Heimskringla - 30.07.1930, Side 3

0
WINNIPEG, 30. JCrLI, l'930.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSIÐA
stúdentar hafi flúið Þingvöll í þessu
hreti.
Klukkan 9 átti að heyja Islands-
glímuna, en veður var þá svo vont,
að það varð að aflýsa henni, þó illt
þætti.
’í’egar svo var komið fór fólk að
tínast til tjaldbúðanna, en þótt sumir
hafi ef til vill kviðið nóttinni — og
margir eru þar illa útbúnir — þá bar
ekki neitt^á því, vegna þess að allur
þorri manna var í hátíðaskapi og lét
“íslenzka storminn’’ ekkert á sig fá.
Um alla hina miklu tjaldborg var að
heyra glaum og gleði, hlátra, fjör-
ugar samræður, og i mörgum tjöld-
um sungu menn við raust. Gekk svo
langt fram á nótt.
Um miðnætti fór veðrinu að slota
og rofaði til fjalla. Sáust fyrst Súl-
urnar fannhvítar.
“Þettá er góðs viti,” sögðu marg-
ir. “Crr því að hann gat rutt snjó
úr sér, þá fer veðrið að batna!”
Þetta varð orð að sönnu, þvi að
þegar menn komu á fætur í gær-
morgun, var komið bezta veður, og
#r fram á daginn kom, birti í lofti
og var glampandi sólskin og logn á
Þingvöllum allan daginn — eins gott
veður og hægt er að hugsa sér.
— Komu nú ýmsir þeirra, sem flýðu
þaðan kvöldið áður, austur aftur og
skemtu menn sér hið bezta um dag-
inn, enda hélst góða veðrið til
kvölds. Var því litill heimfararhug-
ur í mönnum og stóðu svo margir
tómir bílar á bílatorginu sem frek-
ast gátu rúmast þar og upp með veg-
inum. Skiftu þeir áreiðanlega hundr-
uðum.
* * *
Minni Islands.
Benedikt Sveinsson talar að Lögbergi
Klukkan 10 í gærmorgun hófust
hátíðahöldin á ný. — Fyrsta atriðið
á hátíðarskránni var ræða Benedikts
Sveinssonar, er hann flutti að Lög-
bergi.
Nú voru hátíðagestir orðnir kunn-
ir gjallarhorninu og vissu, að þeir
þurftu ekki að þyrpast í Almanna-
gjá til þess að hlýða á ræðumann, en
hlýddu á hann hvar sem þeir voru út
um alla velli.
Ræða Benedikts Sveinssonar var
hin skörulegasta, sem vænta mátti.
Féll hið þróttmikla mál hans vel við
bergmál Almannagjár.
Hann talaði um landnám vort og
heimildir um þau efni, um upphaf
Rögn-
Mærajarla í Noregi. Synir
valdar Mærajarls voru þeir:
1. Göngu-Hrólfur er vann Nor-
mandi 911. Af hans ætt eru Rúðu-
jarlar og Englandskonungar. Af því
kyni eru einnig Einar skálaglamm
og Ósvífur hinn spaki.
2. Torf-Einar jarl í Orkneyjum.
Frá honum eru Orkneyjajarlar komn
ir.
3. Þórir jarl þegjandi á Mæri,
Vestur-Islendingum fagnað
Agrip af ræðu B. Sveinssonar
Heilir æsir!
Heilar ásynjur!
Heil sjá in fjölnýta fold!
..... , . .. ... móðurfaðir Hákonar ins ríka Hlaða-
Alþingis, upphaf ntaldar, um ættir i
» , jarls. Sonur Þóris var Jörundur háls
Islendinga, um landafundi Islendinga,
__„A íVatnsdal, en dóttir Þóris var Vigdís
um viðreisn vor á 19. og 20. old.
kona Ingimundar ins gamla.
^ 4. Hrollaugur landnámsmaður í
| Hornafirði, langafi Halls af Siðu.
