Heimskringla - 19.12.1928, Blaðsíða 4

4
NEIMSKatNQLA
WINNIPEG, 19. DES., 1928
^íhnskvinglíi
<8ta(na» 18««)
Ktaar at I Kftrjia oil»TlkadcK(.
EISBNDUR:
VIKING PRESS, LTD.
8BS «B «65 IARGKNT AVB, WlSJttPEO
TAI.StMl: S« 537
V*r« blaOatnr *r «8.00 Argangurlnn borg
t*t fyrtrfrarn. Allar borgantr sendlit
THE VIKING PRESS LTD.
HALLDÓRS frá Höfmim
Ríltstjóri.
Dtaaðakrtlt tll blaSalna:
rnt VIRISíG PIIKSS, I.ld., Boi 8105
tltandakrlft III rllMiSraoai
KDITIIR HHIMSltmiCCI.A. Bnl 3105
WIJINIPEO, MAJí.
•‘Halmskrtnala 1» publlaheð by
The VlRtnw Freti I.td.
and prlnted by
crrr phiivting .* pi.hi,jshmvg t;o.
SAS-Á55 Sargent Aee.. Wlnntpe*. Man.
Telephone: .«8 58 f
I
v r~—r--------------Tí. i r;
WINNIPEG, 19. DES., 1928
Tollkröfur
Því nær árlega setzt einhver kon
ungleg ransóknarnefndin á rökstóla, til
þess að grafast til botns í einhverju nauð-
synjamáli, ýmst til þess að skafa á burt
einhvern innviðafúa, er komið hefir • í
ljós að einhverju leyti, eða þá til þess að
kynna sér hvernig haganlegast sé að
breyta gamalli undirstöðu, sem eigi lengur
er haldkvæm, eftir því sem starfsaðferðir
og aðstæður breytast.
Þessar nefndir vinna oft mikið verk.
Jafnan kemur eitthvað í ljós við ran-
sóknina, sem almenningi hefir verið í
myrkrunum hulið. Gallinn er aðeins sá
á gjöf Njarðar, að almenningur lætur sig
litlu skifta það sem í ljós er leitt; les
það með langt um daufari áhuga og
engu meiri skilningsábata, en reyfara-
fréttir frá Chicago eða Hollywood, — ef
menn hlaupa þá ekki alveg yfir ransókn-
arfréttirnar — og hafa öllu gleymt, er
til næstu kosninga kemur; enda er það
auðgieymt, sem menn nenna varla að
lesa um, hvað þá heldur að reyna að
skilja. Auðvitað hvetur það heldur
ekki almenning til sérstakrar eftirtektar,
að sjálf stjórnin, sem þessar nefndir
skipar, vaknar sjaldafi til nokkurra dáða
við það sem kemur í ijós. Að minnsta
kosti daprast umbótaáhuginn að jafnaði
frekar snögglega, þegar kanni ransóknar
nefndarinnar fer að verða nærgöngull við
kaun einhvers stórgróðahákarlsins. í>eg-
ar þeir fara að kveinka sér fyrir alvöru,
þá fer vanalega svo, að megnið af allri
staðreyndahrúgunni, flest sönnunargögn-
in, sem mest er um vert, er hávaðalítið
skotð upp á hanabjálkann í skjalasafni
ríkisins, og fær að rykfalla þar í næði,
nema ef nýr stjómárformaður, sem man
lengra nefi síhu, tekur rögg á sig einn
góðan veðurdag, þegar illa viðrar fyrir
honum, eins og þar stendur, og dregur
eitthvað fram í dagsins ljós til þess að
sýna, í bráðina að minnsta kosti, að,
hann sé þó sízt verri en fyrirrennarinn.
* * *
Tollnefndin er ein af þessum ransókn
amefndum, er svo margt eftirtektavert
og enda skemtilegt leiðir í ljós, ósjálf-
rátt, ef ekki beinlínis.
Það er alkunnugt, að stóriðnaðarfél-
ögin hér í Kanada, eru yfirleitt gráðug
eftir því að fá tollhækkun á allri að
fluttri vöru og hráefni, er sú iðngrein, er
þau reka, byggist á að einhverju leyti.
Markmiðið er náttúrlega ætíð það eitt,
að vernda innlendan iðnað, en er auðvitað
iðuiega notað sem skálkaskjól til þess
a£ fóðra vasana án þess þó að uppfylla
sjálfsögðustu skyldur, sem hver heiðar-
legur iðnrekandi hefir við sjálfan sig,
viðskiftavini sína og föðurland.
