Heimskringla - 16.04.1930, Blaðsíða 4

4. BLAÐ8IÐA
HEIMSKRINGLA
Ifcitttskrinjjla
(Sto/nuB 1886)
Kemur út i hverjum miðvikudegi.
Elgendur:
THE VTKING PRESS. LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg
Talsími: 86537
VerS blaðsins er $3.00 árgangurinn borgist
fyriríram. Allar borganir sendist
THE VIKING PRESS LTD.
SIGFÚS HALLDÓRS fréi Höfnum
___________________Ritstjóri._______________
Utanáskrift til'blaðsins:
Manager THE VIKING PRESS LTD.,
853 Sargent Ave., Winnipeg.
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIM SKRINGLA
853 Sargent Ave., Winnipeg.
"Helmskringla”,ls publlshed by
The Viking Press Ltd.
and printed by
THE SERVICE PRINTING, CO., LTD.
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man.
Telephone: 89 994
WINNIPEG, 16. APRIL, 1930.
HVEITIHORFURNAR
(Frh. frá t bls.)
mæla, er þurftum að selja það ár, að með-
töldu því, er vér höfðum keypt. Enginn
sem nokkurt skyn ber á hveitimarkað, get-
nr annað sagt en að vér hefðum vel selt til
þess tíma. Enginn gat annað sagt, en að
vér hefðum gripið hvert tækifæri til þess
að selja hveitibirgðir vorar, þrátt fyrir hina
örðugu samkeppni, og þrátt fyrir verð, er
ekki var sérlega aðlaðandi frá sjónarmiði
almennings eð bænda. Til þess að geta
selt svo mikið á þessum tíma höfðum vér
orðið að færa oss verulega í nyt hið háa
framtíðarverðlag sem spekúlerað hafði
verið í á WSnnipegmárkaðinum, og á sama
tíma að reyna að halda því í skynsamlegu
samræmi við verðlag annara hveititegun-
da sem vér áttum við að keppa á Norður-
álfumarkaðinum.
Þegar hið mikla verðfall kom í maí,
svo að hveitið féll niður í $1.06 og $1.08
mælirinn, þá ákvaðum vér að setja oss í
vamarstöðu gegn því, sem vér álitum að
væri “bjamar-árás” (‘bear-raid’’) á mark-
aðinn. Vér keyptum milli fjögur og fimm
miljón mæla af hveiti. Þetta var í annað
skiftið, sem vér höfðum neyðst til slíkra
ráðstafana frá því að samlagið var stbf-
nað. Myndi nokkur óvilhallur maður hafa
þá viljað segja að þetta væri ekki full-
komlega réttmætt?
Nú myndu sumir ef til vill vilja spyrja
hversvegna vér hefðum ekki þá þegar tek-
ið þá afstöðu til markaðsins, að koma vom
verðlagi í samræmi eða til jafns við Argen-
tinuverðið? Á þessum tíma, er ég minnist
á, er verðið féll svo gífurlega hér í Canada,
sáum vér það eitt, að verðlag Argentínu
féll æ hraðara frá vom verðlagi, svo að
jafnvel á þessu lágverði virtist sem enn
væri langt til botns fyrir þeirra verðlag.
Enginn vafi getur á því leikið, að hefðum
vér þá bmgðist á það ráð, að knýja vort
verðlag niður til jafns við Argentínuverð-
lagið, þá hefði úr því orðið hið hatramleg-
asta verðlagsstríð milli landanna. Eng-
inn hefði getað sagt fyrir úrslitin eða hver-
su langt niður hefði fallið verðið. Ennfrem-
ur verð ég að geta þess, að það hveiti, sem
vér keyptum þá á $1.07 og $1.08 til þess að
halda uppi hveitiverðinu, seldum vér síðar
á $1.14 og $1.16. Sú ákvörðun vor hygg
ég að sýni, að vér gerðum oss ekki háar
hugmyndir um verðið, en vildum, aðeins
koma í veg fyrir það að verðið færi niður
úr öllu skynsamlegu valdi. Frá þeim tíma.
að hyeiti komst í $1.14 og $1.15 í júní,
höfum vér stöðugt boðið hveiti til sölu á
því verði er fékkst í hvert skifti.
