Heimskringla - 25.01.1928, Side 1

XLII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MAN., MIÐVIKUDAGINN 25. JANÚAR 1928.
NÚMER 17
jeoooosoeoogooooooeoooecceooooooooocoooocoooeogoooooi i
. C A N A D A _
SanYkvænit fregnum er í gær bár-
ust frá fyl'kisiþinginu, er búist við
að hin nýju áfengislög muni öðlast
staöfestingu um 1. marz næstkomandi.
Hr búist við því, aS frumvarpið muni
koma til þri'ðju umræðu um miðjan
næsta mánuð.
Um sama leyti mun áfertgissölu-
nefndin verða reiðubúin til þess að
flytja birgðir sínar og aðalsölustað" i
’byggingu, er nefndin nýlega festi
lcaup á, á horni McDermot og Adel-
aide stræta.
Eftir því sent Iheyrst hefir frú
fylkisþinginu hér í Manitoba mun
vera í ráði að hækka þin'gsetukaup
þingmanna úr $1500 upp í $1800 á
ári. Mun það vera samkvæmt lof-
orði í fyrra frá forsætisráðherran—
um, Mr. Bracken. Sagt er þó að
hækkunin muni eklki verða veitt,
nema því aðeins að þingið sarrfþyikki
hana í einu hljóði.
Því er bætt viö, að þingtíminn
niuni í þetta sinn verða lengri en áð-
ur hefir yerið.
Bændaflokkur Albirtinga (U. F.
A.) hélt ársfund sinn nýlega, og var
honum lokið Iauigardaginn 21. janúar.
Helztu samlþykktir ársfundarins á
lokadaginn voru þess efnis, að krefj
ast þess að Canadastjórnin gerði
tafarlaust gangskör að því, að taka
upp aftur viðskifta— og stjórnmála-
samhand við RJússland; að áfellast
aðgerðir stjórnarinnar um fólksinn-
flutninga, og skora á samibandsstjórn
ina að taka við járribrautum þeim,
er fylkið veitir nú fd»-stöSu.
Mestar umræður urðu um afstöðn
stjórnarinnar til Rússlands. Hafði
tnálið verið borð'laigt urn óákveðinn
tíma snemrna á fundinum, en var tek
iö fyrir aftur samkvæmt tillögu G.
Jobnson frá Calgary, er sairiþykkt var
eftir mitklar umræður, með miklum
uieirihluta atkvæða.
Mr. Johnson hélt því fram, að
stjórnmálasambandsrof á milli ríkja
hefðu ætíð hættu í för með sér. Oft-
ar væri þá ófriður framundan, og
með það fyrir augum ættu allir can-
mi'kiS um RJússland ein’s og hver
annar er viðstaddur væri, “þótt eg
að vísu viti al'ls ekkert um það.’
bætti hann við.
H. E. Spencer, sambands(þingmað •
ur bændaflokksins frá Battle River,
kvaðst ekki vita um ástæður þær er
knúið hefðu stjórnina til þess að
segja sig úr stjórnmála og viðskifta-
sambandi við Rússa, en lofaði þvi, aö
hann skyldi gera sitt t^l þess að kom-
ast að því nú á næsta þingi.
* * *
H. E. McKenzie, er studdi van-
traustsyfirlýsinguna á hendur sam—
bandsstjórninni fyrir aðgerðir henn-
ar um fólksinnflutninga, kvað þeint
alderi tnundi verða komið í viöunan-
legt horf, fyr en tekið væri fyrir
ikverkarnar á þeim afskiftum, sem
járribrautarfélögin og fasteignafélög
| in hefðu nú af þeirn málum. Hjvatti
' bann fundinn til þess að lýsa yfir
|þv|í, að hann óskaði eftir því, að
skipuð yrði óhlutdræg nefnd til þess
aö atbuga þau mál greinilega, og
korna fram með ákveðnar tillögur til
endurbóta á því fyrirkomulagi er nú
réði.
inn var; skorti hann þá aðeins 5
vikur til þess að fylla 104 ár. — Mr.
Stevenson kom hingað til Canada
með foreldrum símim er hann var 8
ára, 1832. Voru þau þá 6 vikur og
fjóra daga frá Englandi til Montreal.
