Heimskringla - 17.08.1932, Qupperneq 7

WINNIPEG 17. ÁGÚST 1932.
HEIMSKRINGLA
7 BLAÐStÐA
ENDURMINNINGAR
Eftir Fr. Guðmundsson.
Frh.
Fólkið í húsinu var flest kom-
ið á fætur og morgunverður-
inn beið tilreiddur. Eg spurðist
fyrir um hvar Benedikt Sveins-
son væri til heimilis í bænum,
þurfti að finna hann, áður en
þingfundur byrjaði þenna dag.
Var mér sagt, að hann héldi tii
hjá Þorbjörgu systir sinni, sem
var og hafði í fjölda mörg ár
verið ljósmóðir og kenslukona
yfirsetukvenna í bænum, þá var
mér og vísað á hús hennar svo
eg gat ekki á villst. Við Jakob
höfðum mælt okkur mót við
Þinghúsið rétt áður en þingiö
byrjaði þenna dag, og hinsvegar
átti eg að mæta Jóni Trausta
við prentsmiðju ísafoldar kl. 4
þenna sama dag og nú var því
nóg að hugsa um, og hafa fyrir
stafni. Eg fann hús Þorbjargar
Sveinsdóttir og spurði eftir
Benedikt, kom hann þegar til
dyranna og bauð mér inn eins
og heima væri.
í þessu húsi var fjöldi af fólki
og alt á fleygi ferð, ekki af
þjáningum efnishyggjunnar svo
áberandi væri. Húsið var fult
af andlegum fossaföllum, svo
meinlausar ungmeyjar frá efstu
jökuldölum staddar þarna til að
læra yfirsetufræði, flutu nú kaf-
rjóðar á boðaföllum andlegrar
útþenslu, yfir velferðarmálum
lands og þjóðar. Naumast hafði
hurðin verið lögð aftur á eftir
mér, þegar eg tókst á loft og
sogaðist af mælskuríkum sann-
færingarkrafti húsfreyunnar
nokkurn veginn upp í fangið
á henni, og skildi eg að Einar
Benediktsson, sem þar var
staddur hafði kveikt á kindlin-
um. Enginn þurfti að kynna
mér húsfreyjuna, því annað-
hvort var hún prýðilega kvenn-
leg smásýn, af andlitinu á Bene-
dikt bróður hennar eða hann
var karlmannleg uppfylling af
andlitinu á henni, og’ekkert er
algengara en það, að systkini
séu lík ásýndum. En að and-
lega atgerfið skuli á öllum svið-
um vera svo hnífjafnt grundvall-
að að jafnvel háskólamentun
geti ekki með sínum fulla þunga
hallað metaskálunum þó að-
stoðarlaus eðlisþroskinn sytji á
hinni skálinni. Það var kunn-
ugra mál að Benedikt með allri
sinni framsjó.n og afburða mæl-
sku færi hvað eftir annað hall-
oka^fyrir skýrum og stanzlaus-
um rökum Þorbjargar, og heyröi
eg þess nokkurn vott meðan eg
stóð þar við. Þar sé eg þá aftur
Ólafíu Jóhannsdóttur náfrænku
þeirra systkina, og fósturdóttur
Þorbjargar, og furðaði mig ekki
framar þó hún brigði ekki litum
frammi fyrir mælsku minni,
þegar eg studdi hana til fulltrúa
á Þingvöllum. Engar smáar
viðsjár mundu stjórna iblóð-
þrýstingi hennar sem var upp-
alin í þessari andlegu gæðinga-
höll. Það hvortveggja var auð-
séð, að hún var öllum á heim-
iiinu kær og hitt var hitabylgjur
málefnanna skipuðu henni sæti.
Slægi hún á strengina þá lækk-
aði altaf hitin í' húsinu um
margar gráður. Hún var svo
hógvær að andstæðunni fellust
hendur og vantreysti snöggvast
sínum málstað.
