé.
En þetta er meinlaus aðfinsla, sem
eg vona að höfudurinn taki sér ekki
nærri, því hún er ekki a.f illvilja
framsett, heldur að eins til íhugunar
fyrir hann og aðra, sem kynni að
henda hið sama. Enginn skyldi
m
Nýjar gerðir af
Reykinga bökkum
Þó að vér auglýsum sérstaklega
ekta mahogny bakka í þessari
auglýsingu, eru þaö alls ekki
einu tegundirnar sem vér höfum
- úr að velja. Vér höfum margar
gerðir af brass, bronze, og
bronsuðum bökkum seb eru al-
veg eins hagkvæmir og eiguleg-
ir eins og hinir.
EKTA MAHOGNY.
Með vanalegum og sumir með
endurbættum og nýjum, á $4,50,
$5.00, $6.00 $10.00 og $12.00.
SVO KOMA REYKINGA
SKÁPAR.
Þeir eru litlir og þægilegir, á-
gætir húsmunir í hvaða her-
bergi sem er. Sumir eru útbún-
ir með humidors aðrir án
þeirra. Verð frá $18.00 til
$26.00.
Hvað er um Jólakortin?
Ef "þér hafið ekki pantað pau ættuð þér að gera það
nú þegar. Beztu gerðirnar seljast snenmia og upp-
lagið af hverri tegund er takmarkað. Verðið er mjög
sanngjarnt og kortin mjög eiguleg.
Dinquuairs
PORTAGE OG GARRY
WINNIPEG
legur gróði fyrir Island. Ættum
við því að greiða götu þessa söng-
heftis, því að það er hin eina sanna
þjóðrækni að hlynna að öllu því, sem
er andlegur gróði fyrir okkar litlu
þjóð og í því tilfelli sem öðrum,
koma. ntis- og góðgerðir feðranna
fram á niðjunum í marga liðu.
Það var aldrei ætlan mín að rit-
dæma bókina enda er það erfiðara
þar eð tveir menn hafa, um hana
fjallað. I öðru lagi er eg henni
ekki nógu kunnugur enn þá til að
geta það með góðri santvizku. O-
tímabærir dórnar, er eitt af því, sem
margir eru of örlátir á. Til að
geta dænit um andlegt gildi hvaða
skáldskapíir sem er, þarf maður að
kynnast honum jafnvel svo árunt
skiftir, nema þvi að eins að unt ó
tvíræð listaverk eða algerðan leir-
burð sé að ræða.
Björgvin GuSm undsson.
Kaupdeilur hafa staðið hér yfir,
ntilli útgerðarnianna og sjóntanna.
Kröfðust sjómenn margskonar j-
vilnana., sem nema nálægt 10% |
hækkun á núverandi kaupi. Ut- ]
gerðarntenn vildu lækka núverandi j
kaup unt 20—25%, og til vara að ]
núverandi kaup héldist til áramóta, |
og síðan færi eftir dýrtíðinni (út- j
reikningi Hagstofunnar) hvert kaup- j
ið yrði. Aðiljar gátu ekki koittið
sér santan, og kom þá til kasta sátta- '
semja.ra, að ntiðla málum. Sátta- j
semjarí er Georg ólafsson banka-
stjóri. Miðlunartillaga kont frá
honum, sent gekk í þá átt, að mtver-
andi kaup héldist til 1. febrúar næst-
komandi, en frá því lækkar það
nokkuð. Þessa tillögu saniþyktu
útgerðarmenn, en sjómenn höfnuðu.
Utgerðarmenn hafa nú samþykt, að
leggja togaraflotanunt í höfn jafn-
óðum og hann, kemur inn, og verður
fyrst um sinn ekkert um það sagt,
hversu lengi hann liggur inni.
Hveitisamlagið. '
BorgunaraðferSin.
