Heimskringla - 30.12.1925, Blaðsíða 3

L
WINNIPEG, 30. DES. 1925.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSÍÐA.
ræSa, má ekki fremu» ganga' framhjá j
þvi iítilmótlega heldur en þvi full-
komnasta.
Nú hafa. þeir eflaust mest vit á
trúmálum, sem mest og bezt hafa kynt
sér trúarbrögö yfirleitt, bæði sögu-
lega og frá sjónarmiði sálarfræðinn-
ar. En hafa þá þeirra skoðanir ein-
ar nokkurt verulegt gildi ? Það er
laingt frá að svo sé. Flestir _ menn
hafa haft einhverskonar trúarreynslu.
Og það er ekki aðeins eftirtektarvert,
ag menn skýri hreinskilnisle^a frá
trúarreynslu sinni, heldur felst í þvú
stórmikið verðmæti, þegar ákveða
skal hið almenna gildi einhverra trú-
arskoðana, eða jafnvel heilla trúar-
hragða, með öllum sinum kenningum
og helgisiðum. Það liggur í augum
uppi, að trúarreynsla. gáfaðra og vel
mentaðra manna hefir alment talað
meira verðmæti heldur eh trúar-
reynsla þeirra, sem minna hafa ti!
brunns að bera í þeim efnum. Hér
er vitanlega ekki átt við áhrif trúar-
reynslunnar á breytni einstakra!
mannp; því það er a.ugljóst, að áhrif
sannfæringa, sem eru gersamlega ó-
aðgengilegar fyrir allan þorra manna,
geta. haft stórmikil áhrif og það ti!
gpðs, á breytni sumra. Alment sann-
leiksgildi einhverrar sannfæringar er
annað en hið mögulega giidi hennar
fyrir lífsbreytni einstaklingsins.
Það skal tekið fram, að orðið trú-
a.rreynsla má ekki notast í þröngri
og einstrengingslegri merkingu. Alt,
sent frarn fer i sálarlífi mannsins, og
beinlínis snertir trúarlifið, er trúar-
reynsla. Efinn er trúarreynsla rétt
eins og iðrunin og afturhvarfið. Það
er gagnstætt öllum sálfræðilegum
sannindum, að telja. það eitt trúar-
reynslu, sem brýzt út í öfgafullu of-
stæki. Allir sálfræðingar telja til
tiúarreynslu þau fyrirbrigði sálar-
lífsins, sem birta trúarástand manns-
ins, en vitanlega getur innih-ald þeirra
verið mjög mismunandi.
Gerandi ráð fyrir, að þessir tíu
skáldsagnahöfundar hafi skvrt rétt
og hreinskilnislega frá skoðunum sín-
um, verður manni augljóst, að hjá
þeim finst sama, afstaðan í trúmálum
og segja má, að sé ríkjandi hjá öllum
þorra upplýstra manna nú á timum,
sem ekki eru annaðhvort bókstafs-
trúarmenn eða gefa trúmálunum alls
jengan gaum. Þeir hafa verið aldir
upp í kristinni kirkju; þeim hafa
verið innrættar kenningar hennar í
sesku, að ætla. má; en þeir hafa yfir*
gefið þær, eða réttara sagtvkenning-
arnar hafa auðsjáanlega mist gildi
( ýyrir þá, hafa ekki lengur neitt hald
á sálum þeirra. Engar getur þarf að
þvi að leiða af hverju það er. Kenn-
ingarnar eru úreltar; þær eru ekki
i samræmi við nútimann; þær eru
innihaldslausár; þagr hafa ekki al-
ment sannleiksgildi. Þar með er ekki
sagt, að þær geti ekki haft eitthvert
verðmæti fyrir suma menn.
