Heimskringla - 24.02.1926, Síða 6

6. BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 24. FEBR., 1926.
Víkingurinn.
Söguleg, józk skáldsaga, frá 14. öld.
Eftir
CARIT ETLAR.
Á sama augnabliki opnaði nesjakóngurinn
hinar dyrnar. Víkingurinn lét slagbrandinn
fyrir dyrnar, tók í hendi Kristínar og hljóp
frémur en gekk, um leið og hann lokaði hverjum
dyrum, sem þau gengu í gegnum.
“Nú held eg að við séum dálítið á undan
þeim,” sagði hann, þegar þau höfðu farið í
gegnum þrjú eða fjögur herbergi. “Þeim veit-
ist ekki auðvelt að brjóta hinar sterku eikar-
hurðir. Ef eg man rétt, þá liggur þessi gang-
ur niður í garðinn, og þar erum við sama sem
óhult.”
Jörundur var naumast búinn að tala þessi
orð, þegar dyrnar voru opnaðar og fimm vík-
ingar ruddust inn með hávaða miklum inn f
herbergið. Blóðrauðu kinnarnar, augun star-
blínandi og hinn æsti svipur gaf til kynna að
þeir hefðu hlýtt skipun foringjans og heim-
sótt vínkjallara ívars Totu. Jörundur stóð
sem elding hefði lostið hann við þessa sýn.
Kristín þar á móti rak upp ógurlegt hræðsluóp,
og hélt sér dauðahaldi við handlegg Jö'rundar.
Víkingarnir námu staðar af því, að þeir svo ó-
vænt rákust á tvær manneskjur, en þar eð
þeir þektu Jörund við birtuna af blysinu, slóu
þeir hring um hann og hina næstum meðvitund-
arlausu Kristínu.
“Nei, lítið þið á hann Jörringer,” hrópaði einn
af óaldarseggjunum. “Er hann ekki einn á
veiðum út af fyrir sig. Það er þó laglegur
lítill ungi, sem þú hefir náð í. Komið þið með
blysin, svo við getum séð veiðina hans.
“Hafið þið ekki svona hátt, piltar,” sagði
Jörundur kuldalega. “Sjáið þið ekki að það
er liðið yfir stúlkuna. Sérlega eftirsóknar-
verð er hún heldur ekki, uppi í herbergjunum,
þaðan sem eg kem, liggja silfurpeningarnir og
rauða gullið í litlum pokum.”
Ágirndin blikaði í yaugum ræningjanna
Gullið fyrir okkur ,” kallaði einn þeirra, stúlku-
tetrið handa þér, þá fær hver það sem hann
helzt vill.”
“Eruð þið allir orðnir vitlausir?” sagði sá
sem fyrst talaði, “fyrst þið sjáið ekki að Jör-
ringer er að gobba akkur( svo hann geti orðið
einn hjá stúlkunni; það er áform hans. Einar
Trana hefir sagt, að ránfengurinn yæri 'sam-
eiginleg eign. og þessi litli fallegi fugl tilheyrir
okkur með eins mikilli heimild og stýrimann-
inum. Ó, sjáið þið hvernig hún deplar aug-
unum og snýr því hvíta út. Vilt þú vera
kærastan mín, fuglsunginn litli? Þá skal eg
reka hana í burt, sem eg hefi heima.”
Jörundur þreifaði eftir hnífnum-f belti sínu,
skjálfandi sem strá í vindi, en hann áttaði sig
og svaraði allrólegur:
“Fyrst þér lízt svona vel á stúlkuna, Eskill,
stúlka tilheyri höfðingja okkar, Einari Trönu,
þá taktu hana; en eg krefst vitnisburðar ykkar
allra um það, að eg hafi sagt honum að þessi
sem bað mig að fara með hana út'í skipið. Nú
getur þú framkvæmt vilja hans, en á meðan
skal eg sýna ykkur hinum, hvar herramðurinn
geymir peninga sína.”
Jörundur slepti Kristínu og benti víkingn-
um að koma, en Eskill var kyr, og sagði vand-
ræðalegur:
“Fyrst að þannig stendur á, sé eg að eg
hefi gert þér órétt, en þú lætur mig ekki gjalda
fyrir það, og rekur mig niður að skipi með hálf-
dauðan kvenmann, á meðan félagarnir fylla vasa
sína.”
