Heimskringla - 17.09.1930, Síða 2

2. BLAÐSIÐA
HE.IMSKRINGL, A
WINNIPEG 17. SEPTEMBER 1930
Landbúnaður Islendinga
Eftir Valtý Stefánsson
“I þann tíð var Island víði vaxið
milli fjalls og fjöru.” — Þessi orð
Ara fróða hafa öld eftir öld hljóftað 1
eyrum Islendinga. Þau hafa opnað
mönnum fagurt útsýni yfir landið,
eins og það var, en menn komu hér
að landi og reistu bú.
Stundum hefir það komið fyrir, að
þessi orð Ara hafa verið misskilin,
og menn hafa litið svo á, að hann
hafi átt við, að um landið gjörvalt
hafi verið stórvaxinn skógur.
Margt bendir til þess, sen> hér verð-
ur ekki rakið, að á stórum svæðum
hafi aðeins verið um lágvaxið fjall-
drapakjarr að ræða. En eyðing
kjarrsins hefir snemma orðið víðtæk.
I orðum Ara felst söknuður enda þót.t
þau séu rituð á öndverðri 12, öld.
En þó við höfum ekki þessa vís-
bendingu Ara fróða okkur til leið-
beiningar eða aðrar fornar heimildir,
getum við nútímamenn gert okkur
æði glögga grein fyrir því, hve land-
kostir hér hafa verið miklir er landið
bygðist. Einstakir friðaðir reitir í
skjóli, eða mýrarblettir er nýlega hafa
þomað, benda mönnum enn í dag á
gróðurmagn íslenskrar moldar, skýra
alveg greeinilega frá því, að land
vort hafi verið ekki einasta “viði
vaxið” heldur ennig grasi vafið er
það var tekið til ábúðar.
trtbeitarbúskapur landnámsmanna.
Búnaður íslenskra landnámsmanna
bygðist að mestu leyti á útbeit.
Stofnað var hér til útbeitarbúskapar
um land alt, í mjög stórum stíl. —
Fénaðurinn gekk sjálfala í gróður-
högum og skjóli viðarkjarrs og skóga
enda þótt hann einstaka ár gæti fall-
ið úr hor, þegar vorharðindi urðu
mikil, — vegna þess hve heyskapur
hefir verið lítill 1 samanburð við
skepnufjölda. Landnám og bygð Is-
lendinga í Grænlandi gefur manni
glögga hugmynd um heyskaparhætti
og fóðurásetning á fyrstu tímum Is-
iandsbygðar. Þar vestra hleypaGs-
lendingar upp stórbúum, enda þótt
heyskapur hafi aldrei getað verið þar
nema lítill, jörð öll grýtt og slægju-
löndin ekki nema skæklar. -—
En verklegar minjar til þessa
tímabils munu vera garðalög þau sem
víða sjást um úthaga. Meðan eigi var
samvinna um smalamensku og fjall-
göngur urðu bændur að leggja miklu
stund á garðahleðslur, til þess að
geta haft nokkurn hemil á fénaði
sínum. Garðarnir hrundu vitanlega
fljótt og þurftu geysimikið viðhald.
— Þegar bolmagn manna þvarr til
hins mikla viðhalds, hafa vandræði
bænda kent þeim að byggja upp hið
merkilega samstarf sem verið hefir
í íslenskum sveitum með fjallskil.
foma menning og manndómur feðra
vorra. Þá þurfti hér lítið fyrir lífinu
að hafa. Hér var tími til langferða,
til íþrótta, til fræðiiðkana og bóka-
gerðar. — Og hin íslensku stórbú
gáfu svo góðan arð, að bændur gátu
kostað syni sína til langdvala erlend-
is, og gert þá höfðinglega úr garði.
I hinn íslenska menningarjarðveg
gátu borist áhrif úr öllum átturp utan
úr heimi. — Á útbeitar-búskapnum
reis menning sú, sem varpar ljósi yfir
sögu vora, alt fram á þennan dag.
Meðan ágangur búfjársins, viðar
rif og skógarhögg settu engin merki
eyðingar og skemda á land vort, er
enginn efi á því, að Island hefir ver-
ið mestu búsældarland Norðurlanda.