Sjálfsagt má benda á æði margt,
sem er óljóst í allri trú, sem ekki er
bókstafstrú og játningatrú. En er
ekki alt, sem er að þroskast, nokkuð
óljóst'? Er strax auðséð, hvað úr
þvi muni verða? ,Eru ekki allajr
andlegar hreyfingar sveigjanlegar á
vaxtarárum sínum? Þegar þær eru
orðnar ósveigjanlegar, hafa þær þann
kost að vera á'kveðnar eins og
stærðfræðislega.r formúlur eru á-
kveðnar, en þá er líka lífsmagn þeirra
íarið að minka. Það er ekki ólíklegt,
að andlegt líf manna í flestum grein-
tun geri ýmist að þróskast eða. standa
í stað. Kyrstöðutímabilin eru tíma-
bil játninganna, kenninganna,' álykt-
ana frá forsendum, sem haldið er að
ómögulegt sé að rengj.a.; þroskatima-
bilin eru aftur á móti timabil breyt-
inganna, leitarinnar eftir einhverj-
tim úrlausnum á leyndardómum lifs-
»ns. Þeir, sem hafa fengið knýjandi
þrá eftir nýrri útsýn og dýpri skiln-
ingi„ verða á slíkum tímum spámenn
og leiðtogar. Hvort sem þá er að
finna meðal skáldsagnahöfunda eða
annara, koma þeir fram og hafa' boð-
ska.p að flytja, sem bókstafstrúar-
niönnum finst ávalt vera eitthvað
óákveðinn *og þokukendur, en sem
venjulega hefir lífsmagn hins unga
gróðurs. Eftir þvi sem tréð vex,
verður meira í þvi af efni, sem í rauu
°g veru er dautt, hefir mist vaxtar-
skilyrðin; og að lokum deyr tréð alt.
Syo er þa.ð og einnig með andlega
gróðurinn, og þess vegna verða ný
fræ að falla í jörðu og ná þroska, eigi
hann ekki allur að visna.
Hversu góð umskifti væru það
. ekki, ef að við í staðinn fyrir einkis
verðar deilur um smáatriði, vildum
yæða með stillingu það, sem í raun
og veru býr í hugum okkar, okkar
trúarlegu reynslu, hver sem hún er ?
Á því myndi eitthvað vera að græða,
að minsta kosti það, að meira væri
af hreinskilni talað og meira hugsað
um aðalatriðin, en minna um safn-
aðamál og þesskonar, sem er aðeins
umbúðir og þær oft fremur látilfjör-
legar. ‘
G. Árnasoti.
m--------------
| Bakið yðar eig-> |
| in brauð með |
Stólræða frá öðrum
heimi.
(300 ára prfstur prédikar.)
Fyrir nokkrum vikum síðan birtist
grein í Heimskringlu, með fyrirsögn-
inni: “Merkur ritstjóri sannfærist”.
Hún var rituð af séra Hjaraldi Níels-
syni, og tekin upp úr “Lögréttu”.
Hann getur þa.r um bók eina, sem
fiýlega hafi verið gefin út í Lundún-
um, og rituð af manni að nafni
Hannen Swaffer. Hann fór þannig
löguðum orðum utn höfundinn og bók
hans, að það vakti svo mikla. löngun
hjá mér að lesa hana, ’að eg skrifaði
strax eftir henni til bókaverzlunar i
Winnipeg; en það lítur svo út, sem
henni sé ekki otað á ma.rkaðinn, því
í Winnipeg fékst hún ekki, Eg varð
því að fá hana frá Englandi; en nú
et eg búinn að lesa hana.
Eg þarf ekki að lýsa bók þessari
eða höf. hennar fyrir lesendum Hkr.
því þeir hafa í ámirrstri grein eftir
séra H. N. fengið einkar skerotilega
ritaða lýsingu á efni og tildrögum
hennar. _ Eg ætla aðeins að rifja það
upp fyrir ykkur," að bókin heitir
“Northcliffe’s Return”. Rituð af
éinum nákomnasta st'arfsmanni og
vini Northcliffe’s lávarðar, sem allir
hafa heyrt getið um.
Höf., Mr. Swaffer, hefir alla sína
æfi verið vantrúaður á dula.rfull fvr-
itbrigði og gildi þeirra, þar til tveim
árurn eftir dauða Northcliffe’s lávarð
ar, að hann varð alsannfærður um
sannleiksgildi þeirra, eftir má.rgítrek-
Fyrirmyad að
gæðnm í meir
en 50 ár.