Tollanefndin hefir nýlega setið til
ransóknar um það hvort ráðlegt myndi
að hækka toll á aðfluttum kolum og
kóki. Hefir hún hiýtt þar á álit fjölda
margra, iðnrekanda og annara. Tvö af
þessum álitum eru þess verð, að almenn-
ingur gefi þeim óskiftan gaum. Annað
þeirra er frá hendi Mr. Ross McMaster,
sem er formaður Steel Company of Cana-
da og er mótmæli gegn kröfu British
Empire Steei Corporation, sem eftirminn
anlegan orðstír gat sér í námumanna-
verkfallinu mikla í Nova Sootia fyrir fá-
um árum síðan, og kunnugast er undir
nafninu “Besco”. Krafst Besco þess, að
50 centa tollur skuli lagður á hvert tonn
kóks sem inn sé flutt. Um þessa kröfu
komst McMaster svo að orði:
“Ef ég nota nýtízku rafmagnstæki til stál-
hreinsunar og Besco heldur áfram a8 nota úr-
eltar gufuvélar til hins sama, ber þá að greiSa
þcim þóknun fyrir þaS aS notast viS úreltu
tækin ? Eg er ekki á því. Ef ég ver $1,300,
00Ö á ári til þess aS endurbæta verksmiSjur
mínar, á þá aS gera þær endurbætur aS engu,
meS því aS stjórnin veiti fjárstyrk félagi sem
lætur gífurlega hauga af kolum fara í súginn
viS stálframleiSsluna?
Ef ég fæ mér dráttarvagna, er ganga fyrir
rafmagni til þess aS spara eldsneytiS, ber þá aS
þókna keppinaut minum i staSinn, en ekki ntér'?
Ef ég ver $200,000 á ári i gasgeyma, til þess aS
veita viStöku gasi, sem annars spýtist út í
opinn smiðjuaflinn, á þá aS ná sér niðri á mér
fyrir það ? Ef ég kem upp kötlum, er nýta
hita er annars fer til spillis, og fæ þannig meira
en áSur í aðra hönd fyrir kolaeySsluna, en þú
gerir ekkert, bcr þér þá aukaþóknun fyrir þaS
en ekki mér ?”
Hitt álitið er í bréfi til tollnefndar-
innar frá J. N. Foster framkvæmdarstjóra
hins mikla flutningafélags S. Cunard and
Co. í Halifax. Hann segir meðal annars:
ÞaS hefir aFdrei brugðist,* aS ef tollur er
: setur á innflutta vöru, þá hœkkar það vcrðið
fyrir neytandanum á samskonar vöru á heima-
markaðinum * Að leggja 50 centa toll á kók
tonniS, myndi aS því ér Nova Scotia snertir,
hækka verðið á Besco kóki og gefa Besco í aSra
hönd 50 centa aukaþóknun, án þcss að ncytendum
stafaði tilsvarandi hagur af þzn * Það myndi
aSeins styrkja það einokunarvald er Besco hefir
tekiS sér samkvæmt eigin geðþótta og gera því
hægara fyrir, að beita fyrir sig niSurskurðar-
verði, leyninefndum og ýmsum þessháttar að-
ferðum, sem því er svo lagið að nota, til þess
að setja á höfuSiS alla keppinauta, er selja í
smásölu, og vilja selja viöskiftamönnum sínum
hrein, gjaldgeng kol og kók við sanngjörnu
verði.
Mr. McMaster veitir forstöðu ein-
hverju öfiugasta og bezt stæða iðnfyrir-
tæki í Kanada. Verksmiðjur þess eru
framúrskarandi afkastamiklar, af því
að þær eru árl. endurbættar með nýjustu
tækjum sem völ er á, eins og skilja má
á ummælum Mr. McMasters. Fulltrúi
Besco varð klumsa fyrir tollnefndinni,
við ásökununni um hirðulausan og ódrjúg-
an iðnrekstur, og það er auðsætt, eins af
þessu, sem því, er í ljós kom í námuverk
fallinu mikía, sem áöur er getið, að Besco
er aðeins að reyna að búa svo um hnútana
fyrir sig að það geti framvegis látið vaða
á súðum með framtaksleysi sitt og hirðu-
leysi um velferð starfsmanna sinna og
neytenda, eins og það hefir gert hingað
til, að fá ómensku sína og fjárgræðgi
verðlaunað af stjórninni, með því að
leggja tolJ á innflutt kók. Það fram-
leiðir kók til eigin nota, þar sem kana-
disk stáliðn.fel. verða að kaupa aðfiutt
kók, og yrði þeirn því þeim mun óhægara
um samkeppnina, sem munaði því að
þau þyrftu að greiða 50 centum meira
fyrir tonnio. Og það er hreint ekki svo
Jítil upphæð ails, þegar um svo stórkost-
lega framleiðslu er að ræða. Að auki
myndi kókið í strandfylkjunum yfirleitt
hækka um 50 cent á tonnið, eins og Mr.