Samlagssöluaðferðin varð til þess
að binda enda á hina gömlu ótrygu
aðferð sem notuð var við hveiti-
sölu bænda. Meiri hluti bændi
fann að óviss markaður, og fjár-
hagslegar ástæður þeirra sjálfra
taka sér það. nærri, þó benda tnegi á ' bar þá ofurliði, þegar þeir urðu að
galla hjá honunt. Hitt er meira
um vert að verkið í heild sinni haldi
veUi, það verður tíntinn að Ieiða í
ljós, en eg spái því, að sum af þeim
lögum, sent þessi bók hefir inni að
haldá eigi sér góða framtíð og verði
langlíf, og vil þá unt leið og eg þakka
höfundinum ,fyrir aðj. hafa gefið
söngbók þessa út leyfa ntér að stað-
hæfa að hún sent heild, sé bókmenta-
verzla hver fyrir sig. Flestir
bændur þurftu á peningunum að
halda strax og þreskingin var um
garð gengin, ýmsar skuldir féllu í
gjaldda.ga og uppskeru og þresk-
ingarkostnaður varð að borgast, svo
nauðsynlegt vaý að koma korninu til
ntarkaðar og selja. það á þeim tínia
árs sem verðið var vanalega lægst.
Nú hefir samlagssalan breytt þessu
fyrirkontulagi.
Bóndinn, sem er samlagsmeðlifn-
ur getur afhent korn sitt hvenær sent
er og fengið ríflega fyrstu borgun,
sent nægir honum til brýnustu þarfa.
Jafnóðum og tíminn líður.og samlag-
ið selur kornið er borgað nteira og
að síðustu þegar árið er liðið og
santlagið hefir selt alt kornið er þvi
fé sem eftir stendur, þegar allur
kostnaður hefir verið borgaöur,
skift hlutfallslega milli nteðlimanna,
þynnið að hver fær það sent henunt
ber fyrir það korn og þá tegund sem
hann hefir afhent samlaginu. Arið
sem leið var fyrsta borgunin, sem
svaraði $1.00 á mæli fyrir nr. 1
Northern í Fornt Williant og siðar
voru um vorið borguð 35 cent á mæl-
ir: aftur á sumrinu voru borguð 20
cent á mæli og loks um fjárhagsára-
mót samlagsins síðasta borgun 11
cent á mæli. • A þessu ári er
fyrsta borgun aftur sent svarar $1,00
á mæli fyrir nr. 1 Northern í Fort
William.
Allir santlagsmeðlimir fá þannig
sinn skerf af söluverðinu. Bændur
sem hafa ntinna en vagnhlass, voru
fyr neyddir til að selja á því smá-
kaupaverði sem kornhloðurnar buðu,
og sent oft var tiltölulega lágt, geta
nú afhent samlaginu kornið og feng-
ið fyrstu borgun sem er mjög lítið
lægri en $1.00 í Fort WillLam og síð-
an sihn skerf af síðari borgunum.
Til þess að bændur geti haldið
sambandi við samlagið eftir að ha.fa
gerst meðlintir, eru samlagsnefndir
starfandi við næstum hverja járn-
brautarstöð: Bændur sent þurfa
einhverra upplýsinga ættu að skrifa
til næstu nefndar, eða til Heims-
kringlu, og verður i því tilfelli
spurningum þeirra svarað í blaðinu.
------------------x------------
Prestakosning hefir farið fram á
Stað í Súgandafirði og hlaufc kosn-
KEMTIFERDIR
BHIKI
FARBREF TIL S0LU NU
AITSTUR-
CANADA
Farbréf til sölu
DAGLEGA til 5. JANÚAR
til afturkomu innan 3- mán.
KYRRAHAFS-
STR0ND
Farbréf til sölu
ÁKVEÐNA DAGA
DES., JAN., FEBR.
til afturkomu 15 apr. 1926
ÆTT-
LANDIÐ
Farbréf til sölu
DAGLEGA til 5. JAN.
til Atlanshafnar
til afturkomu innan 3. mán-
Sérstakir svefnvagnar til W. St. John
í sambandi við jólasiglingar til ættlandsins
allar upplýsingar gefnar og aðstoð veitt af
Farbréfasölum, Canadian Pacific Railway.