“Nú, farðu þá,” sagði Jörundur ánægður
yfir bragði sínu, um leið og hann tók Kristínu
upp á handlegg sinn eins og lítið barn, og hvarf
út um sömu dyrnar og ræningjarnir kornu inn
um.
Á þessu augnabliki var það, að Einar Trana
kallaði á menn sína til hjálpar.
“Ó, hvað eg er þér þakklát, Jörundur,”
hvíslaði Kristín, um leið og hún Iagði hand-
leggi sína um háls honum með barnslegu
trausti.. Slægvizka þín hefir næsifum hjálpað
okkur meira, en dirfska þín hefði gert.”
“Þakkið mér ekki,” svaraði Jörundur. “Eg
og foreldrar mínir vorum fædd til að vera yður
og foreldrum yðar til einhverra nota. Nú held eg
að naumast sé fleiia sem hindrar frelsun yðar
Úti við endann á litla kjarrinu bíður Áki okkar.
og þegar eg hefi fylgt yður niður að stigadyr-
unum, munuð þér rata sjálfar, en á meðan sný
eg við og hindra leit þeirra, sem kunna að hafa
fundið spor okkar.”
Þegar Jörundur kom að stigadyrunum,
lét hann Kristínu niður á gólfið, til þess að
ljúka upp dyrunum, en þær voru lokaðar.
.Við hinar áköfu tilraunir hans að brjóta
lásinn, skalf múrveggurinn, en það var árang-
urslaust; á enni hans sátu stórir svitadropar,
fölur og magnþrota hallaöi hann sér að brjóst-
riði stigans, allar vonir virtust hafa brugðisi
honum. •
Harin huldi andlitið með höndum sínum og
hvíslaði: “Forlögin eru mér andstæð í nótt, við
verðum líklega að gefast upp á endanum.”
“Ó, nei,” sagði Kristín grátandi með bænar-
róm, og rétti hendur sínar upp til Jörundar, “við
skulum reyna aftur, máske skráin brotni ef eg
hjálpa til, Jörundur vinur minn, reyndu aftur
— þeir koma — eg heyri til þeirra.”
Jörundur beitti aftur öllum kröftum sínum,
en hvorki hurðin né skráin létu undan.
Alt í einu virtist vakna hjá, honum ný von, hann
varð svipléttari, tók Kristínu á handlegg sinn,
slökti blysiö, svo það gæti engurn leiðbeint. Þaut
síðan í gegnum öll herbergin með hraða mikl-.
um, unz hann kom í það herbergi, þar sem
nesjakóngurinn fann peninga ívrs Totu.
“Talið þér ekkert, ungfrú Kristín,” hvíslaði
hann að henni á leiðinni, því í næsta herbergi er
allur hópurinn, og verði þeir varir við okkur,
þá er úti um alt.”
Þegar hann koni inn í herbergi Totu heyrði
hann Einar og víkingana vera að bölva með
hávaða miklum, og um leið gera tilraunir til að
þeim.
“Drottinn varðveiti þig og blessi, þig sem
átt allar mínar beztu hugsanir,” hvíslaði hann
loksins, þegar hann heyrði ekki lengur skref
þeirra. “Og nú niður til mannsins í kjallar-
anum.”
Að þessu töluðu gekk hann aftur ofan í
hvelfinguna allhratt.
Meðan þessir viðburðir áttu sér stað milli
Jörundar og Kristínar, höfðu víkingarjiir ekki
verið iðjulausir. Alt sem þeim virtist nokk-
urs virði, tóku þeir sem ránfeng. Einar Trana
var vel ánægður yfir framkvæmdum manna
sinna þessa nótt, og ætlaði að fara að gefa
merki til burtfarar, þegar einn af varðmönnun-
um kom þjótandi inn í garðinn, og kvaðst hafa
heyrt vopnaða menn vera að koma frá Stakka-
völlum. ^
Þessi fregn kom víkingunum til að hreyfa
brjóta hurðina með öxum sínum og sverðijm. i sig, nú sáu þeir einnig aðvörunarlogann í turn-
Jörundur brosti og gekk að veggnum.
inum. Einar Trana gaf undir eins mérki til
Hann strauk hendinni tyfi^* eikarþiljumar ^ burtfarar, og að fáum mínútum liðnum gekk
í myrkrinu, og fann eitthvað, sem bar meira á i allur ræningjahópurinn, maður á eftir manni,
í einni fjölinni en hinum, hann ýtti á það, marr- 1 með byrðar sínar út úr höllinni, áleiðis til sjá-
aði þá í þilinu og dyr opnuðust. Jörundur gekk varins.
inn í þetta op og bað Kristínu að fylgja sér.