Tryggð í dölum, bjó með
hetjuhreysti, sagði séra Matth.
Jochumsson í einu ættjarðar-
kvæði sínu. Mér fanst eg sjá
þær systrurnar tryggð og hrey-
sti sem forstöðu dísir á skaps-
munabúi Þorbjargar Sveinsdótt-
ir.
Tíminn var liðinn og eg varð
jBenedikt Sveinssyni samferða
að Þinghúsdyrunum. Fljótlega
var Jakob kominn þar og völd-
um við okkur sæti á áhorfanda-
pöllum neðrideildar þingsins.
Með því sem þingið hafði veriö
sett daginn áður, þá var fremur
lítið um að vera, mest kosið í
nefndir og málum raðað niður
til meðferðar. Einhvem þén-
ustuviljugann náunga höfðum
við hjá okkur Sem sagði okkur
nöfn þingmanna eins og forvitn-
in kallaði eftir. Faðir minn
hafði keypt Alþingistíðindin alt
af frá árinu 1874, og eg eftir
hans dag, svo eg var mjög vel
kunnugur framkomu þing-
manna á undanförnum árum.
Það vó því stöðugt salt í huga
mínum þegar eg nú sá menn-
ina hvað mér þótti svipur og
persóna sumra þeirra svara lítið
til þess, sem eg hafði búist við,
og vanist miklu góðu af, og
aðrir bera með sér vit og vel-
vild sem mér hafði þótt þvælast
fyrir og alstaðar vera óþarfir eða
sitja mest undir konunginum.
Auðvitað fell framkoman og
svipurinn í ljúfa löð við baráttu
margra þeirra á undanförnum
árum. Einna mest brást mér
andlitið á séra Eiríki Briem.
Þar átti eg von á stórfríðu og
hágáfulegu andliti, og hafði eg
oft þráð að sjá hann. Hvað
eftir annað rengdi eg manninn
sem tjáði mér hver hann væri.
Mér fanst að andlitið eyðast svo
mikið í grettur og hann svo
loðinn eins og náttúran hefði
búið hann út, til þess að standa
af landinu hagl og hafísa og
mig langaði til að standa nær
honum og koma auga á það
sem millibilið hlaut að fela fyrir
mér. En mér gafst ekkert tæki-
færi til þess. Eg hafði séö þá
báða unglinga í skóla, séra Sig-
urð Gunnarsson í Stykkishólmi
og séra Magnús Andrésson á
Gilsbakka, en þeim hafði báðum
þroskast sá stórmannlegi svip-
ur, sem hafði þeirra drengilegu
framkomu á þinginu . Eg hefði
getað fært Sighvati gamla
Árnasyni beztu myndina af hon-
um sjálfum ef eg hefði verið
búinn að mála hana, svo líkur
var hann því sem eg hafði
hugsað mér hann sá ráðhyggni
og sanngjarni öldungur. Séra
Eggert Pálsson á Breiðabóls-
stað þótti mér tilkomumikiil
sýnum og hafði eg naumast
með það alt að gera, samanbor-
ið við framkomu hans á þingi.
Guðjón Guðlögsson minnir mig
hann héti þingmaður Stranda-
sýslu. Mér leizt vel á hann úr
bændastéttinni, og óskaði meö
sjálfum mér að hann vantaði
ekki þekkingu sem svaraði til
áræðisins á svip hans. Mig furð-
aði á annríki því sem Tryggvi
gamli Gunnarsson gat lagt sér
til, í þingsalnum. Hann var
mest allra, á harðri ferð fram
og aftur og tveir unglingspiltar
senr þingið hafði ráðið til snún-
inga. Þeir virtust ganga nokk-
urnveginn eingöngu eftir fyrir-
skipun Tryggva og sýndist nrér
sem hann nrundi vera aflmesta
framkvæmdalvaldið í þingsaln-
um, enda einn sá höfðingleg-
asti. Það fanst mér á öllu að
bændurnir á þingiriu rnundu
vera þjóðarþörfinni trúastir,
jafnvel þótt þeir væru talaðir
í kaf. En til þess fann eg að
þeir þurftu að hafa vel ment-
aðan og nráli farinn leiðtoga,
er tæki þá vel til greina og væri
samvinnuþýður utan þingsins.