Foster bendir á. Og sarna myndi yfir
ailt Kanada ganga.
Því fremur mætti almenningur
veita þessum skýringum Fosters og Mc-
Masters athygli, sem þær eru ekki gefnar
af “blóðrauðum Bolshevikum;” ekki einu
sinni af hæigfara jafnaöarmönnum, held-
ur af fulltrúum tveggja öflugra iðnaðar-
og viðskiftafyrirtækja. Og eins og al-
menningur getur af þessu séð þær göfugu
hvatir er nauðsynlega knýja fram kröf-
una um tolJhækkun á kóki, svo mætti
hann og af því læra aftur, er einhver stór-
iðnaðarhákarlinn fer á stað til þess að
krefjast tollverndunar fyrir iðngrein sína,
og íhuga allar aðstæður vandlega áður
en hann sannfærist um það, að á bak við
’>á kröfu liggi eitthvað æðra og meira en
aðeins sú fjárgræðgi.er allt vill hafa með
sjálfskyldu sem fyrirhafnarminnst, en
ekkert í sölurnar leggja.
*Auðkennt hér
Fæðmg Guðssonarins
(Fi’h. frá 1. bls.
menn finna til og- berjast gegn, er veruleg hætta,
þótt þá bresti fullan skilning á henni, og iæiti
því studum aSferðum, sem hvorki eru hyggi-
legar, né í anda Krists.
Vísindamönnunum verðum viS aö trúa.
MaSurinn, (þ.e. mikill hluti hans, líkaminn, allt
sem vísindi geta heyrt- eða séð eöa snert eða
lyktaÖ af eða bragðaS á, eSa sundurliSaS eða náð
tökum á, á einn eða annan hátt) á rót sína aS
rekja tiJ efnisheimsins, efnisins, efnasambanda,
þessa líkamlega samræmis er vér t ljósri merk-
ingu kallum lögmál; til breytiþróunar, til sam-
ræmingar viS umhverfiS og sigur þess hæfasta
o. s. frv.. Hann er útkoman af öllum þessum
forsendum. Þær útskýra allt, nema þaS, sem
útskýra þarf: hvað gerði marminn að manni.
en ekki aS göfugum apa? HvaSan kom þeim
Plato og Shakespeare það sem í þeim bjó? HvaS
er þetta sérstæöa persónulega við systur þina og
móður mína, eða hiö elskulega barn nábúans?
Jósef og Maria skýra Jesú til fullnus’u — allt,
nema andlega ofurmennsku hans. þetta sem
gjörði hann að Jesú en ekki Jakob. Um það.
hafa þau lítiS haft aS sýsla, hygg ég. ÞaS er
þessi hinuieski þáttur í manninum — eins og
æð af fegursta róskvarzi, sem ég hefi séð
læsa sig um klettana í Nýja Englandi — sem
þrýstir aö oss spurningunni: Hvers son er
hann? Ef unt væri að gera fyllilega grein
fyrir honum sem syni dýrsins og moldarinnar
eingöngu, þá væri löngu orðiö hljótt um þessa
spurningu. AS hún hefir á öllum öldum sög-
unnar tekið merkustu hugina máttugum tökum
er nægiJeg sönnun þess að hækka verður mæli-
markiö.
Nóg er spurt. Þá er aS freista svars. *
Jesús er svarið. Einhver kynni að halda því
fram að aörir hefSu verið það jafnframt. Hvað
um þaö — hann var svarið. ASrir hafa sant-
þykkt þaö og staðfest (einkannlega þannig að
líf hans varpaði ljósi yfir líf þeirra) ; hann, sér-
staklega, ltar þaS fram; þetta er einföld stað-
reynd í trúar»ögu mannkynsins. Hugmyndin
ar, aS vísu, ekki ný frá Jrans hendi; jafnvel
óvíst að hann hafi igjört sjálfum sér hana" svo
ljósa, sem hann gjörSi hana öSrutn. Hin trúar
lega snilldargáfa GySingaþjóSarinnar hafði þegar
þegar fyrir löngu náð þeirri hæð, að lýsa þvi
yfir, að maðurinn — þ. e. enginn einn, eins‘akur
I maður, mennirnir í heildd — væri gerður i
GuSs mynd; aö andi hans væri hinn innblásni
guödóntlegi andi lífsins sjálfs. Þetta var hæsta
flóðmark antillegrar kenningiar. En almenmar
lífshættir Gyöinga voru eigi þannig að þeir
sýndu hana í verkinu; því siður igaf líf annara
þjóSa ástæöu til þess, að aöhyllast hana. Hútt
var aðeins markiS, til ntinja um þaS, hvar flóSið
hefði gengið hæzt. KynslóSir komu og fóru.