Þegar háverðsstefnan fór að ná sér
niðri síðastliðið sumar, sem afleiðing af
því að menn sáu fyrir rýra uppskeru hér í
landi, hækkaði hveiti í verði miklu meira
en góðu hófi gegndi með tilliti til hinna
miklu birgða af lágflokkshveiti og skorts
á nægum birgðum af háflokkshveiti í sam-
ræmi við eftirspurnina. Allt síðastliðið
sumar og haust létum vér oss ekkert tæki-
færi úr greipum ganga, til þess að selja
hveiti. Ef samlagið hefði gengið að því
með ráðnum huga, að ausa sem mestu
hveiti á markaðinn, eins og horfurnar voru
síðastliðið haust, sem yður er öllum í min-
ni, þá hefðum vér aðeins flýtt fyrir því sem
skeði þó ekki fyr en fyrir nokkrum vikum
síðan, og allir hefðu þá ámælt samlaginu
fyrir að hafa komið öllu í það öngþveiti.
Eins og mörgum yðar er kunnugt, voru
því nær allir helztu kornkaupmenn hér-
lendir og eiginlega allstaðar í álfunni mjög
háverðsinnaðir í haust sem leið. Eg
hika ekki við að lýsa yfir því, að samlagið
áleit verðlag síðasta hausts, þetta frá $1.35
til $1.55, mjög sanngjarnt. Vér getum
játað, að oss gat ekkert grunað um það
sem kom á daginn upp úr áramótunum,
og að vísu engan mann annan. En jafn-
vel þótt vér hefðum vitað það fyrir, eða ór-
að fyrir því, þá efast ég um að nokkur
önnur stefna en sú, er vér fylgdum, hefði
að nokkru verulegu leyti breytt endanleg-
um úrslitum. Mitt álit er það, -að verð-
hrun í haust sem leið hefði orðið enn til-
finnanlegra, og til þess eins, að lágverðið
hefði haldist enn lengur.
Því hefir ennfremur verið haldið fram,
að þeir erfiðleikar, sem vér eigum nú við
að stríða, stafi af yfirlýsingum starfs-
manna samlagsins um stefnu þess, hér og
í Bandaríkjunum, og að þau straumhvörf,
eri átt hafa sér stað í Norðurálfunni, að
því er snertir tollun á hveiti og skyldu-
fyrirskipanir um mölun, séu bein afleiðing
af þeim yfirlýsingum, er gerðar voru á
allsherjarfundinum í St. Paul, árið 1926.
Slíkar staðhæfingar eru þvert ofan í allar
staðreyndir. Ef svo væri, hvernig stendur
þá á því, að önnur lönd fluttu inn 935 mil-
jón mæla héðan að vestan >af uppskeru
ársins 1928, einmitt árið sem leið, miklu
meira en þau hafa nokkru sinni áður flutt
inn? Sem afleiðing af verðfalli hveitisins
reyndu þau lönd, er mest hveiti flytja inn
að kaupa meira frá útflutningslöndunum
en venja er, en birgðimar voru of miklar.
Þegar vér reynum að gera oss grein
fyrir ástandinu eins og það er nú, og or-
sökunum til þess, þá verðum vér jafnan
að hafa það hugfast hve geysimikil upp-
skeran varð í fjómm helztu hveitiútflutn-
ingslöndum heimsins árið 1928, og þá einn-
ig það, að Argentína ein flutti til skips 5,-
700,000 mæla að meðaltali viku hverja frá
því í febrúar og þangað til í september,
árið sem leið, að báðum mánuðum með-
töldum, samborið við 3,200,000 mæla viku-
legan útflutning að meðaltali á sama tíma
fimm árin undanfarandi. Hafið einnig
hugfast, að þau lönd, er flytja inn hveiti
fluttu inn að meðaltali 18 miljón mæla á
viku, af uppskeru ársíns 1929, samanborið
við 15 miljónir á viku fimm árin undan-
farandi. Þetta látlausa hveitiflóð jók svo
birgðimar í innflutningslöndunum, að þar
fylltust að lokum öll korngeymsluhús.
Síðastliðið haust láu fjölmörg skip í
Láverpoolhöfn, sem ómögulegt var að af-
ferma sökum geymsluhúsaskorts.
Ofan á öll þessi vandræði bættist
svo það, að þessi lönd, er veitt;höfðu inn
öllu þessu kornflóði, fengu sjálf hina ríku-
legustu uppskeru, hinnar beztu tegundar.