Það var auðheyrt á öllu, að
þeir sátu með hælsærin í þing-
salnum, og vörðust átroðningi.
Og það var sem margir prest-
anna þektu þenna sama sárs-
auka, enda hafa rnargir þeiira
á öllurn tínrum verið hinir þör£-
ustu menn á þingi íslendinga.
Þegar þingmennirnir stóðu upp
til miðdegisverðar, þá flýtti eg
mér að útidyrum þinghússins,
til að sjá þá betur er þeir gengu
út. Hitti eg þar Þórð lækm
Tlioroddsen, þann er verið
hafði kennari minn á Möðru-
völlunr. Þá var hann þingnraö-
ur orðinn fyrir Gullbringu- og
Kjósarsýslu. Ekki þekti hann
nrig og ekkert sanrtal gat
spunnist með okkur. Þó fylgdi
eg honunr eftir að hóteli í bæn-
unr, þar sem margir þingnranna
fóru inn til að borða. Man eg
að mig langaði til að vera þar
nreð til að sjá og reyna fleira,
en eg held að peningabuddan
mín hafi bannað mér það, enda
hafði eg ekki gert ráð fyrir því
hjá gistivinum mínum.
Frh.
BINDING
— Smásaga —
Frh.
“Eg er hræddur unr að hann
ætli að rigna upp úr helginni,’’
endurtók Sigurður.
Jú, Jói gat fallist á það.
Sigurður byrjaði aftur að slá
og sló eina brýnu.
Hann er nú ekki beint rign-
ingarlegur sem stendur, en
hann breytir ábyggilega til eftir
helgina,” sagði Sigurður um
leið og hann brýndi. Jói sam-
þykti og þeir slóu næstu brýnu.
“Það væri skaði,” byrjaði Sig
urður enn, “að láta öll sætin
rigna.’’
“Já, það væri skaði,” anzaði
Jói. Svo þögðu báðir og héldu
áfram að slá.
“Jói!"
“Hvað?”
“Heldurðu að eg mætti biðja
•þig að binda á morgun. Það
væri klaufaskapur, ef það væri
þurt á morgun, að láta alt
heyið rigna.” Sigurður þoröi
ekki að líta frarnan í Jóa. Það
var því líkast, sem hann skamm
aðist sín fyrir þessa beiðni.
En þrátt fyrir það, var þetta
ekki af meðaumkvun með Jóa,
né að hann fyndi á neinn hátt
til með honum, heldur bjóst
hann við að n^grannarnir
mundu ef til vill skensa sig og
hann sjálfur komast í óálit.
En vesalings Jói. Verra kjafts
högg hafði hann ekki fengið
um æfina. Eina sunnudaginn,
sem hann langaði sérstaklega til
að rera frjáls, og hann bjóst
við að geta notið, átti hann að
binda hey; eitthvert versta verk
sem hann gat hugsað sér. Jói
beit á jaxlinn og roðnaði af
gremju; hann langaði til að
leggja í Sigurð bónda og berja
hann. Þetta var í augum Jóa
ósvífni, sem keyrði úr öllu hófi.