Hann var fæddur á þeim áruin, er
England var að rétta við eftir Na-
poleonsstriíðin, og mundi vel þá tíö,
að hlegið var að gufu sem oi"ku-
igjafa, og var fulltiöa maður áður en
nokkuð var farið að nota rafmagns-
orku, eða farið var að nota talsítna.
Hingað kom flugleiöis i fyrradag
Bent Baldhen lautinant frá New Jer-
sey, með fyrstu Fokker flugvélina aí
sex, er loftferðafélag Vestur-Can—
ada (Western Canada Airvvays I.ini-
ited) hefir fest kaup á.
Baldhen er Norðmaður, og einn af
frægustu flu'gmönntim er nú eru uppi.
Flaug hann með Byrd yfir Atlants-
bafið i sumar, og er |það almennt
viðurkennt i Bandarikjunum og eins
af félögum hans, að þeir eigi líf sitt
að launa snarræði hans, kjarki og
karlmennsku, er Bvrd trúði bonum
fyrir því að lenda á úfnum sjó og í
ríáttmyrkri við Frakklandfestrendur,
er þeir villtust aftur frá Paris í þo'k-
unni ogi náttmyrkrinu. Hann hefir
farið fimm flugferðir til Norður-
beimskautslanda, og ætlar með Bvrd
til suðurpólisins i ágiústmánuði i
sumar. Hann hefir og kannað tölu-
vert strendur og nærsveitir Hudson’s
flóans t flugvél. En auk suðurpóls-
ferðarinnar hefir hann í hyggju að
•tdiskir borgarar fulla heimtingu a ( fljúga kringum hnöttinn næsta sumar.
þvi, að stjórnin gæfi þeim fulla skýr Býst hann við að leggja af stað í
júní og ætlar að setja hraðmet á
jþeirri ferð.
mgu á þeitn orsökum er valdið hefðu
sambandsrofinu.
H. Young, frá Millet, kvað sam- , ---------------
bandsstjórnina hafa fórnað hags- ' iJriðjudaginn í fyrri viku voru þau
munum canadiskra viðskiftamanna, ' Williant Russell og kona hans, ásamt
með þessari ívilnun stjórnarinnar við manni að nafni Ambrose Barnes,
afturhaldssama stórpólitíik; kvað dæmd til hegningar, Russell í þtiggja
bann hina canadislku fulKtriúa hafa ára, kona hans í eins árs og Barnes
lagt mi'kla áherzlu á sjálfsforræöi i sex mánaða fangelsi, fyrir að hafa
Canada, er þeir komu af samveldis- j kveikt i húsi þeirra hjóna.
Dr. D. L. Bailev, sérfræöingttr i
jurtasjúkdómum, secn veitt hefir for-
stöðu ryð-rannsóknarstofu sambands—
stjórnarinnar hér í Winnipeg síðan
hún var stofnuð, og hefir ig'etiö sér
ágætan orðstír fyrir vísindamennska
sína, hefir nú sagt þeirri stöðu
lausri, til þess að takast ó hendur
prófessorsenibætti við jurtafræðis-
deild háskólans i Toronto. Er Win-
nipeg rnikil eftirsjá að honum.
Frézt hefir frá Svvan River, að
þar hafi verið skotinn til bana á dýra'
veiðum í misgripum fyrir elgsdýr, ís-
lenzkur maður, Júlíus Brandsson.
Sl\"s þetta skeði á fimtudaginn var.
Eru þessi slys æði tið hér í Canada,
sérstaklega eftir þaö að úti er frið-
unartími hjartardýra á haustin.
Erlendar fréttir.
Bandaríkin.
N1CA RAGU A-STRíÐIÐ.
öánægja fer stvaxandi i Banda—
rtkjiTnium, út af afakiftum Banda,-
rikjastjörnarinnar af innanlandsmál-
um í Nicara'gua, er hafa leitt til þess,
að allir skilja, setn vilja, að í raun
og veru á sér ófriður stað, þó Banda
ríkjastjórnin og blöð þau er henni
fylgja, segi að aðeins sé verið aö
friða Nicaragua fyrir ræningja—
flokki innlendum. Nýlega sló í bar-
daga milti frelsissinna í Nicaragua,
undir forustu Sandino hershöfðingja,
er ætlar sér að halda uppi sinni von
lausu vörn unz yfir lýkur, og sjóliða
Bandarikjamanna. Féllu nokkrir af
sjóliðunum. Iléfir þetta orðið til
þess, að Wilbur flotamálaráðherra
svo farið að gengiö verði til kosn-
inga á þessu ári.