Á sama tíma leiddu þau í lög strangari
ákvæði en nokkru sinni áður (ég kem að
því síðar) til þess að hindra innflutning á
erlendu hveiti, og þá um leið til þess að
tryggja sínum eígin bændum hærra verð
fyrir afurðir sínar, en þeir ella hefðu getað
fengið samkvæmt verðlaginu á heims-
markaðinum. Þessar ráðstafanir stjórn-
anna í Norðurálfulöndunum hækkuðu
auðvitað heldur komið í verði fyrir mölur-
um. Það er enn ein sönnum þess, hve heim
skuleg sú staðhæfing er, að markmið
þessara landa sé að vernda sig gegn út-
lendu hveiti, sem í háverði sé fyrir tilverkn-
að hveitisamlaganna. Hvemig hefði verið
mögulegt að selja meira hveiti undir þess-
um kringumstæðum? Sleppum eitt augna-
blik samlaginu og hveitikaupmönnunum,
sem sérstæðum aðiljum, og lítum á allar
birgðir í Canad^ í lok síðasta júlí mánaðar,
og berum þær saman við birgðirnar í
Bandaríkjunum og í Argentínu. Sam-
kvæmt opinberum skýrslum voru birgðim-
ar í Canada, 31. Júlí, 1929, 104 miljónir
mæla, samanborið við 245 miljónir í
Bandaríkjunum og 120 miljónir í Argen-
tínu. Birgðirnar í þessum tveimur lönd-
um voru hlutfallslega miklu meiri en
birgðimar í Canada. 120 miljón mæla
birgðirnar í Argentínu eru hlutfallslega
svo gífurlegar að árið áður voru þær á
sama tíma 78 miljónir, og var það^þó mesta
uppskeruár, er nokkurntíma hafði komið
í Argentínu til þess tíma.
Mikill misskilningur ræður sífellt um
möguleika á því, að selja hveiti á framtíð-
armarkaði, hvenær sem vera skal. í raun-
inni er það aðeins mjög takmarkað, hvað
framtíðarmarkaðurinn getur tekið við af
hveiti, þvi þegar allt kemur til alls, þá
hlytur það auðvitað auðvitað að ein-
skorðast við það hversu mikið neyt-
endur geta kéypt og neytt af hveiti-
brauði. Sé ekki létt af framtíðarmark-
aðinum og honum haldið uppi með raun-
verulegri eftirspurn eftir hveiti, þá er
ómögulegt að halda uppi verðinu von úr
viti. Sé því haldið uppi um nokkurt skeið
af öðrum ástæðum, þá er það ekki gert
WINNIPEG, 16. APRIL, 1930.
I
með öðru en með brallkenndum aðferð- ekki birgt sig til neinna muna
um. Hveiti, sem selt er á framtíðarmark- með hveiti, í þeirri von, að breyt-
aði er þar með ekki endilega úr sögunni.;mg kynni að verða á þessu, svo
. , , ... að þeir geti flutt inn betri hveiti-
jfer getur venð aðeins um, hrossakaup að | ....... ,
I tegundir til blondunar. Ver vit-
ræða. Abyrgðinni á endanlegri sölu er þá um að hveitibirgðir eru nú mjög
aðeins velt yfir á einhvern annan. Sá htlar f Norðurálfuhöfnum, t.d.
getur næsta dag komið af sér ábyrgðinni
á enn annan, og þessi svikamylla hal'dist í
það óendanlega, unz hveitið loksins kemst
í hendur malarans, er breytt í mjöl og étið.
Það getur hafa verið keypt af útflutnings-
sala eða innflutningskaupmanni, er svo
sennilega hefir selt malaranum.
í Hamborg og í Rotterdam, og
víðar. Vér vitum líka, að þegar
eftirspurnin hefst, að þá er gott
útlit að öðru jöfnu fyrir Mani-
tobategundir, sökum gæða þeir-
ra, samanborið við aðrar hveiti-
tegundir hvar í heimi sem er. Ef
mögulegt væri, vildu allir malar-
ar nota sem mest af voru hveiti.
Sú hugmynd hefir komist inn
hjá mönnum, að minna sé nú
notað af hveiti í veröldinni en
áður. Það er mjög erfitt að san-
j na eða afsanna slíkar staðhæf-
Vér vitum, samt sem
Ef \éri séljum þannig hveiti í fram-
tíðinni til stórra muna undir slíkum kring- ,
umstæðum, þá má vel vera, og er enda
sennilegast, að vér séum með því aðeins j
að velta af oss byrðinni og ábyrgðinni yfir |
á veikari herðar. Ef verðið lækkar að
lokum, sökum þess að ekki er næg eftir-
spurn frá neytendum, og ef til vill af því inSar-
að lágverðsmenn koma út einhverjum aður» að Bretlandseyjar hafa
fréttum sér í hag, þá er öll hætta á þvi,1 ilutt ínn meira hveiti f ár’ en
að afleiðingarnar verði til muna alvarlegri j árið sem leið’ Á EnSlandl ser"
en þær hefðu orðið, ef vér hefðum sjálfir staklega verður vart hmnar
haldið voru eigin hveiti, unz hinir raun-
verulegu neytendur hefðu ákveðið %,ð
kaupa.