Fyrirh^narlaust hafa menn hér get-
að komið upp arðvænlegum stórbú-
um og lifað ríkmannlegu lífi.
Víst má kenna óstjóminni um
margt, sem aflaga hefir farið, á
undanförnum árum, og allskonar
utankomandi óáran. En saga ís-
lenskrar hnignunar og hörmunga-
tíma er fyrst og fremst sagan um
hnignun íslensjfra ^landgæða, sagan
um landnema, er fundu svo frítt og
frjósamt land, að þeir vöndust á að
reisa bú sín, byggja velgengni sína á
ránbúskap, útbeit, vöndust á hjarð-
mensku fremur en jarðrækt, vöndust
á, að landið gæfi þeim arð, án þess
þeir legðu aðra vinnu fram en þá, að
taka við því, sem náttúran rétti þéim
úr skauti sínu.
Sagan um hnignunartímabil hinn-
ar íslensku þjóðar verður ekki skrif-
uð til fulls, fyrri en ritaðar verða þær
síður, er lúta að uppblæstri landsins,
útbeit, ágangi búfjár og hnignun Is-
lenskra landgæða.
Á grundvelli hins fyrirhafnarlausa
útbeitar-búskapar blómgaðist hin
En búsæld sú, sem á útbeit var bygð
reyndist á völtum fótum reist, sem
eðlilegt er. — Þegar á dögum Ara
fróða voru hörmuð hogfin landgæði.
Hvað þá siðar.
I sögunum er sagt frá kornyrkju.
Vegna þess að hún hvarf með öllu,
hafa menn hneigsV til þeirrar skoð-
unar, að fornmenn hafi verið jarð-
ræktarmenn miklir. En þótt þeir að
vísu legðu stund á akurgerð, einkum
sunnanlands, verður ekkert ráðið um
athafnir þeirra til túnræktar. I hinni
frjóu, óspiltu mold nýbygða landsins
var tiltölulega auðvelt að fá kom
uppskeru. Og miklar eru likur til
þess, að víða hafi sá áburður, sem til
félst, getað að mestu leyti farið til
kornræktarinnar, því túnræktin hafi
verið lítil. Nafnið “tún” út af fyrir
sig bendir til þess, að ræktar-jörð
in umhverfis bæina hafi ekki verið
víðáttumikil á fyrstu öldum Islands-
bygðar, þvi merking orðsins í Noregi
er áþekk og í orðinu hlaðvarpi hér
nú.
Og hvergi er þess getið, eftir þvi
sem eg veit til, að forfeður vorir hafi
borið það við, að nota sér af akur-
yrkjuverkfærum sínum til túnrækt-
arinnar, enda þekking á því sviði af
skornum skamti. TJtbeit var svo mikil
fyrir allan búfénað hér á landi fyrst í
stað, og slægjur góðar á óræktuðu
valllendi, að grasrækt var hér mjög
lítilfjörleg, af þeirri einföldu ástæðu,
að hennar þurfti lítið með, meðan
landið var í upprunalegum blóma
sínum.
Landkostum hnignar
Sagnfræðingar vorir hafa lýst hörm-
ungarástandi þjóðarinnar er búskap
hnignaði, fénaði fækkaði, og fólk dó
úr hungri og harðrétti. Oftlega eru
ástæður til þessa raktar til óstjómar,
eldgosa og allskonar utanaðkomandt
áhrifa. — En minna hefir verið um
að skeytt að leysa úr og ráða þær
rúnir, sem ágangur manna og fénað-
ar hefir með feiknstöfum rist á land-
ið, þar sem áður var “viði vaxið
milli fjalls og fjöru”.
Islenskur jarðvegur hefir ýms sér-
kenni. Viðrun bergtegundanna er
hér ör. Mikið af rykfínni mold
feykist af hálendinu niður í dah og
á láglendá alt efni í þykk jarðlög,
sem blandast í eldfjallahéruðunum
þykkum lögum af ösku og vikri.
Yfir öllu harðvelli landsins hefir á
landnámsöld verið þykt lag af frjó-
um jarðvegi, vöxnum birki og fjall-
drapa, en fjalldrapinn einn hefir hulið
deiglendi.