“Ö, það er svo erfitt að koma orð
v ji , „ talaðir um
utn að andleigum hugsunum, segtr I
Mr. Potter með eprt tneiri lotningit en lnnat
og hafa. smokkað frant af sér kenn-'
ingaklafanum.
I þriðja lagi finst mér þessi Daní- '
el koma þannig fyrir sjónir, að hanr,!
ótviræðilega hafi kastað a.f sér hjúp
hinnar viðbjóðslegu hræsni og lýgi, I
og standi frammi fyrir marini setit
nakinn sannleikurinn, og er það í
sjálfu sér nóg til að gera hann eins
geigvænlegan og honum er lýst af
Mr. Swaffer.
En hérna er þá ræðan, og læt eg \
Mr. Swaffer segja frá:
“Nákvæmlega kl. hálf-fjögur, sem
var ákveðinn tími fyrir athöfnina að \
byrja, féll Clifford Potter í sam- J
; bandsástand í dimmu herbergi, að j
viðstöddum 20 manns, og í sama vet-
fangi heyrðist rödd, sem bar ein-
kenni Daniels; >
j “Þa.ð er mér ánægjuefni að svara i
hér eitihverri alvarlegri spurningu,”
segir röddin.
“Mr. Potter hefir óskað eftir, að
eg veldi umræðuefnið,” sagði eg þýð- j
lega, “og vildi eg óska eftir, að þú
trúarbrögð framtíðar-
NAFNSPJOLD
HEALTH RESTORED
Lækoingar á n lyfja
Dr- S. G. Simpson N.D., D-O. D.O,
Chronic Diseases
Phone: N 7208
Sulte 207 Somerset Blk.
WINNIPEG. — MAN.
Dr. M. B. Haildorson
401 Boyd HldB.
Skrifstofusiml: A 3674.
Stund&r «érstaklega lungnasjðk-
ddma.
Br a? finnó 4 skrifstofu kl. 11—11
f h. og 2—6 e. k.
Helmill: 46 Alloway Ave.
Taleimi: Sh. 8.\6i.
TH. JOHNSON,
Ormakari og Gullt>mi8ai
Selui giítingaleyíisbré!.
B«rstakt atnygli veitt pöntunuau
og viögrjcröum útan af landi.
364 Main St. Phone A 4WT
Dr. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Cor. Graham and Kennedy St.
’ Phone: A-7067
VUStalstimi: 11—12 og 1—6.80
Helmlll: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
áður.
Mr. Swaffer lætur hér í ljós undr-
un sina yfir því, að 300 ára gamalf
prestur skyldi hella annari eins hirt-
higarræðu yfir nútíðar guðfræðing,
éins og raun varð á.
“Ef þú þekkir ekki aðferðina til
þess, þá segðu frá því. Aðalgaflinn
á kirkjunni er sprottinri af því, að
prestarnir skilja ekki það sem þeir
eru aií prédika,” sagði Daníel.
Að stundar þögn liðinni bauð hann
svo góða nótt og fór.
Það er ofur skiljanlegt, að efa-
semdarmaðurinn Swaif beitti allri
sitini skarpskygni við þessar tilraun-
ir sínar, sem tóku yfir nokkra mán-
uði, og að hann hafði marga fundi
Röddin svaraði úr myrkrinu :
“Það er ágætt umræðuefni. Eg I
hefi beðið um mörg, en vanalega hefi
eg fengið spurningar, sem hægt hefir
verið að svara með örfáum orðum.
l'ramtiðin er hulin, svo ef vér töl-
um um trúarbrögð framt'lðarinnar,
verðum vér að játa, að það er hlut-
ttr, setu vér eigi skiljum nú.
Boðskapur hins ósýnilega. heitns er
sá, að þér eigið að sundra trúarjátn-
ingunum, en sameina. trúarflokkana,
þar til þér hafið einn allsherjar skiln-
ing á guði og sjálfum yður. Með
öðrum orðurn, maður verður að
leggja sjálfan sig í sölurnar, til góðs
fyrir aðra.