Kalt og rakt loft lagði á móti þeim, en svo
var dimt, að ekkert var mögulegt að sjá. Jör-
undur lokaði leynidyrunum á eftir sér, tók í
hendi Kristínar og leiddi hana ofan mjóan og
brattan stiga.
“Nú megið þér vera rólegar, Kristín,” sagði
hann, þegar þau voru komin ofan stigann og
stóðu á jörðinni, “því nú skal enginn mannlegur
máttur hindra frelsun yðar.”
“En, segðu mér Jörundur,” hvíslaði hún
undrandi, “hvernig stendur á því, að þú ert svo
kunnugur í hverju herbergi í þessari höll? Eg,
sem er fædd og uppalin hér, vissi alls ekkert um
þessar leynidyr, fyr en nú á þessari stundu.”
Mlenn söknuðu Jöruridar og höfðu árang-
urslaust endurtekið burtfararmerkið hans
vegna; en þegar bátnum var ýtt frá landi, sáu
menn hann koma hlaupandi út úr skóginum,
og mennina frá Stakkavöllum á eftir honum
Hann náði bátnum ósærður og sveiflaði sér upp
í hann.
Jörundur var sá eini af öllum víkingunum,
sem kom herfangslaus frá Birgittuskógi.
HEGNINGIN.
Morguninn eftir litlu fyrir dagrenningu,
“Eg hefi verið í Birgittuskógi fyr en í nótt,” slagaði stórt og vel búið skip í bugðum, fram
sagði Jörundur, “svo eg ætti að þekkja veginn. lijá Björnslundi og Áshöfða. Litlu ferkönt-
þar eð hann hefir ávalt staðið opinn fyrir mériuðu seglin, sem á þeiln tímum voru í tízku,
og mínum, svo við þefðum Ifrjálsan aðganlg. ! voru vel fylt af vindi. Á framhluta skipsins
Guð hjálpi mér ef eg segði yður það, sem eg sá J var hár pallur, sem endaði fremst með útskor-
einu sinni eiga sér stað í þessum stiga, þá mundi inni mynd af sæfugli.
blóðið í æðum yðar frjósa. En þei við skulum j Það var Einar Trana,.sem yfirgaf Jótland
tala lágt, ef mig grunar rétt, þá erum við ekki á þessu skipi, og stefndi að ströndum Skánar,
alein hérna niðri.” . | til þess að ræna þar, ef mögulegt væri.
Hann stóð kyr, knéféll og lagði eyrað við i, Mennirnir lágu fram á skipinu, og sváfu
jörðina, til þess að heyra betur. j undir þilfarspartinum opna, sem þar vkr, a
“Þér skjátlar víst,” sagði Kristín, “eg.heyri undanteknum fáeinum mönnum, sem þurfti til
ekkert.” ! að stjórna skipinu, meðal þeirra var Jörundur.
“Það getur skeð að mín heyrn sé'betri en Hann sat á stýrimannsbekknum; við hlið
yðar,” svaraði Jörundur brosandi, “við skulum j hans stóð ungur maður," sem hallaði sér út yfir
bíða litta stund, þá fáum við bráðum að- sjá; hástokkinn og horfði á hvítu straumfroðurand-
manninn. Þér skjálfið, ungfrú Kristín, nú irnar, sem mynduðust af ferðhraða skipsins.
þurfið þér ekki að vera lengur hræddar.”
Grunur Jörundar rættist undir eins; gang-
urinn, sem lá í hálfhring, fékk annarsvegar
birtu af rauðleitu ljósi, sem alt af varð skýrari.