Einkenni eru það rokmoldar, að hún
er þétt mjög í sér, svo veikbygðar
jurtarætur fá eigi náð næringu úr
djúpum lögum hennar. Nokkm öðru
máli gegnir vitanlega með trjá- og
kjarrgróður. Hann sækir næringu
langt niður í hina eðlisfrjóu rokmold
og skilar næringarefnum þaðan með
laufalli til hins lágvaxnari og veik
bygðari jurtagróðurs á skógsverðin-
um. Þannig gerir runna- og trjá-
gróðurinn grasgróðrinum tvöfalt gagn
með því að auðga efsta jarðlagið af
næringarefnum og veita skjól hinum
lágvaxnari gróðri.
Er skógargróðurinn hverfur miss-
ir grassvörðurinn þessi tvennskonar
hlunnindi. Frjómagn notast síðan að
jafnaði ekki, nema aðeins úr hinum
allra efstu lögum jarðvegsins. Verð-
ur því bráð hætta á því, að næring-
arefnaforðinn, sem gróðurinn nær til,
gangi til þurðar. En hver blettur,
sem þannig tæmist að næringarefn-
um, verður graslaus skella, flag, þa^
sem harðvindi getur náð að feykja
á burt hinni sallafínu mold. — Þegar
í jarðveginum eru lög af eldfjalla-
vikri, er sópast með vindinum úr
graslausu skellunum, rífur vikurinn
oft á fáym dögum allan grassvörð
af stórum svæðum. Skiftir þá eng-
um togum, ef náttúran er einráð
blómlegar sveitir breytast í auðn og
eyðimörk. Verkin sýna merkin í
Rangárvallasýslu og víðar.
En þar sem uppblásturinn hefir
ekki vikurinn að vopni, fer alt hægar.
Þó næringarefnin tæmist þar úr yfir-
borði graslendsins, nær annar gróður
stundum að ná þeim tökum, að eigi
bregður til fullrar auðnar. Lágvax-
inn lynggróður, sem skýtur rótum
alllangt niður, og jurtir veikbygðari,
sem gera hinar lægstu kröfur til nær-
ingar, nema þar land. írr graslend-
inu sem áður var, verður lélegur
lynggróður.
Upp á þessa eyðileggingu hafa
Islendingar horft, kynslóð eftir kyn-
slóð. alt fram á vora daga, án þess
að aðhafast nokkuð, sem heitið get-
ur, til þess að bæta syndir feðranna,
og koma í veg fyrir, að landið spiltist
meira og meira í meðferð þeirra.
Bygðin hefir víða breyst, bæir verið
fluttir og lagst í eyði, jafnvel heilar
sveitir eyðst af völdum Appblásturs go
eyðileggingar. f
Þar sem enn er bygð, hefir
breytingin i stuttu máli verið sú að
mikill hluti harðvellisins, sem i upp-
hafi var skógi eða kjarri klætt og
grasi vafið, er nú annaðhvort lélegir
skógar eða auðnin ber. En land-
nytjar bænda utan túnskæklanna
hafa nú um langt skeið að miklu
leyti verið af mýrlendi, þ. e. af því
landi, sem jarðrakinn hefir varið fyrir
uppblæstrinum. Fóður búpenings,
það sem ekki fæst af túnunum, hefir
því mest verið mýrargróður, hálf-
grasagróður, í stað hins hollara,
kjarnmeira, harðvellisgróðurs fyrr á
tímum.
SAFNIÐ
POKER HANDS
Sem eru í TURRET Fine Cut Tóbaki.