Hinar raunverulegu ástæður fyrir því
ástandi, sem vér eigum nú að horfast í
mestu sámúðar með Canada, og
með þeirri hugmynd að nota
sem mest af hveiti héðan. Auð-
vitað vona menn þar, að ef þeir
nota meira af framleiðslu vorri,
1 fullan aldarfjórðung hafa
Dodds nýrna pillur verið hin
viðurkenndu meðul við bak-
verk, gigt og blöðru sjúkdóm-
um, og hinna mörgu kvilla, er
stafa frá veikluðum nýrum. -—
Þær eru til sölu í öllum lyfja-
búðum á 50c askjan e,a 6 öskjur
fyrir $2.50. Panta má þær beint
frá Dodds Medicine Company,
Ltd., Toronto, Ont., og senda
andvirðið þangað.
, , , , . i þá munum vér líka sækja meira
augu við, eru hin mikla uppskera í þeim , „ . .. _ ,,,
aí nauðsynjavorum vorum til
fjorum londum, sem mest hvertri flytja ut1, . „. , , , ..
, , L. þeirra. Sjalfum finnst mér þetta
árlega, og hin mikla uppskera í Norður- i . , T __
jl,* 7. __j._ ., [ sanngjarnt. Jeg fullvissaði menn
þar víða þar sem ég var beðinn
að tala, að vér myndum endur-
og aftur, síðustu tíu daga^ia,
aukið hana úr því um 16 miljón-
ir. Hann gerir ráð fyrir því, að
útflutningur nemi nú þegar unL
420 miljónum, og að eftir sé að
flytja út um 216 miljónir. Jafn-
vel með því að leggja niður þessa
áætlun til grundvallar, er góð
og gild ástæða til þess ætla, að
álfulöndunum sama ár, árið 1928. Mikil
vægasta orsökin var hin feiknamikla upp
skera í Argentínu og gæði hennar, sem ég j gjaMa"timnningar‘'þe'iiTa í'sömu heimurinn muni enn á þessu ári
hefi þegar minnst á, og nu stefna, er; mynt> t fyusta mæli, og að égjhafa þörf fyrir mikinn hluta
Argentínumenn brugðust á, að flytja út yigsi að ég mæiti sérstaklega hveitibirgða vorra. 1 markaðs-
hveitið, sem örðugast, og ausa því á mark- {yr}r munn Vestur Canada er ég hréfi sfnU) sem dagsett er 6.
aðinn, án tillits til verðsins, sem þeim segði að megai vor færu vax. marz, kvaðst hann búast við
bauðst fyrir það. Argentína er langt frá andi ðshir um það að vér fiytt_ meiri eftirspurn eftir Manitoba-
hveitmarkaði heimsins, og hefir aðeins um gem megt af nauðsynjavör- hveiti, og að í Júlí næstkomandi
um vorum inn frá Bretlandi.
^ byggist hann við miklu minni
! Jeg vil taka það fram, í sam- ' hveitibirgðum í Norður-Ameríku
bandi við horfurnar nú, að ég en fyrir ári síðan. Jeg veit ekki
vil persónulega engu spá um ai nokkru ábyggilegra áliti fra
afdrifin, sökum þess, að það íháldssömu sjónarmiði, en því, er
myndi aðeins verða skoðað sem Þér getið lesið úr þessum skýrsl-
hlutdrægt álit, sem enginn um-
geymslurúm á hafnarstöðvum fyrir níu
miljónir mæla, og þessvegna flytja þeir
oft út hveitið óselt, í stórum förmum, í
þeirri von, að þeim takist að selja það, áður
en til Norðurálfunnar kemur. Þér getið
gert yður glögga grein fyrir því, hvílíkur
hagnaður þetta er fyrir Norðurálfumenn. j 77'_á]it 'sem enainn um- Þér eruð íafn færir og ég
oghvílíka erfiðleikaþettabakaröðrumút-; d. .^.ðáaðfræðast að draga af þeim réttar álykt-
flutningslondum. ; T , * —J-
I um. Jeg vil aðems leyfa mer að
Árið 1929 var viðhorfið orðið allt ann- ]eggja fyrir yður álit og hag.