Ef andar hins ósýnilega heitns
ættu að mynda ein alheims trúar-
nteð hverjum miðli.
„, „ .. • • hrögð, þá er það areiðanlegt, a.ð þau
Sera Potter var einmg mikið ahuga , . . . .
Swaffer sannfærðist trúarbrögð myndu verða samþykt.
ræð t Hvers vegna? Vegna þess að htnn
bergmál þess
mál um a.ð Mr,
um, að ekki var um nein svik að
frá sinni hálftt, eða syni hans, og
talaðist svo til milli þeirra, að þeir
hefðu fund í einhverju húsi í Lund-
únum, og Mr. Swaffer útvegaði það
sjálfur, og hugsaði sér ræðuefni
aðar samt-æður við hinn gamla vin handa. Daníel, en gerði engtttn það
sinn látinn, og ntarga aðra. 1 jóst fyr en á fundinn kæmi. Þetta
I þessari' leit sinni eftir fullnaðar-
sönpunum, naut hann auðvitað styrkt
ar margra ntiðla, og á meðal þeirra
er einn, sem kemur hér við sðgtt.' —
Hann heitir Clifford Potter, unt 19
ára að aldri og sonur J. W. Potter,
sem er prestur við St. Lúkasar kirkj-
una í Forest Hill. $éra Potter hefir
um nokkur undanfarin ár, ásamt söfn
nði sínum, og fyrir miðilshæfileika
sonar sins, getað haft stöðuga fundi
með góðum árangri. Það vildi nú
svc til að Mr. Swaffer hafði sinn
fyrsta fund með þessum söfnuði séra
Potters. Á þessum fundi kyntist hann
í fvrsta stnni andapresti þeim, sem
eg ætla nú ögn nánar að skýra frá.
Hann kvaðst hafa verið prestur á
jörðu hér fyrir 300 árum, en ofbauð
spilling kirkjunnar og gaf ttpp prest-
skap og varð geðstirður á síöustu
árum æfinnar.
Hann var ætíð vanur að koma á
fundi Potters, og prédikaði þá og
svaraði alvarlegum spurningum. —
Hianrt hafði bvrstan málróm, og’ Mr.
Svvaffer. segist óttast hann meira en
nckkurn ntann, er hann þekki. Svo
þið kynnist honum ögn betur, ætla
eg að setja hér orðrétt, það sem
honum og fundarmönnum fór á ntilli
í þetta fyrsta skifti, sent Mr. Swaffer
var viðstaddur. Hann segir svo frá:
“Eftlr a.ugnablikslþögn heyrfet ó-
viðfeldinn málrómur gamal's manns,
et segir: • j
“Gott kvöld, vinir mínir, eg er hér
á meðal vðar til þess að svara ein-
hverjum alvarlegum spurningum.”
“Gott kvöld, Daniel,” sögðu allir
fundartnenn með hálfgerðum óþreyju
blöndum kviða í röddinni. Mr. Pot-
ter ávarpaði hann með undirgefni og
rr.ælti:
“Við kjósttm heldur, Daníel, að þú
talir til okkar um eitthvert efni, er
þér lizt sjálfum.”
, “Jæja, Mr. Potter. Hvernig stóð
á því að þú sagðir í prédikun þinni
á siinnudaginn var, að Jesús myndi
vilja taka í hönd þína?”
“Eg veit ekki með vissu hvort eg
viðhafði svona orðalag,” segir Mr.
Potter með undirgefni í málrómnum.
“Jú, það gerðir þú,” segir Daníel'
t mjög ákveðnum rótn. “Þvt brúkar
þú veraldiegar líkingar um andleg
efni'?”
varð þá úr, og ætla eg að leitast við
að þýða ræðuna, svo að hún tapi
ekki gildi sínu. En það verður sjálf-
sagt fyrir mér líkt og Mr. Potter, að
það verður erfitt a.ð koma orðutn að
andlegum hugtökum, en í raun og
veru er ræða þessi tnjöig jarðbundin,
og sé hún frá öðrum heimi,. er hún
mjög svo eftirtektarverð.