SKEGGBURSTI
VEKJARA KLUKKA
Fimm setti af Poker
Hands
BLYSLJÖS
Átta setti
af Poker
Hands
Fyrir þær getið þér fengið
dýrmæta muni
POKER HANDS
Eru einnig í eftirfarandi alþekktum
tóbakstegundum:
Tusrret Sig'aretHar
MillbanR Sigaretttxr
"WiincHester Si^aretttsr
Rex Sig^aretHar
Olci CSMsm tofealí
O^dens plötw. reylítobalt
Dixie plöt^s reyKtobaR
Big Ben mtsnntoIbaR
Stonewall jackson
Vindlar
(í vasa pökkum fimm í hverjum)
AXLABÖND
Tvö setti
af Poker
Hands
Tvö setti af Poker
Hands
KETILL
Tíu setti af Poker
Hands
SPIL
PIAYING
CARD5
't'
^Eitt setti
af Poker
Hands
Af sögu bygginganna í íslenskum
sveitum má læra um afkomu búnað-
arins, blómaöld og hnignun. Á fyrstu
öldum Islandsbygðar mun búskapur-
inn hafa getað borið stórvel húsaða
bæi, svo myndarlega að frágangi, að
samsvaraði hibýlum höfðingja er-
lendis, þó aldrei væru þeir gerðir úr
haldgóðu efni.
En er stundir líða, dregst alt sam-
an, byggingamar falla og landsfólk-
ið hniprast niður í baðstofukitrum-
ar.
Af túnbleðlunum fékst töðuhárið
handa mjólkurkúnum. En hin lífefna
ríka nýmjólk hélt liftórunni í sveita-
fólkinu. I Grænlandi, þar sem túnin
komust aldrei í rækt, og kýr féllu
því með öðrum fénaði, er útbeit brást
þar úrkynjaðist fólkið og dó Drottni
sínum.
Þrjú tímabil, trtbeit, útengjasláttur,
jarðræktaröld.
Þriskift verður saga íslensks land-
búnaðar. Fyrst er útbeitaröldin, með-
an landsmenn jusu af nægtum hinna
upprunalegu landgæða. Er útbeitin
rýrnaði og búfénaður varð fóðurfrek-
ari, rennur upp eymdatiminn. Þótt
túnin kunni að hafa færst eitthvað út
um það leyti, sem menn hættu að
beita nautpeningi að ráði, þá voru
ræktunarframfarir smástígar sam-
anborið við afturför útbeitarinnar.
Landinu hnignaði því, sem búnaðar-
landi, og afkoma fólks fór versnandi.
En út yfir tekur, þegar verslunar-
höftin gerðu landsmönnum ókleift að
fá sanngjarnt verð fyrir hina illu
og lélegu framleiðslu sína.
Þriðja tímabilið er að renna upp,
jarðræktaröldin, þegar alt fóður er
tekið af ræktuðu landi.
Um það leyti sem þjóðin fékk inn-
lenda fjárstjóm og varð að nokkru
leyti húsbóndi á sínu heimili, var
sauðaeignin kjaminn í bústofni bænda
og búskaparrekstri. — Sauðirnir
héldu lengst velli í útbeitarlöndum
þeim, sem eftir vom, með þeim var
hægt að koma útbeitargróðri í pen-
inga. Fyrir sauðina fékst þá enskt
gull, sem ýtti undir að búnaðarfram-
farir byrjuðu.
En þegar nokkurt fé fékkst milli
handa, strönduðu framkvæmdir á
vanþekkinp-u, kunnáttuleysi við jarð-
ræktarstörfin. Byrjað var með þak-
sléttu ræktun, er hefir þá kosti, að
við hana þarf óbrotnust verkfæri,
minsta kunnáttu og engin aðkeypt
efni nema verkfærin. En gallamir
em þeir, að aðferðin er vinnufrek,
og að ekkert vald er fengið á þvi, að
breyta að verulegum mun gróðri
þeim sem fyrir var á hinu óræktaða
landi. Jarðræktin gekk því seint
mjög, túnbætumar bættu' ekki af-
stöðu búnaðarins til annara atvinnu-
vega, að sama skapi sem kröfurnar
jukust, kröfurnar til meiri lífsþæg-
inda, kröfurnar til að auka búin. En
nokkur kunnátta og verkhygni, beitri
sláttuverkfæri (skosku Ijáirnir) ger-
ðu bændum mögulegt, að urga upp
meira úthey en áður. Alt fram á
síðustu daga hefir útiheyskapurinn
aukist.