Stjórnarsjnriar þykjast þó hafa
komist að því, að stjórnin muni ekki
ætla sér að leita til kjósenda í ár,
og fullyrða þeir að Winston Cihurc-
hill muni ekki leggja “fjárlagafrum-
varp knsningaársins (kosningabeit-
una' fyrir þingið fyr en á næsta ári.
Aftur á móti þykjast liberalar og
verkanrannaflokkurinn sannfærðir uni
iþað, að Baldwin forsætisráðherra
muni ætla sér að deinba á kosningum
í haust, að öllum óvörum. En allir
flokkarnir hafa nú þegar mikinn und
irbúning undir kosningarnar. — Sér
stablega hefir foringi verkamanna-
flokksins, Ramsay Macl>onaId átt
annríkt undanfarið. Er allmikill á-
Igireiningur í herbúðum hans og hefir
verið undanfariö. Finnur hann til
I desembermánuði síðastliðnum
voru 98 belztu fylgismenn Trotskys
reknir úr komn únistafloks'knum, en
áður hafði Trotsky sjálfur verið rek
inn og með honum Grigory Evsee-
vitch Zinoviev. Hielztir menn af þess
um 98 eru Cihristian Rakovsky, fyr-
verandi sendiherra Rússa í-París;
Karl Radek, eirihver Iang pennafær-
asti og gáfaðasti stjórnarbyltiríglar
maður, og Lev Borisovitoh Kamenev,
mágur Trotskys, er gegnt hefir ýms-
um helztu trúnaðarstöðum í ráð-
stjórninni. — Var þetta einíjconar
pólitiskt blóðbað, því enginn maður
getur haldið opinberri stöðu á Rúss-
landi nema hann sé meðlimur komm
únistflokksins.
Nú t janúar voru þessir sömu 100
menn reknir af löggjafanþinginu
(Union Central Executive Commit-
tee) með samhljóða atkvæðum þeirra
tuttugu og eins, er sæti. eiga í yfir-
ráðsnefndinni.
Og nú er síðasti þátturinn sá, að
Trotsky og ýmsum helztu félögum
hans hefir verið vísað í útlegð, ó-
fangelsuðum þó, vafalaust vegna þess
að Stalin og ráðstjórnin óttast á'hrif
þau er þeir muni Ihafa á alþýðu
manna, sé þeim leyfð landvist á
Rússlandi.
Nú er símað frá Berlin t fyrra-
dag, að Trotsky og hinir útlaigarnir
félagar hans hafi birt mótmæli ín
gegn þessari ráðstöfun Stalins og
ráðstjórnarinnar og slcorað opinlær-
lega á alþjóðasamband kommúnista
(Communist Intérnational), áð sjá
unt það, að ;þeim verði aftur veittur
aðgangur í kommúnistaflokkinn. —
Ekki fengu þeir félagar leyfi til þess
Heiibrigði.
XI. Ofvö.vtur og spilling í háls-
eitlunum.
1 undanfarandi tveimur köflum
befir verið rætt um ihálsbólgu og ráð
við henni. Það var ekki tekið frani
að áríðandi væri að halda líkams-
'kröftum (heilsunni) í sem allra beztu
lagi, bæði til þess að foröast háls-
bólguna, og einnig til þess að standa
ibetur að viig'i, ef hana ber að hönd-
um.
Eitt atriði skal sérstaklega gert að
umtalsefni hér í sambandi við háls-
bólgu, því það hefir afarmikla þýð-
ingu. Þa'ð er ásigtkomulag 'hállseitl-
anna.
Það er eins ineð þá og alla aðra
parta líkamans, að þeir hafa sitt sér-
sta'ka verk að vinna, oig þeir eru
ekki skapaðir til einskis. En hitt
er einnig víst, að séu þeir annatStvort
svo stórir, aö þeir hindri störf ann-
ara líffæra, sem ennþá eru nauðsyn-
legri, eða séu þeir sýktir til muna,
þá er það heilsunni til uppbygging-
ar að losa sig við Iþá. Sannast það
þar, sem víðar, að sá limurinn sent
'hneykslar”, væri betur af sniðinn.