Kristín leit undrandi í kringum sig í hvelfing-
Jörundur hafði dregið kuflhettuna ofan
yfir höfuð sitt og horfði á stjörnurnar, sem hann
tók stefnuna eftir, þar eð áttavitinn kom ekki
til almennra afnota fyr en hundrað árum seinna.
Og það voru án efa þægilegar hugsanir, sem
unni, sem var bygð.úr stóru óhöggnu blágrýti, | leituðu á víkinginn, meðan þessi almenna þögn
veggina hafði tíminn og rakinn málað með j átti sér stað því á vörum hans lék unaöarbros,
grænleitri slíkju. Birtan varð æ skýrari og og horðu drættirnir á andliti hans urðu æ alúð-
meiri; persónurnar, sem voru að flýja, földu sig
bak við eina stoðina.
Rétt á eftir sáu þau mann gangp, fram hjá,
njeð blys í annari hendi og lítinn kassa í hinni.
Þau þektu bæði þenna mann, því það var
ívar Tota sjálfur.
Kristín gat naumast áttað sig af undrun
yfir því, að sjá Totu hér áhyggjulausan og ró-
legan, að því er séð varð, meðan höll lians
var rænd uppi.
“Þekkir þú þenna mann?” spurði liún hik-
andi, á meðan Jörundur leiddi hana áfram í
gegnum hvelfinguna.
“Ó, já,” svaraði víkingurinn, “og ef þér
legri. Skyndilega snéri hann sér að unga
manninum, sem stóð hreyfingarfaus á sama
blettinum og áður. Jörundur lagði hendi sína
á öxl honum og sagði:
“Vertu nú ekki hnugginn Páll; ef nesja-
kóngurinn hefir dæmt þig til hegningar, þá
verður þú að taka henni eins og maður. Að
fáum dögum liðnum verður alt gleymt aftur.”
“Já, en sneypan, Jörundur, hana metur þú
þó ekki einkis virði.”
“Maður verður að vera hlýðinn, Páll, og
þér hefir yfirsést. Þú áttir að koma út á
skipið um sólsetur, en við biðum þín fram undir
miðnætti. Eg hefi líka oft ráðið þér frá að
sjálfar, Kristín litla, þektuð hann eins vel og eg, J fara með nesjakónginum, það er ekki viðeigandi
mundi yður alls ekki furða að sjá hann hér A j h'f fyrir þig, og ef þú vilt fylgja mínum ráðum,
þessari stundu.”
þá skulum við báðir fá fararleyfi, þegar við
Litlu síðar víkkaði gangurinn til beggja ! komum til Skánar, þar eru góðir og heiðarlegir
hliða hjá bröttum stiga, og hreint loft barst til; sjómenn ipnan um, en þar sem við erum nú —”
þeirra. - “Nei, Jörundur,” svaraði Páll, “þú mátt
Kristín féll á kné og þakkaði guði, því nú ehki misvirða þetta, við mig, þó liann léti binda,
var hættan afstaðin. Hún stóð- í kjarrinu_j mig og smána á hverjum degi, eins mikið og
undir beru lofti. ! mannlegur máttur þolir, yrðr eg samt kyr hjá
Þegar hún snéri sér að víkingnum, stóð nesjakónginum og þjónaði honum alla æfi
hann berhöfðaður og horfði dökkbláu augunum mína.” mína.”
sínum til himins, meðan varir hans hreyfðust! “En hvers vegna?”
ofur hægt; en undir eins og hann varð þess: “Hvers vegna?’ endurtók Páll hikandi, af
var að hún horfði á' hann, lét hann á sig bryn- I þvf eg elska dóttur Einars Trönu, hina fögru,
húfuna og snéri sér til hliðar, um leið og hann I btlu Önnu.”
skrækti eins og íkorni.
1 • nokkuri fjarlægð heyrðist
“Eg hefi heyrt það,” svaraði Jörundur bros-^
undir eins andi. “En hvernig geðjast nesjakónginum að
samskonar hljóð, kjarrið skildist að og maður því? Vill han leyfa biðlun þína?”
kom í ljós með stóran lásboga á öxlinni.
Það var faðir Jörundar.