Gengið hefir verið mjög nærri
engjagróðri landsins. Slegnar eru ár
eftir ár graslitlar mýrar, með léleg-
um gróðri, sem erfitt á uppdráttar,
erfitt með að fá nauðsynleg viðhalds-
efni úr jarðveginum. Eftir því sem
þessu er haldið lengur áfram, eftir
því verður hey það, sem af mýmn-
um fæst, lélegra, óhollara fóður, og
skepnurnar, sem á því em fóðraðar.
verða kvillasjúkar.
aðallega verið notaðar til vökunar. Á-
veitur á mýrlendi, er að því miða, að
fá betri slægur af starargróðri, hafa
færst í vöxt á síðari árum. A, stöku
stað fæst svo mikið af frjóefnamiklu
áveituvatni, að jarðveginum flytst á-
líka efnaforði og tekinn er með hey-
inu, svo frjómagni áveitulandsins
hnignar ekki. En víðar er grasauk-
inn á því bygður, að áveitan losar
um frjómagn það sem fyrir er í jarð-
veginum. Gefur áveitan þá góða raun
meðan sá forði endist, en'skilur mýr-
ina eftir, eftir mismunandi langt ára-
bil, ófrjóa og graslausna — uns önn-
ur aðferð er tekin, mýrin ræst fram
og gerð að túni.
En jafnframt því sem gróður land-
sins leyfir ekki lengur útengja bú-
skapinn, koma utanaðkomandi áhrif
til greina, er taka fyrir kverkar hon-
um 1 mörgum sveitum. -— Samkeppn-
in við sjávarútveginn. Kaupgjaldið
skapast að mestu við sjóinn. Eft-
ir því sem kaupið hækkar, eftir því
þarf meira að liggja eftir hvern
sláttumanninn, hverja rakstrar-
konuna, svo heyskapurinn borgi sig.
Nú munu víða sjást þess merki að
arðurinn af túnunum, ræktuðu jarð-
mýra-áveitumar til söguimar. Á-
lega útengja hey ér bóndunum dýrt.
Þegar þannig kreppir að frá báð-
um hliðum, að landgæði og búnaðar-
skilyrði þverra, með því að halda
við það búskaparlag, sem verið hefir,
og samkeppnin utanað gerir á hinn
bóginn umbætur nauðsynlegar, þá er
framtíð landbúnaðarins í raun og veru
undir því komin hvort takast má, að
breyta búskaparháttunum, auka rækt-
unina stórkostlega á tiltölulega
skömmum tíma. Það má blátt á-
fram ekki líða á löngu, uns heyfeng
ur bænda fæst allur af ræktuðum tún-
um, og áveituengjum, sem fá nægi-
legt frjómagn með áveitunni og eru
túns ígildi að heyfeng og heygæðum.
Með ljósum skilningi á þessari þörf,
voru hin svonefndu Jarðræktarlög
samin fyrir nokkrum árum. Þar er
ákveðið, að bændur skuli fá ríflegan
styrk úr ríkissjóði fyrir jarðbætur.
Kyrstaða í jarðrækt, eða hægfara
kák, hafði ríkt svo lengi í þessum
efnum, að stefndá til fullkomins ó-
farnaðar fyrir atvinnuveg þennan.
Með skírskotun til þess, að sveit-
irnar mættu ekki leggjast i auðn, og
sá menningargrundvöllur, sem þær
eru þjóð vorri, verða örtröð ein, fékst
einróma fylgi með því, að þjóðin ætti
nú að leggja á sig talsverða byrði, til
þess að jarðræktaröldin rynni skjótt
yfir íslenskar sveitir. Með fulla
reynslu fyrir nothæfi hins tilbúna á-
burðar, og nokkurri þekkingu á
ræktunar aðferðum við okkar hæfi
ættu skjótar jarðræktarframfarir að
vera öruggar. Reynslan hefir sýnt,
að vonir manna í þessu efni hafa
ræst.