I 5. Hallaður, er úr konungdómi velt-
| ist i Orkneyjum, faðir Halls, föður
Heilir allir, er hingað sækja, ís- | Vigdísar.
lenzkir menn og erlendir, konur og
karlar, ungir og gamlir! Heilir at 1 Þetta mælti ræðumaður sem dæmi
lögbergi ins forna Alþingis Islend- ! þess hve kynbornir Islendingar væri.
inga! I Siðan minntist hann á helztu af-
Land vort Island hafði óbyggt ver- rek þjóðar vorrar og nefndi til þess
ið um örófi vetra áður en forfeður stofnun Alþingis 930 og lagasetning.
vorir kæmi hingað síðari hluta hinn- j að hið íslenzka lýðveldi var stofnað j
ar 9. aldar. I í vernd goðanna og hve mikils mönn-
Um upphaf Islandsbyggðar höfum } um þótti þá um vert að styggja ekki
vér næsta skilmerkilegar frásagnir, ! hollvættir og landvættir, eins og sæ-
— sem engi þjóð á slikar, þar sem ist í upphafi hinna heiðnu laga, þar i
er hin helga Landnámabók, er ritað sem bannað er að sigla að landi með
hefir að grundvelli Ari prestur hinn “gapandi höfði og gínandi trjóni svo
fróði Þorgilsson og sagt hefir fyrir að landvættir fældist við”.
að nokkrum hluta samtíðarmaður l Þá minntist hann á landafundi Is-
Laust eftir kl. 3, steig Guðmundur
Ólafsson forseti Efri deildar i ræðu-
stólinn á Lögbergi og fagnaði þar
Vestur-Islendingum. Hann talaði um
brottför þeirra héðan, og hug þeirra
til Islands, um velgengni þeirra vest-
ra, atorku og einbeitni.
Að lokinni ræðu hans flutti Jónas
A. Sigurðsson forseti þjóðræknis-
félagsins erindi langt og itarlegt,
lýsti því hvering hinn íslenski arfur
/hefði reynst Vestur-Islendingum hinn
•besti fjársjóður.
Sótti hann samlíkingar sínar víða
að; talaði um örvar-Odd sem heldur
vildi Hrafnistu en viðlend riki og
góð.
Hann flutti og allmikinn þátt úr
kvæðaflokki eftir Vestur-Islending, til
ættjarðarinnar. — Hrópað var síðan
ferfalt öflugt húrra fyrir Vestur-
Islendingum.
Að glímunni lokinni færði konungur
“glímukonunginum” vandaðan silfur-
bikar i viðurkenningarskyni fyrir
góða frammistöðu.
Heiðursmerki Alþingishátíðarinnar
A fimtudag sæmdi konungur alla
alþingismenn og hina erlendu gesti
Heiðursmerki Alþingishátiðarinnar
1930. Er þetta ný orða, sem sérstak-
lega var stofnað vegna hátíðarinnar.
A orðunni er Alþingishátíðarmerkið
öðrum megin, en hinum megin stend-
ur: 930 — 1930.
yfir Skjaldbreið, og eyddi þokulæð-
unni á svipstundu, og landið allt stóð
í vorsólar morgunroða.
Mér dettur ekki í hug að reýna að
lýsa hásumar sólarupprás yfir Þing-
velli, lýsa skógarilminum og loftinu
i tæra, lýsa f jallahringnum í Þing-
vallasveit og suður með Þingvalla-
vatni — að lýsa Almannagjár hamr-
inum háa, þegar geislar lágsólar
strjúkast eftir hrufóttu hrauninu, og
laða þar fram á svipstundu óteljandi
skuggamyndir, sem breytast — lif-
andi myndir úr ljósi og skugga.
(Framh. á 4. síðu)
i
hans, Kolskeggur inn fróði eða iendinga, að Eiríkur hinn rauði fann
vitri í Seyðisfirði. 1 og nam Grænland á árunum 982—
— I þennan tíma, sem nú var sagt, 986, að Leifur sonur hans fann Hellu-
var vikingaöldin í algleymingi. j íand, Markland og Vínland ið góða.
Höfðu allar Norðurlandaþjóðir lang- | svo og að Þorfinnur karlsefni ætlaði
skip úti, Svíar, Danir og Norðmenn. ■ að byggja Vínland, og að þar fædd-
Fóru víkingar um öll höf með ist Snorri sonur hans, er seinna bjó á
ströndum þeirra landa er þá voru Reynistað í Skagafirði, og mikil ætt
kunn, — allt frá Gandvík norður til | er frá komin.
stranda Afríku, frá Garðaríki austur,
til Hlimreks norður á Irlandi. •
Þá minntist forseti á skáldskap Is-
lendinga og sagnasmíð, og gat þar
Dreifðust þá inar sömu ættir um j Egils, Sæmundar fróða, Ara fróða og
Snorra. Gat hann þess, að íslenzka
þjóðin hefði fram á þenna dag vernd
að skáldskap og ritsmíðar þeirra og
um leið hina fornu tungu.