“Jú, ætli það ekki,” sagði
Jói og leit ólundarlega til hús-
bónda síns. Hann hafði ekki
þrek í sér til að neita því, sem
hann var beðinn um. Það var
orðið að ávana hjá honum að
gera alt að allra geði, neita
aldrei neinni beiðni og sam-
þykkja alt, sem við hann var
sagt. Hann hafði ekki hugmynd
um hvað sannfæring og því
síður hvað viljaþrek var. Hann
var orðinn snildarlega vel tam-
ið vinnudýr — vinnudýr eins
og bændurnir vilja hafa áburð-
ar- og vagnajálka sína. Hann
hvorki jós né prjónaði við svipu
höggin, heldur spenti alla vöðva
til að vinna betur. í þetta skifti
gerði hann það að vísu með
ólund, en hann rnátti til van-
ans vegna, því harin var orðinn
of taminn til að geta brotið af
sér hlekkina, sem fjötruðu
liann. En í sál hans gróf sig
úlfúð, næstum hatur gegn Sig-
urði, húsbóndanum, sem hélt
sál hans, líkama og velferð
með járngreipum harðstjórans.
Það var hatur, sem að vísu rén-
aði við hvern munnbita, sem í
hann| var fleygt, en sem óx
iíka við hvert ónotaorð og hvert
kuldalegt augnatillit. En hatr-
ið náði aldrei að sjóða upp úr,
vegna vana-hlemmsins, sem
breiddur var yfir alt og útilok-
aði það, að hinn innri og sanni
maður kæmi í ljós, Ijeldur ávalt
yfirborðs auðmýkt, breldd blæju
svikinnar einlægni.
Og nú stóð Jói á móanum i
enn verra skapi en nokkru ^inni
áður og með lamaða fegurstu
draumana, sem hann hafði
dreymt í lífinu til þessa. Hjart-
að í brjósti hans sló örara,
hann heyrði hjartsláttin sjálf-
ur, og gremjan óx jafnframt,
ekki gremja til neins sérstaks,
heldur til alls og einskis; hann
var gramur við Sigurð fyrir að
Nafnspjöld
hafa beðið sig þessa, hann var
sjálfum sér gramur, að hafa
lofað aðstoð sinni, honum
gramdist þýfið og bitleysið í
Ijánum, honum gramdist lífiö
í heild sinni, en þó allra mest
að verða af því að hitta kaupa-
konuna frá Geirólfsholti. Hann
var órór, næstum friðlaus, svit-
inn á andlitinu gaf illa líðan til
kynna, og hann langaði til
einskis frekar en óska sér hams
lauss óveðurs, svo öll sætin
gegnblotnuðu og ekkert gæti
orðið úr bindingu; en hann
þorði ekki að óska slíks, því
hann taldi víst, að það væri
synd. Og Jói hafði ekkert þrek
til að ganga inn fyrir þrep
syndarinnar, þess vegna hélt
hann áfram að svitna, hann
æðraðist yfir óviðráðanlegri
forsjón sinni, sem því aðeins
var óviðráðanleg, og því aðeins
forsjón, að hann óttaðist að
glíma við hana. í dag var hann
óvenju bölsýnn á lífið. Það
hafði rænt hann þeirri sálar-
ró, sem einkendi daglegt líf
hans og gerði hann hamingju-
saman, þrátt fyrir tilbreytingar-
leysi venjulegs strits.
í slíku skapi barði hann á
beinhörðum þúfunum allan dag-
inn, og þannig gekk hann til
hvílu um kvöldið. En hann sofn
aði fljótt, því hann var þreytc-
ur, andleg áreynsla jók á lík-
amlega þreytu hans.
“Jói!”
Dr. M. B. Halldorson
41)1 Boyd Bldg;.
Skrlfstof usími: 23674
i4tundar sérstaklega lungnasjúk
dóma.
Er aTJ finna á skrifstofu kl 10—1?
f. h. og 2—6 e h
FTeimíli: 46 Alloway Ave
TalNfml: 331.W
DR A. BLONDAL
602 Medical Arts Bldg.
Talsími: 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
og barnasjúkdóma. — At5 hitta:
kl. 10—12 * h. og 3—6 e. h.
Heimlli: 806 Victor St Siml 28 130
Dr. J. Stefansson
21« M EDIL'AL ARTS ÍILDG.