Framtíðin
“Fátt er svo ilt, að engum dugi,”
segir máltækið. Meðan landssvæði
hafa eyðilagst af uppblæstri um allar
sveitir, hefir að sjálfsögðu mikið fok-
ið á land það, sem enn er gróið. Þann-
ig hefir steinefnarík mold hálandis
og harðvellis fokið yfir mýrlendi land
sins. Meðan mýramar eru síblautar
og óframæstar, gætir þess lítið, að
þær hafi þarna fengið drjúgan nær-
ingarefna forða fyrir nytjajurtir. En
þegar hinn steinefnaríki mýrajarð-
vegur er framræstur vel, svo hann
geti notið sumarhita og eðlilegrar
loftrásar og hann verður að gróður
beði túngrasa, kemur það í ljós, að
hér er um að ræða jarðveg, sem á-
gætur reynist til ræktunar í framtíð-
inni. Má ganga út frá því vísu, að
alt mýrlendi landsins, sem ekki er
of hátt til fjalla, reynist að vera fyrir-
taks ræktarjörð framræst, áþekk að
frjómagni eins og hið gróskumikla
harðvelli, er fyrstu íbúar landsins
höfðu best og mest not af til útbeit-
ar sinnar.
plægt og óhreyft í 20 — 30 ár. Þykir
bændum í suðlægari löndum lítið haft
fyrir kýrfóðrinu, ef ekki er meira
fyrir haft.
Víðáttumiklar biða íslenskar mýrar
eftir framræslu og ræktun. Svo
viðáttumiklar eru þær, að ísiensk
búnaðarframleiðsla getur tugfaldast.
Fyrar sakir víðáttu graslendis geta
flest kot á Islandi enn orðið stórbýli-
Til þess að lagður verði öruggur
grundvöllur undir stórstígar búnað-
arfarmfarir á næstu árum, þurfa
stjórnendur búnaðarmála vorra að
sýna einbeitni og festu.
Það sem tilfinnanlegast vantar nú,
eru hagfræðilegar leiðbeiningar í sem
flestum greinum landbúnaðarins,
leiðbeiningar, sem með öruggum
rökum geti leiðbeint hverjum búanda,
hvort svo sem hann hefir mikið eða
lítið undir höndum. Það stoðar litt
til lengdar, að ráðleggja mönnum
þeirra sjálfra, ef leiðbeiningunum
fylgja ekki augljós hagfræðilegar
skýrslur, er sanna réttmæti leiðbein-
inganna.
Þegar teknar verða upp almenn-
ar, nákvæmar hagfræðilegar athug-
anir á búrekstri manna, liggur beint
við að stiga það skref, sem ekki verð-
ur umflúið, að athuga gaumgæfilega
hvaða sveitir lands vors séu í reynd-
inni bestar til búsældar á hinni upp-
rennandi jarðræktaröld, og hvaða af-
skektar sveitir séu betur til þess fall-
na.r, að vera notaðar sem beitilönd
einvörðungu. Dreifibygð landsins er '
víða úrelt jafnskjótt og jarðræktin
er komin í viðunandi horf. Hún er
til þess eins, að gera mönnum ó-
eðlilega erfiðleika.
Kveinstafir manna yfir því, að af-
dalir legist í eyði, og fólk flýi fjalla-
kot, eru algjörlega óréttmætir, og
bera vott um lítinn skilning á kröf-
um og stefnu tímanna.
Eins og borgir sem ört vaxa, þurfa
á skipulagi að halda, sem farið er
eftir um langa framtíð, eins þarf sem
fyrst að gera sér grein fyrir, hvern-
ig bygð sveitanna verði sem best
fyrir komið í fratiðinni, hvar leggja
skuli mesta stund á stofnun nýbýla
og með hverjum hætti, og hvar sé
minna um vert þþ bygð þverri. Jafn-
framt þarf að gera sér grein fyrir
þvi, hvemig búskapnum sé best
hagað í sveit hverri, hvar leggja eigi
mesta stund á mjólkurafurðir til út-
flutnings, og hvar og hvernig kjöt-
framleiðslan eigi að vera aðal tekju-
greinin.
I lokaþætti ránbúskaparins koma
mýra-áveituhnar til sögunnar. Á-
veitur hafa þekst hér á landi lengi,
jafnvel frá, fyrstu tíð, en þær hafa
Þvi hefir verið fleygt, og um það
heyrast raddir enn í dag, að land-
búnaður vor geti enga blómaöld átt,
vegna hnattstöðu landsins og veðr-
áttu, þó jarðvegsefni séu hér góð.