Vér þurfuni til d. á öllum fingrun-
um að halda, en samt verður stund-
um að verja heilsu otg jafnvel bjarga
lífi, með þvi að sniða fingur af hendi
sökum blóðeitrunar. Sumir álíta að
beilsunni sé hætta búin, ef eitlarnir,
eru teknir burt, og láta börn sín
þjást á ýinsan hátt af því, sem bein-
linis stafar af ofvexti eða spillingu
bálseitlanna, fremur en leyfa það að
þeir séu teknir. Séu vissir partar
líkamans teknir burtu, er bráður bani
hefir skipað suður 1400 sjóliðum þess að nauðsynlegt sé að kippa því
undir forustu major-general Lejeune
(Hell Leatlherneck Lejeune) til við-
bótar við þá 1415 sjóliða er áður voru
sendir til Nicaragua. Hefir þessi ráð
stöfun vakið ýms blöð og félög, og
fjölda einstakliniga, til mótmæla og
árása á stjórnina og jafnvel í þing- a þráðlausu talsambandi, en nokkru
sinni áður hafi verið gert. Má nú
tala þráðlaust frá Eriglandi til Can-
ada og Bandaríkjanna og einnig til
fundinum brezka, en þrátt fyrir það
hefði forsætisráðherrann, Mr. Mac-
Mr. W. J. Líndal var verjandi
hinna álcæröu. Bað hann þeim vægð-
Kenzie King, “flýtt sér sem fætur j ar og kvað það elcki skyldu dómstól-
inu. Hefir helzta fréttablað Banda-
ríkjanna meðal annars þessi orð eft-
ir ýmsum þingmönnum: “Heimsk
og duglaus stjórnarvöld hafa komið [ lírussels °S Antwerpen í Belgiu, og
oss þarna í óþægilega klípu, sem vér
eigum erfitt með að komast úr með
særnd...... Vér erum í ófriði við
Nicaragua. Og sá ófriður er ekki
báður að vilja hinnar amerísku
þjóðar...... Ef forsetinn getur sent
sjóliða vora til þess að heyja stríð
í Nicaragtta, þá getur ihann alveg
eins vel á rnorgun sent her og sjólið
til þess að hefja stórskotaihríð á
Lundúnaborg.—En atiðvitað hafa að-
gerðir stjórnarinnar þótt fjölmöng-
um þingmönnum réttmætar og sjálf-
sagðar. Hefir orðið töluvert rifrildi
um þær í þinginu, án þess þó að þing
ið háfi tekið þær á dagskrá sína til
athugunar.
* * *
toguðu”, að fara að dæmi brezku
stjórnarinnar, og rjúfa öll viðskifta-
sambönd við Rússland.
C. East, er kvað forfeður sína í
tvo liði hafa verið Canadamenn, enda
gæti enginn borið sér skort á þegn—
hollustu á brýn, tók í sama strenginn
°g Mr. Young.
Annar ful'ltrúi kvað enga ástæðu
fyrir Canadamenn að láta hræða sig
anna, að dæma sakborninga til hegn
ingar er leiddi þá á glæpabrautina,
fyrir viðkynningu við foúherta glæpa
menn í fangelsunum. Aleit hann að
Russell og Barnes myndu ekki gleyma
því, þótt þeim yrði hlíft nú, bver
ráðninig myndi yfir þeim vofa fram-
vegis, ef þeir í annað sinn yrðu brot-
legir við lögin. Fyrir hönd Mrs.
Russell l\að hann um skilyrðisbundinn
Síðustu fréttir herma að Sandino
bershöfðingi hafi særst allmikiö, er
fluglið Bandaiiíkjanna jós sprengi-
kúlum yfir herbúðir hans. Talið er
þó að hann muni lifa.
með því að veifa fánanum, til þess dóm, þvi að hún hefði engan þátt
að trúa því, að það yrði skilið sem
bollustuskortur, eða merki þess að
þetta land vilji slíta sig úr tengslum
tekið í frainkvæmdum þeirra félaga.