Horni Kennedy og Graham
Standar elngiingn augTna- evriM
nef- ojf kverka-njflkdAmn
Er aTi hitta frá kl. 11—12 f b
og kl. 3—6 e. h.
Talnfmi: 21S34
Heimili: 638 McMillan Ave. 426S
DR. L. A. SIGURDSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Phone 21 834 Offlce tímar 2-4
Heimili: 104 Home St.
Phone 72 409
G. S. THORVALDSON
B.A., L.L.B.
Lögfrœðingur
702 Confederation Life Bklj
Talsími 97 024
W. J. LINDAL, K.C.
BJÖRN STEFÁNSSON
ISLENZKIB LÖGFKÆÐINGAU I
á oðru gólfi
325 Main Street
Talsími: 97 621
Hafa einnig skrifstofur að ,
Lundar og Gimli og eru þar |
að hitta, fyrsta miðvikudag I
hverjum mánuði.
Telephone: 21 613
J. Christopherson.
Islenzkur Lögfrceðingur
845 SOMERSET BLK
Winnipeg, :: Manitobv i
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annast um útfar-
ir. Allur útbúnaT3ur sá bezti
Ennfremur selur hann allskonar
minnísvaría og legsteina.
843 SHEKBROOKE ST.
Phones N0 607 WINMFKO
Það var rödd Sigurðar, sem
Jói heyrði í gegnum svefninn,
en Jói var þreyttur og anzaði
ekki strax. Hann vkr svo syfj-
aður enn þá og lamaður, hann
langaði til að sofa ofurlítið
enn — þó ekki væri nema fáar
inínur. Ef til vill var enginn að
kalla, það væri aðeins draumur.
Jói var kominn að því að
festa svefninn, þegar hann
heyrði aftur kallað “Jói!” og
nú hærra en áður.
“Já," anzaði Jói og opnaði
augun. ííú fyrst mundi hann
eftir að það var sunnudagur
og að hann átti að fara á fætur
til að binda. Hann sá Sigurð
standa fyrir framan rúmstokk-
inn sinn og bíða eftir sér. Eins
og grimmur hundur, sem lang-
ar, en þorir ekki að þíta, leit
Jói á Sigurð, en þegar hann
mætti augnaráði húsbónda síns
leit hann undan og á úrið, sem
lá á borðinu við höfðalagið.
Klukkan var langt gengin
fjögur.
“Hann er dálítið rigningar-
legur. Eg held það sé ekki þor-
andi annað en fara að binda,”
sagði Sigurður, sem fanst hann
verða að afsaka þessa áriu
fótaferð, þegab hann sá Jóa
lita á úrið.
Jói anzaði engu, en tók að
klæða sig. Sami dapurleikinn
og daginn áður hvíldi að nýju
eins og farg á honum. Þegar
hann var kominn í fötin, gekk
hann niður í eldhúsið og sett-
ist að kaffibolla sínum án þess
aö ojóða góðan dag. Hann tal-
aði lítið og gekk svo strax nið-
ur á engjar og byrjað! að binda.
Hann var einn í bandinu, því
Sígurður sótti sjálfur hestana,
en kaupakonaji var ekki kom-
in á fætur, og þar að auki átti
hún að fá leyfi til að fara á
skemtunina, eða öllu heldur af-
sagði að vinna á sunnudegi, er
gerði Jóa enn bitrari í skapi.
Þegar kom fram á daginn,
birti upp, skýin þokuðu fyrir
sóiskininu, og hvaðanæfa sást
til fólks, sem þeysti á Hágerð-
isskemtunina. Það var líf og
fjör í öllu. Karlmennirnir reyndu
gæðinga sína á sléttum eyrun-
um fyrir neðan Harðarstaði,
og það kom ónotalega við taug
arriar í Jóa, sem velti sátunum
í þýfinu, teveittur og þreyttur.