En þetta er mesti misskilningur.
Islenskur búskapur byggist ávalt á
grasrækt, og framtíð hans á því.
hvemig framleiðsluvörur hans reyn-
ast samkppnishæfar, við framleiðslu
þá, sem á boðstólum er, á nálægum
markaði.
Styrkur hins islenska landbún-
aðar í þeirri samkeppni, er í því
fólginn, að islenskt heyfóður er svo
kjamgott, að minni þörf er hér á
kjarnfóðurgjöf en í nálægum löndum.
Ennfremur, að landrými er hér svo
mikið, og víðáttumiklir bithagar, er
notast vel með töðugjöf, betur en
áður, þegar útheysgjöfin er úr sög-
unni, engjalöndin verða bithagi, og
aldrei er gefið lélegra fóður en taða
með útbeitinni.
Hér er víða hægt að fóðra góðan
fjárhóp með töðu af einum túnhekt-
ara, og fá upp úr hektaranum, <
kjötafurðum, nokkra tugi af dilk-
um. Kýrfóður fæst af einum hekt-
ara, og það enda þótt túnið liggi ó-
I allri forgöngu búnaðarmálanna
verða menn að hafa það hugfast, að
þjóðin hefir að mestu fram til þessa
alið hér aldur sinn, án þess að leggja
hönd á plóg. Að búskapur lands
manna hefir verið ránbúskapur. Að
bændur hafa mann fram af manni
nytkað jarðir sinar án vemlegrar
ræktunar. Að menning hefir frá
fomu fari verið á þeim villigötum,
að hún hefir alið upp þann hug, að
“bókvit,” þekking, “verði ekki látin
í askana,” komi bóndanum ekki að
notum i atvinnurekstri hans.
Forgöngumenn íslenskra búnaðar-
mála verði á næstu árum að sameina
jarðræktarmenningu við ísl. sveita-
menningu, gera jarðræktarstörfin,
nýyrkjuna, að órjúfanlegum þætti í
lifi hvers bónda. Og þeir verða að
fá í þjónustu sina íslenska vísinda-
menn, sem alúð leggja við að rann-
saka skilyrði og framfaramöguleika
ísl. landbúnaðar. Með aðstöð vísind^-
legrar sérþekkingar geta ísl. bændur
lært að notfæra sér gæði lands síns
til fulls, Með vísindalega sérþekk-
ingu sér við hlið, nema þeir landið
að nýju.
Kína
Orsakir borgarastyrjaldanna
Áratugum saman hefir kínverska
ríkið staðið í óslökkvandi báli innan-
landsstyrjalda. Hefir lærður Kín-
verji, Wen-Ying-peng, ritað merkilega
ritgerð um orsakir þessara stöðug’i
innanlandsóeirða, einkum út af upp-
reisn "kristna hershöfðingjans” Feng-
Yu-hsiang gegn stjórn þjóðemissinna
og forseta þeirra, Chiang-Kaishek. Er
minnst dálítið á þá uppreisn í Stefni
1,2, og er svo að sjá, sem ekki sé
alveg búið að bíta úr þeirri nál eins
og út leit um tíma.
Wen bendir á kyrstöðu þá, seem
verið hefir í Kína, er geri það að
verkum, að allt fer á fleygiferð þegar
losið keqfist á á annað borð. Nefnir
Wen-Ying-peng •fimm atriði, er komi
til greina, ef leitast sé við að skilja
borgarastyrjaldirnar í Kína.
1..Samgönguleysið. Kínverska
ríkið er þvilíkt óra-flæmi, að erfitt
er að gera sér það í hugarlund. Það
er að víðáttu eins og öll Norðurálfan,
og þó heldur stærra, en járnbrautir
eru fáar og þjóðvegir mjög óviða.
Það er því nálega ómögulegt að koma
her um landið nema á óra tíma, eða
hafa hemil á því, sem gerist í fjár-
lægari hlutum ríkisins. Enginn einn
her getur náð til, að láta til sin taka
v