að í aðal útflutningslöndunum. í Canada gkýrgjur úr þeim stað, sem
nam uppskeran aðeinslielming af því sem ómögulegt er að segja að vil-
hún var árinu áður; Argentína hafði til sé framleiðendum, nefni-
útflutnings ekki líkt því helming þess, er j0ga frá Broomhall. Hagskýrsl-
hún hafði haft áður, Ástralía hafði til út- ur Broemhall’s sem ég, með all-
flutnings aðeins tvo þriðju hluta þess, er n tilhlýðilegrí virðingu fyrir
hún hafði haft árinu áður, og jafnvel höfundinum, hygg að almennt
Bandaríkin fengu 108 miljón mælum sé a'itið að hafi vaðið fyrir
minni uppskeru en 1928. En aftur á móti neðan sig að því er snertir
varð uppskera aftur ágæt í Norðurálfunni neyzluþörf veraldarinnar, gera
1929, bæði að vöxtum, og að gæðum, sem ráð fyrir því, að innflutning-
meira er um vert, og fékk þar að auki aþörf heimsins á árinu, er
afbragðs nýtingu á uppskerunni. í byrjar 1, ágúst 1929, muni
Nú skulum vér athuga hina hlið máls-. j nema 696 miljónum, þó hann
ins. Eins og ég tók fram áðan, höfðu hafi að vísu nýlega lækkað þá
þrjú af hinumfjórum helztu útflutnings-
löndum samtals minna en helming hveitis
til útflutnings frá uppskerunni 1929, sam-
anborið við það hveiti, er þau höfðu til
útflutnings frá uppskerunni 1928, og jafn.
vel hið fjórða, Bandaríkin, fengu meira en
100 miljón mæla minna af hveiti árið 1929
en 1928. Samt hafa Bandaríkin enn tölu-
vert til útflutnings, sökum hinna miklu
birgða frá því í fyrra. Mikill vafi leikur á
gæðum þessara birgða, að minnsta kosti
töluverðs hluta þeirra. Argentínuupp-
skeran játa allir að sé milkið lakari að
gæðum, en uppskeran frá 1928, og er það
mikilvægt atriði. Argentína getur ekki j
hert svo ð markaðnum nú, sem hún
gerði árið sem leið, af þvi að nú hefir hún
ekki hveitið til þess. Til dæmis mánefna, i
að Argentína flutti út aðeins 2,500,000
mæla fjTstu vikuna í marz siðastliðnum,
borið saman við 10,000,000 mæla á sama ;
tíma í fyrra.
1 Norðurálfunni eru minni birgðir af
heimaræktuðu hveiti en á sama tíma í
fyrra, sem afleiðing af þeim ráðstöfunum. j
sem ég hefi þegar drepið á. Samkvæmt
hálf opinberum skýrslum frá Þýzkalandi,!
voru hveitibirgðir þar nokkrum miljónum
mæla minni í febrúar, í vetur, en á sama j
tíma í fyrra. Samkvæmt þeim skýrslum, I
sem oss hafa borist, má sama segja, að
meira eða minna leyti um önnur lönd í
Norðurálfunni. Enda hlýtur svo auðsjá- i
anlega að vera. Þar sem nú svo er ástatt. !
þá mælir allt með því, að Evrópa verði að
flytja inn meira hveiti, það sem éftir er af
árinu. Oss var sagt, bæði á Þýzkalandi og
Frakklandi, að birgðir væru nú mjög litlar
hjá mölurum. Ráðstafanir stjórnanna í
þessum löndum, sem knýja malarana að
nota mikið af heinjaræktuðu hveiti til möl-
unar, gera það að verkum, að mjölið verð-
ur miklum mun lakara. Malarar hafa því
áætlun um 76 miljónir mæla,
anir.
Jeg mætti bætta því við, að
niarkaðsútlitið hefir breytzt til
muna síðustu vikurnár. Útlitið
er betra nú, en það var fyrir
tveimur vikum síðan. Sem
stendur lítur ekki vel út með
vetrarhveitið í Bandaríkjunum,
og útlitið hjá oss er alls ekki
efnilegt.
Jeg er sannfærður um það,
að oss er öllum áhugamál að
fá sanngjarnt verð fyrir hveiti
vort — þessa nauðsynjavöru,
sem velmegun landsins byggist
á að svo miklu leyti. Áreiðan-
lega myndi enginn af oss með
ráðnum huga vilja segja eða
VER ráðleggjum yður að reykja Bucking-
ham Cigarettur vegna þess, að í þeim
er hið bezta tóbak, blandað mjög vel saman,
og sem helzt ávalt ferskt og ilmgott, í inn-
sigluðum pökkum. Þegar þér reykið
Buckingham, fáið þér fyllilega verðið sem
þér greiðið fyrir það í hverri Cigarettu.
Þar er af engu dregið til þess að geta haft
premíu miða í pökkunum.
Buckingam eru fríar við að olla remmu eða
óbragði. Þær eru frægar fyrir hreinindi.
Þær eru að gæðum til óviðjafnanlegar.
Reykið þær.