Hversu mjög langaði hann ekki
til að sitja á klárnum sínum
og þenja hann á töltinu. En
hann langaði samt til annars
meira. Hann langaði till að
fylgjast með kaupakonunni frá
Dr. A. B. INGIMUNDSON
Tannlæknir
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Sími: 28 840 Heimilis: 46 054
Geirólfsholti. Hún var honum
alt þessa stundina. Hún var
honum bæði guð og djöfull, og
þó öllu frekar djöfull, það fann
hann bezt í dag, án þess þó að
gera sér Ijósa grein fyrir því.
Það var hún, sem olli öllum
sársauka og söknuði hans, kom
honum í ilt skap, gerði hann
geðvondan og illan í dag. En
hvar var þá þetta góða, sem
hún orsakaði? Hvergi. En þó
var náið samband á milli þess
góða og illa, milli guðs og djöf-
ulsins. Jói var einnig geðvond-
ur í dag vegna þess, að þessi
kaupakona vakti hjá honurn
sælutilfinning. Með öðrum orö-
um: hann gat því aðeins verið
djöfull, að hann þekti guð; ann-
ars væri hann ekki neitt. Og
eins hlaut það að vera með and-
stæðuna, að sá sem var guð,
gat því aðeins verið það, að
hann þekti djöfulinn.
Annars var Jói ekki í hug-
leiðingum um guð eða djöfui-
inn. Hann lét þá báða afskifta-
lausa eins lengi og hægt var,
og gætti þess vitandi og óvit-
andi að áreita hvorugan. Hann
óttaðist þá báða. En hann hugs-
aði ýmist um skakkar sáturnar
í þýfðum móunum eða kaupa-
konuna frá Geirólfsholti. Nú sá
hann til hennar og þekti hana
innan um stóran hóp af fólkí,
sem hélt á skemtunina. Hún
reið Grána húsfreyjunnar í Geir-
ólfsholti, og Jóa þótti vænt um
það; því hann vissi alt of vel
að Gráni var ekki lánaður nema
vildarfólki húsfreyjunnar. En
kaupakonan hvarf og Gráni
hvarf með hinum hestunum, og
Jói sá ekkert íengur nema
skökku sátuniar og mörgu,
ennþá óbundnu sætin.
Þegar Siguröur kom næsta
skifti með lestina, leizt honum
ekki á blikuna að sjá meiri-
hlutann af sátunum skakkan.
Honum fanst slíkt óþarfi og
hafði orð á þessu við Jóa.
“Eg gat ekki að því gert,”
afsakaði Jói sig, “það er svo
þýft hérna, að það er ómögulegt
að binda óskakka sátu.”
“Þú þarft ekki að segja mér
neitt um það,” anzaði Sigurður
önugur. “Eg get þá bundið, þú
getur farið á milli,” bætti hann
við, þegar Jói þagði. Frh.
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
DR. S. G. SIMPSOX, 18.D., D.O., D.C.
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 642-44 Somerset Blk.
WINNIPEG —MAN.
— |
MARGARET DALMAN
TEACHKH OF PIANO
BANNING ST
PHONE: 26 420
Dr. A. V. Johnson
fslenzkur Tannlæknir.
212 Curry Bldg., Winnipeg
Gegnt pósthúðinu.
Simi: 96 210. Heimilis: 33328
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
R.KKiKr and Pnrnllnre Moviig
762 VICTOB ST.
SIMI 24.500
Annast allskonar flutninga fr&iu
og aftur um bæinn.
J. T. THORSON, K. C.
fslenzkur UÍKfrætUnKur
Skrifstofa: 411 PARIS BLDG.
Sími: 96 933
___________________________I
DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
TalNfmli 2HHH9
DR. J. G. SNIDAL
TANNL.4CKNIR
614 Somernet Block
PortaKe Aveniie WINNIPEG
BRYNJ THORLAKSSON
Söngstjórl
Stillir Pianos og Orgel
Slml 38 345. 594 Alverstone St.