— Cory dómari áleit yfirsjón hinna
ákærðu alvarlegri en svo, að hann
við Stónbretaland, þótt Canada við- gæti sleppt þeim við hegningu,
nrkenni Rússasjórn af eigin óháðum fór um leið mjög lofsamlegum orðum
bvötum. um vörn Mr. Líndals, er hann áleit
C. W. Robinson hersir, frá Munson, j afbragðs vel samda.
áleit Mr. King hafa gert það eitt í | -------------
K’ssu efni, er rétt var og sjálfsagt, I Elzti maður í Winnipeg, og líklega
°g myndi alveg óhætt að treysta dóm j elzti maður í Manitoba, Frederick
greind stjórnarinnar í þessu efni. j W. Stevenson, lét að heimili sínu í
Kvaðst hann álíta að hann vissi eins I Fort Garry, Winnipeg, á latigardag-
Rússlandi, heldur urSu þeir að fá þau
'birt hjá hinu fræga jafnaöarmanna-
iblaði “Vorwaerts” í Berlín. 'Segja
Iþeir að útlegðardóminn hafi þeir
'hlotið án þess að sérstakar ákærur
væru bornar á þá, aöeins til þess að
útiloka þá frá 6. alþjóðaþingi komm
únista. Meðal annars segja þeir:
“Við beygjum okkur fyrir hnefa-
réttinum og verðum a8 láta ,af flokks.
starfi voru til þess að fara í tilgangs
lausa útlegð, en erum þó sannfærS-
ir um aS við munum snúa aftur til
, . , i hinnar miklu baráttu. sem fyrir hönd
er fH<r*tlun,n að setja upp þráð- um er.------------AS vig; herniennirnir
að birta mótmælin og áskorunina á v's; s^u a®rlr vissir partar líkam
í lag, ef góð sigurvon eigi að vera
fyrir flokkinn í kontandi kosningunt.
Frá London er simað 19. þ. tn. að
þar sé búið að gera meiri umlbætur
ausar talstöðvar i flestum stórborp--, i u- ■’ ,, ,
S i fra oktoberbyltingunnt og fostbræð
Htt M 'X 11 *• I t ■ . \ T * 1 r
utn Norðurálfunnar. VerSur þá
England einskonar skiftistöö milli
Norðurálfunnar og Vestuúlieims. Og
þá er lrka t ráði að fjölga að mikl-
unt mun þráölausum talstöðum um
alla Norður-Ameríku.
Sama fregn hermir, að heppnast
hafi nýlega tilraunir til firðsýni
(teíevision) mWIi London og Nfew
\ork. Hafi þeir er töluðu saman
yfir Atlantslhafið, séð hver annan, en
þó hafi andlitsdrættir verið óljósir.
Tilraunir voru geröar meS aðlferð
hins skozka uppfyndingasnillings
Baird, og undir forystu hans. Er
rannsóknum og endurbótatilraunum
nú haldið áfrant af miklu kappi
ibeggja megin hafsins, og þykjast
hvorirtveggja sjá fram á það, að
skammt líði unz firðsýnissambandi,
er borgi sig, verði komið á milli
Englands og Ameríku.
ur Lenins sikulum hafa verið sendir
útlegð sýnir bezt hve mjög þeír (Stal
in og ráðstjórnin) eru farnir að'Tiáll-
ast að hentistefnunni (opportunism)”
Fjær og nær.
Frá New York er simaö á laugardag
inn 21. janúar, að þar ihafi látist að
beimili sínu major-general George W.
Goebhals, sem heimsfrægur varð fyrir
að yfirstíga alla þá erfiðleika, er á
því voru að grafa PanamaskurSinn,
og leiöa það verk farsællega til lykta
— Goetbals var af þýzkum ættum eins
og nafnið bendir til.
Bretland,
Frá London er símað 23. janúar,
að mikið sé talað urn nýjar kösn—
ingnr, og séu margir stjórnnmála-
menn þeirrar skoðunar, að vel geti
Rússland-
Lengi hefir það verið kunnugt, að
ágreiningur hefir farið sívaxandi
milli helztu leiðtoga Rússa, síSan
Lenin dó. HöfuðandstæSingarnir
bafa verið Leo Davidovitcb Trots-
ky, starfsíbróðir Lenins og Josef Vis-
sarinovitdh Stalin, eftirmaður Len-
ins. Trotsky hafa fylgt að naálum
flestir mikilihæfustu mennirnir frá
stjórnarbyltingarárunum, en þeir hafa
samt eigi hrokkið við Stalin, er hefir
alræðisvaldið í höndum sér og sinna
flökksmanna.