1 fyrsta lagi murtdi maðitr gera sér
í hugarlund, að “andi” vært bljúgur
og ástríkur kennifaðir, sem myndi
helia út yfir söfnuð sinn einhverju ó-
mælanlegit geislaflóði, sem fylti
hjörtu safnaðarins og lyfti sálum
manna ttpp í dýrðarsali drottins.
En Mr. Swaffer Segir að sér standi
meiri beygur af rödd þessa “anda”,
heldur en af nokkrum tnanni, er hanu
hafi kynst.
I öðru lagi finst mér að eg nautn-
ast geti gert ntér í hugarlund, að
svona löguð ræða hefði verið flutt
um aldamótin 1600, þar sem þá var
alt þrælskorðað við ranglega útlagð-
ar ritningargreinar, sem alla jafna
hafa skygt á annars brúklega pré-
dikun.
Þetta bendir þá á, að “þeir þarna” '
í öðrum heirni íylgjast þó nteð nútíð-
ar luigsunarhætti að einhverju leyti, |
ósýnilegi heimur et;
liðna, og er eftirmynd þeirra manna,
sem hafa unnið, fundið veginn og
komið auga. á ein allsherjar trúar-
brögð.
Hvað eru allsherjar trúarbrögð?
Það er þetta, að brjóta alla hlekki
og finna frjálsræðið.
Nú, nú ! Hver vill halda því fram,
að þetta sé ekki árangurinn af grand-
skoðun allra þeirra trúarbragða, er
heimurinn hefir orðið að rísa undir ?
Þetta er einmitt þungamiðja allra
trúarbragða.
Hvað eiga trúarbrögðin að vera i
nálægri framtíð?
Eiga þau að verða kirkju- og kap- j
ellurækni? Eiga þatt að verða helgi-j
dagarækni ?
Eða eiga þau að vera sprottin upp j
af reynslunni'?
Hvernig vitið þér nema öll trúar-1
brögð mannkynsins verði eyðilögð ? !
Þau eiga ekki a.ð vera orðin tóm. j
Þau eiga að verða hróp hjartans, eins
og þau hafa æfinlega verið (í eðli
.sinu), og vera augsýnilegri í virki-
leikanum en nokkru sinni áður.
(Frh. á 7. bls.)
Loðvara og húðir
BúiS vtiur snemma undir lotSvöru-
timann. SkrifitS efttr ókeypis verö
lista meti myndum yfir gildrur og
önnur tæki. Hæsta verö borgatS
fvrir sktnn, hútSlr, hrosshár o. s.
frv. SenditS tafarlaust. Vér æskj-
um bréfavitSskifta.
SYDNEY I. ROBINSON
AtSalskrifstofa:
1709.11 Broad St.
\ Reiclua. Sask.
T
1GAS OG RAFMACN oimr
In.o rsn mrmnu JAFN I
f
T
i
?
i
f
f
f
f
f
f
V
❖
f
f
f
f
❖
f
f
ÓKEYPIS INNLEIÐING Á GASI f HÚS YÐAR.
Við höfum ágætt úrval af gaseldavélum, sem við
ábyrgjumst að þér verðið ánægðir með.
C«fið auga sýningu okkar á Ca».Vatnshitunar.
tækjum og öðru
Winnipeg Electric Co.
ELECTRIC RAILWAY CHAMBERS (fyrsta gólfi.) •
ÁRN I G. BGERTSSON
íslemkur lögfrœðingur,
hefir heimild til þess að flytja tnál
bæði í Mankoba og Saskatchewan.
Skrifstofa; WYNYARD, SASK.
DR. A. BLOKDAL
818 Somerset Bldg.
Talsími N 6410
Stumdar sérstaklega kvensjúk-
dóma og barna-sjúkdóma. AtJ hltta
kl. 10—12 f. h. og 3—5 e. h.