Þá minntist hann á hnignun þjóð-
j lifsins, og gat þess að þegar Islend-
j ingar hefði haft mest frelsi virtist
sem allt hefði leikið í lyndi — en
þegar þeir hefði verið sam aðkreppt-
astir og ófrjálsastir, hefði steðjað að
þeim allskonar óáran, og væri því
svo að sjá, sem ófrelsinu fylgdi “fá-
tækt, mein og dauði”.
Rakti hann síðan sögu viðreisnar-
tímabilsins, baráttu Jóns Sigurðs-
sonar, og skýrði frá hvernig nú væri
komið málum vorúm.
Að lokum drap hann á, hvert vera
skal hlutverk vort nú, sem frjálsrar
þjóðar, er vænta má sér þess að j
“vera muni bönd í löndum”, og að j
frelsinu fylgi öll höpp, eins og í kjöl-
far ófrelsis sigla öll óhöpp. Nefndi
hann það fyrst til, að vér verðum
fyrst og fremst að varða um frelsið,
svo að vér getum heitið frjálsir
menn í frjálsu landi; að vér verðum
að gæta jafnréttis og bræðralags og
framar öllu öðru að varða um tungu
vora, bókmenntir og listir. Sagan
sanni með skáldinu er dýrt kvað:
Tungan geymir í tímans straumi
trú og vonir landsins sona,
dauðastunur og dýpstu raunir,
Darraðarljóð frá elztu þjóðum,
heiptareim og ástarbríma,
örlagahljóm og refsidóma.
Land og stund í lifandi myndum
ljóði vígð hún geymir sjóði. *
Síðan mælti hann svo:
Vér verðum auk þessa að nema alit
gagnlegt, þarflegt og fagurt af er-
lendum menningarþjóðum, með gagn-
rýni þó og skilningi.
Vér verðum að standa saman i
breiðfylkingu um að hrinda öllum
hleypidómum, en leita sannleikans
hvar sem hann er að finna.
Þá munu allar hollvættir oss á-
varðar. Þá mun þjóð vor lengi lifa
i þessu landi.
Að ræðu þessari lokinni, lék hljóm-
sveitin þjóðsöng Islendinga, og að
því loknu bað forseti menn að hrópa
Islendingahúrra fyrir Islandi og tóku
allir djarflega undir það, á Lögbergi,
i Almannagjá og út um alla völlu.
VEISLU
hélt ríkisstjórnin hinum útlendu
gestum og ýmsum innlendum mönn-
um í Valhöll í gærkvöld. Þar fluttu
þeir ræður Tryggvi Þórhallsson for-
sætisráðherra og Asgeir Asgeirsson
forseti. Ennfremur talaði konungur
nokkur orð.
Sænski krónprinsinn hélt þar á-
gæta ræðu. Þakkaði hann innilega
fyrir móttökurnar hér á landi og
sagði að sig iðraði þess nú mest, að
hann hefði ekki lært islensku á unga
aldri, svo að hann hefði getað fylgst
með öllu því, sem gerst hefði á þess-
ari merkilegu þjóðhátíð.
Var gerður ágætur rómur að máli
hans.
I veislunni afhenti Borgbjerg ljós-
myndaða útgáfu af handriti af Is-
lendingabók, sem er í Ámasafni og
komin frá Jóni Erléndssyni í Vill-
ingaholti (á 17. öld). Kvað hann bók
þessa vera gjöf frá Sáttmálasjóði.
lslandsglíman
ÞKIÐJI DAGUR.
Hátíðabragur.
Þeir sem á ferli voru á Þingvöll-
um aðfaranótt laugardags, munu
lengi minnast þess. Þá voru Þing-
vellir með hátíðabrag. Dansað var og
sungið, sungið og spilað, , gengið og
sungið, skrafað og skeggrætt.
Dalalæðan kom niður með Ár-
mannsfelli klukkan að ganga 3; rétt
eins og hún væri að minna fólkið á
að nú væri ekki seinna vænna, ef
það ætlaði að leggja sig út af um
nóttina.
En fáir hugsuðu um að leggja sig
út af — fyrstum sinn.
Þá var glatt á hjalla á Leirunum.
Héraðatjöldin flest meira eða minna
full af fólki. Menn mæltu fyrir
minni héraða sinna, sungu ættjarð-
arsöngva, gengu milli tjaldanna til
að sjá framan i hverja sýsluna fyrir
sig. 1 tjaldborgargötunum bylgjað-
ist fólkstraumurinn áfram.