Fyrsti kapítulinn í 1. bók Móse var lesinn í
samkunduhúsunum og útlistaður af hinum skrift-
læröu, en enginn sá kom fram, að hann i per-
sónuleika sínum væri fullnaðar-iVlistunin, að líf
hans, svo seni lifandi ritning, lesin og þekkt af
öllum heinii, megnaöi að kunngjöra, ómótmælan
lega: “ÞaS er sannleikur. SjáiS í mér manninn
— niynd og líkama Guðs.
Og vitanlega viðhafði Jesús aldrei sjálfur
þau orð, né ímyndaöi sér að !íf hans fengi þá
merkingu. AS vera sér meðvitandi unt hana
var henni ósamrýmanlegt. En igildi þaS, er per-
sónuleiki hans, lif hans og lundareinkunn hefir
haft fyrir aðra menn er þetta: því samgrónari
sem menn urSu persónuleika hans„ því ljósara
varð þeim að upptök sín átti hann í Guöi. Forna
ljóðspáin í 1. bók Móse hafði að lokum ræst í
raunhæfri staðreynd — og mannkynið hóf nýja
framsókn. ÞaS er ekki út í hött, aS Páll talar
um Jesú sem hinn annan og æðri Adant, er
þrýsti kynslóðunum fram til nýrrar tilraunar, að
gera Guöstpyndina að sýnilegum veruleika. Hvað
sem allir guðfræSingar hafa um það að segja,
þá er það, þegar á allt er litið, megin-afrek
Jesú aö opinhera frunt-einkunn manneðlisins:
eins og Emerson sagði: "Einn maSur trúir því,
sem í þér og mér býr !”• I þér og mér. Hvers
vegna seiöum vér það ekki frarn í dagsljósið'?
Vér getum aðeins reynt þaS. Oss vantar ljós-
an skilning á voru eigin markmiði, og þó umfram
allt, vantar oss þrek. Hann getur miSlaS hvoru
tve£gju- ÞaS er þessvegna að vér köllum hann
Meistara, LeiStoga.
En vér eigum líka aS kalla hann bróSur.
Hann er okkur einskis virði sem undur, sent
undantekning, sem GuS, eða eitthvað það, er
hann gæti veriö, en vér ekki. Öll hans þjón-
usta ligigttr í því, að sýna oss hvaS vér höfum von
um að veröa, hver rnáítur og möguleikar í oss
búa„ hvað mannkynið í innstu veru sinni er.
Forna játningin lagði mikla áherzlu á J>á full-
yrðingu, aS Jesús og faðirinn væri eitt; vér
getum fúslega tekið undir þaS; en, til jafn-
vægis í játningunum ætti þá að vera jafnsterk
fullyrðing uin þaö, aö Jesús- og meSbræðurnir
séu eitt. Sú röknauðsyn ætti að vera auðsæ,
enda var aS vísu röklega aS þessu vikið í játn-
ingunum. En verklega var því
neitað. Og því skýrara sem menn
sáu hinn guðdómlega uppruna, því
fástar var því haldiS fram, og ein-
mitt af þeirri ástæðu, að hann væri
annars eSlis en vér—blindasta, ör
lagaþrungnasta guSfræðisvillan sem
nokkurn tíma hefir orðiS til. MeS
því aS sýna hvað hann sjálfur var;
sýndi hann hvað viS erum. Fyrir
því trúum vér þessu um hina tor- |
skildu lífsveru, manninn: Þú ert
sonur GuSs! Hvernig sýndi Jesús
hinn sanna uppruna sinn (og vorn) ?
Gamla tilsvarið er aS hann sýndi það
meö því, aö vera gæddur yfirnáttúr-
legum, yfirmannlegum eiginleikum,
með mætti til kraftaverka, Q2! umfram
allt annað, meS því, að vera fæddur
fyrir einstætt kraftaverk; í stuttu
máli með því, aS vera fyrst og fremst
•það, sem aðrir menn eru ekki. Þetta
er gamla, rangsnúna kenningin, sem
iæinlinis höfuðafrek Jesú var að ó-
sanna, — að mannlegt eðli sé í sjálfu
sér óheilagt, vanheilagt.