Heimill: 806 Victor St.—Simi A 8180 ||
W. i. Lindal J, H. Linda’
B. Stefánsson
Islenzkir lögfræðingar
708—709 Great West
Fermanent Building
356 MAIN STR.
Talnmi A4963
Þeir hafa einnig skrifstofur aC
Lundar, Rivcrton, Gimli og Piney og
eru þar aC hitta á eÞirfylgiandi
tímum:
Lundar: Annanhvern miCvikudag.
Riverton: Fyrsta fimt«dag í hverj-
urr> rnánuCL
Gimli: Fyrsta MiC»»kudag hvers
mánaðar.
Piney: ÞriCja föstuéag i mVnuCi
hverjum.
Stefán Sölvason
Teacher of Piano
Ste. 17 Emily Apts.
Emily St. Winnipeg.
Dr. K. J. Backman
Specialist in Skin Diseases
404 Avenue Block, 265 Portage
Phone: A 1091
Res. Phone: N 8538
Hours: 2—6.
J. H. Stitt . G. S. Thorvaldson
Stitt & Thorvaldson
Lögfr. ogj málafærslumenn.
807 Union Trust Bldg.
• Winnipeg.
Talsimi: A 4586 /
Kr. J. Austmann
M.A., M.D., L.M.C.C.
Skrifstofa: 724yí Sargent Ave.
Viðta^stimar: 4.30 til 6 e. h.
og eftir samkomulagi.
Heimasími: B. 7288
Skrifstofusími: B 6006
MRS B. V. ISFEI.D
Planint & Teacher
STUDIO:
60 Alverntone Street.
Phone: II 7020
Aé Aa AfkatkAtkA aVA A^A atá A^A A^L A^A A^A A^A A^A A^A A^A A^A A^A A^AAtáA^AA^A A^AA^A
vy "vy- j
EMIL JOHNSON — A. THOMAS
Service Electric
524 SARGENT AVE-
Selja rafmagnsáhöld af öllum teg.
undum.
Viðgerðir á Rafmagnsáhöldum,
fljótt og vel afgreiddar.
Talsími: B-1507. Heimasími: A-7286
L- —J
Talslmlt iR§89 DR. J. G. SNIDAL TANNLCEKNIR •14 Sumertet Block Portavc A.v. WINNIPBG

DR. J. STEFÁNSSON 216 MBDICAL ARTS BLBA Horni Kennedy o* Grak&m. Studar tlnid.tn aoarna-. errna-, oef- o* k verka-eJflkdAono. V« kltto frfl kL 11 tU 13 1 k •»« kl. 3 tl 5 e' k. Tal.imi A 8521. **•»"•< » Rlver Are. r. Sflfll

DR. C- H. VROMAN Tannlæknir Tennur yðar dregnax eða lag- aðar án allra kvala Tal»ími A 4171 505 Boyd Bldg. Winnipeg

Látið oss vita um bújarðir, sem þér hafið til sölu. J. J. SWANS0N & CO. 611 Paris Bldg. Winnipeg. Phonc: A 6340 |

DAINTRY’S DRUG STORE Meðala lérfræðingv. Vörugaeði og fljót afgreiðsla" eru einkunnarorð vor. Horni Sargent og Lipton. | Rione: Sherb. 1 164,

Mrs. Swainson 627 Sargent Ave. hefir ávalt fyrirliggjandi úrvals- birgðir af nýtízku kvenhöttum. Hún er eioa íslenzka konan, sem slika verzlun rekur í Winnipeg. Islendingar! Látið Mrs. Swain- son njóta viðskifta yðar.

A. S. BARDAL selur likkistur og r.nnast um út- farlr. Allur útbúnatSur sA bestl Ennfremur selur hann allskonar mlnnlsvarba og legstelna s : 148 SHERBROOKE ST. Fhooet N 6607 WIKNIPBG

Arthur Furney Teacher of Violin 932 Ingersoll Street PHONE: N 9405.

Professor Scott. Sími N-8106 Nýjasti vals, Fox, Trot ofl. Kensla $5,00 290 Portage Ave., 1 Yfir Lyceum.