Allir voru kátir og glaðir yfir því
að vera þarna í faðmi Þingvallasveit
ar á 1000 ára hátíðinni, að liðnir voru
tveir ánægjulegir dagar, og nú var
nóttin kyt, hlý, hásumarnótt.
Hvergi sást missætti, hvergi óá-
nægja. Það var eins og öll þjóðin
væri allt í einu komin á eitt heimili,
þar sem ríkti friður og eining, ánægja
og lífsfjör í laukréttri temprun.
Og svo rann sólin upp i norðaustri
Frítt við Asthma og
Heymæði
Lækningaraðferð sem hrífur
undursamlega.
REYNIÐ ÞAÐ FRITT
Ef þér þjáist af Asthma eða hey-
mæði eða eigið erfitt með andardrátt.,
sendið á augabragði til Frontier
Asthma Co. eftir ókeypis tilraun með
eftirtektarverða aðferð. Það gerir
ekkert hvar þér búið eða hvort þér
hafið trú á nokkru meðali undir sól-
inni, sendið samt eftir þessari ókeyp-
is tilraun. Ef þér hafið þjáðst æfi-
langt og árangurslaust reynt alla
hluti; jafnvel þó þér hafið misst all-
an kjark, þá gefið ekki upp vonina
og sendið eftir þessari fríu tilraun.
Hún getur sýnt yður hvað fram-
farirnar geta gert fyrir yður, þrátt
fyrir öll yðar vonbrigði, í leit yðar
eftir frelsun frá Asthma. Sendið nú
eftir þessari ókeypis tilraun. Þessi
tilkynning er prentuð til þess að all-
ir þeir sem þjást megi verða aðnjót-
andi þessarar framúrskarandi aðferð-
ar og gera fyrstu tilraun ókeypis,
sem þúsundir viðurkenna að sé
stærsti velgerningur í lífi þeirra.
Sendið úrklippuna í dag. Bíðið ekki.
FREE TRIAL COUPON
FRONTIER ASTHMA CO.
2054J Frontier Bldg., 462 Nia-
gara St., Buffalo, N.Y.
Send free trial of your method to:
Eins og áður var getið, varð að
frest Islandsglímunni i fyrrakvöld
vegna óveðurs.
En í gærkvöld klukan 8.15 var hún
háð og fóru leikar svo, að Sigurður j
Grímsson Thorarensen hélt glímukon-
ungstitli sínum. Hafði hann 15 vinn-
inga.
Hann fær nú að verðlaunum hið
fagra drykkjarhorn, sem var til sýnis
í glugga Morgunblaðsins um daginn.
Næstir honum gengu Jörgen Þor-
bergsson og Lárus Salómonsson með
13 vinninga hvor.
þér sem
notiS
KA UPIÐ
AF
T I MBUR
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Birgðir: Henry Ave. East , Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
GERÐ ARDÓMSS AMNIN GAR
niilli lslands og hinna Norðurlanda-
ríkjanna.
Samnlngar voru undirritaðir að
Lögbergi í gær.
Kl. 11% árd. í gær voru undirrit-
aðir að Lögbergi gerðardómssamning-
ar milli Danmerkur, Finnlands, Nor-
egs og Sviþjóðar, hvers um sig, ann-
ars vegar, og Island hins vegar. —
Th. Stauning forsætisráðherra rit-
aði undir af Danmerkur hálfu, Vaino
Pietri Hakkila varaforseti af Finn-
ríkisráð af Noregs hálfu og Ewerlöf
lands hálfu, Torgeir Anderssen Rysset
sendiherra í Kaupmannahöfn af Sví-
þjóðar hálfu, en Tr. Þórhallsson
forsætisráðherra af Islands hálfu.
Eftir að samningarnir voru undir-
skrifaðir, ljek hljómsveitin þjóðsöng-
va Norðurlandanna. «
ÞaS eru launin fyrir aS nota Brit-
ish American OiJ
Orka til aS taka þig þangað sem
þig fýsir að fara, svo hratt sem
þú æskir, en svo mjúkt að þú veizt
ekki af.
Orka til að komast áfram án nokk
urrar fyrirhafnar, án ofmikils
carbon, pitting, eða nokkurrar
hindrunar af gasólíni, því það er
hið bezta .... og þó ekki dýrara
en annað gasólín.................
VISS TEGUND FYRIR
HVERN BIL, TRAC-
TOR OG TRUCK

97h e BRITISH l Snficr-Powrr «ind 11 VMERIC ritish Americai AN Oll i F THYI. Gas L CO. LlMITED * ' olenes - Cudcum <nls
I
r