Gott er til þess að vita að það sem
frjálslyndir samtíSarmenn vorir stað
hæfa fyrst og fremst, er það, að
Jesús hafi haft rétt aS tnæla.. Frum-
atriöi skoðana vorra — hin “mikla,
háleita hugmynd” Channings um
guðlikingu mannlegs eðlis — lýtur
að manninum en ekki að persónum
guðdómsins. Kenningin um GuS
í einni persónu aSeins, var afleiSinig
hins : Ef mannkyniö er guSlegs eðlis, •
þá getur og svo guðdómleg persóna
sem Jesús risið upp úr mannlegum
jarövegi, og GuS er þá þaS, sem
spámennirnir og Jesús og Nýja
testamentiS og frumkristnin kallaði
hann, undirtekningarlaust, hinn ein-
persónulegi faðir alheimsins. Vér
skiljum þá játningu Jesú ag Páls:
“Drottinn GuS vor er einn’’ og “fyrir
oss er einn GuS, faSirinn.’’
Vér byrjuSunt meö því aS virða
fyrir oss þaö manneSli er Jesús átti
sameiginlegt meS oss. Hann sann-
aSi hinn himneska uppruna þess—
ekki meö því, aS vera meiri GuS,
en nokkur meöbræðra hans, heldur
með því, að vera meiri maður, —
ekki meS því aö vera guSdóntlegri
(í hinunt þrönga skilningi játning-
annaj heldur með því að vera mann-
legri. Emerson segir einhversstaS-
ar aö lotning vor fyrir miklum rrtönn
um stafi af því aS þeir séu sannari
niynd af sjálfuni oss, en vér sjálfir
1 fullan aldarfjórðung hafa
Dodds nýrna pillur verið hin
viðurtyenndíu jneðujl, við bak-
verk, gigt og bröðru sjúkdóm-
um, og hinna miörgu kvilla, er
stafa frá veikluðum nýrum. —•
Þær eru til sölu í öllum lyfabúð
um á 50c askjan eða 6 öskjur
fyrir $2.50. Panta má þær beint
frá Dodds Mediclne Company,
Ltd., Toronto 2, Ont., og senda
andvirðið þangað.
erum. Hárrétt! Einmitt þaö
varpar heilu JjósflóÖi yfir hina ó-
þvinguSu, óguöfræðilegu tilbeiðslu á
Jesú ,um allan heim. ÞaS er þann
veg, sent Jesús er leiStogi vor. Eg
kalla hann Meistara minn, af því, aS '
ég sé í honum sannari mynd af sjálf
um mér, en ég sjálfur er. Eg vona aS
hann sé þaö — treysti því! Hann
sýnir mér hvernig ég þrái aö vera,
og Ijær mér persónulega þrek til aö
þreyta skeiöiö. I>egar ég vakna tipp
í líkingu hr.ns, þá er mér fullnægt —
fyr ekki. Þá fyrst verð ég í sann-
leika maöur, — næ vaxtar-fyllingu al-
gers manns. Það er veruleikinn,
sem átt er við er vér tölum um aS
líkja eftir Kristi. Það er þaö, sent
felst í þessum éldmóSsorSum Nýja
testamentisins: “Iklæðist drotni Jesú
Kristi”— “vér verðum honum líkir
og sjáum hann eins og hann er” —
sérhver sá er hefir þessa. von hreinsar
sjálfan sig eins og hann er hreinn”
— og ntargt annað þessu líkt.
Já, Jesús sýndi hvers son hann
var, hvers synir vér erum, — sann-
aði aö hann og FaSir hans, þú og
FaSir þinn, ég og FaSir minn erum
eitt, meS þvi að vera ríkulega, gjör-
samlega, dýrðlega, mannleg vera —
og lausn stórrar ráögátu var fundin.
Forstöðumennn
OG
Starfsmenn
EATON C°u»™
WINNIPEG - CANADA
• óska öllum fslendingum .
í borg og byggð
Gleðilegra Jóla
Og
Farsæls Nýárs
- í öll þau ár sem The T. Eaton Co. Ltd., hefir rekið
rekið starfsemi hér, hafa viðskiftin við íslendinga og
viðkynning- öll verið hin ljúfasta og ánægjulegasta bæði
í borg og sveit. Tugir og hundruðir íslendingar hafa
verið starfsmenn félagsins, karlar Og konur; hundruð
og þúsundir íslendinga haía skift og skifta enn við fél-
agið bæði við sölubúðina og póstdeildina, báðum aðilj-
um til stöðugrar ánægju. Hátíðaróskunum fylgir von
um það að þessi viðskifti og samúð haldist meðan báðir
aðiljar eru á landinu. —