“Hann hefir ekki bannað það, enda þótt
Anna sé af æðra fólki komin en eg. Eg vildi
“Eg var hálfhræddur um að áfórm okkar, a<5 guð í himnaríki gæfi það, að eg væri frjáls-
rnundi mishepnast, drengur minn,” hvíslaði I borinn maður, og mætti sveifla spjóti og sverði
gamli maðurinn, Einkum síðan eg sá aðvörunar- ásamt riddurunum, þá skildi eg fara og hjálpa
logann upp í turninum. þeim, se mheima eru, _og berjast fyrir vesalings
Jörundur snéri sér að höllinni og hvíslaði: ' föðurlandið okkar. Og syngi þeir nú um Ní-
“Það logar skært, eg var hræddur um að vind-jels riddara og framkvæmdir hans, gæti vel skeð
urinn hefði slögt logann. Og nú, pabbi, viltu J að þeir syngi um mig á ókomna tímanum, ef
sjá um Kristínu litlu og gæta hennar, eins og það er guðs vilji.”
einn af okkar ætt. á að gera; eg fer aðra leið, j
“Ert þú þá ekki eins aðalborinn maður og
eg á annríkt þessa nótt, guð varðveiti ykkur nokkur annar í danska ríkinu,” sagði Jörundur
bæði. j vingjarnlega. “Vertu hughraustur Páll litli.
Klökk og þakklát rétti Kristín hendi sína því það get eg með sönnu sagt þér, að þú hefir
Jörundi, sem laut niður og kysti hana. Svo j enga ástæðu til að skammast þín fyrir ætt
gekk hún og Áki inn í kjarrið, en víkingurinn, þína.”
stóð lengi kyr á sama stað og horfði á eftirj
“Eg skil ekki meiningu þína,” sagði Páll.
sem orð Jörundar höfðu þó komið til að stokk-
roðna. Þú hefir áður minst á þetta, og eg
held að þú gerðir nú réttast í því, að segja mér
það sem þú veizt um ætt mína.” '
“Það eru að eins sorglegar nýungar, sem
eg hefi að segja.”
“Ó, nei, Jörundur,” sagði Páll. “Að eins
það er sorglegt, að finna karlmannlegt hjarta
slá undir þrælakufli, 'en vita ekkert um frain-
kvæmdir kjarkmikillar ættar.” •
“Nú birtir í austrinu, Páll, það er dagur-
inn sem kemur. Ef eg að eins gæti frelsað
þig frá svipunni, Páll, þar eð þú ert sonur þess
manns, sem þú óskar helzt að vera.”
“En gætir þú ekki frelsað mig frá svip'
unni,” svaraði Páll, “þá getur þú frelsað nrig
frá treganum, því eins og Ragnar gerði í orma-
gröfinni, skal eg syngja kvæði á meðan þeir
húðfletta mig, ef þú vilt segja mér það, sem þú
veizt um ætt mína.
”Nú, jæja,” sagði Jörundur, “eg skal þá
segja þér, að fyrir nokkrum árum bjó herra-
maður í Birgittuskógi, sem hét Páini Júl. Rík'
ur og voldugur var hann, elskaður af vinuW
sínum, en allir óvmirnir hræddir við hann. EinU
sinni var komið með fátækan mann til lians,
sem stolið hafði rádýrskálfi í skóginum. “Hef'
er þú tekið rádýrskálfinn minn?” spurði herra-
maðurinn. “Já, herra,” svaraði hinn fátæki,
“en neyðin var hörð og þvingaði mig til þess,
þar eð tvö lftlu börnin mín grétu af hungri.”
“Gott,” sagði herramaðurinn, “þá dæmi eg
þig þannig, að hér eftir skalt þú ekki líða neyð
lengur, ekki skulu heldur litlu börnin þín gráta
af hungri, því þú mátt fara út í eldhúsið mitt
og fá þér að borða, og komdu svo aftur, vesal'
ings maður, eins oft og þú vilt.”