Arborg efnir til samkomu föstudag—
inn 3. febrúar næstkomandi. Skemti-
skráin kvað verða mjög fjölbreytt,
°g meðal annars má nefna prestana
séra Ragnv. Pétursson og séra Ragn
ar E. Kvaran, sem báðir verSa þar
til aðstoSar. Flytja þeir báðir stutt—
ar ræður, en auk þess mun hinn síð-
arnefndi lesa upp og syngja íslenzk
lög. Er búist við miklu fjölmenni.
ans teknir, hefir það hættuleg og lam
andi ábrif á heilsuna; séu ennþá aðr.
ir vissir partar teknir, virðist það
engin alvarleg eftirköst hafa Þetta
síðasttalda á heima um hálseitlana.
Það er áreiöanleigt, að heilsan er aS
engu leyti í veði, þótt þeir missist:
en henni er stór hætta búin, séu þeir
annaShvort sjúkir .eða hafi þeir vax-
ið of mikið Þegar þeir sýkjast,
draga þeir til sín allskonar eitur, sem
í munninn kemur, eða þar myndast,
og frá þeim berst þaS út um allan
likamann með blóðstraumnum. Hefir
það t. d. sannast hvað eftir annaS, að
illkynjuð gigt hefir stafaö af sýkt-
um hálseitlum. Sama er að segja
um meltingarleysi og magasjúkdóma.
Oftast eru þaS börn og unglingar,
sem liða vegna þess að ofvöxtur er
í hálseitlunum, en fullorðiS fólk get-
ur þó verið undir sömu syndina selt.
Þessir hálseitlar eru tveir, sinn
hvoru megin við tunguræturnar, qg
þriðji eitillinn er aftarlega í miðju
kokinii (nefkokinu, sem kallað er).
Safnaðarnefnd Sambandssafnaöar Ufurinn aftur á móti hangir eins og
“Aldan” býður meðlimum allra fé-
laga innan Sambandssafnaðar, hverju
nafni sem nefnast, á skemtifund í
sarrikomusal Samibandskirkju, næsta
mánudag, 30. janúar, kl. 8.15 síS-
degis.
Fólk sem ætlar að gista “Helga
magra” þann 15. febr. n. k., á Marl-
iborougb H'otel, er beöiS að panta
aðgöngumiða sína í tíma, þvi þeir
verða ekki seldir viS dyrnar. Um
næstu helgi veröa þeir til sölu hjá
Ólafi S. Thongeírssyni, 674 Sargent
Ave., og hjá félagsmönnum. ASeins
tiltekin uppliœð aðgöngumiða seld.
Dragið ekki að festa kaup.
Grýlukerti niður úr miðjum gómn-
um aftur við kok.
Um tíma var það trú manna á
Islandi ,að nauðsynlegt væri aS
klippa úfinn burt, eða aS minnsta
kosti aö “þrykkja” honum. FerSuS-
ust vissir menn um land allt meS
skæri í vasanum, í þessu skyni. Nú
er þessu hætt aS mestu leyti. Ufur-
inn er oftast mesta meinleysis-grey.
Þótt það geti einstöku sinnum kom-
ið fyrir aS þörf sé aS klippa hann
burt vegna ofvaxtar eða veiki.
En það eru hálseitlarnir og kok-
eitillinn, sem hætt er viö ofvexti og
sýkmgu. Unglingum, sem hafa of
stóra eða sýkta eitla, er hætt við
báisbólgu eða barnaveiki, og eru
þeir oft í stórhættu, ef þá veiki ber
að höndum. Sama er að segja, ef
þeir fá skarlatsssótt, því hún fer æf-
inlega í hálsinn.
Ofvöxtur í eitlum getur haft þær
afleiðingar, sem ihér segir, annað'-
bvort nokkrar eða allar: Barninu
er hætt við að anda með munninum;
bi jóstið aflagast smátt og smátt: rif-
in ganga inn beggja megin, en brjóst
(Frh. á 4. bls.)