“Næsta veturinn fór Pálni út í skóginn til
að veiða. Hann hafði hundana sína með sér
og auk þess veiðimann, sem blés í horn fyri*
hann. Niður við Stakkavralla landamæriö,
rákust þeir á villisvín, sem Pálni sigaði þund-
unum á, en svínið var grimt, hristi af sér hund'
ana og réðist á Pálna Júl seni nú komst 1
slæma klípu. Tvisvar var*hann særður, þótt
hann verðist karlmannlega, yfirhöfnin hans var
tætt í sundur, oð það var að eins lítið líf í hori'
um, þegar fátækur maður kom út úr skógar-
runnunum, hann bar kufl sinn á öðrum harid'
leggnum, og þegar dýrið snéri sér að þessuW
nýja óvin, til þess að gera út af við hann, raK
maðurinn hníf sinn á kaf í brjóst dýrsins. Með
því var lífi herramannsins borgið.
“Þetta var hetjulega gert,” sagði Pálni Jú1-
meðan hann þurkaði blóðið af sér.
“ó, riei,” sagði fátæki maðurinn, “þetta er
að eins að gjalda líku líkt. Þér björguðuð mer
einu sinni frá því að deyja úr hungri, þeS3
vegna fer vel á því að eg gat veitt endurgjald
eftir beztu getu. Minnist þess minn aðal'
borni herra, að engin býfluga, hvre lítil sem hú11
er> flýgur brodlaus um geiminn.”
‘Eftir þetta vrarð Pálni Júl góður vinur fá'
tæka mannsins, þeir voru saman á veiðiferð-
um og voru oft samvistum heila daga. Og
herramaðurinn fékk honum lykil að Ieynistiga-
sem Iá frá jörðu upp í herbergi hans, svo að
fátæki maðurinn gæti komið og farið þegar
hann vildi. Eitt sumar, nokkrum árum seinna,
fór Pálni aftur á veiðar, en í þetta skifti gek^
honum ver en áður, því um kvðldið fundu þeir
harin hallandi sér að trjástofni, með ör í annar*
síðunni. Alt fólkið á heimilinu kveinaði
grét yfir þessu óhappi, en enginn vrissi liver
framið hafði þetta ódáðaverk. Enginn nenW
guð og ungur maður sem þá var á aldri við þté
Páll. Herramaðurinn vai- þá borinn heiW
með þeirri varkárni, sem mögulegt var að beita-
pg hvað eftir annað voru Fransiskusar munk'
unum gerð boð, sem afi Pálna, Nikulás í Bir'
gittuskógi hafði gefið hús og fleira í KrossaneS'
bænum. Átta daga lá hann veikur, en liinri
níunda heyrði hann klukkur himnaríkis hringja’
og dó sem sannkristinn maður.”
. Þenna dag var voðalegt ódáðverk franiið-
Pálni virtist vera betri, sárið liafði lokast oi
hann svaf léttum svefni, þá læddist maður, sen1
var á verði við rúmið, að borðinu, helti úr litl*1
glasi í vínbikar hins veika manns, og þegar
hann vaknaði og bað um drykk, rétti hanri
riddaranum bikarinn með eiturdrykknum í, seW
liann tæmdi.
Samkvæmt guðs vilja var það fyrir und'
arlega tilviljun, að hinn sami ungi maður sá
þetta, sem hafði séð hver skaut örinni á Páln3,
í skóginum.
' Þegar Pálni dó, varð fvar Tota fjárráðn'
maður barna hans, drengs og stúlku. Fáum éX'
um seinna hvarf drengurinn, og fólkið í ná'
grenninu sagði, að honum hefði verið stoliÓ-
sökum hinnar stóru gullkeðju, sem hann ávalt
bar um hálsinn. — Já, og svo er saga nrin ú
enda, Páll litli, því það ert þú, sem ert sonut
aðalsmannsins Pálna Júl, og Kristín er systri
þín, hún, sem er svo blíð, fögur og indæl,
hennar jafningi finst hvergi í heiminum.”
“Jú, Anna á Tjalanesi,” sagði Páll.
“Ó, Anna,” endurtók Jörundur “á þeim ef
sami munurinn og að sitja við stýri um vetrai"'
nótt og vormorgun. Ef þú að eins þektir han»
eins vel og eg, og heyrðir liana tala með blíÖ»
og alvarlega málrómnum, og sæir stóru, blá11
augun hennar, sem blika svo hrein og saklauS-
það yeit guð, að þá er eins og lijartað ætli að